Kocaeli Triasınila Yeni Fosîl Yatakları

Transkript

1 Kocaeli Triasınila Yeni Fosîl Yatakları Kem&i Erguvanlı Kocaeli Y^nns adasının g î?.r.sy inde, Gebze-Dil lskelesi-hereke, e kmeye doğru uzanan aierda Jeolojik incelemeler yaparken Tasladığım Trias formasyonlarında çok güzel fosiller veren yeni bîr çok fosil yatakları buldum. Bunların bîr kısmından burada çok kısa olarak bahsedeceğim. Jeoloji edebiyatına Kocaeli 7:>,a dîye geçmiş olan bu yereylerde şimdiye kadar 1894 yiliacfc ""-ULÄ, 1909 ydmda ENDR1SS, ve yıllarında da ÂRT^/3ER incelemeler yapmışlardır«bu jeologlar, paleontolojik etüdlerini daha ziyade ufak bîr alandan getirilen fosiller üzerinde yaptıklarından, düşünüş ve kabullerini stratigrafi e profil bakımından tevsik edememişlerdir. Bundan dolayı Ärttiaber "Die Trias von Bithynien,, edh eskide paleontolojik olarak tesblt etmiş olduğu seviyelerim p~ro'<' : l bs, kiramdan doğruluğunun isbatı olmadığını söylemektedîı. Siz 1<:I üç yıl çalı-. şar ak bu bölgenin yeniden rölevesini yaptık v* Tnas stratigrafisi ile paleoetoîojık seviyeleri profil bakımından kiymet:et?.dluebildik, Ve şimdiye kadar bilinmeyen yeni fosil yatavîao. bulduk. Bu buluşlarımızı yakında neşredeceğiz. Yaptığımın ı^cesemelere göre Kocaeli Triasının stratigrafisini kısaca şöyîe D«ii»sa edebiliriz s Alt Devoniene ait kıvrımlı- killi şist grauvake ve kalkerlerin üzerine diskordan olarak çiğ kırmızı renkli, breşimsi konglomera ve kumtaşiarı gelmektedir. Bunlar dikey olarak ufak daneli kumtaş«larma, kırmızı renkli marnlara, ve nihayet plaket halinde gremsi marn ve maralı kalkerlere geçer. Bunların üzerine yer yer breşimsi dolomitler, kirli gri renkde kalker, ve boşluklu gevşek dolomitler gelir. Ben^ Gebze'nin doğusudnaki Kazmalı Ağılı cî armda gremsî kırmızı marnların içerisinde, Hereke Y nin kuzeyindeki Kütüklü Bayırın güney yamacında, ve Tepeköy'ün g'üneyindeki Çıflik Dere*de plaket halindeki maralı kalkerlerin içinde Verfenien'i karakterize eden Näticeiie acutecostate KLİPS, ve Gervillia exporreota LEPS. ' gibi fosiller buldiiriiu Bunların üzerine ge»en Orta Trias çok zaman Crinoid bakımından zengin, siyahan^ı yoğun gri kalkerlerle başlar ve üzerlerine dikf Cia banklar halinde taba-

2 159 kalanmış e kısmen slllsleşmîş maralı kalkerlerle maralı ara ıra mad«deli, sîllsîeşmlş yumruk kalkerler g-elir, OrtaTrias'a ait bu yereylerin bir çok yerinde fosilli mahaller buldum ki burada yalnız bir kaçını zikredeceğim. Tavşanlı köyünün doğusundaki Şeytan Dere'nin kuzeyinde ve yerli halk tarafından Mekânyeri diye tanılan mevkide, koyu kırmızı şarap tortusu regîîideki maralı kalkerlerin içinde Orta Trias'ın trinodosus seviyesi için karakteristik olan : Orthoceras, Atractites, Nautilus, Phgchites seebachi NOJ- SİSÖVÎCS gibi fosiller buldum, Bu mevkiin takriben 1 km, kadar dofesunda, Demirci Hasan Ağılı ile Kipiii Çeşmesi arasındaki yamaçta, Hlppıırifli kalkerler allında Acrocordiceras, Orihocer as y Aspidites îoulai ÂRTHABER Begrichites osmani TÖULA buldum. Bunlardan başka bu zamana aît fosillerin en güzelleri Gebze - Dil İskelesi arasındaki demiryolu yarmalarında Orthoceras, Atractites maliyi TÖULA, Rhgnchonella ethemi var planata ART HABER, Jihgnchonella protractifrons BITTNER, Spiriferina mentgelii DUNKER^ Hung arıt es solimni TOULA, Beyrichites osmani TOULA gibi fosiller buldum ki bunlar orta Trias'ın alt kısımlarını karakterize ederler, Kocaelinde Ladinien e Karnien katlanın da bir çok mahalde karakteristik fosillerile buldum. Me«selâ Dil iskelesi istasyonunun hemen yanında silisleşmiş marn e yumruk kalkerlerin içinde, Çerkeşli köyönûe takriben 1 km ku» zey doğusunda Çardak Bayın mevkiinde, Tavşanlı köyünün 2,5 km. kuzeyinde Karabayır civarında koyu kırmızı renkli, konglo» meramsı maralı kalkerlerin içinde^ e Tepe. köyündeki kırmızı reeklı konglomeramsı marnh kalkerlerin alt seviyelerinde Ladlnîee için karakter istik fosiller buldum, Üst Trias'îE Karnien katı ÎÇÎE karakteristik olan fosilleri en yüksek yerlerde^ yani tepelerde buldum. Bu kat için karakteristik fosilleri eren en îyl yatak Tepeköyde bulunmaktadır, Köyün takriben 250 m, batısında Bağiçi, 500 m doğusunda Erenler me kîıncie e köyün kuzeyindeki mezarlığın yanında yol üzerinde kırmızı renkli marnh konglomeramsı kalkerler içinde Lobites phillippi MOJSISOVICS, Trachyceras acutocostatum KLİPS., Paratrachgceras regoledanum MOJSISO- VICS, Joannites deranieus ÄRTHABERj Proarcestes'bromentei MOJSISOViCS, Ärmstes mümsierii MOJSISOVICS, Arcestes pannonicas MOJSISOVICS fosillerini buldum. Bu mevkilerden başka Çerkeş! köyünün takriben 2 km. kuzey doğusunda Küçük

3 160 Taflan sırtlarıma 380 ÎTI. yüksekliğindeki en yüksek tepesinin tam zirvesinde koyu kırmızı renkli, konglomeramsı marnh kalkerlerin içinde de aynı fosilleri buldum«yani Karalara için karakteristik olan ' yukarıki fosilleri. Bu yeni araştırmalara dayanarak aşağıdaki neticelere varilin 1 Kocaelinde # Alt, Orta, e Üst Trlas f da Karnien katı karakteristik fosilleri île mevcuttur; fakat daha üstü, yani Norien ve Lias bulunmamıştır. 2 Paleontolojik olarak tesbît edilen seviyeler stratigrafi ve profil bakımından kıymetlendirilebilmişlerdir«3 Bu yerlerin içinde poşlar halinde bol fosilli mahallerin bulunduğu tesbît edilmiştir«fosillerin bir kısmını tayın etmek ' lutfunda bulunan sayın meslekdaşım Dr, Gaiîp Otkun'a teşekkür etmeyi bir vazife bilirim,

4 New Fcısîlîferoüs Beis In K ea ïi Trîassle Formations Kemal Erguümmh During geologic studies in southern Kocaeli Peninsula, Gebze, Dil İskelesi, Hereke* and the region extending north, I found many fossllïferous Triassîc beds containing very good specimens. Here 1 will discuss some of them very briefly. In the geologic.literature^ it is found that TOULA in 1894, ENDRÏS in"l909,* and ÂRTHABER in made geologic studies in the region known as the Kocaeli Triassîc» Since the geologists made their paleontologleal studies on specimens from a relatively small area, they could not very well support their decisions from the stratigraphie viewpoint. For this reason, Arthaber In his "Die Triass von Bithymen,, points out that the zones established paleontologicaliy have no definite place in the stratigraphie section. 1 have restudied this region over a period of several years and have reevaluated the Triassic stratigraphy and paleontologicai zones, I have found new fossiiiferons zones,, and will describe these in a future paper. According to our studies we CBM summaries the Kocaeli stratigraphy in" the following way ; Red colored, brecciated conglomerates and sandstones rest discordantly on the clayey schistoes graywacke and limestone of Lower Devooien age. Over these are fine - grained sandstones, red marls, and in lenses, sandy mark and shaiy limestones. Over" these in turn come^ in places,, brecciated dolomites^ dirty grey limestone and honey - combed, soft dolomites, To the east of Gebze, in the vicinity of Kaxmali Ağıîı, in sandy reel marls, and to the north of Hereke, southern flank of Kütüklü Bayır f and in Çiftlik Dere, sooth of Tepe Köy^ in shaiy limestone pockets I found Naticella acuiecosinta KLIPS, and Qervillia exporrecta LEPS* fossils which characterize the Yerfeeian epoch. Overlying these beds comes the Middle Triassîe formations; the section starts with crinoid - rich, dark gry limestones^ followed by partially silicified, Hat banch - making* beds of shaiy limestone and

5 162. parri<?.iiy silicified nodular limestones. In many places in this n re çrion f ion I I found many fossiiiferous zones belonging to the Middle nc, of which I will, mention a few. T?.«9S5'ic In tthe southern part of Şeytan Dere, which is to the east of the village of Tavşanlı, in dark, red - wine colored shaly limestones I found Orthoceras, Atractites, Nautilus, Phychites seebachi MOJSISOVICS, fossils which characterize Middle Triasslc trinodosus zone. About 1 km* east of this locality, op a hill between Demirci Hasan and Küplü Çeşme, I found the following în Hlppuritîc limestones : Acrocordiceras, Orthoceras, Aspidiies toulai ARTHABER, Beyrichiies osmani TOULA Other than these f the best: fossils belonging co this period are found. in the railroad cots between Gebze and Dil İskelesi. In the railroad cuts at 49,970 th km and 51.1 km I found Orthoceras, Atractites maliyi TOULA Rhynchonella ethemi var«planafa A: THABiir^ iihynchonclla protractifrons BYYTNER, Spiriferina mentgelii DoNuEk, hungarites soli mani TOULA, Beyrichites osmani TOULA, fo^bils. "which characterize the lower parts of the Middle Triassic. In Kocaeli Î found Ladinien and Karnien beds with their characteristic fossil 1 : For example Ladinien fossils occur in the nodular limestones; :*;; Çardak KJ 1, 1 km. north of the village Çer-.eşi ; in vic?n : ly c>~ Ca a Snyir, 2.5 km. north of the village Tavşanlı, In dark KCI, CO- gio z??uz shaly limestone; and in the lower parts of red conglomeratic shaiy limestones near Tepekoy. I found the characteristic fossils of the Karaiea of the Upper Triassic on the highest points of the hiüs, The best fossils of the Karnien occur in the beds near Tepekôy In Bağıçh, 250 ni., west of Tepeköy, in Erenler, 500 m, east of Ttp^koy, and e-n the road to the cemetery, north of the village, \M the red cc^gio.-.eratic shaly limestones 1 found the following fossûs : Lobi tes phîlîippîî MOjSïSOVÎCS, Trachyceras Mcuioeostatum KLIPS, Paratrachyceras regoledanum MÖJS1SÖV1CS, Joannites deranicus ARTHABER, Proarcestes bromeniei MOJSISOVICS, Arcesfes mûnsterii MOJSISOVICS, Arœstes pannonicus MOJSISOVICS, Farthermore, î foiieci these fossils«characteristic fossils of :<arnïe^ m dark red, conglomeratic shaly limestones on Uiu ve, ««.ops of KIJZKX Ts^an Hills (elevation 380 in.) 2 km. r,ortö^»si oi ü^ villas Ç>»ke^h,

6 163 From the above finds therefore, we can make the following statements : 1 İn Kocaeli the. Lower, Middle, and Upper Triassic up to Karnien are present with their characterietic fossils; Norien and Lias are not present«2 Paléontologie zones can be fitted In the stratigraphie column. 3 In this region there are numerous localities with abundant fossil-containing 8 beds, In conclusion, my thank are cine to Dr. Galip Otkun who made determinations of some of my fossils.