ORTAÖGRETİM KURUMLARıNA ÖGRETMEN YETİŞTİRMEOEFEN-EDEBİYAT ve EGİTİM FAKÜLTELERİNİN ETKİLİLİGİ (**)

Transkript

1 Hacettepe Üniversitesi Egiıim Fakültesi Dergisi Yıl 1989/ Sayı 4/ ss ORTAÖGRETİM KURUMLARıNA ÖGRETMEN YETİŞTİRMEOEFEN-EDEBİYAT ve EGİTİM FAKÜLTELERİNİN ETKİLİLİGİ (**) br Nuray SENEMOGLU (*) ÖZET Bu araşurma, ortaöğretim kurumlarına öğretmen yetiştirmede, fen-edebiyat ve eğitim fakültelerinden hangisinin daha etkili olduğunu belirlemek amacıyla yapılmışur Araştırmada, hem fen-edebiyat hem de eğitim fakülteleri olan üniversiteler kapsanmışur Ayrıca alan bilgisi bakımından, karşılaşurma yapabilmek için her iki fakültede ortak olan alanlar üzerinde durulmuştur Araştırmada, 1987 "Öğretmenlik ıçin Mecburi Yeterlik ve Yarışma Sınavı'na kaulan 2217 fen-edebiyat ve 3377 eğitim fakültesi mezunu öğretmen adayının puanları kullanılmıştır Verilerin analizinde iki yönlü varyans analizi ve t testinden yararlanılmıştır Elde edilen bulgular şöyle özetlenebilir: Genel kültür ve alan bilgisi testleriyle ölçülen yeterlikler bakımından fen-edebiyat ve eğitim fakültelerinden hiçbiri diğerindendaha etkili görünmemektedir,çünkü, üniversitedenüniversiteye ve alandan alana değişmek üzere her iki fakülteden biri ya da' öteki etkili görünmektedir Öğretmenlik bilgisi testiyle ölçülen yeterlikler bakımından eğitim fakültelerinin daha etkili olduğunu gösteren kanıtlar vardır Ortaöğretim Kurumlarına Öğretmen Yetiştirme \ Günümüzdedavranışdeğiştirmesüreci \ olarak yaygın kabul gören eğitimin işgörüsünü yerine getirmesinde çeşitli ögeler roloynamaktadır Bunlardan biri öğretmendir Öğrenmeyi sağlamada (Ertürk, 1972) en büyük sorumluluğu üs~enen öğretmen, öğrenciye ünitenin, dolayısıyla dersin, okulun ve sonuç olarak Milli Eğitimin amaçları yönünde yeni davranışlarkazandırmakla sorumludur(varış, 1978, s 115) Öğretmen, düzenleyeceği öğretme-öğrenme ortamı ile, başka durumlarda yavaş yavaş kazanılabilecek bir davranış örüntüsünü hızlandırma ya da hiç oluşmayacak davranış değişikliklerinin oluşmasını sağlamada önemli bir rol almaktadır (*) HD Sosyal Bilimler Enstitüsü Araştınna Görevlisi (**) Yazar, Araştınnanın planlanmasından, raporlaştınlmasına kadar her aşamasında deıerli yardım ve rehberliklerini esirgemeyen Prof Dr Durmuş Ali Özçelik'e sonsuz teşekkürlerini' sunar Ayrıca bu araştınnada kullanılan verileri saılayan MEGSB yetkililerine ve ar~tınnayı destekleyen HD ai'aştınna fonu başkanlııına şükran borçludur ~-

2 Ö~renci davranışında degişme meydana getirme amacı ile bir veya daha fazla ö~renciyle etkileşirnde bulunan kişi olarak tanımlanan öğretmenin (Mc Neil ve Popham, 1973, s 940) belli hederter do~rultusunda, öğretmenlik davranışlarını kavramış, belli bir öğreune durumunu biçimlendirilebilen, duruma uygun ö~retme yaklaşımını seçebilen, sonuçları ve ürünleri hedeflere göre gözden geçirip de~erlendirebilen ve hedellerini ve doğrultuda yeniden oluşturabilen bir kişi olması gerekmektedir (Tom, 1980, s 15-29) Öğretmen, yeni insan davranışları oluşturma veya mevcut davranışları değiştirme süreci içinde karmaşık bir işgörüsü olan ögedir (Alkan, 1979, s 73) Toplumkalkınmasında öğretmenlere bel bağlama, kuşakları onların yarataca~ına inanma, ö~retmenliği "kutsal" bir meslek olarak kabul etme, onu "ana meslek" sayma e~ilimlcri zamanımıza kadar canlılığını korumuştur(ertürk, 1972, s 16-17) Buna ba~lı olarak nitelikli öğretmen yetiştirme, önem verilmesi ve öncelik tanınması gereken bir iş olarak algılanmış; öğretmen adaylarının "ideal" kabul edilen birtakım ö~retmen1ikdavranışlarına sahip kılıı~malarıve toplumun örnek insanları olarak yetiştirilmelerinin gerekliliği savunulmuştur (Bülbül, 1979, s 50) Ancak buna rağmen ö~retmeneğitimi tatmin edici bir çözüme kavuşturulamamış bir sorun olarak devam etmiştir Oysa, eğitim sisteminin başarısı büyük ölçüde, bu sistemi işletecek olan öğretmenlerin gerekli niteliktcre sahip 'olması ile mümkündür 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun 43 Maddesi, öğretmenlik mesleğini ve ö~etmenyetiştirmedekiölçütlerişöyle tanımlamıştır: Ögretmenlik, devletin egitim, ögretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel bir ihtisas meslegidir Ögretmenler bu görevlerini Türk MillfEgitimin Amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak lfa etmekleyükümlüdürler Ögretmenlik meslegine hazırlık genel kültar, özel alan egitimi ve pedafojikformaryonile saglanır Yukarıda belirtilen nitelikleri kazanabilrneleri için hangi ögretim kademesindeolursa olsun, ögretmenadaylarının yüksekögretimgörmelerinin sagtanması esastır XI Milli Eğitim ŞOrasında da yukarıdaki tanım ve esasların kabul edildiği görülmekte; ek olan öğretmen yetiştirme programlarında bütünleşmeye gitmek gerektiği vurgulanmaktadır (MEB, 1982, s 58) Bu gelişmenin bir sonucu olarak 20 Temmuz 1982 gün ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 41 sayılı kanun hükmünde kararname ile Milli Eğitim Bakanlığına ba~h tüm yüksek öğretim kurumları üniversitelcre ba~lanmış; öğreunen e~itiminde üniversiter düzeyde birlik ve bütünlük sa~lanmaya çalışılmıştır Ö~retmen e~itiminde üniversiter düzeyde bir bütünlük sa~lanmış görünmekle birlikte, ortaö~etim ö~retmenleri yine de iki farklı kaynaktan yetişmektedir 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun yürürlüğe girmesinden itibaren ortaö~retim okullarının ö~retmenleri eğitim fakültesinden yetişmektc; ayrıca fcn-edebiyat fakültesinden mezun olan öğrenciler de öğretmenlik sertifikası programlarını tamamlamak suretiyle öğretınen olma haldeınıelde etmektedirler (MEGSB, 1988, s84) 110

3 Öğretmen yetiştirme açısından aynı üniversite içinde aynı işgörüyü üstleneniki faridı fakültenin bulunması, 2547 sayılı yasanın Ana likeleri arasında bulunan programlarda birlik sağlanması ilkesine (Madde S-C bendi, 1984, s 7) uygun görünmemektedir Ayrıca gelişmekte olan ülkeler arasında yer alan Türkiye için bu durum, kıt kaynakların en etkili ve verimli bir biçimde kullanılması ilkesine de uymamaktadır Bu nedenlerle, öğretmen yetiştiren bu iki kaynaktan hangisinin daha etkili olduğu belirlenmeli; öğretmen yetiştirmede en etkili olduğu görülen yol izlenmelidir Yukarıda sözü edilen soruna bir çözüm yolu bulmak üzere, bu araştırmada ortaöğretim kurumlarına öğretmen yetiştinnede fen-edebiyat ve eğitim fakültelerinden hangisinin daha etkili olduğu belirlenmeye çalışılmıştır Bu amaçla öğretmen yetiştirme programlarının alt alanlarını oluşturan genci kültür, öğretmenlik bilgisi ve alan bilgisi kazandırmabakımından fen-edebiyat ve eğitim fakültelerinden hangisinin daha etkili olduğuüzerinde duni1muştur YÖNTEM Ortaöğretim kurumlarında öğretmen yetiştirmede fen-edebiyat ve eğitim fakültelerinin etkililik derecelerini ortaya koymak amacıyla yapılan bu çalışmada önce, hem fen-edebiyat hem de eğitim fakültesi bulunan,üniversiteler belirlenmiştir Bunlar, Atatürk, Boğaziçi, Dicle, Gazi, Hacettepe, Karadeniz Teknik, Ondokuz Mayıs, Orta Doğu Teknik ve Selçuk Üniversiteleridir İzmir'de bulunan iki üniversiteden Dokuz Eylül'de eğitim fakültesi, Ege Üniversitesinde de fen ve edebiyat fakülteleri bulunması nedeniyle bu fakülteler dekarşılaştırma kapsamına alınmıştır Araştırma kapsamına giren üniversiteler belirlendikteı1 sonra bu üniversitelerin fen-edebiyat ve eğitim fakültelerinde ortak olan bölümler saptanmıştır Araşurma sözkonusu üniversitelerde bulunan fakültelerin belirlenen bölümlerinden mezun olup Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığıı;ıın 1987 yılında Öğretmenlik İçin Mecburi Yeterlikve Yarışma Sınavına başvuran adaylar üzerinde yürütülmüştür Boğaziçi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi mezunlarından Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığının sözkonusu sınavlarına başvuran aday sayısı çok az olduğundan bu iki üniversite araştııma kapsamının dışında tutulmuştur Bu araşurmada üzerinde çalışılan gruplar ve bu gruplardaki kişi sayıları Tablo I'de verilmiştir TABLO 1 Ar8 tırmadaüzerinde Çalı~ılanGruplar ve Bu GruplardakiKi i Sayılan (*) Fen -Edebiyat Eğitim üniversite FakUltcsi Fakültesi AtatürkÜniversitesi b5!!,!!66 Dicle Üniversitesi Gazi Üniversitesi Hacettepe üniversitesi KaradenizTeknik üniversitesi Ondokuz Mayıs Üniversitesi Selçuk üniversitesi Ege-Dokuz EylUl Üniversitesi TOPLAM Bu sayıların alanlara göre dağılı~ı Alan Bilgisi Testi Sonuçlannın 1ncclendiği bölumde * verilmektedir, III

4 Araşurmada kullanılan veriler, adayların 1987 yılında Milli E~itim Gençlik ve Spor Bakanlı~ı, "Ö~retmenlik ıçin Mecburi yeterlik ve Yarışma Sınavı'nda kullanılan genel kültür, ö~retınenlik ve alan bilgjsi test lerjnden elde ettikleri ham puanlardan oluşmaktadır Bu araştırmada, ikiden fazla grubu ilgilendiren karşılaştırmalarda varyans analizi, iki grubu ilgilendiren karşılaştırmalarda ise t'tcsti kullanılmıştır Karşılaştırmalarda, anlamlılık düzeyi 005 olarak alınmıştır BULGULAR Bu araşurmada, önce de belirtildiği gibi ortaö~retim kurumlarına öğretmen yetiştirmede, fen-edebiyat ve e~itim fakültelerinin etkjliljk derecelerj belirlenmeye çalışılmıştır Araştırmanın bulgularına geçmeden önce ö~retmen yetiştirme programının kapsamı ü~erindekısaca durmaktayarargörülmektedir 1739 sayılı Milli E~itim Temel Kanunu ve XI MiHi E~itim Şilrası kararlarına göre, ö~etmenin dünya ve Türk toplumununaydın bir üyesi, mesle~inin yeterli bir elemanı olarak yetiştirebitmesi için hizmet öncesinde e~itim programları üç ~anı içermelidir Bunlar, genel kültür, ö~retmenlikbilgisi ve özel alan e~timidir (Varış, 1978, s 116; Özyürek, 1981, s 81) Genel kültür, ö~retmen adayının, özgün ve yaratıcı düşünme yetene~i kazanmasına, etkili iletişim kurmasına, topluma etkin uyum saglamasına yardım eden ve ö~renim alanı dışında kalan disiplinlerin temel ilke ve kavramlarını kazandırarak görüş alanının genişlemesini sa~iayan bir kapsama sahiptir Bu alan ö~etmen adayını aydın bir dünya üyesi, iyi vatandaş, iyi bir insan olarak sorumluluklarını etkili bir şekilde yerine getirmeye hazırlar (O~uzkan 1976, s 55; Mayhew, 1977, s 9) Ö~etmenlik bir meslektir ve özel bir mesleki yeterliği gerektirir Türkiye'de ö~etmenlik Cumhuriyet döneminin başında (1924) çıkarılan 439 sayılı yasayla bir meslek olarak kabul edilmiştir Bu yasanın ı maddesinde öğretinenlik, devletin eğitim ve ö~etim hizmetlerini üstlenen bir meslek olarak tanımlanmaktadır(akyüz, 1982, s 241) 1739 Sayılı Milli Egitim Temel Kanununda da ö~retmenlik bir meslek olarak tanımlanmış; ö~retmen adayının yetişmesine ilişkin ölçütler belirlenmiştir Bu nedenle ö~etmen yetiştirmede ikinci alan, ö~retmelik bhgisidir Ö~retmenlikdavranışı, ögretmenlik bilgisi dersleriyle kazandırılır Bu alan ögretmenliğe ilişkin temel kavram ve ilkeleri kazandıran ve bunları mesleğin de~işen koşullarında kullanmayı sa~layan, meslege karşı olumlu tutumlar geliştiren birkapsamasahiptir Hangi tür ve düzeydeki kurum içjn öğretmen yetiştirme sözkonusu olursa olsun Ö~etmen adayının e~itim programında genel' kültür ve ö~retmenlik bilgisi yanında bir de öğretim alanında yeteri kadar derinleşmeyi sağlayacak özel alan e~itiminin bulunması ge~ekir Özel alan e~itimi, ö~retınenadayının belli bir disiplinde deriqle mesinisaglamaktadır çagımızdaki teknolojik gelişmeler ve hızlı bilgi artışı 112

5 giderek uzmanlaşmayadaha çok agırlık kazandırmaktadırögretmcn adayının alanı ile ilgili bilişsel, duyuşsal, psiko-motor davranışları kazanması, etkili bir özel alan egitimi yapılmasına bagh bulunmaktadır Kişinin herhangi bir alanda ögretim yapabilmesi için öncelikle o alanı iyi ögrenmesi gerekir Ögretmen adayının alanında yeterli olması ise nitelikle bir alan egitimi ile mümkündür Ancak, alanında iyi yetişmiş olmak, etkili bir ögretmen olmak için ıck başına yeıcrli koşul degildir \ Araştırmada elde edilen bulgular, ögretmen yetiştirme programını oluşturdugu belirtilen üç alana göre düzenlenereksunulmaktadır GENEL KÜLTÜR TESTİ PUANLARINA GÖRE FEN-EDEBIYAT ve EG1T1M FAKÜLTELER1 Bu araşurmada ilk olarak fen-edebiyat ve egitim faküilclerindemezun ögretmen adaylarının genel kültür testi puanları üzerinde durulmuşturgenel Kültür Testi her alan için aynı oldugundan tüm üniversitelerdeki fen-edebiyat ve egitim fakültesi ögreneileri, alan aynmı yapılmadan karşılaştırılmiştır Bu karşılaştırmada üniversite farkından gelen etkileri dışarda tutmak için iki yönlü varyans anp1izi yapılmıştır (Winer, 1971 Bölüm 63) Genel Kültür Testi puanları ile ilgili aritmetik ortalama ve standart sapmalar Tablo 2'de verilmiştir TABLO 2 Deği ik üniversiteleriiı Fen-Edebiyat ve Eğilim Fakülıelerinden Mezun Olan Öğretmen i Adaylarımn Genel KÜltürTcsli Puanları* Fen Edebiyat Fakültesi Eğitim Fakültesi üniversite n X s n Y ~Atatürk Dicle Gazi Hacettepe :422 KaradenizTeknik Ondokux Mayıs ~5751 Selçuk Ege-Dokuz Eylül * Altı çizili ortalamalarla ilgili durum daha sonra ele alınmaktadır Tablo 2'deki bilgiler, Genel Kültür Testi puanı ortalamalarının fakülteden fakülteye degiştigi, ancak bu ortalamalar arasındaki farkın bazı üniversitelerde fen-edebiyat bazı üniversitelerde ise egitim fakültesi lehine oldugu izlenimini vemektedir Üniversiteler arasındaki farkları ayrı tutarak fen-edebiyat ve egitim fakültelerinin Genel Kültür Testi puanı ortalamalarını karşılaştırmak için i,ki yönlü varyans analizi yapılmıştır Varyans analizinden elde edilen sonuçlar Tablo 3'te verilmiştii 113

6 TABLO 3 Degişik Üniversitelerin Fen-Edebiyat ve Egitim FakültelerindenMezun Olan Ögretmen Adaylarının Genel KültürTesti PuanlarınınVaryans Analizi Varyans Kaynağı KT sd KO F P Üniversiteler(A) Fakülteler(B) ' AXB Etkileşimi 164} <01 Gmp-lçi l14 Tablo 3'teki varyans analizi sonuçları, Genel Kültür Testi puanları için anlamlı bir üniversite-fakülte etkileşimi oldugunu göstermektedir Bu durum fakülteler arasındaki Genel Kültllr puanları farkının üniversiteden üniversiteye degiştigi anlamına gelir Hangi fakülte ile ilgili ortalaınanınhangi üniversitelerde daha geçerli oldugunu belirlemek amacıyla ortalamalar t testi ile karşılaştırılmıştır Bu karşılaştırmalar Atatürk ve Selçuk Üniversitelerinde fen-edebiyat ortalamalarının, Dicle, Gazi ve Ondokuz Mayıs Üniversitelerinde ise egitim fakültesi ortalamalarının ~ yüksek oldugunugöstermektedirbu durum,tablo 2'de digerinden daha yüksek olı\nortalamaların;ıltl çizilerek belirtilmiştir ÖGRETMENLtK BİLGtSt TESTt PUANLARINA GÖRE FEN-EDEBtY AT ve EGİTtM FAKÜLTELERt \ Bu araştırmada ikinci olarak fen-edebiyat ve egitim fakültelerinden mezun ögretmen adaylarının Ögretmenlik Bilgisi Testi puanları üzerinde durulmuştur Ögretmenlik testi de her alan için aynı oldugundantüm üniversitelerdekifen-edebiyat ve egitim fakültesi ögrencileri alan ayrımı yapılmadan karşılaştırılmıştır Bu karşılaştırmada üniversite farkından gelenetkileri dışarda tutmak için iki yönlü varyans analizi yapılmıştır Ögretmenlik Bilgisi Testi puanları ile ilgili aritmetik ortalama ve standart sapmalar Tablo 4'te verilmiştir TABLO 4 Degişik Üniversitelerin Fen-Edebiyat ve Egitim FakültelerindenMezun Olan Ögretmen Adaylarının Öğretmenlik Bilgisi Testi Puanları Fen Edebiyat Fakültesi Jiliıim Fakültesi Üniversite n X s n X -L- Atatürk L1JL 5356 Dicle n& 6706 Gazi ' L U 5801 Hacettepe KaradenizTeknik LUQ 4877 Ondokuz Mayıs H Selçuk Ege-Dokuz Eylül

7 Tablo 4'deki bilgiler, ÖgTetmenlikBilgisi Testi puanı ortalamalarınınfakült&ıen fakülteye degiştigi ve ortalamalar arasındaki farkın tüm üniversitelerde egitim fakülteleri lehine oldugu; farkların büyüklügünün ise üniversiteden üniversiteye degiştigi izlenimini vermektedir Fen-edebiyat ve egitim fakülteleri ilc ilgili Ögretmenlik Bilgisi Testi puanı ortalamaları varyans analizi ile karşılaştırılmıştır Bu analizde elde edilen sonuçlartablo S'te verilmiştir TABLO 5 De~i ik Üniversitelerin Fen-Edebiyat ve Egitim Fakültelerinden Mezun Olan Ögretmen Adaylarının ÖğretmenliXBilgisi Testi Puanlaimın Varyans Analizi Varyans Kaynağı KT sd KO F P Üniversiteler(A) Fakülteler(B) AxB Etkile imi Z <01 Gnıp-lçi Tablo S'teki varyans analizi sonuçları, Ögretmenlik Bilgisi Testi puanları için anlamlı bir üniversite-fakülte etkileşimi oldugunu göstermektedir Bu durum daha önce Genel Kültür Testi puanı ile ilgili duruma benzemektedir Ögretmenlik Bilgisi Testi puanları bakımından fakülteler arasındaki fark bir üniversiteden digerine degişmektedir Hangi fakülte ile ilgili ortalamaların hangi üniversitelerde daha yüksek oldugunu belirlemek amacıyla ortalamalar t testi ile karşılaştırılmışur Bu karşılaştırmalar, Hacettepe ve Dokuz Eylül Üniversiteleri dışındaki tüm üniversitelerde egitim fakülteleri ortalamalarının yüksek oldugunu göstermektedir Bu durum Tablo 4'te digerinden daha yüksek olan ortalamaların altı çizilerek belirtilmiştir ALAN BİLGİSİ TESTİ PUANLARINA GÖRE FEN-EDEBİY AT ve EG1TİM FAKÜLTELERt Bu araştırmada üçüncü olarak fen-edebiyat ve egitim fakültelerinden mezun ögretmen adaylarının Alan Bilgisi Testi puanları üzerinde durulmuştur Alan Bilgisi Testi, her alan için farklı oldugundan, karşılaştırmalar her alan için ayrı ayrı yapılmışur Bu karşılaştırmalardada üniversitefarkındangelen etkileri dışarda tutmak için iki yönlü varyans analizi yapılmıştır Her alan ile ilgili karşılaştırmalar aşagıda sırasıyla verilmiştir 1 Türk Dili ve Edebiyatı: Türk Dili ve Edebiyatı Testi puanları ile ilgili aritmetik ortalama ve standartsapmalartablo 6'da verilmiştir TABLO 6 De~i iküniversitelerin Fen-Edebiyat ve E~itim FakültelerindenMezun Olan Öğretmen Adaylarının Türk Dili ve Edebiyatı Testi Puanları Fen Edebivat FakÜltesi Ei!itim Fakültesi Üniversite n X s n X s Atatürk Selçuk iu ro Ege-Dokuz Eylül ~ lls

8 Varyans Kaynağı KT sd KO F P Universiteler(A) ' uııs FalctHteler (B) AXB Etkileşimi <01 Grup-tçi Tablo 7'deki varyans analizi sonuçları, Türk Dili ve EdebiyaU Testi puanları için anlamlı bir üniversite-fakülte etkileşimi oldultunu göstermektedir~bu durum Türk Dili ve Edebiyatı Testi pu~mları bakımından fakülteler arasındaki farkın bir üniversiteden dilterine deltiştilti anlamına gelir Hangi fakülte ile ilgili ortalamm hangi üniversitelerde daha yüksekoldultunıtbelirlemek amacıyla ortamalar t testi ile karşılaştırılmıştır Bri karşılaştırmalar, sadece Atatürk Üniversitesi fen-edebiyat fakültesi ortalamasının eltitim fakültesiortalamasından daha yüksek oldugunu göstermektedir Bu durum, Tablo 6'da ilgili ortalamanınalu çizilerek belirtilmiştir 2 Tarih: "TarihTesti puanları ile ilgili aritmetik ortalama ve standart sapmalar tablo S'de verilmiştir TABLO 8 Değişik üniversitelerin Fen-Edebiyat ve Eğitim Fakültelerinden Mezun Olan ÖğreU11en Adaylarının Tarlh Testi Puanları Fen Edebiyat Fakültesi Jai1im Fakültesi üniversite n "'x s n "x s Atatürk Selçuk Tablo S'deki bilgiler Tarih Testi puanlarının fakülteden fakülteye ve üniversiteden üniversiteye buyük ölçüde deltişmedigi izlenimini vermektedir Üniversiteler arasındaki farklar ayrı tutularak, fen-edebiyat ve egitim fakülteleri ile ilgili Tarih Testi puanı ortalamaları, varyans analizi ile karşılaştırılmıştır Elde edilen sonuçlar T,blo 9'da veril(1)iştir 116

9 TABLO 9 De~işik üniversitelerin Fen-Edebiyat ve E~itim FakültelerindenMezun OlanÖ~tetmen Adaylaruun Tarih Testi PuanlanınnVaryans Analizi Varyans Kaynağı KT sd KO F p üniversite (A) Fakülte (B) AXB Etkileşimi >05 Grup-ıçi Tablo 9'daki varyans analizi sonuçları, Tarih Testi puanları için anlamlı bir üniversite-fakülte etkileşimi oldugunu gösteren kanıt saglamamaktadır Ayrıca, Tarih Testi puanları bakımından fakülteler veya üniversiteler arasında fark oldugunu gösteren bir kanıt da yoktur 3 Co~rafya: C6grafya Testi puanları ile ilgili aritmetik ortalama ve standart sapmalar Tablo IO'da verilmiştir TABLO 10 De~i ik üniversitelerin Fen-Edebiyat ve Eğitim Fakültelerinden Mezun Olan Ö~retmen Adaylannm Co~afya Testi Pu~lan Fen Edebivat Fakültesi ~~itimfakültesi üniversite n X s n - X s Atatürk 00 ~ Ege-Dokuz EylUl Tablo IO'daki bilgiler Cografya Testi puanlarınınfakülteden fakülteye degiştigi, ancak bu ortalamalar arasındaki farkın bir üni--:ersitedefen-edebiyat, bir üniversitede egitimfakültesi lehine oldugu izlenimini vermektedir Üniversiteler arasındaki farklar ayrı tutularak, fen-edebiyat ye egitim fakülteleri ile ifgili Cografya Testi Puanı ortamaları varyans analizi ile karşılaştırılmıştır Elde edilen sonuçlar Tablo Il'de verilmiştir TABLO 11 De~işik üniversitelerin Fen-Edebiyat ve Eğilim FakültelerindenMez~ Olan Öğretmen Adaylanrun Co~ra(yaTesti Puan1annmV!ıryans Analizi Varyans Kaynağı KT sd KO F P üniversite (A) Faküıte (8) AXB Etkileşimi <01 Grup-tçi Tablo Il'deki varyans analizi sonuçları Cografya Testi puanları için anlamlı bir üniversite -fakülte etkileşimi oldugunu göstermektedir Bu durum,cografya Testi _

10 puanlarıbakımındanfakülteler arasındakifarkın üniversitedenüriiversiteyedegiştigini ortaya çıkarmaktadır Hangi faküıte ile ilgili ortalamaların hangi üniversitede daha yüksek olduğunugöstermektedirbu durumtablo 10'~ diğerinden daha yüksek olan ortalamanınalu çizilerek belirtilmiştir 4 Matematik: Matematik Testi puanları ile ilgili aritmetik ortalama ve standartsapmalartablol2'de verilmiştir TABLO 12 Değiiik üniversitelerinfen-edebiyatve EğitimFakültelerindenMezunOlanÖğretmen \ Adaylarının Matematik Testi Puanları Fen Edebivat Fakültesi Eilitim Fakültesi üniversite n 'X s n X s Atatürk ' Dicle Gazi ~ Hacettepe 30 8' KaradenizTeknik Ondokuz Mayıs Selçuk b Ege-Dokuz Eylül Tablo 12'deki bilgiler Matematik Testi puanlarının fakülteden fakülteye değiştiği, ancak bazı üniversitelerdef:en-edebiyatfakültesi ortalamalarının,bazılarında ise eğitim fakültesi ortalamalarının yüksek olduğu izlenimini vermektedir Üniversiteler arasındaki farklarayrı tutularak, fen-edebiyat ve eğitim fakülteleri ile ilgili Matematik Teslİ puanı ortalamaları varyans analizi ilc karşılaşurılmıştır Elde edilen sonuçlar Tablo 13'te verilmiştir TABLO 13 Değişik üniversitelerin Fen-Edebiyat v,e Eğitim Fakliltelerinden 'Mezun Olan Öğretmen Adaylannm Matematik Testi Puanlarının Varyarıs Analİzi \':ıryans Kaynağı KT sd KO F P Ü~iv<:rsitelcr (A) : FakÜlleler (ll) AxB Etkileşimi <05 Grup Içi Tablo 13'teki varyans analizi sonuçları Matematik Testi için anlamlı bir üniversite-fakülte etkileşimi olduğunu göstermektedir Bu durumda, Matematik Testi puanları ile ilgili fakültelcr arası fark birüniversiteden diğerine değişmektedir Hangi faküıte ile ilgili ortalamanın hangi üniversitelerde dahayüksek olduğunu belirlemek amacıyla ortalamalar t testi ile karşılaştırılmıştırbu karşılaştırmalar, sadece Dicle ve Selçuk Üniversiteleri fen-edebiyat fakülteleri ortalamalarının eğitim fakülteleri ortalamalarından daha yüksek olduğunu göstermektedir Bu durum Tablo 12'de di~erindendaha yüksek olan ortillamalarınalu çizilerek belirtilmiştir 118

11 5 Fizik: Fizik Testi puanları ile ilgili aritmetik orıalama ve standart sapmalar Tablo 14"te verilmiştir TABLO 14 Degişik Üniversitelerin Fen-Edebiyat ve Egitim-Fakültelerinden Mezun Olan Öğretmen ' Adaylannm Fizik Testi Puanlan Fen Edebiyat Fakültesi 2lıim Fakültesi Üniversite n X s n ~s Atatürk J Dicle f! Gazi ) KaradenizTeknik 'il Ondokuz Mayıs Selçuk Ege-Dokuz Eylül ffi Tablo 14'teki bilgiler Fizik Testi puanlarının fakülteden fakülteye büyük ölçüde degişmedigi, ancak bazı üniversitelerde fen-edebiyat fakültesi ortalamalarının, bazılarında ise egitim fakültesi ortalamalarının yüksek oldugu izlenimini vermektedir Üniversiteler arasındaki farklar ayrı tutularak fen-edebiyat ve egitim fakülteleri ile ilgili Fizik Testi puanı ortalamaları varyans analizi ile karşılaştırılmıştır Elde edilen sonuçlar Tablo IS'te verilmiştir TABLO IS Degişik Üniversitelerin Fen-Edebiyat ve Egitim FakültelerindenMezun Olan Ögretmen Adaylannm Fizik Testi Puanlannm Varyans Analizi Varyans Kaynağı KT sd KO F P Üniversiteler(A) <05 Fakülteler(8) AXB Etkileşimi ' Grup ıçi Tablo IS'teki varyans analizi sonuçları, Fizik Testi puanları için anlamlı bir üniversite-fakülte etkileşimi olduğuna ilişkin bir kanıt sağlamamaktadır Bu b<ıkımdan,fakülteler arasında fark bulunduğunugösteren bir kanıt da yoktur Sadece üniversitelerarasındafark bulunduğuanlaşılmaktadır 6 Kim]lt: Kimya Testi puanları ilc ilgili aritmetik ortalama ve standart sapmalar Tabıo 16'da verilmiştir 119

12 TABLO 16 Deği ik Üniversitelerin Fen-Edebiyat ve Eğitim FakültelerindenMezWl Olan Öğretmen Adaylannın Kimya Testi Puanları Fen Edebivat Fakültesi EiHtim Fakültesi Üniversite n X s n X s Atatürk Dicle :J) Gazi ~7576 KaradenizTeknik Ondokuz Mayıs Selçuk ' Ege-Dokuz Eylül Tablo 16'daki bilgiler Kimya Teslİ puanlarının fakülteden fakülteye büyük ölçüde değişmediği, ancak bazt üniversitelerdefen-edebiyat fakültesi ortalamalarının, bazılarında da eğitim fakültesi ortalamalarının daha yüksek olduğu izlenimini vermektedir Üniversiteler arasındaki farklar ayrı tutularak, fen-edebiyat ve eğitim fakülteleri ile ilgili Kimya Testi puanı ortalamaları varyans anilizi ile karşılaştırılmıştır Elde edilen sonuçlar Tablo 1Tde verilmiştir TABLO 17 Dcği ik Üniversitelerin Fen-Edebiyat ve Eğitim FakültelerindenMezWl Olan Öğretmen Adaylarının Kimya Testi Puanlannın Varyans Analizi Varyans Kaynağı KT!id KO F P Üniversiteler(A) Fakülteler(B) 11İ AxB Etkile imi <05 Grup Içi Tablo ltdeki varyans analizi sonuçları Kimya Testi puaları için anlamlı bir üniversite-fakülte etkileşimi olduğunu göstermektedir Bu durumda Kimya Testi puanları bakımından fakülteler arasındaki farkın üniversiteden üniversiteye değiştiği ortaya çıkmaktadır Hangi fakülte ile ilgili ortalamanın hangi üniversitelerde daha yüksek olduğunu belirlemek amacıyla ortalamalar t testi ile karşılaştırılmıştır Bu karşılaştırmalar, sadece Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi ortalamasının Fen-Edebiyat Fakültesi ortalamasından daha yüksek olduğunu göstermektedir Bu durum, Tablo 16'da diğerinden daha yüksek olan ortalamanın altı çizilerek belirtilmiştir 7 Biyoloji: Biyoloji Testi puanları ilc ilgili aritmetik ortalama ve standart sapmalar Tablo 18'de verilmiştir

13 TABLO 18 De~i iküniversitelerin Fen-Edebiyat ve Eğitim FakültelerindenMezını Olan Ö~retmcn Adaylanrını Biyoloji Testi Puanları Fen Edebivat Fakültesi Ei!itim Fakültesi üniversite n X s n X s Atatüık 6s ' 6589 Dicle ro Gazi Hacettepe Ondokuz Mayıs 'il Selçuk Ege-Dokuz Eylül (f) Tablo 18 incelendiğinde, Biyoloji Testi puanları büyük ölçüde fakülteden fakülteye değişmekle birliktebazı üniversitelerde fen-edebiyat, bazılarında da eğitim fakültesi ortalamalarının daha yüksek olduğu izlenimini vermektedir Üniversiteler arasındaki farklar ayrı tutularak, fen-edebiyat ve eğitim fakülteleri ile ilgili Biyoloji Testi puanı ortalamaları, varyans analizi ilc karşılaştırılmıştır Elde edilen sonuçlar Tablo 19'da verilmiştir TABLO 19 De~i iküniversitelerin Fen-Edebiyat ve Eğitim FaktlltelerindenMezun Olan Ö~retmcn Adaylarımn Biyoloji Testi PuanlarınınVaryans Analizi Varyans Kaynağı KT ıd KO F P üniversiteler (A) Fakülteler(B) AxB Etkile imi >05 Grup-İçi <m Tablo 19'daki varyans analizi sonuçları Biyoloji Testi puanları için anlamlı bir üniversite-fakülte etkileşimi olduğuna İlişkin birkanıt sağlamamaktadır Bu durumda, anlamlı bir faküıte veya üniversite farkı olduğunu gösteren bir kanıt da yoktur 8 Almanca: Almanca Testi puanları ilc ilgili aritmetik ortalama ve standart sapmalar Tablo 20'de verilmiştir TAULO 20 Deği ik Üniversitelerin Fen-Edebiyat ve Eğitim FakültelerindenMezını Olan Öğretmen Adaylarının Almanca Testi Puanları Fen Edebiyat FalWItesi E&i1im F3kültesi üniversite n X s n X s Atatürk Haceuepe Selçuk Ege-Dokuz Eylül

14 Tablo 20'deki bilgiler, Almanca Testi puanlarınınfakiliteden fakülteye de~işti~i, ancak bu ortalamalar arasındakifarkın bazı üniversitelerde fen-edebiyat, bazılannda ise e~itim fakülteleri lehine oldu~u izlenimini vermektedir Üniversiteler arasındaki farklar ayrı tutularak,fen-edebiyat ve e~itim fakülteleri ilc ilgili Almanca Testi puanı ortalamaları, varyans analizi ile karşılaştırılmıştır Elde edilen sonuçlar Tablo2l'de verilmiştir TAULO 21 Degi ik üniversitelerin Fen-Edebiyat ve Egitim FakültelerindenMezun Olan Öğretmen Adaylarının Almanca Testi PuanlarınınVaryans Analizi Varyans Kaynağı KT sd KO F P üniversiteler (A) Fakülteler (B) AXB Etkile imi M <01 Grop-Içi Tablo 21 'deki varyans analizi sonuçlan Almanca Testi puanları için anlamlı bir üniversite-fakülte etkileşimi oldugunu göstermektedir Bu durumda, Almanca Testi puanları ile ilgili fakülteler arası farkın bir üniversiteden digerine degişmekte oldugu anlaşılmaktadır Hangi fakülte ile ilgili ortalamanın hangi üniversitelerde daha yüksek oldu~unu belirlemek amacıyla ortalamalar t testi ile karşılaştırılmıştır Bu karşılaştırmalar, Atatürk, Selçuk ve Ege Üniversiteleri fen-edebiyat fakülteleri ortalamalarının e~itim fakülteleri ortalamalarından, Hacettepe Üniversitesinde ise Egitim Fakültesi ortalamasının Fen-Edebiyat Fakültesi ortalamasındandaha yüksek oldu~unu gösterınektedir Bu durum, Tablo 20'de, digerinden daha yüksek olan ortalamalann altı çizilerck belirtilmiştir 9 İngilizce: Ingilizce Testi puanları ile ilgili aritmetik ortalama ve standart sapmalar Tablo 22'de verilmiştir TABLO 22 Deği ik üniversitelerin Fen-Edebiyat ve Eğitim Fakültelerinden Mezun Olan Qğretmen Adaylarının Ingilizce Testi Puanları Fen Edebiyat Fakülıesi E~itim Fakültesi üniversite n X s n X c Atatürk Selçuk 26 2BJLŞ 89J i, Ege-Dokuz EylUl, ın Tablo 22'deki bilgiler, Ingilizce Tcsti puanı ortalamalarının fen-edebiyat fakülteleri lehine farklı oldu~u ve bu farkın da üniversiteden üniversiteye de~işti~i izlenimini verınektedirüniversetelcrarasındakifarklar ayrı tutularak,fen-edebiyat ve egitim fakülteleri ile ilgili Ingilizce Testi puanı ortalamaları varyans analizi ile karşılaşunlmıştır~elde edilcn sonuçlar Tablo 23'te verilmiştir 122

15 TABLO 23 De~i ik üniversitelerin Fen-Edebiyat ve E~itiınFakültelerindenMezun Olan Öğretmen Adaylarının İngilizceTesti Puanlannm Varyans Analizi Varyans Kaynağı KT sıl KO F p üniversiteler (A) Fakülteler(B) <05 AxB Etkile imi Grup-İçi Tablo 23'teki varyansanalizi sonuçları Ingilizce Testi puanları için anlamlı bir üniversite-fakülte etkileşimi olduğuna ilişkin bir kanıt sağlamamaktadır Etkileşim anlamlı olmadığı için ayrıca incelenebilir olduğu anlaşılan fakülteler arası farkla ilgili sonuç, bunlar arasındabir fark oldugunu göstermektedir Hangi fakülte ile ilgili ortalamanın daha yüksek olduğunu belirtmek amacıyla ortalamalar t testi ile karşılaştırılmıştır Bukarşılaştırmalar, özellikle Selçuk Üniversitesindeki olmak üzere fen-edebiyat fakültesi ortalamasının eğitim fakültesi ortalamasından daha yüksekolduğunu göstermektedir Bu durum Tablo 22'de fen-edebiyat ortalamasının altı çizilerekbelirtilmiştir 10 Fransızca: Fransızca Testi puanları ile ilgili aritmetik ortalamalar ve standartsapmalartablo 24'de verilmiştir TABLO 24 Atatürk üniversitesinin Fen-Edebiyat ve Eğitim Fakültelerinden Mezun Olan Ö~retmen Adaylarının Fransızca Testi Puanları üniversite Atatürk Fen Edebiyat FakÜıtesı Eğitim Fakültesi n X s n X s t S Tablo 24'teki bilgiler, Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat ve Eğitim Fakültelerinin Fransızca Testi puanı ortalamaları arasındaanlamlı düzeyde fark olduğunu gösteren bir kanıt sağlaım'ımaktadır T ARnşMA ve YORUM Bu bölümde araştırma problemine ilişkin bulgular birleştirilerek yorumlanmaya çalışılmıştır Bu araştırmada,ortaöğretim kurumlarınaöğretmen yetiştirmede fen-edebiyat ve eğitim fakültelerinden hangisinin daha etkili olduğu belirlenmeye çalışılmıştır Bu soruyu cevaplamak için yapılan karşılaştırmalardanelde edilen bulgular üç ana grupta toplanmaktadır Bunlar; "Genel Kültür", "Öğretmenlik Bilgisi" ve "Alan Bilgisi" bakımından fen-edebiyat ve eğitim fakülteleri arasındaki farklara ışık tutan bulgulardır 123

16 Ö~retmen yetiştirmede genel kültür bakımından fen-edebiyat ve e~itim fakülteleri arasındakifarkın, üniversitedenüniversiteye değiştiği anlaşılmaktadırelde edilen bulgulara göre, Atattirk ve Selçuk Üniversitelerinin Fen-Edebiyat Fakülteleri, Dicle, Gazi, Ondökuz Mayıs Ü niversitelcrinde ise' E~itim Fakülteleri daha etkili görünmektedir (Bkz Tablo 2, 3) Bu nedenle, Genel KültürTesti puanı bakımından, ö~retmen yetiştirmede, fen-edebiyat ya da e~itim fakültesi daha etkilidir demek mümküngörünmemektedir Genel Kültür Testi puanlarında olduğu gibi, fakülteler arasındaki Ö~retmenlik Bilgisi Testi puanı farklarının da üniversiteden üniversiteye değişti~i anlaşılmaktadır (Bkz Tablo 4, 5) Elde edilen bulgular, Hacettepe ve Dokuz Eylül Üniversiteleri dışında tüm üniversitelerdeeğitim fakültelerinin Öğretmenlikbilgisi bakımındandaha etkiliolduğunu göstermektedir Öğretmen yetiştirme amacıyla kurulmuş bulunan eğitim fakültelerinin, öğretm~nlik bilgisi bakımından fen-edebiyat fakültelerinden daha etkili olması beklentiye uygun bir durumdur Hacettepe Üniversitesinin fen, edebiyat ve e~itim fakülteleri arasında bu bakımdan anlamlı bir fark bulunmaması, üç fakültenin öğretmenlik bilgisi derslerini de eğitim fakültesindeki Eğitim Bilimleri Bölümül)ğretim elemanlarının vermesinin bir sonucu olabilir Ege-Dokuz Eylül Üniversitelerinin Fen-Edebiyat ve Eğitim Fakülteleri arasında anlamla bir fark bulunmamasınınnedeni ise bilinmemektedir "Alan Bilgisi" bakımındah öğretmen yetiştirmede fakülteler arasındaki fark incelendiğinde değişik dul1ljlllarla karşılaşılmaktadır: Türk Dili ve Edebiyatı alanında öğretme~ yetiştirme bakımından, fakülteler arasındakifarkın üniversitedenüniversiteye değiştiği anlaşılmaktadır Sadece Atatürk Üniversitesi'nde Fen-Edebiyat fakültesinin daha etkili olduğu gözlenmektidir (Bkz Tablo 6, 7) Trk Dili ve Edebiyatı alanında öğretmen yetiştirme bakımından tüm üniversitelerde belli bir fakültenin etkili olduğu şeklinde bir sonuca ulaşmak ~ümkün görünmemektedir Tarih alanında öğretmen yetiştirme bakım'ındanne fakülteler ne de üniversiteler arasındafark kanıtı vardır (Bkz Tablo 8, 9) Coğrafya alanında öğretmen yetiştirme bakımından, fakülteler arasındaki farkın üniversiteden üniversiteye değiş'tiğianlaşılmaktadır; Sadece Atatürk Üniversitesinde Fen-Edebiyat Fakültesinin daha etkili olduğugözlenmektedir (Bkz Tablo 10, 11) Coğrafya alanında öğretmen yetiştirme bakımından tüm üniversitelerde belli bir fakültenin daha etkili olduğu şeklinde bir sonuca ulaşmak mümkü~ görünmemektedir Matematik alanında öğretmen yetiştirmede fakülteler arasındaki fark üniversiteden üniversiteye değişmektedir Dicle ve Selçuk Üniversite~erinde Fen-Edebiyat Fakülteleri lehine anlamlı bir fark bulunmuş; Atatürk, Gazi, Hacettepe, Karadeniz Teknik, Ondokuz Mayıs, Ege-Dokuz Eylül Üniversitelerinin fen-edebiyat ve eğitim fakülteleri arasındaanlamlı fark olduğunu gösteren kanıt elde edilememiştir (Bkz Tablo )2, 13) Bu bakımdan da tüm üniversitelerimizde bir fakültenin diğerinden daha etkili olduğu sonucunavarmak mümküngörtlnmemektedir

17 Fizik alanındaögretmen ye~ştirme bakımındanfen-edebiyat ve eğitim fakülteleri arasında bir fark buhınmamaktadır; sadece üniversiteler arasında fark olduğu anlaşılmaktadır (Bkz Tablo 14, 15) Bu alanda öğretmen yetiştirme bakımından iki fakülteden birisinindaha etkili olduğunu söylemek mümküngörenmej'!lekdedir Kimya alanında öğretmen yetiştirme bakımından fakülteler arasındaki fark üniversitedenüniversiteye değişmektedirüniversite içinde fakülteler arasındayapılan ikili karşılaştırmalarda ise Gazi Üniversitesinin Eğitim Fakültesi lehine anlamlı fark olduğu gözlenm~ktedir Atatürk, Dicle, Karadeniz Teknik, Ondokuz Mayıs, Selçuk, Ege-Dokuz Eylül ÜniversitelerininFen-Edebiyat ve Eğitim Fakülteleri arasında anlamlı fark olduğunu gösteren l?ir kanıt bulunamamıştır (Bkz Tablo 16, 17) Bu durumda kimya alanında öğretmenyetiştirme bakımından bütün üniversitelerde fen-edebiyat ya da eğitim fakültelerinden birisinin daha etkili olduğunu söylemek mümküngörünmemektedir Biyoloji alanında öğretmen yetiştirme bakımından ne fakülteler ne de üniversiteler arasında anlamlı bir fark kanıtı bulunmaktadır (Bkz Tablo 18,19) Biyoloji alanında öğretmen yetiştirme bakımından fen-edebiyat ve eğitim fakültelerindenbirinin diğerinden daha etkili olduğunu söyleme imkaın yoktur Almanca alanında öğretmen yetiştirme bakımından fakülteler arasındaki farkın üniversiteden üniversiteye değiştiği görülmektedir (Bkz Tablo 20, 21) Atatürk, Selçuk ve Ege Üniversitelerinin Fen-Edebiyat Fakültelerinin, Hacettepe Üniversitesinde ~ğitim Fakültesinin Almanca alanında daj1aetkili olduğunu gösteren kanıt bulunmaktadır Almanca alanında öğretmen yetiştirme bakımından bütün üniversitelerde bir fakültenin diğerinden daha etkili olduğunu söylemek mümkün görünmemektedir İngilizce alanında öğretmen yeti tirme bakımından fakültelerarasında anlamlı fark olduğu gözlenmektedir (Bkz Tablo 22, 23): Eldeki bulgıılardan, bu anlamlı farkın özellikle Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesinin katkısından kaynaklandığr, anlaşılmaktadır Atatürk, Ege:Dokuz Eylül Üniversitelerinin Fen-Edebiyat ve Eğitim Fakülteleri arasınqa anlamlı bir fark bulunmamıştır Bu durumda,ingilizce alanındaöğretmenyetiştirme bakımındanfen-edebiyat fakültesinin daha etkili olduğu söylenebilir Fransızca alanında ise "Öğretmenlik İçinMecburi Yeterlik ve Yarışma Sınavı"na sadece Atatürk Üniversitesinin Fen-Edebiyat ve Eğitim Fakülteleri mezunları katıldığından karşılaştırma bunlar arasında yapılmıştu'yapılan t testi sonucunda iki fakülte arasında anlamlı bir fark olduğunu gösteren kanıt bulunamamıştır Bu durumda,herhangibir fakültenindiğerindendaha etkili olduğu söylenememektedir: Sonuç olarak, öğretmen yetiştirmede, genel kültür ve alan bilgisi bakımından üniversitelerimizde, fen-edebiyat ve eğitim fakültelerinden birinin diğerinden daha etkili olduğunu söylemek imkanı yoktur Çünkü, gerek genel kültür, gerekse alan bilgisi bakımındanbazı üniversitelerdefen-edebiyat fakültelerininbazı üniversitelerde ise eğitim fakültelerinin daha etkili olduğunu gösteren kanıtlar vardır Aynca bir 125

18 üniversitede bir alanda bu iki fakülteden hangisi daha etkili ise diacr alanlarda da aynı fakültenin daha etkili olduğunu gösteren kanıt yoktur' Öğretmenlik bilgisi bakımından üniversitelerimizin çogunda eğitim fakültelerinin daha etkili olduğu anlaşılmaktadır Bu araştırmadaelde edilen bulguların ışıgındabazı önerilerdebulunulabilir Fen-edebiyat ve eğitim fakültesi kaynaklarının birleştirilmesi, öğretmen yetiştirmede daha etkili ve verimli bir yol abibilir AynıaraşUrma birkaç yd<,labir tekrarlanarak ögretmen yetiştirmede izlenecek politikalara ve sağlanacak gelişmelere ışık tutabilir KAYNAKLAR AkyUz, Yahya Türk Eğitim Tarihi (Başlangıçtan 1982'ye) Atıkara: Ankara üniversitesi Egitim Bilimleri Fakültesi Yayınları No: Alkan Cevat Eğitim Ortamları Ankara: Ankara üniversitesi Egitim Fakültesi Yayınları No: 85, 1979 Bülbül, Sudi "üniversitede Öğretmen Yeti tirme ve Hacettepe Örneği" Yayınlanmamı Doçentlik Tezi Ankara: Hü Eğitim Bölümü,-1979 Ertürk, Sel8lıattin 'Eğitimde "Program" Geliştirme, Ankara: Yelkentepe Yayınları, 1972 Mayhew, Lewis B Legacy of the Seventies Califomia: Iassey Bass, Ine, 1977 Mc Nei! ID ve WI Popham, "The Assessment of Teacher Competence", Bulunduğu Kaynak: RMW (ed) Travers,,Second Handbook of Research on Teachlng Chicago: Rand MeNally, 1973 MEB "Öğretmenlerin Eğitiminde Hizmet Öncesi Sorunlar ve Öneriler", Mıllı Eğıtım (ŞUra Özel Sayısı) 58, 1982 Milli Egitim Temel Kanunu (1739) Ortaöğretlmle ılgılı Mevzuat Ankara: Milli Eğitim Basımevi, 1988 MEGSB XII Milli Eğitim ŞOrası Hazırlık Dokümanı Ankara: 1988 O~uzkan, Ferhan A Öğretmenliğin Üç Yönü Ankara: Tekı ık Matbaası, 1976 Özyürek Leyla Öğretmenlere Yönelik Hlzmet-tçl Eğltlm- Programlarının EtkInliği Ankara: Ankara üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları No 102, 1981 Kanun Hükmünde Kararname (s 41) Resmi Gazete, 17760; 20 Temmuz 1982 Tom R Alan "Reform of Teacher Education Through Research: a Futile: Quest", Teachers College Record, 82: 1 198Q Varı, Fatma Eğitimde Program Geliştirme "Teori ve Teknikler", Ankara: Ankara üniversitesi, Eğitim Fakültesi Yayınları No: 75, 1978 Winer, BI S,tatistlcal Princjples In Experlmental Design New York: MeGraw-Hill Book Company 1971 Yükseköğretim Kanunu (2547) 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu ve 2914 Sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu Ankara: Yükseköğretim' Kurulu Yayınları Yayın No: 4; 1984, 126