HESAPLAMALI TASARIM VE YAPI BİLGİ MODEL ENTEGRASYONU DYNAMO İLE YENİ OLANAKLARIN ARAŞTIRILMASI

Transkript

1 ENES KAAN KARABAY İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlıkta Bilişim Yüksek Lisans Programı Özet Bu makalede YBM 1 çatısı üzerine eklemlenen bilgi sayım araçlarıyla, hem hesaplamalı tasarımın YBM ile bütünleşme olanaklarına hem de bazı yetkinliklerin nasıl aynı çatıda birleştirilebildiğine bakılacaktır. Uygulama çatısı olarak açık kaynak olarak geliştirilen Dynamo aracı kullanılacaktır. Dynamo aracının Autodesk Revit ile birlikte oluşturduğu sistem yakın zamanda Bilgi Sayımlı YBM 2 olarak anılmaya başlanmıştır. Kullanılan aracın Dynamo olmasının sebebi hali hazırda aynı örneklendirmelerin yapılabileceği bir başka uygulama olmamasıdır. Kısa bir retrospektiften sonra kurulu iş akışları değerlendirilip devamında ise Dynamo aracı kullanılarak bilgisayımlı YBM örneklendirilecektir. Anahtar Kelimler: Yapı Bilgi Modelleme, Hesaplamalı Tasarım, Bilgisayımlı YBM, Dynamo 1 Yapı Bilgi Modelleme (ing. BIM Building Information Modelling) 2 İng. Computational BIM

2 Giriş Bilgisayarın kişisel olarak edinilebilmesinin kolaylaşmasıyla beraber, her sektörde olduğu gibi mimariye yönelik uygulamalar da geliştirilmeye ve kullanılmaya başlandı. Bu süreç kaçınılmaz olarak mimarın edinmesi gereken yetkinlikleri de etkilemeye başladı. The Journal Of The Amerıcan Institute Of Architects in The 21st-Century Skill Set for Architects adlı makalesinde edinilmesi gereken bir dizi yetkinlikten bahsedilmektedir. Otomasyon, programlama, veri madenciliği, yapısal bilgi gibi özelliklerin, hali hazırda değerli olan tasarım, planlama, görselleştirme ve YBM gibi yetkinliklere eklemlenmesiyle, mimarın kariyeri için üstünlük kazanacağından bahsedilmektedir (LIAO, 2015). Mimarlık pratiğinde bilgisayar kullanımı yukarıda işaret edilen perspektife gelene kadar farklı paradigma kırılmaları yaşamıştır. Bu kırılmalar da günümüze kadar birbirleri ile paralel olarak gelişmeye devam etmiştir ve her ne kadar farklı platformlara ait olsalar da olabildiğince proje sürecinde birlikte kullanılmaya çalışılmıştır. Revit ve Dynamo ile birlikte ise aynı platform üzerinde farklı tipte araçlar kullanılabilmeye başlamıştır. Bu durum sadece bir paralel kullanım olmanın da dışına çıkmış ve yeni bir paradigma kaymasına da neden olabilecek bir kapı açmıştır. Makalede Hesaplamalı tasarım kavramı kısaca bilgisayar ortamındaki hesaplamalı tasarım yöntemlerini nitelemek için kullanılmaktadır. İngilizce Computation kelimesinin karşılığı olarak da konunun ilerleyişi içerisinde, bilgi tabanlı sistemlere kaymadan dolayı, Hesaplamalı yerine Bilgisayımlı kavramı kullanılmıştır. Retrospektif bakış başlığı altında anlatılan araçlardan bahsederken hesaplamalı kavramının kullanılmasının sebebi de bilgi tabanlı sistemlere olan kaymanın öncesine referans vermektir. Konunun genelinde bu ayrıma dikkat edilerek iki farklı kavram kullanmıştır. Öncelikle paradigma kaymalarının kısaca neler olduğuna değinilecek, ardından da Dynamo aracının kullanım şekilleri irdelenecek ve neden yeni bir kapı açtığı ortaya koyulmaya çalışılacaktır. 2

3 Bilgisayar destekli tasarıma retrospektif bakış 1980lerde ortaya çıkan bilgisayar destekli ilk araçlar 2 boyutlu temsil yöntemlerinin bilgisayar ortamına taşınmasından ileriye gidememişti. Bazılarına göre bu araçlar teknolojinin yaygınlaşmasına olanak sağlamış olmasına rağmen asıl problematik, düşünsel bir eşitlik sağlayacak araçlar olmamalarıydı (AISH, 2013). Öyle ki ortaya çıkan çizimler geleneksel temsillerde olduğu gibi, koordine değillerdi ve tutarsızdılar. Proje sürecinde gereken değişikliklerin de temsile aktarımı yine aynı şekilde otomasyondan uzaktı li yıllarda Bilgisayar Destekli Tasarım sistemlerinin, tasarım ve proje yönetiminde yetersiz kaldığı düşünülmekteydi. Katı modelleme kavramının ortaya çıkmasıyla, teorik olarak projenin bütünleşik bir modelde tanımlanabildiği kabul edilmiştir. Daha sonraları da bu modele farklı veriler eklenebileceği fark edilmiştir (ÖZCAN, 2010). YBM basit bir şekilde bize dokümantasyonun bilgisayar ortamında çizilmesine izin veren BDT nin aksine üç boyutlu elemanların canlı bir veri tabanına bağlanmasına izin vermiştir. Paylaşılan tek bir bilgi modeli üzerinden, tasarım ekibi gerekli deneme ve koordinasyonu yapabilmektedir. Bütün disiplinler aynı model üzerinden çalışır ve bilgi ekler (GARBER, 2014). Buna karşın YBM için yapılan eleştirilerden biri, standart olanı üretmekte çok kolay olmasına karşın, sabit kodlanmış araçların dışına çıkan yenilikçi olanı modellemekte de bir o kadar zor olmasıydı. YBM geometrik yansımayı, veri standartıyla birleştiren bir teknoloji olarak bütünleşik verimli temsil üretimini destekleyen bir yöntemdir fakat bir tasarım felsefesi olarak yorumlanmamalıdır ve yapıyı özelleştirme şekli de değildir (AISH, 2013). Betik 3d Yapı Modeli Betik Üretime dönük veri Şekil 1: Bilgisayar Destekli Tasarımın 3 Çağı (AISH, 2013) 3

4 Bir yandan da günümüzde kullanılan YBM platformları nesne tabanlı bir programlama dili gibi çalışır. Çalışma ortamında çizgilerle bir duvarın iki boyutlu temsili yerine duvarın kendisi katı bir nesne olarak modellenir. Hesaplamalı tasarım, yapının sanal bir modelinin doğrudan olarak kullanıcı yerine, tanımlayıcı bir betiğin çalıştırılmasıyla oluşturulması yöntemidir (AISH, 2013). Daha kapsayıcı bir tanımla ise hesaplamalı tasarım, sürecinin bilgisayardan yardım alarak yönetilmesi değil, tamamının bilgisayar ortamında gerçekleştirilmesidir. Bu yol bambaşka bir mimari tasarımın da önünü açmıştır ve tasarımın kendisi de değişmiştir. Örneğin, analizlerin betik üzerinden tasarımın kendisi için bir girdi olarak kabul edilmesi sağlanabilir ve betikteki farklılaşmalar da sonucu değiştirecektir. YBM nin getirdiği kısıtlamalardan olan, tanımlı araçlarla yapı temsilinin doğrudan kullanıcı tarafından oluşturulmasına karşı; hesaplamalı tasarımda kullanıcı kendi araçlarını oluşturur ve modelleme biçimini belirler (AISH, 2013). Detaylı bir YBM yerine oluşturulan hafif bir model üzerinden yapılan analizler ve optimizasyonlarla tasarımcı daha erken tasarım dönemlerinde bile fazlaca geri dönüş alabilmektedir. Gelişen araçlarla, nesne tabanlı farklı dillerde betik oluşturma sürecinin içerisine girdi. Örneğin, processing, python gibi diller ve ara yüzler de tasarım araçları olarak kullanılmaya başlandı (AISH, 2013). Hesaplamalı tasarım araçlarının ikinci nesline gelindiğinde ise Robert Aish in Autodesk bünyesinde oluşturduğu bir tasarım dili olan DesignScript 3 ise seleflerinden farklı olarak ilişkisel 4 ve komutsal 5 yapıları birleştiren bir yapıyla grafik program diline 6 olan bağımlılığı azaltılmıştır (AISH, 2013). 3 Design Script. DS. 4 Assosiative 5 Imperrative 6 Ing Graphical Programming 4

5 YBM ve Hesaplamalı Tasarım Entegrasyon Modellerine Genel Bakış Erken dönem ortaya çıkan BDÇ 7 araçlarını bir kenara bırakırsak, YBM ile hesaplamalı tasarım paralel olarak ilerleyen iki ayak olmuştur. Bu iki sistem birbirlerinin yapabildikleri ve yapamadıklarının tamamlayıcısı gibi çalışmış bu yüzden de birlikte kullanılmaya başlanmıştır. Hesaplamalı tasarım araçları ile yapılan (Rhino ve Grasshopper) bir tasarım devamında ara eklentilerle YBM (Revit) ortamına aktarıldığı gibi, bazı platformlarda parametrik tasarım araçları ile de bütünleştirilmiştir (Generative Components). İki boyutlu çizim araçlarının daha hızlı bir şekilde yaygınlaşması ve paralelinde gelişen katı modelleme programlarının birlikte kullanılması ile oluşan bu iş akışlarına YBM programları da eklemlenmiştir. Şekil 2 de görüldüğü gibi Rhino nun ana aksı oluşturduğu iş akışında, her konuda özelleşen programlara veri aktarımı yapılarak ve bu uygulamalardan gerekli verileri geri alarak çalışılmaktadır. Özellikle daha uzun süredir geliştirilmekte olan grafik programlama dili Grasshopper ın Rhino üzerinde çalışması da aksın bu şekilde kurulmasına sebep olmuştur. Bu çalışma biçiminde en büyük avantaj, hızlı bir şekilde model üretilebilmesi ve kısıtlı araçlar yerine Grasshopper ile kendi araçlarını üreterek tasarımın yapılabilmesidir. Şekil 2 GRO Mimarlık bünyesinde YBM ve Hesaplamalı Tasarım akış şeması Alıntı: (GARBER, 2014) 7 Bilgisayar Destekli Çizim (ing Computer Aided Drafting) 5

6 Hesaplamalı tasarımın merkezde olduğu, YBM nin ise kabuğu oluşturduğu bu yapının da dezavantajları vardır. İlk sorun veri aktarımı sırasında oluşan problemlerden dolayı, hem ham verinin zarar görmesi, hem de tam aktarılamamasıdır. Aktarılan geometrik ya da semantik verinin de farklı programlardaki karşılıkları farklı olduğundan bazen alınan veri tam anlamıyla da işe yaramamaktadır. Örneğin Rhino ile hazırlanmış bir cephe Revit e doğrudan (katı model olarak) aktarıldığında, o geometri ölü bir geometri olmakta ve veri tabanında karşılığı da Revit in kendi araçlarıyla oluşturulan elemanlar gibi olamamaktadır. Bunun sonucu olarak veri tabanından yapılacak olan sorgulamalarda uyumsuzluk çıkmaktadır. İkinci sorun ise iş akışının hareketli bir süreç olması ve zamanla değişkenlikler gösterebilmesidir. YBM merkezde olmadığı iş akışlarında ise bir süre sonra süreç içerisinde Şekil 2 de gösterilen parçalar birbirlerinden kopmaya başlamaktadır. Örneğin Rhino da yapılan modelde bir tasarım güncellemesi yapıldığında bu model veri tabanına bağlı bir model olmadığından YBM programına ayrı bir paylaşım yapılmalıdır. Bu paylaşım doğrudan Revit içerisinde kullanamadığı için aktarılan model bir kez daha kullanıcı tarafından modellenmektedir. Bu da süreci otomasyondan kullanıcı kontrollü bir sisteme çevirdiğinden hatalar ve tutarsızlıklar kaçınılmaz olmaktadır. Aynı yapı temsil modelinin tekrar tekrar modellenmesi de bir iş gücü kaybı olmasının yanı sıra aynı zamanda verinin her aktarımında da kaybedilmesi anlamına gelmektedir. Özellikle YBM nin bu tutarsızlıkların ortadan kaldırılması için ortaya çıkmış bir sistem olduğu göz önüne alındığında bu tip bir iş akışının aslında düzgün çalışmadığı da görülmektedir. 6

7 Dynamo ile Bilgisayımlı YBM Bilgisayar kullanımın yaygınlaşmasıyla birlikte ilk kırılma bilgisayarın hesaplama gücünün kullanılmasıyla oldu. Bu dönemde kullandığımız araçlar da elle yapılan hesaplamaların bilgisayar ortamında hızlandırılması ve otomasyonuna yönelik araçlardır. İkinci kırılma ise bilgiye erişim ve işlenmesi konusunda yaşandı. İnternetin yaygınlaşması ve büyük veri kavramının ivme kazanmasıyla birlikte verinin önemi daha da arttı ve artık hesaplama araçları da bilgi işleme araçlarına dönüşmeye başladı. Dolayısıyla bu dönüşümün bir yansıması olarak da bu noktadan itibaren İngilizce Computation kelimesinin Türkçe karşılığı olan Hesaplamalı yerine Bilgisayımlı kelimesi kullanılacaktır. Bilgisayımlı kavramı, bilgi merkezli iş akışlarını temsilidir. Şekil 3 de, geçmişte veri odaklı olmayan yöntemlerin aralarındaki iletişim ve veri merkezli sistemlere geçiş anlatılmaya çalışılmıştır. Bu makaledeki YBM üzerinde Dynamo ile yapılan hesaplama çalışmaları da aynı yönde örnekler teşkil edecektir. Tasarım Tasarım Bilgi BİLGİ Üretim Yönetim Üretim Yönetim Şekil 3 Geçmişten geleceğe verinin tasarım, üretme ve yönetim sürecindeki kullanımı. Bilgisayımlı YBM kavramı ilk defa iki sene önceki bir konferansta Dynamo nun programcısı ve çekirdek ekibi tarafından kullanılmıştır (Explore the Possibilities with Computational BIM, 2014). Hesaplamalı tasarımın karşılığının sadece betikler üzerinden formlar oluşturmak olmadığı, analizler ve otomasyonlarla tasarım sürecini yönetmek olduğu gibi, bilgisayımlı YBM kavramı da sadece platforma betik oluşturmaya yarayacak bir programın eklemlenmesi değildir, kavram YBM otomasyon analiz ve veri tabanı sorgulamalarını, betikler oluşturarak tasarım sürecini kurgulamayı da içermektedir. Aynı konferansta bilgisayımlı YBM konusuna yapılan örneklendirmelerden olan öğrenciler tarafından hazırlanmış 800 Revit modelinin gerekli koşullara uyup uymadığının testinin bir betikle otomasyon haline getirilmesi örneği, sürecin bilgisayımlı yönetilmesi hakkında daha iyi bir fikir verebilmektedir. Dynamo aracının odak olarak kullanılmasının sebebi benzer başka bir uygulama olmamasıdır. 7

8 Dynamo ile yapılabileceklere örnek olarak, Geometri denemeleri YBM otomasyonu Verilerin okunması ve aktarılması YBM parametrelerinin elemanlar arası çapraz kullanımı Farklı uygulamalardan gelen geometrilerin Revit ortamınaaktarımı Akustik ve gün ışığı analiz ve optimizasyonları Hill Climbing ve NSGA-II gibi algoritmik optimizasyonlar Statik analiz optimizasyon ve modellemeler maddeleri sayılabilir. Şekil 4 ile birlikte bir mimari tasarım pratiğinin evreleri sembolize edilmeye çalışılmış ve takip eden vaka çalışmalarında da sürecin farklı aşamalarında Dynamo kullanımına değinilmiştir. Her bölüm başındaki kullanılacak aynı şekil, aracın hangi aşamada kullanıldığını göstermektedir. Şekil 4 Tasarım Aşamaları 8

9 Vaka Çalışması 1: Hesaplamalı Tasarım Aracı Olarak Dynamo Şekil 5 Vaka çalışması 1. Ön tasarım ve şematik tasarımı kapsayan çalışmalar. Dynamo nun açtığı ilk kapı hesaplamalı tasarım olanaklarının YBM ortamına gelmesi ile olmuştur. Dynamo ortamında hazırlanan bir betik ile tasarımı yönetmek ve yönlendirmek mümkündür. Şekil 6 sol tarafta Dynamo çalışma ekranında hazırlanmış bir betik ve arka planında da betiğin grafik temsili görülebilmektedir. Grafik ara yüz, kodlama ara yüzü ve sonucun grafik temsili aynı ekranda çalışmaktadır. Şekil 6 Dynamo ortamında betikler ( Daha önce retrospektif bakış bölümünde bahsedilen yeni nesil programlama dillerinden olan Design Script Autodesk tarafından Dynamo nun algoritma motoruna eklenmiştir. Şekil 6 sağ tarafta Design Script ile yazılmış program kodları görülmektedir. 9

10 Şekil 7 Dynamo ile betik yardımıyla geometri üretilmesi. Tabanlıoğlu Mimarlık Ataşehir Vakıfbank Projesi Kule Modeli Şekil 7 deki model Revit ortamında üretilmiş bir YBM cephesidir ve Dynamo ortamında bir betikle oluşturulmuştur. Betiğin çalıştırılması sonucu oluşturulan geometri Revit ortamında, önceden tanımlanmış olan Revit araçlarıyla birlikte kullanılarak oluşturulmaktadır. Dynamo betiği Revit araçlarını, uygulama programlama arayüzü 8 izin verdiği çerçeve içerisinde kontrol edebilmektedir. Betik ile oluşturulan bu elemanlar Revit veritabanına da eklenmektedir. Kat yükseklikleri, bloğun yeri gibi bilgiler de Revit ortamından taşındığı için, projede yapılan bütün güncellemeler hızlı bir şekilde gometriye de aktarılabilmektedir, dolayısıyla veritabanı da güncellenmektedir. Oluştulan modelin elemanlarının YBM olması sayesinde de eğrilik analizi, elemanların boyutları ve sayısı gibi bilgiler de veritabanından sorgulanabilmektedir. 8 İng. API: Application Programming Interface 10

11 Aynı betikle cephe elemanlarının yanı sıra, Kat izleri üzerinden döşemelerin modellenmesi Kiriş ve cephe eğik kolonlarının modellenmesi Şaft boşluklarının açılması gibi birçok işlem yapılabilmektedir. Şekil 8 de görülen geometrik çerçeve Revit ortamında eklenmiş olan kat referansları ile yine Dynamo ortamında kesiştirilerek döşeme izleri çıkartılmıştır. Şaftın olduğu kısım düşük döşeme olduğundan izden çıkartılmıştır. Bu kısım yine Dynamo betiği ile Revit ortamında doğru parametreleri ile modellenmiştir. Şekil 9 da Dyanamo üzerinden modellenmiş olan cephe elemanları ve özellikleri görülebilir. Şekil 8 Dynamo aracında alınan kat izleri. Vakıfbank Projesi Şekil 9 Cephe Panelleri ve seçili olan panel özellikleri 11

12 Vaka Çalışması 2: Yapı Bilgi Modelinin Otomasyonu Şekil 10 Vaka çalışması 2. Tasarım geliştirme sürecindeki uygulamalar Dynamo aracının grafik programlama elemanları bize Revit veri tabanından sorgulama yapmamıza ve bunları değiştirmemize izin vermektedir. Bu sayede normalde kullanıcı tarafından yapılabilecek işlemler de bir otomasyon üzerine kurgulanabilir. Özellikle birden fazla Revit modeli üzerinde yapılması gereken aynı işlem, betiğin çalıştırılması ile çoklu şekilde ve hızlıca yapılabilir. Örnek verilen projede, gerekli olan bir düzeltmeden dolayı her katın yüksekliğinin elli santim arttırılması işlemini, Dynamo ile veri tabanından kat yüksekliklerinin manipüle edilmesiyle yapılabilir. Özellikle bu işlem birden fazla modelde yapıldığında otomasyonun önemi daha da artmaktadır. Hazırlanan betik basit olarak katların yükseklik değerlerini alıp, ilk kata elli, ikici kata yüz ve bu şekilde artarak gerekli kata gelene kadar her kata artan yükseklik değerini eklemekte ve yeni değeri bir önceki değer ile değiştirmektedir. Bu işlemin Dynamo ile bir betik yardımı ile yapılması sayesinde de, elle yapılan işlemin aksine, kat bazında eklenmiş elemanlarda herhangi bir kayıp da yaşanmamıştır. Bir başka işlemde de, mahal kodları okunarak o mahalde bulunan cephe pencerelerine sırasıyla mahal koduyla başlayan yeni bir kod verilmesi işlemi otomasyona bağlanmıştır. Şekil 11 Kat Yükseklikleri için hazırlanan betik. Tabanlıoğlu Mimarlık Seef Lusail konutları. Bu tip işlemlerin otomasyona bağlanması proje süresince sürekli değişikliğe uğrayan elemanların tutarlılıktan kopmamasını sağlamaktadır. Özellikle projede birden fazla YBM bulunduğunda bu tip otomasyonların önemi daha da artmaktadır. Bu işlem kullanıcı kontrolünde yapıldığında hem zaman olarak çok uzun sürebilmektedir, hem de kullanıcı hatalarına fazlasıyla açık bir işlemdir. 12

13 Vaka Çalışması 3: Veri Görselleştirilmesi Şekil 12 Vaka Çalışması 3 Tasarım Geliştirme sırasında verinin görselleştirilmesi Mimari modeldeki verinin görselleştirilmesi geleneksel olarak grafik uygulamalarında, kullanıcı tarafından yapılan bir işlemdir. Mahallerin isimlerine veya bölümlerine göre renklendirilmesini örnek alırsak bu işlem Revit ortamında plan bazında ön tanımlı araçlar ile yapılabilmektedir. Fakat üçüncü boyutta bu işlem yapılmak istediğinde geleneksel yönteme geri dönmek gerekmektedir. Şekil 13 de görüldüğü üzere Dynamo ortamında mahallerin isimlerinin veri tabanından çekilmesi ve bu isimlere bir renk kodunun atanmasıyla bu işlem de otomasyona dönüştürülerek yapılabilmektedir. Şekil 13 Veri görselleştirme için hazırlanan betik Şekil 14 de görüldüğü gibi aynı betik kullanılarak farklı projelerde farklı görseller üretilebilmektedir. Şekil 14Veri Görselleştirilmesi 13

14 Vaka Çalışması 4: Pafta Kontrolleri Şekil 15 Üretim çizimleri ve Dynamo kullanımı Revit platformunda modeldeki elemanlar gibi paftalar da veri tabanı içerisinde saklanmaktadır, bunun bir sonucu olarak da paftalar parametrik çalışan bir başka Revit elemanıdır. Dynamo üzerinden de parametreler üzerinden farklı algoritma işlemleri yapılabilmektedir. Şekil 16 Pafta parametrelerini düzenleyen algoritma Şekil 16 da görülen algoritma ile paftaların üzerinde elle girilen bazı parametrelerin kontrol edilmesi ve hatalı veya boş olanların doğru parametrelerle değiştirilmesi sağlanmıştır. Bunun dışında paftaların hazırlanıp görünüşlerin yerleştirilmesi, isimlerinin düzeltilmesi gibi farklı işlemler de yapılabilmektedir. 14

15 Sonuç ve Tartışma Şekil 17 de Dynamo ile birlikte Revit in farklı programlar ile bilgi üzerinden iletişim kurabilir hale gelmesi görülmektedir. Vaka çalışmalarında da, Dynamo YBM platformuyla hesaplamalı tasarım süreçlerini bütünleştirmenin ötesine geçerek, YBM sürecinin kendisinin de bir otomasyona dönüşmesini sağlamaktadır. Dynamo öncesinde de kod yazarak ve ya eklentilerle, tekil süreçler yönetilebilmekteydi fakat Dynamo hem sürece bütün kullanıcılar tarafından erişilmesini sağlamıştır hem de her türlü süreç için bir grafik programlama alt yapısı sağlamıştır. Bu yüzden bütün süreç Bilgisayımlı YBM olarak adlandırılmaktadır. Şekil 17 Dynamo ile oluşturulan tasarım modeli Şekil 17 de kurulmuş olan entegre platform YBM nin tutarlı ve tek bir veri tabanından çalışma avantajlarını, hesaplamalı tasarımın ön tasarım ve şematik tasarım evrelerinde sağlamış olduğu esneklik ve deneysel yaklaşım avantajları ile birleştirmektedir. Veri aktarma işlemi, geleneksel iki boyutlu temsil yöntemlerine olduğunda Revit in paftalama yöntemleri kullanılırken, Revit in ön tanımlı araçlarının yetersiz kaldığı ve ya sayısal bir verinin ayıklanarak aktarım yapılması gereken durumlarda da Dynamo kullanılabilmektedir. Dynamo aracının YBM üzerinde yapabildikleri yeni bir kapı açmakla beraber, hesaplamalı tasarım araçları tarafında hala en çok kullanılan araç olan Grasshopper ın gerisindedir. İki programın da açık kaynak olması arkalarında büyük bir topluluk oluşmasını sağlamaktadır, öyle ki Grasshoppera eklentiler yazan programcılar benzerlerini Dynamo ortamına aktarmaktadır (Elk, FireFly, LunchBox, LadyBug vs..). Buna rağmen Kangaroo benzeri bir fizik motorunun hala eklenmemiş olması ise eksiklikler kısmında gözükmektedir. 15

16 Autodesk Universtiy sayfasında Dynamo başlıklı ders sayısı 2014 yılında on üçken, 2015 yılında bu sayı otuz iki olmuştur. Bu ciddi değişim sektörel olarak da bilgisayımlı YBM konusunda bir ilginin olduğunu göstermektedir. Türkiye de de sene içerisinde yapılan iki farklı çalıştayda toplam iki yüze yakın katılım sağlanmıştır. 16

17 Kaynakça Aish, Robert DesignScript: Origins, Explanation, Illustration. [Video] Las Vegas : Autodesk, Design Modeling Symposium, AISH, Robert First Build Your Tools. [yazan] Bradly PETERS ve Terri PETERS. INSIDE SMARTGEOMETRY - Expanding the Architectural Posibilities of Computational Design. UK : WILEY, Castle, Helen THE BUILDING OF ALGORITHMIC THOUGHT. AD - COMPUTATION WORKS. 2013, Cilt 1, 3-4. Garber, Richard Closing The Gap - Information Models. 2, s.l. : Architectural Design, Autodesk Dynamo Language Guide Version Whitepaper. GARBER, Richard BIM DESIGN Realising the Creative Potential of Building Information Modelling. BIM DESIGN Realising the Creative Potential of Building Information Modelling. UK : WILEY, AKSAMIJA, Ajla ve ALI, Mir M [dü.] Information Technology and Architectural Practice: Knowledge Modeling. AIA. Illinois : s.n., Proceedings of AIA IL Conference: Breaking New Ground. KEOUGH, Ian Explore the Possibilities with Computational BIM. Autodesk University. [Çevrimiçi] [Alıntı Tarihi: ] LIAO, Alice The Journal Of The Amerıcan Instıtute Of Archıtects. The Journal Of The Amerıcan Instıtute Of Archıtects. [Online] The Amerıcan Instıtute Of Archıtects, Haziran 2, [Cited: Mart 3, 2016.] ÖZCAN, Haluk Yapı Bilgi Sistemlerinin Mimarlıktaki Yeri. Yapı Bilgi Sistemlerinin Mimarlıktaki Yeri - Yüksek Lisans Tezi Robert Morris Breaking the Curve - Mario Carpo on BIG DATA DESIGN. ARTFORUM. 2014, Cilt 1, 1. 17