GENEL EKONOMİ DERS NOTLARI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "GENEL EKONOMİ DERS NOTLARI"

Nergis Aşık
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 GENEL EKONOMİ DERS NOTLARI 1. BÖLÜM Öğr. Gör. Hakan ERYÜZLÜ

2 İktisadın cevap bulmaya çalıştığı temel amaçlarını aşağıdaki sorular ile özetleyebiliriz; Hangi mallar/hizmetler ne miktarda üretilmelidir? Hangi kaynaklar ne kadar kullanılarak üretimde bulunulmalıdır? Üretilen malların/hizmetlerin bölüşümü nasıl olmalıdır?

3 İktisat Politikası İktisat politikası, devletin belirli iktisadi amaçlara ulaşmak için alığı kararlar ve uyguladığı davranışlardır. Söz konusu iktisadi amaçlar arasında yüksek büyüme, iktisadi etkinlik, gelir dağılımı eşitsizliğinin azaltılması, fiyat istikrarının sağlanması vb. amaçlar sayılabilir. İktisadi Sistem İktisadi sistem, bir ulusal ekonomi içinde tüketim ve üretim veya mallar ve ihtiyaçlar arasındaki dengeyi en etkili biçimde gerçekleştireceği düşünülen yöntemlerdir.

4 Dünyada var olan iki temel iktisadi sistem mevcuttur. Kapitalist Sistem Bir ulusal ekonomide her türlü iktisadi faaliyete, devletin herhangi bir müdahalesi olmadan, serbestçe, özel kesimi oluşturan bireyler ve girişimciler tarafından karar verilen sistemdir. Sistemin bir başka temel özelliği de özel mülkiyet esaslı olmasıdır. Sosyalist Sistem Sosyalist sistemin en temel özelliği iktisadi faaliyetlere, kapitalist sistemde olduğu gibi bireyler ve girişimciler değil, devlet (merkezi otorite) karar verir. Üretim araçlarının mülkiyeti kamu otoritesinde bulunduğundan, üretim sonunda oluşacak çıktıların dağılımı da merkezi otorite tarafından yapılmaktadır. Karma Sistem Kapitalist sistemin mi, sosyalist sistemin mi daha iyi olduğu sorusu mutlak cevabı olmayan bir sorudur. Her iki sisteminde avantajlı yanları olmasına rağmen mükemmel değillerdir ve ciddi sorunlara neden olabilmektedirler. Bu sebeple ülkeler her iki sistemden de bazı özellikler alıp kendilerine karma bir sistem kurmaktadırlar.

5 İktisadı Kullanma Yöntemi Veri toplama, Teori oluşturma veya mevcut teori seçme, İktisadi analiz ve karar. Rasyonel Davranış karar alıcılar kendilerine belirli bir amaç veya hedef belirler ve tercihlerini bu amaca ulaşmak yolunda yaparlar. Dolayısıyla kendi çıkarlarına göre hareket ederler. Karar Alma Ve Marjinal Analiz İktisadi analizde karar verecek olan bireylerin özgür oldukları varsayılır. Marjinal kelime anlamı olarak farklı anlamlarda sahip olsa iktisat açısından son iktisadi faaliyetle ilgili anlamı çıkarılmalıdır. Marjinal analiz ise, mevcut iktisadi koşullar değiştiği zaman ne olacağının incelenmesidir.

6 Model Kurarak Olayları İncelemek iktisatta kesin sonuçlara varabilmek yani, her toplum, her firma her insan için geçerli sonuçlara varabilmek imkânsızdır. Sosyolojik, psikolojik, coğrafik vb. birçok etmen iktisadi olayların sonuçlarını farklılaştırır. Buna rağmen bazı çıkarımlar birçok iktisadi olayı açıklayabilmektedir. Çıkarımlara ulaşabilmek içinde iktisadi modeller kullanılır. Model çok karmaşık (ve daha önce belirtildiği gibi çok yönlü olan) olan iktisadi olayları basit varsayımlara (hangi mevcut şartlar altında çalıştığı) indirgeyerek incelememize olanak sağlar. Statik ve Dinamik Analiz Statik analiz; iktisatta sadece denge durumlarını incelemeye yönelik analiz yöntemi. Dinamik analiz; belirli anlardaki iktisadi durumu gösteren rakamlara nasıl ulaşıldığının ve bunlardaki değişmelerin nedenlerinin anlaşılabilmesi için iktisadi faaliyetlerin zaman içinde nasıl değiştiği üzerinde durur. İktisadın Bölümlendirilmesi Mikro ve Makro İktisat Pozitif ve normatif iktisat

7 İhtiyaç Temel Kavramlar karşılandığı zaman insanlara haz ve mutluluk veren, karşılanmadığı zaman ise üzüntü ve keder veren duygudur. İhtiyaçları kendi içerisinde zorunlu ve zorunlu olmaya ihtiyaçlar olarak ikiye ayırabiliriz. İhtiyaçlar sonsuzdur. İhtiyaçlar şiddet dereceleri yönünden bir birinden farklıdırlar. İhtiyaçlar ikame edilebilir. İhtiyaçlar, tatmin edildikçe şiddetleri azalır. Üretim ve Üretim faktörleri Üretim, insan ihtiyaçlarının karşılanabilmesi amacıyla yapılan her türlü faaliyettir. Temel üretim faktörleri; mal veya hizmet üretimi için gerekli olan faktörler; Doğal kaynak (Hammadde). İş gücü (Emek). Sermaye. Girişimci. Teknoloji.

Fayda, Değer Ve Fiyat Temel Kavramlar Fayda, mal ve hizmetlerin ihtiyaçları karşılama özelliğidir. Değer, iktisadi mal ve hizmetlere verilen nisbi önemdir.

8 Fayda, Değer Ve Fiyat Temel Kavramlar Fayda, mal ve hizmetlerin ihtiyaçları karşılama özelliğidir. Değer, iktisadi mal ve hizmetlere verilen nisbi önemdir. Fiyat ise parasal bir kavramdır ve iktisadi mal hizmetlerin para ile ifadesidir. Gelir, Birikim, Gömüleme Ve Yatırım Üretime katılma karşılığında elde edilen parasal değere gelir denilir. Gelirin tüketilmeyen kısmı ise birikim (tasarruftur). Eğer bu birikim atıl olarak elde tutuluyorsa yani, bir bankada değil de evde yastık altı bir şekilde elde tutuluyorsa mevcut iktisadi sisteme dahil olmayacağından gömüleme olarak adlandırılır. Belirli bir zaman içerisinde sermaye mallarına (makine, araç vb.) yapılan net ilave ise yatırımdır.

9 İktisadilik, Verimlilik Ve Karlılık Temel Kavramlar İktisadilik, belirli bir işi en az kaynakla gerçekleştirebilmek anlamına gelmektedir. Verimlilik, üretilenlerin üretmek için kullanılanlara bölünmesi ile elde edilen sonuçtur. Karlılık ise, elde edilen karın (kar genel olarak satışlardan maliyetlerin çıkarılmasıdır) sermayeye bölünmesi bulunan ve firmanın sürdürülebilirliği hakkında bilgi veren kavramdır. Enflasyon, Deflasyon ve Stagflasyon Enflasyon, fiyatlar genel düzeyinin sürekli olarak yükselmesidir. Genelikle enflasyonun üç kaynağından bahsedilir. Talep Enflasyonu Maliyet Enflasyonu Yapısal Enflasyon Deflasyon, fiyatlar genel düzeyinin sürekli olarak azalmasıdır. Stagflasyon ise, iyi bir enflasyon oranı mevcutken iktisadi büyümenin görülmemesi ve iktisadi durgunluğun gözlemlenmesi, kısaca enflasyon ve iktisadi durgunluğun aynı anda var olması durumudur.

10 Ödemeler Bilançosu Temel Kavramlar Bir ekonominin yurt dışı piyasalarla olan iktisadi ilişkileri ödemeler dengesi olarak bilinen bir bilanço içine kaydedilmektedir. Ödemeler dengesi, bir ülkenin döviz kazandırıcı ve döviz harcayıcı faaliyetlerini yıllık bazda sergilemektedir. Geleneksel olarak ödemeler dengesi bilançosu 5 ana bölümden oluşmaktadır: Cari işlemler Sermaye hareketleri Finans Hesabı Net hata ve noksan Rezerv hareketleri Devalüasyon Ve Revalüasyon Devalüasyon, kısaca ülke parasının yabancı para karşısında, hükümet tarafından değer kaybettirilmesidir. Revalüasyon, bir ülke parasının değerini altına ve dövize göre yükselterek yeniden ayarlamaktır.

11 Deregülasyon Temel Kavramlar Piyasa üzerinden devlet düzenini kaldırma ve serbest ticareti yaygınlaştırma işlemidir. Ardındaki düşünce, devlet müdahalesi ne kadar az olursa, piyasa o öcüde güçlü olacaktır. Kleptokrasi Yolsuzluğun yerleşik olduğu; vergi ve diğer devlet fonlarının memurların şahsi çıkarları doğrultusunda halkın zararına kullanıldığı hükümet biçimidir.

Benzer belgeler

1. DERS NOTLARI Öğr. Gör. Hakan ERYÜZLÜ 1. BÖLÜM

1. DERS NOTLARI Öğr. Gör. Hakan ERYÜZLÜ 1. BÖLÜM 1. BÖLÜM 1.1 İktisadın Tanımı Ve Temel Amaçları Dünyamızın yüzölçümü yaklaşık 510 milyon km 2 dir. Dünyanın var oluşundan beri değişmeyen bu yüz ölçümüne karşılık 1800 yılında 1 milyar olan dünya nüfusu