Malzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Sınıflandırma ve standart gösterim Çelikler ve demir dışı metaller
|
|
- Ömer Köksal
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Malzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN Sınıflandırma ve standart gösterim Çelikler ve demir dışı metaller
2 İçerik Çelik nedir? Çelik sınıfları Çelik standartları Demir dışı metaller 2
3 Çelikler Demir oranı, içerdiği diğer elementlerin hepsinden daha fazla olan, genelde % 2'den daha az karbon içeren alaşımlara çelik denir. Bazı krom çeliklerinde % 2'den biraz daha fazla (% 2,1 gibi) karbon bulunabilir. (X210CrV12 Soğuk iş takım çeliği). Çelikler için bu istisna dışında, % 2'den fazla karbon içeren demir alaşımları dökme demirlerdir. Çelik içinde sadece C değil, farklı oranlarda alaşım elementleri ve empürite elementler bulunur. Çeliğin iç yapısı ve içerdiği elementlerin kimyasal bileşimi çeliğe farklı özellikler kazandırır ki bu elementlere alaşım elementleri denir. Alaşım elementleri çeliğe değişik oranlarda katılarak farklı özellikte çelikler elde edilebilir veya çeşitli işlemler (ıslah etme, normalizasyon tavı uygulama vs.) ile iç yapı kontrol edilerek kullanım amacına göre değişik özelliklerde çelikler üretilebilir. 3
4 Çelikler niçin sınıflandırılır? Demir esaslı Metal Alaşımları Demir dışı Çeliklerin incelenmesini kolaylaştırmak; Steels Çelikler <1.4wt%C <2 wt% C Dökme Cast Irons demirler wt%c wt% C Cu Al Mg Ti Onları daha yakından tanımak için sınıflandırma yapılır a ferrit d T( C) g ostenit g +L (Fe) 727 C Ötektoid C L g +Fe 3 C a +Fe 3 C 4.30 L+Fe 3 C Ötektik C o, wt% C Fe 3 C sementit Bu amaç için; çeliklerin ortak özelliklerinden faydalanılır. Çelikleri sınıflandırırken bir çelik türüne birden fazla grupta rastlamak mümkündür. Bu nedenle sınıflandırmada kesin bir sınır koymak ve bir çelik türünü diğerinden tamamen ayırmak mümkün değildir. 4
5 Çeliklerin sınıfları 1.Kimyasal Bileşimlerine Göre: 4.Kimyasal Bileşimlerine Göre: Alaşımsız çelikler Alaşımsız çelikler Alaşımlı çelikler Alaşımlı çelikler 2.Kalitelerine Göre: 5.Kalitelerine Göre: Temel çelikler Temel çelikler Kalite çelikler Kalite çelikler Soy çelikler Soy çelikler 3.Mamul Şekillerine Göre: 6.Mamul Şekillerine Göre: Yassı çelikler Yassı çelikler Oksijenli konverter çeliği Vakum çeliği Puddel ve Kaldo çeliği 7.Dokusal Durum ve Metalografik Yapılarına Göre 8.Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerine Göre 9.Sertleştirme Ortamlarına Göre Uzun çelikler Kısa çelikler Uzun çelikler Kısa çelikler Pota çeliği 5
6 Çeliklerin sınıfları Kimyasal bileşimine göre; Çelikler Az alaşımlı Yüksek alaşımlı Az C lu <0.25 wt% C Orta C lu wt% C Yüksek C lu wt% C İsim Ekler Kullanım Alanları Sade C lu Yüksek Muk. Az alaşımlı Yok Örnek Sertleşebilirlik TS EL otomotiv gövdeleri levha Cr,V Ni, Mo köprüler kuleler basınçlı kaplar Sade Yok Krank miller civatalar çekiçler bıçaklar Isıl İşlem Görebilir Cr, Ni Mo Yok pistonlar aşınma dişliler uygulamaları aşınma uygulamaları Fiyat ve mukavemet artar, süneklik azalır Sade Takım Ostenitik Pas. Çelik Cr, V, Mo, W matkaplar testere kalıplar Cr, Ni, Mo yüksek sıc. uygulama. türbinler fırınlar korozyon direnci 6
7 Çeliklerin sınıfları Kimyasal bileşimine göre; Sade Karbon lu Çelikler : Yapılarında çelik üretim yöntemlerinden meydana gelen çok az miktarda Mn, Si, P, S gibi elementler içeren Fe-C alaşımlarıdır. Mekanik özellikleri C miktarına ve üretim sırasında gösterilen öneme göre değişir ve sınırlıdır. Sade C lu çelikler ucuzdurlar ve kolay şekillendirilebilirler. Sertleşme yetenekleri azdır. Sertleştirme işleminden sonra parçalarda çatlama, çarpılma ve iç gerilmelere rastlanır.şayet parça kalın ise o zamanda istenilen düzeyde sertleşme sağlanamaz. Korozif ortamlara dayanıksızdırlar. Az karbonlu çelikler sertleştirilemezler, bunların uygun yöntemlerle yüzeyleri sertleştirilir. 7
8 Çeliklerin sınıfları Kimyasal bileşimine göre; Orta C lu Çelikler : Isıl işlemlere oldukça yatkındırlar, Dayanımları az C lu çeliklere göre daha iyidir, Süneklilikleri az C lu çeliklere yakındır, Yüksek C lu Çelikler : Normal soğutmada yapılarında oluşan perlit nedeniyle az C lu çeliklere göre serttirler, Süneklilikleri oldukça azdır, Kesilme ve işlenme kabiliyetleri kötüdür, Talaş kaldırma işlemine ancak yumuşatma (küreselleştirme) tavı sonrasında yatkınlık kazanırlar. 8
9 Çeliklerin sınıfları Kimyasal bileşimine göre; Alaşımlı Çelikler : Sade C lu çeliklerin kullanım alanları sınırlıdır. Bunların derinliğine sertleşme, ve korozyona dayanım durumları iyi değildir. Bu özelliklere ulaşabilmek için çeliklere alaşım elemanı katılması gerekir. Çeliğe bazı alaşım elemanlarının katılması ile çeliğe çeşitli özellikler kazandırılır. Örneğin : çelikte sertleşme esnasında çatlama ve çarpılma azalır, derinliğine sertleşme sağlanır, korozyona dayanım artar, mukavemet özellikleri gelişir. Çeliklerde ez çok kullanılan alaşım elemanları şunlardır. Cr, Mn, Ni, W, V, Co, Cu, Al, Mg, Pb, Bi, Be, Sn, B, Si, Ti, Ta, Zr Çelikleri alaşım elemanı miktarına göre gruplara ayırmakta mümkündür. Eğer çelik yapısında %5 ten daha az alaşım elemanı var ise; AZ ALAŞIMLI (HAFİF ALAŞIMLI) ÇELİKLER denir ki bunlar yüksek dayanım gösteren yapı ve imalat çelikleridir. Eğer çelik yapısında %5 ten daha fazla alaşım elemanı var ise; YÜKSEK ALAŞIMLI ÇELİKLER denir ki bunlar paslanmaz çelikler, özel amaçlı takım çelikleri ve manyetik çeliklerdir. 9
10 Çeliklerin sınıfları Kalitelerine göre; TEMEL ÇELİKLER: İstenen kaliteye ulaşmak için üretiminde özel önlem alınması gerekmeyen alaşımsız çeliklerdir. Bunlar gerilme giderme ve normalleştirme tavı gibi basit ısıl işlemler dışındaki ısıl işlemlere uygun değillerdir. Bu çeliklerin derin çekme, çekme, soğuk profil haddesi gibi belli imalat özelliklerinin olması istenemez. Standartlarda bu özellikler garanti edilmemiştir. Teknolojik nedenlerden dolayı katılması gerekmiş olan Si ve Mn oranları dışında alaşım elementleri içermeleri ayrıca istenemez. İnce saclar, teneke ve özel kromajlı ince saclar bu çeliklerden imal edilmemelidir. 10
11 Çeliklerin sınıfları Kalitelerine göre; KALİTE ÇELİKLERİ: Bu çeliklerin iç yapılarında belli ölçüleri aşmayacak kadar metalik olmayan kalıntılar (cüruf, mangan sülfür vb.) bulunabilir; olmaması da şartnameyle istenemez. Her defasında iyi kaliteli bir ısıl işlem uygunluğu yoktur. Gevrek kırılganlık, tane büyüklüğü, soğuk şekillenme kabiliyeti gibi özellikler bakımından temel çeliklere göre daha üstündürler. Müsaade edilen P ve S oranları daha düşüktür (genelde??? % 0,045 P,S). "Temel çelikler" ve "soy çelikler" dışında kalan bütün çelikler bu gruptandır. Kalite çelikler hem alaşımsız ve hem de alaşımlı türden olabilirler; alaşımsız kalite çelikler (UQS) ve alaşımlı kalite çelikler(lqs) 11
12 Çeliklerin sınıfları Kalitelerine göre; 2.c- SOYÇELİKLERİ: Isıl işlemler - bilhassa ıslah işlemi - için öngörülmüş olan, Isıl işlemlerde her defasında aynı özellikleri elde etmek mümkündür. Su verildiğinde dar toleranslar arasında sertlik değerleri önceden belirlenebilir. İç yapılarında metalik olmayan kalıntıların en aza indirildiği temiz çeliklerdir. Gazları alınmıştır. Alaşım durumlarına göre hem yüzeyde ve hem de derinliğine sertleşme yetenekleri çok iyidir. Bu çeliklerin hemen hepsinin P ve S oranları % 0,035'in altındadır. Geçiş sıcaklıkları düşüktür. Çok sakin (FF) dökülmüşlerdir. Hem alaşımsız soy çelikler (UES) ve hem de alaşımlı soy çelikler (LES) vardır. 12
13 Çeliklerin sınıfları Mamul şekillerine göre; YASSI ÇELİKLER Yassı çelik, genişliği kalınlığına oranla çok büyük olan, dikdörtgen kesitli çelik yarı mamullerine denir. Teknik ölçülerde yüzeyleri genelde düzdür. Desenli olarak üretilmiş olanları da vardır. Levha (kalınlığı >3,0 mm), Geniş lama (genişliği > mm olan lama), Band (rulo olarak sarılmış), Sac (plakalar halinde boya kesilmiş), Şerit (hadde genişliği <600 mm), İnce sac (kalınlığı <0,50 mm) vb. gibi alt grupları vardır. UZUN ÇELİKLER Uzunluğu boyunca kesiti aynı kalan ve kesiti yassı mamulden farklı olan çelik yarı mamulleridirler. Çubuk, tel, filmaşin, köşebent, lama, boru gibi çeşitli dolu ve boş profil kesitlidirler. Yüzeyleri genelde düzdür. İstisna olarak, nervürlü beton çeliği gibi uzun çelikler de vardır. DİĞER ŞEKİLLERDEKİ ÇELİKLER Bunların kısa çelikler olarak da tanımlanması mümkündür. Serbest ve kalıpta dövme işlemleri için kısa ve dolu parçalar, dökme çelikler, toz metalürjisi yöntemi için üretilmiş çelik tozlar ve sinterlenmiş çelik parçalar bu grubu teşkil eder. 13
14 Çeliklerin sınıfları Kullanım alanlarına göre; HIZ ÇELİKLERİ Yüksek kesme hızlarında çalışan takımların yapımında kullanılırlar.bu çeliklerle takımlar yapıldığında hızlı kesme işlemi yapılabilir.bu çeliklerle 50 m/dak. Hılzı kesme işlemleri yapılabilir.kesici uç tavlama sıcaklığına kadar ısınsa bile kesmeye devam eder.600 C nin üzerinde menevişleme gözlenir. Hız çeliklerinin bileşimleri genellikle %0,6-0,8 C, %3-5 Cr, %14-20 W dan ibarettir. Bunların dışında yapılarında V,Mo,Co elementleri de bulunabilir.v seri çeliklerin kesme özelliklerini düzeltmek ve iyileştirmek, havada sertleşme özelliğini artırmak için katılır.mo çeliği kırılgan yaparsa da çelik C tarafından korunur.bu element (Mo) fazla aşındırıcı malzemelerin kesilmesine iyi gelir.co daha yüksek ısıtma derecesi sağlayarak C un erimesini artırır.hız çeliklerine ısıl işlem C gibi oldukça yüksek sıcaklıklarda yapılır.parçalar önce özenle 850 C ye ısıtılır,tane büyümesi ve oksitlenme engellenerek tavlama sıcaklığına ulaştırılırlar,sonra soğutma ve sertleştirme işlemleri yapılır.soğutma havda ve yağda yapılır.uzun süre yüksek sıcaklıklarda ısıtılmış hız çeliklerinin dış yüzeylerindeki yapı bozulur.bu tabaka sertleşmez ve yumuşak kalır.kullanılmadan önce Bu kısımlar tavlanarak sert kısımlar ortaya çıkartılır. 14
15 Çeliklerin sınıfları Kullanım alanlarına göre; TAKIM ÇELİKLERİ Çelikler de dahil tüm malzemeleri işlemede kullanılan aletlerin, yani takımların imalatında kullanılan çeliklerdir. Alaşımlı ve alaşımsız olabilirler. Hız çelikleri de bu gruptadır. Belirgin özellikleri yeterli sayılacak tokluğu yanında yüksek sertlik değerine sahip olmalarıdır. PASLANMAZ ÇELİKLERİ Bunlar çevresel etkilere dayanıklı çeliklerdir.bu özellikleri bileşimlerinde bulunan Cr dan ileri gelir.paslanmanın dışında başka özelliklerinde istendiği durumlarda Cr la birlikte başka elementlerde katılmaktadır.sertleşebilen paslanmaz çeliklerin bileşiminde %12-14 Cr bulunur.manyetik yapıya ulaşabilmek için bünyede bir miktar C unda bulunması gerekir.cr alaşımlı çeliklerin korozyona dayanıklılığı Cr un çelik yüzeyinde ince bir Cr-O (Kromoksit) oluşturmasından kaynaklanır.bu tabaka Fe i dış etkilerden korur. 15
16 Çeliklerin sınıfları Üretim yöntemlerine göre; 1. Bessemer ve Thomas çeliği. 2. Siemens-Martin çeliği. 3. Elektrik ark ve elektrik endüksiyon çeliği. 4. Pota çeliği. 5. Oksijenli konverter çeliği. 6. Vakum çeliği. 7. Puddel ve Kaldo çeliği 16
17 Çeliklerin sınıfları Dokusal durum ve metalografik yapılarına göre; Burada ana kütleyi oluşturan yapı ne ise çeliğe adını bu yapı verir. Bu gruptaki çelikler: Ferritik çelikler Perlitik çelikler Ferritik-Perlitk çelikler Ostenitik çelikler Martenzitik çelikler Beynitik çelikler Ledeburitik çelikler 17
18 Çeliklerin sınıfları Fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre; Buradaki sınıflandırmada genel olarak çeliklerin mukavemet özelikleri ön plana çıkarılarak bir sınıflandırma Manyetik çelikler Isıya dayanıklı çelikler Korozyona dayanıklı çelikler Paslanmaz çelikler v.b. 18
19 Çeliklerin sınıfları Sertleşme ortamına göre; Burada yapılan sınıflandırmada mekanik özelliklerden en önemlilerinden bir olan sertleştirme işleminde kullanılan ortama göre bir sınıflandırma yapılmıştır Su, Hava ve Yağ Çelikleri : Burada su,hava ve yağ kelimeleri ile o çelik için uygulanan kastedilir. Sade C lu çeliklerle bazı cins çelikler Ac3 ve Ac1 sıcaklıkları üzerinde uygun bir sıcaklıkta tavlandıktan sonra suda soğutulurlarsa sertleşirler.aksi takdirde sertleşmezler.bu nedenle böyle çeliklere su çelikleri adı verilmiştir. Örneğin : %1 C, %0,25 Mn lı çelik gibi,bu çelik ağaç matkapları,freze bıçakları,el keskisi,testere ve küçük makasların yapımında kullanılırlar.bu çelik çok zor sertleşmektedir.bu nedenle bu çelik suda su vermeyle sertleştirilirler. Yapılarında %1 den fazla Mn bulunduran çeliklerle bazı özel alaşımlı çelikler aşırı soğutma hızlarına dayanamazlar ve çatlarlar.bunu önlemek için bu tür çeliklere yağda su verilir. Örneğin : çatlama ve çarpılma dayanımı istenen takım ve kalıpların yapımında kullanılan %0,93 C,%1,2 Mn, %0,5 W, %0,5 Cr,%0,2 V lu yağ çeliklerini verebiliriz. Hava çelikleri denilince genellikle yüksek alaşımlı çelikler denir.bu çeliklerin serleştirilmeleri çok iyi olup hava veya uygun bir gaz akımıyla soğutularak kolayca su verme işlemi yapılabilir. Aşınmaya dayanımları iyi değildir. Örneğin : %0,55C, %0,25 Mn, %2,5 W, %1,25 Cr, %0,5 V, %0,5 Mb li bir çelik hava çeliğidir 19
20 En çok kullanılan çelikler En Çok Kullanılan Seri Çelikler %C %Cr %W %V %Mo %Co Sertleşme ortamı ve Sıcaklığı 0, Su ve yağda 1250 C 0, Hava ve yağda 1280 C 0,7 4,5 17 1,5-4 Hava 1285 C 0,7 4, Hava 1300 C 1, ,5 - Hava 1250 C 0,8 4,5 6 1,5 6 - Yağ,Hava 1250 C Düşünceler Oldukça ucuzdur. Çok kullanılan bir tiptir. Pahalıdır. En sert malzeme olarak kullanılır. Sert malzeme olarak kullanılır. Diğerlerinin yerine kullanılabilir. 20
21 Standart gösterim Standardizasyon nedir? Belirli biçim, Ölçü, Kalite, Bileşim ve, Şekillere bağlama anlamına gelir Niçin standardizasyon? Yapılan her üretimin aynı özellik ve benzerlikte olması teknikte en çok arzu edilen husustur. Standardizasyon ile üretimin dışında yapılan kullanımlar sınırlanır ve bunların denetiminde kolaylıklar sağlar. Piyasada çeşit azalmasına yardım eder. Bugün üretimde standardizasyona girmeyen ürün yoktur Çelikte bir endüstri ürünü olup standardizasyonu teknikte büyük önem taşır. Çeliklerin normlaştırılmasında çeliğin kimyasal bileşimi, özellikleri ve,bileşiminden hareket edilir. Çeliklerin kalitesi ve özellikleri değişen çevresel şartlarla ve ısıl işlemlerle büyük ölçüde değiştirilebilir. Bunun için çelikler kimyasal bileşimi esas alınarak normlaştırılır. Çünkü her şartta değişmeyen tek değer çeliklerin kimyasal bileşimleridir. 21
22 Standart gösterim Çeşitli Ulusların Çelik Standardizasyonu (Normları) Gelişmiş ve gelişmekte olan her ülke kendi bünyelerine uygun olarak çelik normları geliştirmişlerdir. Dolayısıyla normlar ülkeden ülkeye değişmektedir. Ayrıca bir ülkenin bünyesinde birden fazla normda olabilir. Ülkemizin uluslar arası normu TSE (Türk Standartları Enstitüsü) normudur. Ayrıca ülkemizde MKE(Makine Kimya Endüstrisi), Etinorm (Etibank Normu) gibi normlarda mevcuttur. ÜLKE ADI Almanya Amerika Fransa Japonya Rusya Türkiye İngiltere NORM ADI DIN AISI / SAE ANFOR JIS GOST TSE BS 22
23 Standart gösterim Türk çelik Standardı (TSE-1111) Türk çelik standardı ilk bakışta fazla ayrıntılı görülse de gelişen endüstri ayrıntılı bilgi ve kavramlar gerektirdiğinden bu durum gelecek açısından sevindiricidir. Üretim Yöntemlerine Göre: 1.ÇELİK ÜRETİM YÖNTEMLERİNİN TÜRK STANDARTLARI ÜRETİM YÖNTEMİ Siemens Martin Çeliği Elektrik ark çeliği Elektrik indüksiyon çeliği Oksijenli konverter çeliği Asidik özellikler Bazik özellikler Bunların dışında TÜRK NORMU M E I O A B 23
24 Standart gösterim Ergitme ve Döküm Yöntemlerine Göre: 2.ERGİTME VE DÖKÜM ŞEKİLLERİNE GÖRE TÜRK STANDARTLARI ERGİTME VE DÖKÜM ŞEKLİ Sakin dökülmüş çelik Yarı sakin dökülmüş çelik Kaynar dökülmüş çelik Yaşlanmayan çelik TÜRK NORMU S Sy K Y Isıl İşlem Türüne Göre 3.ISIL İŞLEMLER YÖNÜNDEN TÜRK STANDARDI ISIL İŞLME TÜRÜ Sertleştirilmiş çelik Menevişlenmiş çelik Normalleştirilmiş çelik Gerilme-giderme tavı görmüş çelik Yumuşatma tavı görmüş çelik TÜRK NORMU Sr Me Nr Gt Yt 24
25 Standart gösterim ALAŞIM ELEMENTLERİ ÇARPIM FAKTÖRÜ Cr,Co,Ni,Si,W,Mn 4 Al,Be,Cu,Mo,N,Ta,Ti,Zr,V 10 P,S,N,Ce,D 100 B Mn 5 % 0,2 C (20/100), % 1,25 Mn (5/4) içeren alaşımlı çelik 25 Si Mn 7 % 0,25 C (25/100), % 0,75 Si (7/4), az miktarda Mn içeren alaşımlı kalite çelik 15 Cr 3 % 0,15 C, % 0,75 Cr (3/4) içeren az alaşımlı asal çelik. HARFLER TANIM Ck Genel amaçlı kaliteli karbon çelikleri( Düşük P ve S) Cm Cq Cf Kükürt miktarı belli sınırlar içerisinde olan ıslah edilebilir karbon çelikleri Soğuk şekillendirilebilir karbon çelikleri Alevle ve indüksiyonla yüzeyi sertleşebilir karbon çelikleri Cq 40 % 0,4 C içeren alaşımsız asal çelik. Cf 60 % 0,6 C içeren alaşımsız asal çelik. Ck 35 % 0,35 C içeren alaşımsız asal çelik. % 0,035 den az S ve P içeriyor. 25
26 Standart gösterim X 8 Cr Ni 18 8 Yüksek alaşımlı çelik : % 0,08 C (8/100), % 18 Cr % 8 Ni X 10 Cr Ni Ti Yüksek alaşımlı çelik% 0,1 C (1/100), % 18 Cr, % 9 Ni, % 2 Ti St 37 Minimum çekme mukavemeti 37 kp/mm2 olan yapı çeliği St 42.2 Minimum çekme mukavemeti 42 kp/mm2 olan 2. kalite yapı çeliği Demir içerenler Çelikler Dökme demirler Standart gösterimler AISI & SAE & St 10xx Sade Karbonlu çelikler 11xx Sade Karbonlu çelikler (İşlenebilirlik için kükürt azaltılmış) 15xx Mn (10 ~ 20%) 40xx Mo (0.20 ~ 0.30%) 43xx Ni ( %), Cr ( %), Mo ( %) 44xx Mo (0.5%) xx wt% C x 100 içeriğini gösterir. Örnek: 1060 çeliği 0.60 wt% C sadec C lu çelik Paslanmaz çelikler -- >11% Cr 26
27 0.65 Dökme demirler Demir esaslı alaşımlardır > 2.1 wt% C Yaygın kullanımı wt%c Dökümü kolay olsun diye bu C içeriği 1600 T( C) kullanılır. Sementit ferrit ve grafit e ayrışır. Fe 3 C 3 Fe (a) + C (grafit) Genellikle yavaş soğuma sonucu oluşur. a + g g Ostenit g +L L 1153 C 4.2 wt% C g + Grafit Sıvı + Grafit 740 C Grafik aşağıdaki şartlara göre oluşur: Si > 1 wt% yavaş soğuma 600 a + Grafit (Fe) C o, wt% C
28 Dökme demirler Dökme demir çeşitleri Gri dökme demir Grafit parçacıklar (flake) Çekme altında kırılgan ve düşük mukavemet Bası mukavemeti yüksek Mükemmel titreşim sönümleme Aşınma direnci Sünek demir Mg yada Ce eklenir Grafit küresel haldedir Esas matriks perlit olup, sünekliği iyidir. 28
29 Dökme demirler Dökme demir çeşitleri Beyaz dökme demir <1wt% Si Si içeriği nedeniyle sertlik yüksek fakat kırılgan değil Daha fazla sementit vardır Dövülebilir dökme demir ºC ısıl işlem görmüş Grafit yaprak şeklinde Daha sünek 29
30 Dökme demirler 30
31 Niçin demir alaşımları sınırlı kullanılır? 1) Nispeten düşük mukavemet 2) Nispeten düşük iletkenlik 3) Zayıf korozyon direnci 4) 5) 31
32 Demir dışı metaller Cu alaşımları Pirinç: Zn esas metal. (Takı olarak, madeni para, Korozyon direnci) Bronz : Sn, Al, Si, Ni içerir (burçlar, iniş takımı) Cu-Be : Mukavemet için Çökelme sertleşmesi Ti alaşımları -Düşük r 4.5g/cm 3 çeliğin 7.9g/cm3 -yüksek T de reaktif - Uzay uygulamaları Demir dışı Alaşımlar Soy metaller -Ag, Au, Pt - Oks. ve kor. direnci Al alaşımları -düşük r : 2.7g/cm 3 -Cu, Mg, Si, Mn, Zn eklenir -çeökelme sertleşmesi ile muk. (uçak parçaları, hafiflik) Mg alaşımları -çok düşük r : 1.7g/cm 3 -kolay tutuşma - uçak, askeri amaçlı Refrakter malz. -Yüksek erime T -Nb, Mo, W, Ta 32
Demir oranı, içerdiği diğer elementlerin hepsinden daha fazla olan, genelde % 2'den daha az karbon içeren alaşımlara çelik denir.
Çelikler 1/29 Çelik? Demir oranı, içerdiği diğer elementlerin hepsinden daha fazla olan, genelde % 2'den daha az karbon içeren alaşımlara çelik denir. Bazı krom çeliklerinde % 2'den biraz daha fazla (%
DetaylıÇELİKLERİN STANDARZİSAYONU VE TÜRK ÇELİK STANDARDI (TSE-1111)
ÇELİKLERİN STANDARZİSAYONU VE TÜRK ÇELİK STANDARDI (TSE-1111) Doç. Dr. Burak DİKİCİ Üretim Kısa Çeliklerin Kısa Standardizasyon Nedir? Standardizasyon; Belirli biçim, Ölçü, Kalite, Bileşim ve, Şekillere
DetaylıBölüm 11: Uygulamalar ve Metal Alaşımların İşlenmesi
Bölüm 11: Uygulamalar ve Metal Alaşımların İşlenmesi Metal alaşımlar nasıl sınıflandırılır ve genel uygulama alanları nedir? Metallerin genel üretim teknikleri nelerdir? Demir esalı olan ve olmayan alaşımlarda
Detaylı3. MALZEME PROFİLLERİ (MATERİALS PROFİLES) 3.1. METAL VE ALAŞIMLAR. Karbon çelikleri (carbon steels)
3. MALZEME PROFİLLERİ (MATERİALS PROFİLES) 3.1. METAL VE ALAŞIMLAR Karbon çelikleri (carbon steels) Çelik, bileşiminde maksimum %2 C içeren demir karbon alaşımı olarak tanımlanabilir. Karbon çeliğin en
DetaylıIsıl işlem, katı haldeki metal ve alaşımlarına belirli özellikler kazandırmak amacıyla bir veya daha çok sayıda, yerine göre birbiri peşine uygulanan
ISIL İŞLEMLER Isıl işlem, katı haldeki metal ve alaşımlarına belirli özellikler kazandırmak amacıyla bir veya daha çok sayıda, yerine göre birbiri peşine uygulanan ısıtma ve soğutma işlemleridir. İşlem
DetaylıDemir, atom numarası 26 olan kimyasal element. Simgesi Fe dir. Demir, yerkabuğunda en çok bulunan metaldir. Yerkürenin merkezindeki sıvı çekirdeğin
Demir, atom numarası 26 olan kimyasal element. Simgesi Fe dir. Demir, yerkabuğunda en çok bulunan metaldir. Yerkürenin merkezindeki sıvı çekirdeğin de tek bir demir kristali olduğu tahmin edilmekle birlikte,
DetaylıKTÜ, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü
FAZ DİYAGRAMLARI DERS NOTLARI İçerik KTÜ, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Çeliklerde Soğuma Sırasında Oluşan İçyapılar 2 Çeliklerde Soğuma Sırasında Oluşan İçyapılar Yukarıdaki şekilden görüldüğü
DetaylıÇ l e i l k i l k e l r e e e Uyg u a l na n n n Yüz ü ey e y Ser Se tle l ş e t ş ir i me e İ şl ş e l m l r e i
Çeliklere Uygulanan Yüzey Sertleştirme İşlemleri Bazı uygulamalarda kullanılan çelik parçaların hem aşınma dirençlerinin, hem de darbe dayanımlarının yüksek olması istenir. Bunun için parçaların yüzeylerinin
DetaylıDemir Esaslı Malzemelerin İsimlendirilmesi
Demir Esaslı Malzemelerin İsimlendirilmesi Malzemelerin listelerde, tablolarda ve raporlarda kısa ve tam olarak belirtilmesi için (Alman normu DIN e göre) iki olanak vardır: a) DIN 17007 ye göre malzeme
DetaylıMMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 5 Çeliklerin standartları. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı
MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 5 Çeliklerin standartları Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı Standartlar Örnek TSE Türk Standartları Ensititüsü ASTM American Society for
DetaylıMMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 3 Çelik üretimi. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı
MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 3 Çelik üretimi Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Fırın Ön hadde Nihai hadde Soğuma Sarma Hadde yolu koruyucusu 1200-1250 ºC Kesme T >
DetaylıDökme Demirlerin Korozyonu Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER
Dökme Demirlerin Korozyonu DÖKME DEMİR %2,06-%6,67 oranında karbon içeren Fe-C alaşımıdır. Gevrektirler. İstenilen parça üretimi sadece döküm ve talaşlı şekillendirme ile gerçekleştirilir. Dayanım yükseltici
Detaylı2. Sertleştirme 3. Islah etme 4. Yüzey sertleştirme Karbürleme Nitrürleme Alevle yüzey sertleştirme İndüksiyonla sertleştirme
Isıl İşlem Isıl İşlem Isıl işlem, metal veya alaşımlarına istenen özellikleri kazandırmak amacıyla katı halde uygulanan kontrollü ısıtma ve soğutma işlemleri olarak tanımlanır. Çeliğe uygulanan temel ısıl
DetaylıProf. Dr. HÜSEYİN UZUN KAYNAK KABİLİYETİ
KAYNAK KABİLİYETİ Günümüz kaynak teknolojisinin kaydettiği inanılmaz gelişmeler sayesinde pek çok malzemenin birleştirilmesi artık mümkün hale gelmiştir. *Demir esaslı metalik malzemeler *Demirdışı metalik
DetaylıMETALLER. şeklinde sıralanır. Demir esaslı alaşımlarda karşılaşılan en önemli problem korozyon eğilimlerinin yüksek olmasıdır.
METALLER Malzeme seçimiyle ilgili kararlar hem tasarım hem de imalat faaliyetleri açısından son derece önemlidir. Malzemeler temel olarak metaller, seramikler ve polimerler ile bunların fiziksel birleşiminden
DetaylıKAZAN ÇELİKLERİNİN KAYNAK KABİLİYETİ 1. Kazan Çeliklerinin Özellikleri
KAZAN ÇELİKLERİNİN KAYNAK KABİLİYETİ 1. Kazan Çeliklerinin Özellikleri Buhar kazanlarının, ısı değiştiricilerinin imalatında kullanılan saclara, genelde kazan sacı adı verilir. Kazan saclarının, çekme
DetaylıYüzey Sertleştirme 1
Yüzey Sertleştirme 1 Yüzey sertleştirme Sünek yapıya sahip çeliklerden imal edilmiş makine parçalarında sert ve aşınmaya dayanıklı bir yüzey istenir. Örneğin yatak muylusu, kavrama tırnağı ve diğer temas
DetaylıProf. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1
OTOMOTİV PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ-I- (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-20092009 BALIKESİR Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 ÇELİK STANDARTLARI Prof.
Detaylı6. BEYAZ ve YÜKSEK ALAŞIMLI DÖKME DEMİRLER
6. BEYAZ ve YÜKSEK ALAŞIMLI DÖKME DEMİRLER Gri dökme demirlerin özellikleri; kimyasal bileşimlerinin değiştirilmesi veya kalıp içindeki soğuma hızlarının değiştirilmesiyle, büyük oranda farklılıklar kazanabilir.
DetaylıCERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI. Microbiologist KADİR GÜRBÜZ
CERRAHİ İĞNE ALAŞIMLARI Microbiologist KADİR GÜRBÜZ Bileşimlerinde en az % 12 krom bulunan çelikler paslanmaz çeliklerdir.tüm paslanmaz çeliklerin korozyon direnci, çok yoğun ve koruyucu krom oksit ince
DetaylıBölüm 9. Demir Karbon Alaşım Sistemi
Bölüm 9 Demir Karbon Alaşım Sistemi 1 DEMİR-KARBON ALAŞIM SİSTEMİ Demir, mühendislik uygulamalarında kullanılan alaşımların temelini oluşturan bir metaldir. Külçe demir olarak bilinen ve hemen hemen saf
DetaylıDENEYİN ADI: Jominy uçtan su verme ile sertleşebilirlik. AMACI: Çeliklerin sertleşme kabiliyetinin belirlenmesi.
DENEYİN ADI: Jominy uçtan su verme ile sertleşebilirlik AMACI: Çeliklerin sertleşme kabiliyetinin belirlenmesi. TEORİK BİLGİ: Kritik soğuma hızı, TTT diyagramlarında burun noktasını kesmeden sağlanan en
DetaylıDemirin Kristal Yapıları
Demirin Kristal Yapıları 1535 C 1390 C 910 C SIVI FERRİT (delta) OSTENİT (gamma) OSTENİT Kübik Yüzey Merkezli (KYM) FERRİT (alpha) FERRİT Kübik Hacim Merkezli (KHM) Kübik hacim merkezli (KHM), Kübik yüzey
DetaylıMMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 2 Çelik üretimi. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı
MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 2 Çelik üretimi Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Bir entegre çelik tesisinde üretim akışı 2 Hematit, Fe2O3 Manyetit, Fe3O4 Götit, FeO(OH)
DetaylıSÜPER ALAŞIMLAR Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER
Süper alaşım; ana yapısı demir, nikel yada kobalt olan nisbeten yüksek miktarlarda krom, az miktarda da yüksek sıcaklıkta ergiyen molibden, wofram, alüminyum ve titanyum içeren alaşım olarak tanımlanabilir.
DetaylıTOKLUK VE KIRILMA. Doç.Dr.Salim ŞAHĠN
TOKLUK VE KIRILMA Doç.Dr.Salim ŞAHĠN TOKLUK Tokluk bir malzemenin kırılmadan önce sönümlediği enerjinin bir ölçüsüdür. Bir malzemenin kırılmadan bir darbeye dayanması yeteneği söz konusu olduğunda önem
DetaylıProf. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1
MAKİNE PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ-I- (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-20092009 BALIKESİR Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 DEMİR-KARBON (Fe-C) DENGE DİYAGRAMI
DetaylıMalzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel kavramlar Demir-Karbon Denge Diyagramı
Malzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN Temel kavramlar Demir-Karbon Denge Diyagramı İçerik Giriş Demir-sementit diyagramı Demir-grafit diyagramı Dökme demir 2 Giriş Demir, pek çok mühendislik alaşımının
DetaylıPaslanmaz Çeliklerin. kaynak edilmesi. Özlem Karaman Metalurji ve Malzeme Mühendisi Kaynak Mühendisi
Paslanmaz Çeliklerin kaynak edilmesi Özlem Karaman Metalurji ve Malzeme Mühendisi Kaynak Mühendisi İçerik Kaynak Yöntemleri Östenitik Paslanmaz Çeliklerin Kaynağı Ferritik Paslanmaz Çeliklerin Kaynağı
DetaylıMMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 11 Yüksek sıcaklığa dayanıklı çelikler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı
MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 11 Yüksek sıcaklığa dayanıklı çelikler Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2011-2012 Güz Yarıyılı Sıcaklık, K Sıcaklık, C 4000 W Ergiyik Ta 3000 T m Mo Nb Hf 2000
DetaylıIsıl işlem: Metal veya alaşımlara amaca uygun özellikler kazandırmak için yapılan kontrollü ısıtma ve soğutma işlemleridir.
ISIL İŞLEM Isıl işlem: Metal veya alaşımlara amaca uygun özellikler kazandırmak için yapılan kontrollü ısıtma ve soğutma işlemleridir. Isıl işlem; uygulamada, ısıtma, belli bir süre bekleme ve amaca uygun
DetaylıÇELİĞİN ISIL İŞLEMLERİ
ÇELİĞİN ISIL İŞLEMLERİ Isıl İşlem Isıl işlem; Bir malzemenin mekanik özelliklerini ve/veya içyapısını değiştirmek amacıyla, o malzemeye belli bir sıcaklık-zaman programı dahilinde uygulanan bir ısıtma
DetaylıDENEYİN ADI: Çeliklerin Isıl İşlemi. AMACI: Çeliklerde ısıl işlem yoluyla mikroyapı ve mekanik özelliklerin değişiminin öğretilmesi.
DENEYİN ADI: Çeliklerin Isıl İşlemi AMACI: Çeliklerde ısıl işlem yoluyla mikroyapı ve mekanik özelliklerin değişiminin öğretilmesi. TEORİK BİLGİ: Metal ve alaşımlarının, faz diyagramlarına bağlı olarak
DetaylıTEKNOLOJİSİ--ITEKNOLOJİSİ. Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ
MAKİNE PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ--ITEKNOLOJİSİ (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-2009 2008BALIKESİR 1 DEMİR-KARBON DEMİR(Fe--C) (Fe DENGE DİYAGRAMI 2 DEMİR KARBON DENGE
DetaylıJOMINY DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
1. DENEYİN AMACI: Bu deney ile incelenen çelik alaşımın su verme davranışı belirlenmektedir. Bunlardan ilki su verme sonrası elde edilebilecek maksimum sertlik değeri olup, ikincisi ise sertleşme derinliğidir
DetaylıDemir Karbon Denge Diyagramı
Demir Karbon Denge Diyagramı Saf Demirin Soğuma ve Isınma Eğrileri 769 C Curie noktasıdır. Bu sıcaklığın altında Fe manyetik özellik gösterir. 1 Fe-C Denge Diyagramı Fe-C Denge Diyagramı 2 Fe-C Denge Diyagramı
DetaylıProf. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1
MAKİNE PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ-I- (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-20092009 BALIKESİR Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 DEMİR-KARBON (Fe-C) DENGE DİYAGRAMI
DetaylıMMT440 Çeliklerin Isıl İşlemi 1 Isıl İşlem Yöntemlerinin Sınıflandırılması ve Tanımlanması
MMT440 Çeliklerin Isıl İşlemi 1 Isıl İşlem Yöntemlerinin Sınıflandırılması ve Tanımlanması Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2011-2012 Bahar Yarıyılı TS EN 10020 Standardına göre çelikler TS EN 10020 ye göre
DetaylıÇelik Hasır Kaynak Elektrotları
CUPRAL 5M CUPRAL 12M Çelik Hasır Kaynak Elektrotları Malzeme Adı, EN Malzeme Numarası, EN Malzeme Numarası, DIN Malzeme Numarası,ASTM Cr Zr Co Ni Be Al Sİ Fe Mn Diğerleri Cu Sertlik (HB) Çekme Dayanımı
DetaylıMALZEME BİLGİSİ DERS 11 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net
MALZEME BİLGİSİ DERS 11 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA DEMİR ESASLI ALAŞIMLAR DEMİR DIŞI ALAŞIMLAR METALLERE UYGULANAN İMALAT YÖNTEMLERİ METALLERE UYGULANAN ISIL İŞLEMLER
DetaylıPik (Ham) Demir Üretimi
Pik (Ham) Demir Üretimi Çelik üretiminin ilk safhası pik demirin eldesidir. Pik demir için başlıca şu maddeler gereklidir: 1. Cevher: Demir oksit veya karbonatlardan oluşan, bir miktarda topraksal empüriteler
DetaylıDemir Karbon Denge Diyagramı
Demir Karbon Denge Diyagramı Saf Demirin Soğuma ve Isınma Eğrileri 769 C Curie noktasıdır. 769 C sıcaklığın altında demir (Fe) manyetik özellik gösterir. 1 Fe-C Denge Diyagramı Fe-C Denge Diyagramı 2 Fe-C
DetaylıMALZEMELERİN MUKAVEMETİNİ ARTIRICI İŞLEMLER
MALZEMELERİN MUKAVEMETİNİ ARTIRICI İŞLEMLER Malzemelerin mekanik özelliği başlıca kimyasal bileşime ve içyapıya bağlıdır. Malzemelerin içyapısı da uygulanan mekanik ve ısıl işlemlere bağlı olduğundan malzemelerin
DetaylıİÇİNDEKİLER 2. 3. 4. 5. 6.
İstiklal Mah. Barış Manço Cad. 5. Sok No:8 34522 Esenyurt / İSTANBUL TÜRKİYE Tel.: 0212 679 69 79 Faks: 0212 679 69 81 E-posta: info@gozdempaslanmaz.com 44 44 881 1 İÇİNDEKİLER 1. 2. 3. 4. 5. 6. 2 1 HAKKIMIZDA
DetaylıSICAK İŞ TAKIM ÇELİKLERİ B İ R K A L İ T E M A R K A S I
SICAK İŞ TAKIM ÇELİKLERİ B İ R K A L İ T E M A R K A S I S I C A K İ Ş T A K I M Ç E L İ K L E R İ MARTENSİTİK ÇELİKLER KIND Sınıf AISI Kimyasal Analiz % Kondüsyon HB C Si Mn Cr Mo Ni V Co W Sertleştirme
DetaylıDEMİR KARBON FAZ DİYAGRAMI
MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME BİLİMİ Demir, Çelik ve Dökme Demir Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR DEMİR KARBON FAZ DİYAGRAMI Saf demire teknolojik özellik kazandıran
DetaylıDENEYİN ADI: Kum ve Metal Kalıba Döküm Deneyi. AMACI: Döküm yoluyla şekillendirme işleminin öğrenilmesi.
DENEYİN ADI: Kum ve Metal Kalıba Döküm Deneyi AMACI: Döküm yoluyla şekillendirme işleminin öğrenilmesi. TEORİK BİLGİ: Metalik malzemelerin dökümü, istenen bir şekli elde etmek için, seçilen metal veya
DetaylıTÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD
ICS 77.140.01 TÜRK STANDARDI STANDARDI tst EN 10277-5 TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD TS EN 10277-5 Mart 2004 ICS 77.140.60 PARLAK ÇELİK MAMULLER TEKNİK TESLİM ŞARTLARI - BÖLÜM 5: SU VERME VE TEMPLERLEME
DetaylıÇELİKLERİN SINIFLANDIRILMASI VE STANDART GÖSTERİMİ
ÇELİKLERİN SINIFLANDIRILMASI VE STANDART GÖSTERİMİ ÇELİKLER Demir oranı, içerdiği diğer elementlerin hepsinden daha fazla olan, genelde % 2'den daha az karbon içeren alaşımlara çelik denir. Bazı krom
DetaylıMikroyapısal Görüntüleme ve Tanı
Mikroyapısal Görüntüleme ve Tanı -Ek Ders Notları- Yrd. Doç. Dr. Enbiya Türedi Aralık 2012 Kaynak: www.metallograph.de 2 Malzeme: 1.7131 (16MnCr5) ötektoid-altı ısıl işlemsiz Büyütme: 500 : 1 Dağlayıcı:
DetaylıMMT440 Çeliklerin Isıl İşlemi 2 Sertleştirme Isıl İşlemi ve Sertleşebilirlik
MMT440 Çeliklerin Isıl İşlemi 2 Sertleştirme Isıl İşlemi ve Sertleşebilirlik Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2011-2012 Bahar Yarıyılı 2. Sertleştirme Isıl İşlemi ve Sertleşebilirlik 2.1. Tanımlar 2.2. Su verme
DetaylıBÖLÜM 4 KAYNAK METALURJİSİ
BÖLÜM 4 KAYNAK METALURJİSİ Kaynakta Oluşan Metalurjik Bölgeler Kaynakta Oluşan Metalurjik Bölgeler Kaynak Metalinin Katılaşması Kaynak Metalinin Katılaşması Kaynak Metalinin Katılaşması Tek pasoda yapılmış
DetaylıÇELİK YAPILAR (2+1) Yrd. Doç. Dr. Ali SARIBIYIK
ÇELİK YAPILAR (2+1) Yrd. Doç. Dr. Ali SARIBIYIK Dersin Amacı Çelik yapı sistemlerini, malzemelerini ve elemanlarını tanıtarak, çelik yapı hesaplarını kavratmak. Dersin İçeriği Çelik yapı sistemleri, kullanım
DetaylıBARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ
BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI I DERSİ ISIL İŞLEM (NORMALİZASYON, SU VERME, MENEVİŞLEME) DENEY FÖYÜ DENEYİN ADI: Isıl İşlem(Normalizasyon,
DetaylıİNŞAAT MALZEME BİLGİSİ
İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, yapı malzemelerinin önemi 2 Yapı malzemelerinin genel özellikleri,
DetaylıMAKİNA YEDEK PARÇA SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
ÜRÜN KATALOĞU MAKİNA YEDEK PARÇA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Soğuk İş Takım Çelikleri Sıcak İş Takım Çelikleri Plastik Kalıp Çelikleri Islah Çelikleri Sementasyon Çelikleri İmalat Çelikleri Paslanmaz Çelikler
DetaylıMAKİNA ELEMANLARI I CETVELLER
MAKİNA ELEMANLARI I CETVELLER Not: Cetveller Makina Elemanlarının Projelendirilmesi (A. Bozacı, İ. Koçaş, Ö. Ü. Çolak) kitabından alınmıştır. Cetvel numaraları bu kitaptaki numaralar ile aynıdır. Dinamik
DetaylıTÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD
ICS 77.140.01 TÜRK STANDARDI TASARISI tst EN 10277-4 TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD TS EN 10277-4 Mart 2004 ICS 77.140.60 PARLAK ÇELİK MAMULLER - TEKNİK TESLİM ŞARTLARI - BÖLÜM 4: SEMANTASYON ÇELİKLERİ
DetaylıMIG-MAG KAYNAK METODUNDA KULLANILAN KAYNAK ELEKTROTLARI VE ELEKTROT SEÇİMİ
MIG-MAG KAYNAK METODUNDA KULLANILAN KAYNAK ELEKTROTLARI VE ELEKTROT SEÇİMİ Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü,
DetaylıGİP 121- GEMİ YAPI MALZEMELERİ 8. HAFTA
GİP 121- GEMİ YAPI MALZEMELERİ 8. HAFTA 5. ÇELİKLERİN ISIL İŞLEMLERİ Faz: Metallerin kafes yapısına faz adı verilir. Katı Eriyikler (Tek Fazlı Alaşımlar): Alaşımı oluşturan elementlerin kafes sistemlerinde
DetaylıÜRÜN KATALOĞU BM TEKNİK
TR ÜRÜN KATALOĞU BM TEKNİK HAKKIMIZDA Bm Lazer olarak sektörde edindiğimiz tecrübe ile siz değerli müşterilerimize daha kaliteli, güvenilir ve sürdürülebilir hizmet ulaştırmayı hedefliyoruz. 2009 yılından
DetaylıDemir-Karbon Denge Diyagramı
Demir-Karbon Denge Diyagramı Sıcaklık Demir-Karbon diyagramı Demir, pek çok mühendislik alaşımının temelini oluşturan metaldir. Külçe demir olarak bilinen ve hemen hemen saf durumdaki demir çatı, soba
DetaylıÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ
ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (Yaşlandırma
DetaylıÇelikler genel olarak aşağıdaki şekilde sınıflandırılmaktadır;
ÇELİK NEDİR? ÇELİK, bir Demir (Fe) Karbon (C) alaşımıdır. C dan başka farklı oranlarda alaşım elementleri ve empürite elementler bulunur. Çeliğe farklı özellikler kazandıran içerdiği elementlerin kimyasal
DetaylıÇELİKLERİN ISIL İŞLEMLERİ. (Devamı)
ÇELİKLERİN ISIL İŞLEMLERİ (Devamı) c a a A) Ön ve arka yüzey Fe- atomları gösterilmemiştir) B) (Tetragonal) martenzit kafesi a = b c) Şekil-2) YMK yapılı -yan yana bulunan- iki γ- Fe kristali içerisinde,
DetaylıMMT113 Endüstriyel Malzemeler 5 Metaller, Bakır ve Magnezyum. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı
MMT113 Endüstriyel Malzemeler 5 Metaller, Bakır ve Magnezyum Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Cu Copper 29 Bakır 2 Dünyada madenden bakır üretimi, Milyon ton Yıl Dünyada madenden bakır
DetaylıMALZEME BİLGİSİ DERS 10 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net
MALZEME BİLGİSİ DERS 10 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA TEMEL KAVRAMLAR FAZ DÖNÜŞÜMLERİNİN KİNETİĞİ DEMİR-KARBON ALAŞIMLARINDA MİKROYAPI VE ÖZELLİK DEĞİŞİMİ DEMİR-KARBON ALAŞIMLARININ
DetaylıMALZEMELERİN SINIFLANDIRILMASI
ÜRETİM YÖNTEMLERİ VE İMALAT TEKNOLOJİLERİ MALZEMELERİN SINIFLANDIRILMASI Malzemelerin Sınıflandırılması Metalik Malzemeler Polimer Malzemeler Seramik Malzemeler Kompozit Malzemeler Nano Malzemeler Malzemelerin
DetaylıÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ HOŞGELDİNİZ
ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ Malzeme Malzeme Bilgisi Bilgisi PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ 1 ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (Yaşlandırma Sertleşmesi) Bazı metal alaşımlarının sertlik ve mukavemeti, soğuk deformasyon
DetaylıMMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 10 Yüksek mukavemetli yapı çelikleri. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı
MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 10 Yüksek mukavemetli yapı çelikleri Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 20132014 Güz Yarıyılı Genel yapı çelikleri esasta düşük ve/veya orta karbonlu çelik olup
DetaylıÇELİKLERİN KOROZYONU. 14.04.2009 Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER
ÇELİKLERİN KOROZYONU Fe-C Denge Diyagramı Fe-C Denge Diyagramı KARBON ORANLARINA GÖRE ÇELİKLER Ötektoidaltı çelik %0,006 C - %0,8 C Ötektoid (Perlitik) çelik (%0,8 C li) Ötektoidüstü çelik %0,8 C - %2,06
Detaylıformülü zamanı da içerdiği zaman alttaki gibi değişecektir.
Günümüz endüstrisinde en yaygın kullanılan Direnç Kaynak Yöntemi en eski elektrik kaynak yöntemlerinden biridir. Yöntem elektrik akımının kaynak edilecek parçalar üzerinden geçmesidir. Elektrik akımına
DetaylıArda Çetin, Peyman Çelenkoğlu, Burcu Tunç, Ayhan Comart (Ekstra Metal)
«SSF ve CGI ın Birleşimi: Çözelti Sertleştirmeli Ferritik Vermiküler Grafitli Dökme Demirlerin Üretimi ve Özellikleri» «Combination Of SSF and CGI: Production and Characterization Of Solid Solution Strenghtened
DetaylıMMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 2 Çelik üretimi. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı
MMT209 Çeliklerde Malzeme Bilimi ve Son Gelişmeler 2 Çelik üretimi Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2014-2015 Güz Yarıyılı Bir entegre çelik tesisinde üretim akışı 2 Hematit, Fe2O3 Manyetit, Fe3O4 Götit, FeO(OH)
DetaylıBA KENT ÜNİVERSİTESİ. Malzemeler genel olarak 4 ana sınıfa ayrılabilirler: 1. Metaller, 2. Seramikler, 3. Polimerler 4. Kompozitler.
MALZEMELER VE GERĐLMELER Malzeme Bilimi mühendisliğin temel ve en önemli konularından birisidir. Malzeme teknolojisindeki gelişim tüm mühendislik dallarını doğrudan veya dolaylı olarak etkilemektedir.
DetaylıProf. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1
MAKİNE PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ-I- (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-20092009 BALIKESİR Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 DEMİR-KARBON (Fe-C) DENGE DİYAGRAMI
Detaylıhttp://www.oerlikon.com.tr/rutil_ve_bazik_elektrodlar.html
Sayfa 1 / 5 Oerlikon Language Kaynak ESR 11 EN ISO 2560 - A E 380 RC 11 TS EN ISO 2560-A E 380 RC 11 DIN 1913 E 4322 R(C) 3 E 4322 R(C) 3 HER POZİSYONDA KAYNAK İÇİN UYGUN RUTİL ELEKTROD. Özellikle 5 mm'den
Detaylı1. AMAÇ Çeliklerde ısıl işlem yoluyla mikroyapı ve mekanik özelliklerin değişiminin incelenmesi
1. AMAÇ Çeliklerde ısıl işlem yoluyla mikroyapı ve mekanik özelliklerin değişiminin incelenmesi 2. TEORİK BİLGİ 2.1. Çeliklerin Isıl İşlemi Metal ve alaşımlarının, faz diyagramlarına bağlı olarak ergime
Detaylıİmalat Teknolojileri. Dr.-Ing. Rahmi Ünal. Talaşlı İmalat Yöntemleri
İmalat Teknolojileri Dr.-Ing. Rahmi Ünal Talaşlı İmalat Yöntemleri 1 Kapsam Talaşlı imalatın tanımı Talaş kaldırmanın esasları Takımlar Tornalama Frezeleme Planyalama, vargelleme Taşlama Broşlama Kaynak
DetaylıTÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD
ICS 01.040.77; 77.080.20 TÜRK STANDARDI TS EN 10020 TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD TS EN 10020 Nisan 2003 ICS 01.040.77; 77.080.20 ÇELİK TİPLERİNİN TARİFİ VE SINIFLANDIRILMASI Definition and classification
DetaylıRapor no: 020820060914 Konu: Paslanmaz çelik
Rapor no: 08060914 Konu: Paslanmaz çelik PASLANMAZ ÇELİK Paslanmaz çelik, yüksek korozyon dayanımı ve üstün mekanik özellikleri (çekme, darbe, aşınma dayanımı ve sertlik) açısından diğer metalik malzemelere
Detaylı2.2 DÖKME DEMİRLER. MALZEME BİLGİSİNE GİRİŞ, Burhan Oğuz, OERLIKON Yayını,
2.2 DÖKME DEMİRLER Başlarda gördüğümüz gibi, yüksek fırından alman dökme demir (pik demiri) genellikle çeliğe dönüştürülür. Ama bunun bir bölümü, kupol ocaklarında ergitilerek, çelik endüstrisinin hemen
DetaylıPaslanmaz Çeliklerin Kaynak İşlemi Esnasında Karşılaşılan Problemler ve Alınması Gereken Önlemler Paslanmaz çeliklerin kaynak işlemi esnasında
Paslanmaz Çeliklerin Kaynak İşlemi Esnasında Karşılaşılan Problemler ve Alınması Gereken Önlemler Paslanmaz çeliklerin kaynak işlemi esnasında karşılaşılan ve kaynak kabiliyetini etkileyen problemler şunlardır:
DetaylıOSMANLI ALAŞIMLI ÇELİKLER SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ
Özellikler Paslanmaz martenzitik krom çeliğidir. Bileşiminde bulunan yüksek oranda karbon içeriği, gerilme direnci düzeylerini yükseltmek için gerekli sertleştirme ve su verme işlemlerinin gerçekleştirilmesine
DetaylıDEMİR DEMİR KARBON ALAŞIMLARI
DEMİR Kimyasal simgesi Fe olan doğada Hematit (Fe 2 O 3 %70 Fe %30 O), Magnetit (Fe 3 O 4 %72 Fe %28 O) Siderit (FeCO 3 %43 Fe %57 CO 3 yada karbonat) ve Pirit (FeS 2 demir sülfür) gibi cevherlerin işlenilmesi
DetaylıOSMANLI ALAŞIMLI ÇELİKLER SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.BÖHLER W500
Sıcak iş Çeliklerinin Başlıca Özelliklerinin Karşılaştırılması 1) Martenzitik Çelik (martenzit sıcaklığı yaklaşık olarak 480 C dir); bu form, ısı ile işlem gören çelikler ile karşılaştırılamamaktadır.
Detaylı304-304L - 321-316 - 316L - - 309S
www.ainoks.com HAKKIMIZDA Ainoks Paslanmaz, zengin iş hacmi ve profesyonel ekibi ile paslanmaz sektörüne hızlı bir giriş yaparak, çok kısa zamanda bir çok başarıya imza atmıştır. Yaptığı ithalat ve ihracatlarla
DetaylıPratik olarak % 0.2 den az C içeren çeliklere su verilemez.
1. DENEYİN AMACI: Farklı soğuma hızlarında (havada, suda ve yağda su verme ile) meydana gelebilecek mikroyapıların mekanik özelliklere etkisinin incelenmesi ve su ortamında soğutulan numunenin temperleme
DetaylıMÜHENDİSLİKTE KULLANILAN MALZEMELER 1. DEMİR VE ÇELİK
MÜHENDİSLİKTE KULLANILAN MALZEMELER 1. DEMİR VE ÇELİK Dünyada üretilen metallerin % 90'nı demir ve çelikten oluşmaktadır. Bunun büyük bir bölümünü mukavemeti ve işlenebilme özelliği olan, ucuz maliyetli
DetaylıPASLANMAZ ÇELİKLERİN KAYNAK METALURJİSİ Demir esaslı alaşımlar içerisine paslanmazlık özelliğini sağlamak amacıyla krom elementi ilave edilir.
PASLANMAZ ÇELİKLERİN KAYNAK METALURJİSİ Demir esaslı alaşımlar içerisine paslanmazlık özelliğini sağlamak amacıyla krom elementi ilave edilir. İçerisinde kütlesel olarak minimum % 10,5 krom elementi bulunan
DetaylıHSS alanında etkinlik
New Haziran 2017 Talaşlı imalat da yenilikler HSS alanında etkinlik Yeni HSS-E-PM UNI matkabı, HSS ile VHM arasındaki boşluğu dolduruyor TOTAL TOOLING=KALITE x SERVIS 2 WNT Önasya Kesici Takımlar San.
Detaylıİmalat Teknolojileri. Dr.-Ing. Rahmi Ünal. Talaşlı İmalat Yöntemleri malzemebilimi.net
İmalat Teknolojileri Dr.-Ing. Rahmi Ünal 1 Talaşlı İmalat Yöntemleri malzemebilimi.net Kapsam Talaşlı imalatın tanımı Talaş kaldırmanın esasları Takımlar Tornalama Frezeleme Planyalama, vargelleme Taşlama
DetaylıBAZI ÖRNEKLER Soru 1 - Soru 2 -
BAZI ÖRNEKLER Soru 1 - ZSD (zaman-sıcaklık-dönüşüm) diyagramlarının nasıl elde edildiğini, gerekli şekilleri çizerek açıklayınız? Cevap: Kritik Çekirdeklenme Çekirdeklenme Hızı Dönüşüm Hızı Soru 2 - Ötektoid
DetaylıMETAL KESİM ŞERİT TESTERELERİ
METAL KESİM ŞERİT TESTERELERİ Busatec leri temel olarak özel alaşımlı çelikten oluşan iki bileşenli bir malzemedir. Son derece esnek, yaklaşık 50 HRC taşıyıcı malzeme ile HSS malzemenin elektro kaynak
DetaylıDOĞAL KURŞUN METALİK KURŞUN PLAKALAR
KURŞUN ve ALAŞIMLARI DOĞAL KURŞUN METALİK KURŞUN PLAKALAR 1 KURŞUN ve ALAŞIMLARI Romalılar kurşun boruları banyolarda kullanmıştır. 2 KURŞUN ve ALAŞIMLARI Kurşuna oda sıcaklığında bile çok düşük bir gerilim
DetaylıBu tablonun amacı, çelik seçimini kolaylaştırmaktır. Ancak, farklı uygulama tiplerinin getirdiği çeşitli baskı durumlarını hesaba katmamaktadır.
Sıcak iş Çeliklerinin Başlıca Özelliklerinin Karşılaştırılması 1) Martenzitik Çelik (martenzit sıcaklığı yaklaşık olarak 480 C dir); bu form, ısı ile işlem gören çelikler ile karşılaştırılamamaktadır.
DetaylıSoru 3) Kesme işlemlerinde kullanacağımız uçları sertleştirmemiz gerekmektedir. Bu Sertleştirme işlemini hangi malzeme ile yapamayız?
Soru 1) Yer kabuğunun % 5,6 sını teşkil eden... yumuşak kolay biçimlendirilebilen, yoğunluğu 7.88 g/cm³, ergime sıcaklığı 1535 ºC, sertliği 67 BSD, % uzaması 40 olan mıknatıslanabilen, elektrik ve ısıyı
DetaylıMMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı
MMT113 Endüstriyel Malzemeler 4 Metaller, Aluminyum ve Çinko Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir 2013-2014 Güz Yarıyılı Al Aluminium 13 Aluminyum 2 İnşaat ve Yapı Ulaşım ve Taşımacılık; Otomotiv Ulaşım ve Taşımacılık;
DetaylıÜRÜN TEKNİK BROŞÜRÜ. CW724R - CuZn21Si3P ECOBRASS (PATENTLİ) ÇUBUK / İÇİ BOŞ ÇUBUK
ÜRÜN TEKNİK BROŞÜRÜ CW7R CuZn1Si3P ECOBRASS (PATENTLİ) ÇUBUK / İÇİ BOŞ ÇUBUK CW7R CuZn1Si3P Ürün Kodu EN Sembol EN No AST Cu Zn Pb Sn Fe Ni Al n P Si Diğer Toplam ECOBRASS CuZn1Si3P CW7R C693 75, Kalan
DetaylıATOM HAREKETLERİ ve ATOMSAL YAYINIM
ATOM HAREKETLERİ ve ATOMSAL YAYINIM 1. Giriş Malzemelerde üretim ve uygulama sırasında görülen katılaşma, çökelme, yeniden kristalleşme, tane büyümesi gibi olaylar ile kaynak, lehim, sementasyon gibi işlemler
Detaylı