ATEX NEDİR? NEREDEN ÇIKTI BU ATEX?

Transkript

1 ATEX NEDİR? NEREDEN ÇIKTI BU ATEX? TÜRKİYEDEKİ HUKİKİ DURUM NASILDIR PATLAYICI ORTAM MÜTTESABATI NELERDEN OLUŞUR

2 1475 Sayılı İŞ YASASI 1) tarih ve sayılı resmi gazetede yayınlana tüzük maden ve taş ocakları ile açık işletmelerde alınacak işi sağlığı ve iş güvenliği tedbirleri hakkında tüzük MADEN EMNİYET NİZAMNAMESİ 2) tarih ve nolu resmi gazetede yayınlanan tüzük parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerle çalışan iş yerlerinde ve işlerde alınacak tedbirler hakkında tüzük PARPAT 3) IŞÇİ SAĞLIĞI ve İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜ tarih ve sayılı resmi gazete

3 YENİ MEVZUAT, AVRUPA BİRLİĞİ UYUM MEVZUATI 4857 Sayılı İŞ YASASI tarih ve sayılı resmi gazete 1) Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik (94/9/AT) tarih ve sayılı resmi gazete ATEX 100a (Directive 94/9 EC)

4 2) patlayıcı ortamların tehlikelerinden çalışanların korunması hakkında tüzük 26 Aralık 2003 tarih ve sayılı resmi gazete ATEX 137 (Directive 99/9) 3) YERALTI VE YERÜSTÜ MADEN İŞLETMELERİNDE SAĞLIK ve GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ tarih ve sayılı Resmi Gazete DİRECTİVE 92/104

5 4) Kimyasal maddelerle çalışanlarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında yönetmelik tarih ve sayılı resmi gazete 98/24 EC 5) İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİ 9 Aralık 2003 tarih ve sayılı Resmi Gazete DIRECTIVE 89/39

6 ATEX ÇALIŞMALARI 1995 DE BAŞLADI 2006 DA MÜTTESEBAT TAMAMLANDA AB MÜTTESEBATINA UYUM NEDENİ ile KANUN YÖNETMELİK GİBİ HUKUKİ KONULARDA BOŞLUK YOKTUR TEKNİK KONULAR IEC SERİSİ STENDARTLARDA TOPLANMIŞTIR IEC MÜŞTEREK KONULARI İÇERİR

7 ATEX NELERİ DEĞİŞTİRDİ? CE Belgesi ve Kalite Sistemi Avrupa ülkelerinde geçerlilik, serbest dolaşım Onanmış Kuruluş, Notified Body Mekanik aletler ve koruyucu sistemler Montaj, assemble Parça, komponent Kullanılmış ikici el

8 İMALATÇILARIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN DİREKTİFLER İMALATÇI ve KULLANICILARIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN DİREKTİFLER İmalatçı ve kullanıcıların dikkat edeceği direktifler İMALATÇI Ürün ve üretimle ilgili direktifler KULLANICI Sosyal yaşamla ilgili direktifler İşyerlerinde iş güvenliği ve işçi sağlığı direktifi 89/391 EC Önemli sağlık ve güvenlik şartları 98/37 EC ATEX 100a Makine Direktifi ATEX 94/9 Özel direktifler 98/24 EC ATEX 137 Kimyasal İş Yerleri 99/92 EC Teknik detaylarla ilgili standartlar EN EN EN CEN CEN CENELEC Uygulama ile ilgili bağlayıcı olmayan pratik uygulama standart ve yönetmelikleri

9 ATEX in imalatçı ve kullanıcılara getirdiği külfet Tablo 4-01: ATEX in imalatçılara getirdiği yenilikler ATEX 95/9 a göre İmalatçının yapması zorunlu olan hususlar Kullanma koşullarının tarifi Ekipman kategorileri Kategori 1 ZON 0 / 20 Kategori 2 ZON 1 / 21 Kategori 3 ZON 2 / 22 ATEX 99/9 a göre Kullanıcının yapması zorunlu hususlar Tehlikeli bölgelerin (ZON) tanımlanması Uygun aletlerin seçimi Sağlığa ve emniyet şartlarına uyumluluk Ekipmanla ilgili ateşleme riski analizi AT uyumluluk dokümanı (sertifika) hazırlama Uygun kalite kontrol (QM) Montaj ve bakım şartlarına uyumluluk Çalışma yeri ile ilgili risk analizi Patlamadan korunma (exproof) dokümanı hazırlama Değişim işleminin yürütülmesi

10 ATEX KAPSAMINDA DİKKETE ALINMASI GEREKEN DİREKTİFLER Elektromanyetik uyumluluk Direktif 2004/108 EC (EMC) (eskisi 89/336) Alçak gerilim direktifi 2006/95/EC (LVD) (low voltage directive) (eski direktif 73/23 içerik aynıdır yalnızca kotlaması değiştirilmiştir) Makine direktifi 98/37 EC (mashinery directive) (eski direktif 89/392) Tehlikeli maddelerin halka açık yollarda taşınması direktifi (Directive 94/55/EC and 98/91/EC, tranfport of dangerous goods by road) Kişisel koruyucu ekipmanlar direktifi Personal protective equipment (PPE) directive 89/686/EEC Basınç cihazları direktifi 97/23 (Pressure equipment directive (PED) 97/23 EC) Basit basınçlı kaplar direktifi (simple pressure vessel directive 87/404 EEC) GAZ CİHAZLARI direktifi (gas appliances directive 90/396 EEC (GAD) ) Yapı malzemeleri direktifi (construction products directive 89/106 EEC ) (CPD) KULLANILMIŞ, TAMİR EDİLMİŞ veya DEĞİŞTİRİLMİŞ (modified) İKİNCİ EL ÜRÜNLER ve YEDEK PARÇALAR

11 ALET KATEGORİLERİ Grup I Kategori M1 Kategori M2 Kategori 1G veya 1D Grup II Kategori 2G veya 2D Kategori 3G veya 3D

12 Kategoriler ve kullanım bölgeleri KULLANIM YERİ, ZON GRUP KATEGORİ KORUMA TİPİ Madenler, sürekli patlayıcı ortamda çalışabilir I M1 Ex I-ia Madenler, patlayıcı gaz oluşumunda elektriği kesilir I M2 + M1 Ex I-ia, ib, d, e, o,p,q ve saire Diğer sanayi ZON 0 II 1G Ex IIG - ia Diğer sanayi ZON 1 II 2G+1G Ex IIG - ia, ib, d,e,o,p,q ve saire Diğer sanayi ZON 2 II 3G+2G+1G Ex IIG - ia, ib, d,e,o,p,q ve saire Diğer sanayi ZON 20 II 1D Ex IID - ia Diğer sanayi ZON 21 II 2D+1D Ex IID - ia, ib, d,e,o,p,q ve saire Diğer sanayi ZON 22 II 3D+2D+1D Ex IID - ia, ib, d,e,o,p,q, ve saire

13 IEC Ex SCHEMA NEDİR ATEX ÖLÜYORMU?

14 IECEx Schema uygulamasının üç ana hedefi vardır: 1) Sertifika verme, IEC standartlarına uygun sertifika işlemi, ACB ve ExTL ler. 2) Yetkili servis, tamir bakım yapabilecek yetkili servisleri belirleme. 3) Personel belgelendirme, exproof konusunda çalışan personelin yeterli olup olmadığını belirleme.

15 IECEx SCHEMA NE YAPIYOR Henüz tam istenilen seviyeye oluşmamış ise de 1.hedef faaliyetleri yürütülmektedir yılı itibarı ile 28 üye ülkede 35 adet sertifika veren kuruluş (ExCB=Certification Body) ve 36 adet de test laboratuarı (ExTL=Test Laboratorien) mevcuttur. 2 ve 3 nolu konular daha henüz yeni kapsama alınmışlardır yılı sonu itibarı ile 13 adet yetkili servise onay verilmiştir. IEC üyesi olan Türkiye 2009 sonunda IECEx Schema sına dahil olmuştur. Fakat henüz ne ATEX e uygun Bürükselden yetki almış bir onanmış kuruluşu (notified body) ve ne de IEC den yetkili bir Ex laboratuarı vardır.

16

17

18 ATEX ile IECEx in KALİTE GÜVENCE SİSTEMİ AÇISINDAN KIYASLANMASI

19

20 IEC KALİTE GÜVENCE SİSTEMİ

21 IEC TC31 STANDART ÇALIŞMALARI HAKKINDA MEKANİK ALETLERİ DE AYNI KOMİSYON ELE ALACAK TOZLAR IEC SERİSİ STANDARTLAR KAPSAMINA ALINACAK MEKANİK ALETLER IEC SERİSİ STANDARTLARDA TOPLANACAK İLERİDE İÇERSİNE ALINACAK STANDARTLAR (60079 SERİSİ) SADELEŞTİRİLECEK MÜŞTEREK KONULAR IEC KAPSAMINA ALINACAK, TÜM SERİ STANDARTLAR ELDEN GEÇECEK IEC , -14, -17, -19 VE -28 TEHLİKELİ BÖLGE TANIMLAMALARI, ŞEBEKE ŞEKLİ KABLO VEYA BORULAMA, TAMİR BAKIM VE GÖZETİM (INSPECTION) İLE İLGİLİ STANDARTLAR ÜÇ YIL İÇERSİNDE ELE ALINIP YENİDEN DÜZENLENECEK. BU STANDARTLAR BİR ARADA İNCELENECEK IEC DEKİ BAZI KONULAR IEC E ALINACAK. KENDİNDEN EMNİYETLİLİKLE İLGİLİ STANDARTARDA SADELEŞME YAPILMIŞ DURUMDADIR.

22 ALET GRUPLARI

23 ISI GRUPLARI

24 EXPROOF ALETLERİN ETİKETLERİ

25

26

27

28 MEKANİK ALETLERİN ETİKETLERİ:

29 YABANCI MADDE GİRİŞİNE KARŞI KORUMA, IP54 BİRİNİCİ RAKAM, DOKUNMA ve KATI MADDE (TOZ) GİRİŞİNE KARŞI KORUMA İKİNCİ RAKAM, SU GİRİŞİNE KARŞI KORUMA IP 66: TOZ ve SU GİRİŞİNE KARŞI KORUNMUŞ AMERİKAN UYGULAMASI Yabancı cisim, su ve toz girmesine karşı uygulanan IP koruma tipleri Kuzey Amerika da NEMA kodları ile tanımlanmıştır ve uluslar arası uygulamadan farklıdır ve her zaman bire bir kıyaslanamaz.

30 Amerikan IP uygulaması NEMA Kodu Bölüm 3 Dışarı 3S 4 4X Dışarı İçeri Dışarı İçeri Dışarı 5 İçeri 6 6P İçeri Dışarı İçeri Dışarı Koruma Rüzgarla gelen toz, Yağmur ve dolu; harici buzlanma hasarı yok Rüzgarla gelen toz, Yağmur ve dolu; harici buzlanma yok Rüzgarla gelen toz, Yağmur, Su sıçraması ve su püskürmesi; Harici buzlanma hasarı yok Rüzgarla gelen toz, Yağmur, Su sıçraması ve su püskürmesi; Harici buzlanma hasarı yokx korozyon koruması Toz, Düşen pislik, Damlayan ve korozyon yapmayan sıvı Püsküren ve fışkıran su (hortum), Suya geçici daldırma Harici buzlanma hasarı Hortum suyu, Uzun süreli suya daldırma Harici buzlanma hasarı yok Kıyaslanabilir IP karşılığı IP54 IP54 IP56 IP52 IP67 IP67 13 İçeri Toz, Püsküren su, Yağ, korozyon yapmayan sıvı IP54

31 KULLANICI OLARAK BEN NE YAPABİLİRİM? BİR ALETİN EX-PROOF OLDUĞUNU NASIL ANLARIM SİPARIŞLERDE NELERE DİKKAT ETMELİYİM EX-PROOF ALET NEDEN PAHALLIDIR IEC NE DER, NEDEN BU KADAR SIKI? DARBE, DÜŞÜRME, YAŞLANDIRMA ve saire TESTLERİ

32 DIŞ GÖRÜNÜŞ AYNI BUNUN NERESİ EXPROOF??

33

34

35

36