Büyüme stratejisini ihracat temeline dayandıran Türkiye, bu kapsamda ihracata değişik yollarla teşvikler sağlamaktadır.

Transkript

1 DAHİLDE İŞLEME İZİN BELGESİ VEYA İZNİ OLANLARA BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİ, DAMGA VERGİSİ VE HARÇ İSTİSNASI Gerek gelişmiş ve gerekse gelişmekte olan ülkeler, ihracatlarının arttırılması konusunda büyük çabalar harcamaktadır. Bazı ekonomiler ihracatı ekonomik büyüme ve kalkınmanın bir aracı olarak kullanırken, bazıları uluslararası ticarette rol etkinliği gibi başka amaçlarına hizmet etmek üzere kullanmaktadır. Büyüme stratejisini ihracat temeline dayandıran Türkiye, bu kapsamda ihracata değişik yollarla teşvikler sağlamaktadır. Bu yollardan biri de Dahilde İşleme rejimi ile sağlanan teşviklerdir. Dahilde İşleme Rejimine ilişkin ana usul ve esaslar 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejim Kararı ile düzenlenmiştir. Dahilde İşleme Rejiminden yararlanan ihracatçılara sağlanan teşvikleri; 1 / 11

2 - 1- Gümrük vergileri ödenmeden ihracı taahhüt edilen işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılacak girdilerin ithali, - 2- Katma Değer Vergisi ödenmeden ihracı taahhüt edilen işlem görmüş elde dilmesinde kullanılacak yurt içi girdilerin satın alınması, - 3- Kaynak Kullanımı Destek Kullanımı Fonu ödenmeden ithalat yapılması ve finansman Sağlanması, - 4- Gözetim ve korunma önlemlerin tabi tutulmadan eşya ithali - 5- Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi, Damga Vergisi ve Harç istisnası, Şeklinde sıralayabiliriz. Bu yazımızın konusunu, dahilde işleme rejiminden yararlanan ihracatçılara sağlanan Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi, Damga Vergisi istisnası oluşturmaktadır. Bu vergi, harç ve fon istisnasından yararlanabilmek için, Dahilde İşleme İzin Belgesi veya Dahilde İşleme İzni sahibi almak gereklidir. Bu belgeler kapsamında uygulanacak vergi resim harç istisnasına ilişkin usul ve esaslar " 2008/6 Sayılı İhracat, Transit Ticaret, İhracat Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkında Tebliğ" ile düzenlenmiştir. 2 / 11

3 - A- BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİNDE İSTİSNA Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin yasal dayanağını 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu oluşturmaktadır. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi bankaların yapmış oldukları hizmetler ya da işlemler üzerine inşa edilmiştir. Sözü edilen vergi bir hizmet vergisi niteliği taşıdığından temel amaç bankadan hizmet alan kişileri vergilendirmektir. Anılan vergi bir muamele vergisi olduğundan kolayca yansıtılması mümkündür. Bankalar da ödedikleri BSMV ni kolayca yansıtabilmektedirler. Dolayısıyla BSMV' nin yasal mükellefi bankalar iken ekonomik mükellefi bankalardan hizmet alan kişilerdir. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin matrahını 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunun 28. Maddesinde belirtilen paraların yani bankaların her ne şekilde olursa olsun yapmış oldukları bütün muameleler nedeniyle kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden ya da hesaben aldıkları paralar tutarıdır. Örneğin, ihracı taahhüt edilen eşyanın üretiminde kullanmak için ithal veya yerli eşyanın satın alınmasının finansmanında kullanılmak amacıyla bankalardan temin edilen krediler için faiz adı altında ödenen paralar Banka Ve Sigorta Muameleleri Vergisine tabidir. 3 / 11

4 Bu verginin mükellefi her ne kadar bankalarsa da gerçekte krediyi kullanan kişi tarafından ödenmektedir. Ayrıca, bankalardan alınan teminat mektupları karşılığında komisyon adı altında bankalara ödenen paralar içinde BSMV ödenmektedir. Ancak, dahilde işleme rejimi (dahilde işleme izin belgesi veya dahilde işleme izni) kapsamında ihracı taahhüt edilen eşyanın üretiminde girdi olarak kullanılacak gerek ithal gerekse yerli eşyanın finansmanı için banklardan kredi alınması halinde bu kredi karşılığında ödenen faiz ve ithal eşyasının ithali sırasında gümrük idaresine verilen banka teminat mektubu karşılığında ödenen komisyon adı altında paralar belge veya iznin ibrazı halinde BSMV'ne tabi tutulmayacaktır. Buraya kadar yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, dahilde işleme rejimi kapsamında ihracı taahhüt edilen işlenmiş ürünün elde edilmesi ve ihracatının gerçekleştirilmesi için Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi konusuna giren hür türlü işlem bu vergiden müstesnadır. 4 / 11

5 - B- DAMGA VERGİSİ İSTİSNASI Damga Vergisinin yasal dayanağını 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu oluşturmaktadır. Damga Vergisinin konusunu 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli ( I ) sayılı listede yer alan kağıtlar oluşturmaktadır. Yabancı memleketlerle ile Türkiye'deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kağıtlar Türkiye'de resmi dairelere ibraz edildiği üzerine devir veya ciro işlemleri yürütüldüğü veya herhangi bir suretle hükümlerinden faydalanıldığı takdirde de vergiye tabi tutulmaktadır. Bu kağıtların düzenlenmesi damga vergisinde vergiyi doğuran olaydır. Damga vergisinin doğabilmesi için düzenlenmiş bir kağıdın var olması şarttır. Bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kağıtların varlığı halinde her bir nüshasının düzenlenmesiyle yeni bir vergiyi doğuran olay gerçekleşmiş olmaktadır. Ancak üzerinde birden fazla imza bulunması halinde vergi bir defa alınır. Başka bir anlatımla imza sayısına göre vergi alınmaz. Damga vergisinin mükellefi kağıtları imza edenlerdir. Damga vergi ( I ) sayılı tabloda yazılı nispet ve miktarlarda alınmaktadır. 5 / 11

6 Örneğin, ihracı taahhüt edilen eşyanın üretiminde kullanılmak için eşya veya kredi alınması (yurt dışı veya yurt içi) amacıyla mukavelename veya taahhütname veya temlikname veya kefalet veya teminat veya rehin senedi için kağıt imzalanması halinde bu kağıtlar için damga vergisi ödenecektir. Ancak, bu kağıtlar dahilde işleme rejimi kapsamında yürütülen işlemlerle ilgili olduğu takdirde herhangi bir damga vergisi ödenmesi söz konusu olmayacaktır. - C- HARÇ İSTİSNASI Harçların dayanağını 492 sayılı Harçlar Kanunu oluşturmaktadır. Bu kanuna göre alınan harçlar aşağıda gösterilmiştir Yargı Harçları, - 2- Noter Harçları, - 3- Vergi Yargısı Harçları, - 4- Tapu ve Kadastro Harçları, - 5- Konsolosluk Harçları - 6- Pasaport, İkamet tezkeresi ve Dışişleri Tasdik Harçları 6 / 11

7 - 7- Gemi ve Liman Harçları - 8- İmtiyazname, ruhsatname ve diploma Harçları - 9- Trafik Harçları Harçlar, kamu hizmetinden yararlananların iş bu yararlanma sonucunda ödediği bir çeşit vergidir. Harçlar yasasının gerekçesinde harçların kamu alacağı kategorisinde bulunduğu harcı doğuran olayın kamu hizmeti olduğu belirtilmiştir. Harç mükellefiyeti, " masrafı karşılama" ve "faydalanma" prensiplerine dayandırılmıştır. Ödenecek maktu ve nispi harç tutarları 492 sayılı Harçlar kanuna bağlı tarifelerde yer almaktadır. Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça harçların tamamı peşin olarak ödenmeden işlem yapılamaz. Gerekli harçları tamamen almadan işlem yapan memurlar mükellef ile birlikte müteselsilsen sorumludur. Harç'ın mükellefi, anılan kanuna bağlı tarifelerde yer alan hizmetlerden yararlanan kişilerdir. Örneğin bir ihracı taahhüt edilen işlem görmüş ürünün üretimi ve ihracatını gerçekleştirebilmek için herhangi bir konuda belli bir tutarı gösteren sözleşme yapılmışsa veya senet veya bir kağıt düzenlenmişse beher imza için harç ödenmesi (binde 0,99) gerekmektedir. 7 / 11

8 Ancak, Dahilde İşleme Rejimine (dahilde işleme izin belgesi/izni) konu her türlü işlemlerle ilgili bulunan ve belli bir tutarı gösteren sözleşme veya senet veya bir kağıt için herhangi bir harç ödenmeyecektir. SONUÇ Yasaların başka bir ifadeyle hukuk kurallarının tanıdığı hakları bilen ve aynı zamanda kullanan her zaman daha az maliyetle işlemlerini sonuçlandıracaklardır. Ayrıca bu kişiler bilmeyen ve kullanmayan kişilere her vakit rekabet üstünlüğü sağlayacaklardır. Yürürlükte bulunan hukuk kuralları, dahilde işleme rejiminde belirtilen usul ve esaslara göre dahilde işleme belgesi/izni alan kişilere bu belge veya izin kapsamında yaptıkları işlemler, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Veya Damga Vergisi veya Harç'ın konusuna girmiş olsa dahi bu vergiyi ödememe hakkı vermektedir. Bu hakkın kullanılarak belge/veya izin kapsamında yapılan ihracat maliyetlerinin 8 / 11

9 düşürülmesi mümkün bulunmaktadır. Saygılarımla Nail İNAL E. Gümrükler Genel Müdür Yardımcısı 9 / 11

10 10 / 11

11 1. Giriş 11 / 11