Gemilerin Sınıflandırılması E. Kullanım Amaçlarına Göre. 2. Ticaret Gemileri. Prof. Dr. Tamer YILMAZ. GEMİ MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ 2009, Tamer Yılmaz

Transkript

1 Gemilerin Sınıflandırılması E. Kullanım Amaçlarına Göre 2. Ticaret Gemileri Prof. Dr. Tamer YILMAZ

2 2. Ticaret Gemileri Maddi bir gelir elde etmek amacı ile kullanılan her gemiye ticaret gemisi denir. Ticaret gemileri yolcu ve yük taşımak amacıyla kullanılır. a) Yolcu gemileri (cruise liner) b) Yük gemileri 1. Tanker (tanker): Sıvı yük taşıyan gemiler 2. Değişik yük taşıyabilen gemiler (general cargo ships) 3. Konteyner gemileri (container ships): 4. Ro-Ro gemileri (Roll on-roll off) 5. LASH (lighter aboard ship) ve SEABEE gemileri: Bu gemiler esasen konteyner gemileridir. Ancak taşıdıkları konteynerler standart konteynerlerden daha büyük olup yüzebilme özelliğine sahiptirler. Böylece limana bağlamadan denize yükleme ve boşaltma yapabilirler. Örneğin; standart 20 ft lik konteynerlerin hacimsel (kübik) kapasiteleri 1200 ft3 olmasına karşın, yüzebilen standart LASH kapasitesi ft3, SEABEE ninki ise ft3 tür. Bu tip gemilere Barge Carrying Ships de denilmektedir. 6. Kuru dökme yük gemileri (Bulk carrier) 7. OBO lar Oil/Bulk/Ore (Petrol/Dökme yük/cevher) 8. Balıkçı gemileri 9. Feribotlar (Ferryboats): Ferry, nehirde, kısa mesafelerde, limanlar veya adalar arası yük ve yolcu taşıyan araç anlamına gelir. Ancak günümüzde uzun mesafelerde de iki liman arası yolcu ve/veya araç (otomobil, otobüs, kamyon vs.) taşıyan feribotlar mevcuttur.

3 a) Yolcu Gemileri (cruise liner) Yolcu gemileri, 12 den fazla yolcu ve yolcu beraberindeki eşyayı ve postayı taşıyan yüksek hızlı ve konforlu gemilerdir. En büyük Transatlantikten kapalı denizlerde iki sahil arasında yalnız yolcu taşıyan küçük gemilere kadar bütün yolcu gemilerini bu sınıfta ele almak gerekir. Özellikle son yıllarda uzak mesafeler arası seyahat eden büyük yolcu gemileri, uçak taşımacılığı ile rekabet edemedikleri için önemlerini kaybetmişler daha çok turistik gezi seferleri için uygun, yüksek konforlu bir forma dönüşmüşlerdir. Yakın sahil yolcu taşımacılığında son yıllarda yüksek hızlı, katamaran, ayaklı tekneler ve Hava Yastıklı Tekneler (Hovercaft) kullanılmaktadır. Haliç Yolcu Gemisi L OA : 41.9 m B : 8.5 m Yolcu Kapasitesi : 500

4 RMS Queen Mary 2 Deplasman Boy Genişlik Draft Sevk Sistemi Hız Genel Özellikler ton 345 m 45 m 10 m 4X 21.5 MW electric propulsor pods: 2 fixed and 2 azimuthing 117 MW (157,000 HP) CODAG 30 knot Yapım Yılı 2004 (900 Milyon $)

5 RMS Queen Mary 2 Cruise Liner Titanic

6 Liberty Of The Seas Genel Özellikler Boy 339 m Hız 21.6 knot Yapım Yılı 2006

7 b) Yük Gemileri DWT: Gemilerde taşınan yükün miktarı (ton) 1. Tankerler Kimyasal tanker (chemical tanker) Petrol Tankeri (oil tanker, petroleum tanker) LNG Tanker (LNG carrier) 1954 de Shell Petrol Şirketi afra (average freight rate assessment) (ortalama taşıma kapasitesi değerlendirmesi) sistemini geliştirdi. Buna göre tankerler boyutlarına göre çeşitli gruplara ayrılmaktadır. 10,000 24,999 DWT: Genel amaçlı tanker 25,000 44,999 DWT: Orta Boyutlu tanker 45,000 79,999 DWT: LR1 (Large Range 1) (Büyük Boyut 1) 80, ,999 DWT: LR2 (Large Range 2) (Büyük Boyut 2) 160, ,999 DWT: VLCC (Very Large Crude Carrier) (Çok Büyük Ham Petrol) 320, ,999 DWT: ULCC (Ultra Large Crude Carrier)

8 1. Tankerler 1. Tankerler Petrol Piyasasında aşağıdaki gibi bir sınıflandırma mevcuttur l 10,000 60,000 DWT: Product tanker (Seawaymax, Handymax) l 60,000 80,000 DWT: Panamax l 80, ,000 DWT: Aframax l 120, ,000 DWT: Suezmax l 200, ,000 DWT: VLCC (Malaccamax) (Very Large Crude Carrier) (Çok Büyük Ham Petrol) l 320, ,000 DTW: ULCC

9 Kimyasal Tanker (product/chemical tanker) VLCC, Very Large Crude (Ham Petrol) Carrier

10 LNG/LPG

11 2. Değişik yük taşıyabilen gemiler Balyalanmış (çuval), kutulanmış, paletli veya konteyner denilen paket taşıyıcılar ile çeşitli yükleri taşıyabilen gemilerdir. Bunun yanı sıra aynı anda tahıl ve özel sarnıçlarında da petrol türevi yük taşıyabilen gemiler de yük gemileridir. Bu gemilere, dilimizde Şilep olarak bilinen, Tramp Ship de denilmektedir.

12 3. Konteyner gemileri Standartlaştırılmış boyutlarda büyük kutular şeklinde olan ve konteyner (contanier) paket taşıyıcılarla yük taşıyan genel maksatlı yük gemileridir. Bu konteynerler tır kamyonlarında veya demiryolu ile taşınabilecek boyuttadırlar. Bu tip gemiler, konteynerleri ambarlarında veya güvertede taşıyabilecek şekilde dizayn edilirler. Konteyner boyutları 20 veya 40 feet 1 feet= m 20 feet=6,096 m 40 feet=12,192 m

13 4. Ro-Ro gemileri Tır, kamyon, vagon gibi tekerlekli taşıyıcılarla yük taşıyan gemilerdir.

14 5. LASH (lighter aboard ship) ve SEABEE Duba veya büyük boyutlu konteynerleri taşıyan gemilerdir. Bu gemiler esasen konteyner gemileridir. Ancak taşıdıkları konteynerler standart konteynerlerden daha büyük olup yüzebilme özelliğine sahiptirler. Böylece limana bağlamadan denize yükleme ve boşaltma yapabilirler. Örneğin; standart 20 ft lik konteynerlerin hacimsel (kübik) kapasiteleri 1200 ft3 olmasına karşın, yüzebilen standart LASH kapasitesi ft3, SEABEE ninki ise ft3 tür. Bu tip gemilere Barge Carrying Ships de denilmektedir.

15 6. Kuru Dökme Yük gemileri (Bulk Carrier) 7. OBO Herhangi bir paketleme veya kutulamaya gerek kalmadan, direkt olarak özel ambarlara yüklenebilen demir cevheri (10 ft 3 / ton), hububat (100 ft 3 / ton) gibi değişik özgül ağırlıklı yükler taşıyabilen gemilerdir. Bu yüklerden sadece birini taşıyan kuru dökme yük gemilerinin yanısıra hepsini beraber taşıyan gemiler de inşa edilmektedir. Bu gemiler cevher ve tahıl gibi iki çeşit kuru dökme yük taşıyabildikleri gibi kuru ve sıvı yükleri de ( kömür ve petrol ) ayrı ayrı tanklarda olmak üzere bir arada taşıyabilmektedirler. Bu gemilere Oil/Bulk/Ore kelimelerinin ( Petrol/ Dökme yük/ Cevher) baş harflerinden oluşan OBO gemileri denilmektedir.

16 Bulk Carrier

17 8. Balıkçı gemileri

18 9. Feribot

19 3. Hizmet Gemileri Römorkör, araştırma gemileri, vinç gemileri, kurtarma gemileri, yangın gemileri, kılavuz botları gibi denizde hizmet veren gemilerdir. Romorkör (tug) Oşinografik Araştırma gemisi

20 Petrobras-08 üretim platformu Transocean Sedco Forex şirketine ait Discoverer Enterprise isimli sondaj gemisi

21 4. Eğlence ve spor tekneleri Motorbot, motor yat veya yelkenli gemiler gibi deniz, göl ve nehirlerde gezinti turizm ve spor amacıyla kullanılan gemilerdir. motoryat yelkenli yat