Haberleşme Üniteleri ile ilgili Genel Gereksinimler;

Transkript

1 Haberleşme Üniteleri ile ilgili Genel Gereksinimler; Kullanılacak Haberleşme Ünitesi (H.Ü) Şirketimiz tarafından kullanılan OSOS Uygulama yazılımı Elektromed ile iletişim kurabilecek nitelikte, entegrasyonu tamamlanmış uyumlu marka olması Haberleşme Ünitesi Elektromed Uygulama Yazılımı ile test edilmiş, veri aktarımı markası beyan edilen tüm sayaçlarda başarı ile gerçekleşmiş UEDAŞ ve Elektromed tarafından onay almış olması Haberleşme Ünitesi daha önce orta yada büyük çaplı halen çalışan bir OSOS projesinde kullanılmış olmalı ve belgelendirilmelidir. HÜ lerde AKM tarafından kontrol edilebilecek bir analog giriş HÜ ler -40 C ile +70 C arasında standart performansında faaliyet gösterebilmelidir. IP adresi kullanan ekipmanlar dinamik IP ataması yapabilmelidir. Haberleşme üniteleri yazılım anormalliklerini otomatik olarak tespit edebilmeli ve işlemciyi sıfırlayarak cihazı tekrar başlatan iç zamanlayıcılar içermelidir. Haberleşme üniteleri farklı tipteki aktarma işlemlerini destekleyebilmelidir: - Unicast: normal aktarım, - Broadcast: yazılım güncelleme prosedürü, otomatik sayaç tespiti, vb., - Multicast: sayaç grupları. Haberleşme üniteleri üzerinden, aynı zamanda sensör/analizör verisi de okunabilir olmalıdır, bunun için ayrıca bir haberleşme ünitesi yatırımı gerektirmemelidir. Ünitelerin tüm iletişim ara yüzlerinden yapılacak olan veri iletimlerinde, yetkilendirmeyi sağlayacak ve veri kaynağını eşsiz şekilde tanımlayacak fonksiyona sahip Tüm ünitelerin AKM ile iletişimde gerekmeyen iletişim protokollerini devre dışı bırakabilmesi Tüm iletişim ara yüzlerinin, yetkilendirilemeyen bağlantı girişimlerini, standart işlemleri ve fonksiyonları etkilemeden işleyebilmesi ve kapatabilmesi Ünitelerin veri bütünlüğünün ve yazılım bütünlüğünün kaybolması durumunda bunu otomatik olarak raporlayabilmesi HÜ lerin sayacın sisteme dahil oluşunun kaydedilmesinin ve silinmesinin sadece yetkilendirilmiş ve doğrulanmış şekilde yapılmasına müsaade edecek fonksiyona sahip olması Haberleşme altyapısında belirli noktalarda veriyi toplayıp AKM ye iletmek üzere Veri Toplayıcılarının kurulması durumunda, bu veri toplayıcılarının şu gereksinimleri karşılaması gerekmektedir: - Toplayıcının günlük verileri aldıktan sonra tüm verilerin alınıp alınmadığını sorgulaması ve eksik verileri sayaçtan tekrar istemesi, - Toplayıcının toplanan günlük sayaç verilerini üzerinde depolayabilmesi, - Toplayıcı üzerinde gerçekleşen güç kesintilerinde toplayıcının hafızasında bulunan verilerin kaybolmaması, - Toplayıcının üzerindeki tüm günlük verileri, AKM nin talebi veya kendi içinde konfigüre edilebilen bir tetik sayesinde AKM ye yüklemesi, - Toplayıcının sistem üzerinde çift yönlü iletişim kurma yetkinliğinde olması, - Toplayıcının AKM den belli bir sayaca veya sayaç grubuna yapılan isteği aktarabilmesi. OSOS sistemine dahil olacak HÜ lerin şebekedeki dalgalanmalarına karşı darbe dayanımı en az 6 kv

2 Harici haberleşme ünitelerinde, RS 485, Cl veya (RJ45) istenen haberleşme metoduna göre tercih edilebilir. GSM/GPRS Şebekelerini Destekleyen Haberleşme Ünitesi Standart internet protokollerini (TCP/IP vb.) ve bağlantılarını desteklemelidir. Tek bir haberleşme operatörüne bağımlılık olmamalıdır. Kontrol merkezi yazılımı ile haberleşmede RSA, DES, 3DES, AES veya BLOWFISH veya uluslararası standarda sahip yüksek güvenliği olan güncel kriptolama algoritmalarından birini desteklemelidir. Harici modemlerde en az 1 (bir) adet sayısal giriş, 1 (bir) adet sayısal çıkış veya röle çıkış birimi Haberleşme portu ve diğer bağlantı terminallerinin kapağı mühürlenebilir tipte Kimlik doğrulama ve şifreleme yapılabilmelidir. Haberleşme ünitesi cihaz adresi ve şifresi doğru verilmediği takdirde, haberleşme modem tarafından kesilmelidir. Tanımlanan IP veya IP ler dışında başka bir bağlantıya izin vermemelidir. Bu amaçla, haberleşme yetkisine sahip kontrol merkezinin ve/veya diğer merkezlerin tanıtılması için, cihaza en az bir IP ve bu IP ler için TCP portları tanımlanabilmelidir. Yeni kurulacak OSOS sistemlerinde, dağıtım şirketi tarafından yapılacak planlama çerçevesinde haberleşme ünitesi ölçü noktası ile kontrol merkezi arasında çift yönlü haberleşmeyi desteklemelidir. Harici modemler üzerinde gerçek zaman saati Gerçek zaman saatinin ve parametrelerinin değişikliği yerel ve uzaktan yapılabilmeli, bu işlem için şifre koruma özelliği CE Sertifikasına sahip GSM şebekelerinde kullanılabilmesi için ilgili kurumlardan gerekli izinler ve onaylar alınmış Haberleşmeyi, ölçü noktaları ile AKM arasında, GSM/GPRS ve/veya EDGE 900/1800/1900 Class B haberleşme kanalı üzerinden sağlayabilmelidir. Üzerindeki RS232, RS485 veya Cl giriş/çıkış ara yüzleri sayesinde Ölçü Noktaları, haberleşme operatörü ve AKM ile ilgili tanımlamalar, yazılım güncellemeleri ve haberleşme protokolleri ile ilgili güncellemeler yerel olarak yapılabilmelidir. Ayrıca, haberleşme ünitesi üzerindeki bu tanımlamalar ve güncellemeler AKM den yapılabilmelidir. Sayaca bütünleşik haberleşme modülü kullanılması halinde sayaçların sertifikasyon mührü açılmadan ve sayaç yerinden sökülmeden haberleşme modülü değiştirilebilir Haberleşme ünitesi vasıtasıyla sayaçlardaki standart OBİS verilerinin tamamı veya tercihe göre bir kısmı (tahakkuka esas veriler, günlük yük profili, olay kayıtlar, aktif-reaktif tüketimler, vb.) AKM ye transfer edilebilmelidir. Harici modemlerde haberleşme ünitesi, aşağıda tanımlanan olaylara ilişkin kayıtları tutmalı (event LOG), bu kayıtların oluşumunu AKM ye uyarı olarak iletebilmeli veya kontrol merkezinden sorgulanabilmelidir:

3 -Uzaktan veya yerel program güncellemeleri ve parametre tanımlamaları, -Tanımlanan IP dışında yetkisiz IP den yapılmaya çalışılan erişimler, -Sayaç ve AKM ile yapılan haberleşmenin başarısız olduğu durumlar. En az bağlı olduğu sayacın/sayaçların sağladığı çevresel koşullara uygun Enerji gereksinimi için bağlanacağı ölçü noktasının gerilim seviyesine uygun donanıma sahip Enerjisini doğrudan şebekeden alabilmeli, besleme gerilimi için harici adaptör veya güç kaynağı gerektirmemelidir. Sinyal seviyesinin düşük olduğu ortamlarda sinyal seviyesinin yükseltilmesi için anten bağlanabilmelidir. Bu anten harici tip, en az 2dB kazançlı ve 5m kablo uzunluğuna sahip Ölçü noktasında GSM şebeke sinyalinin yeterli olmaması halinde, GSM/GPRS modem anteninin GSM sinyal seviyesinin uygun olduğu gerekli mesafeye kadar uzatılması yüklenici sorumluluğundadır. Haberleşme ünitesi üzerinde enerjinin, yazılımın, sim kartın mevcut bilgilerinin, GSM şebekesine bağlantı durumunun ve haberleşmenin yapıldığını gösteren uyarı göstergeleri Önerilecek cihaz ve ekipmanlar, yazılımsal ve donanımsal olarak kabul görmüş ulusal veya uluslararası standartlara uygun Haberleşme ünitesinin sağladığı bu standartların listesi ve belgeleri Şirket e verilecektir. Haberleşme ünitesi, sayaçla haberleşmede en az TS EN modc ye göre haberleşmeyi desteklemelidir. Haberleşme hızı, sabit veya değişken olarak seçilebilmelidir. Haberleşme hızı değişken olan sayaçlarda, sayaç ile HÜ arasında 300 baud ile başlayan bağlantı kesintiye uğramadan sayacın haberleşme hızına çıkacaktır. Haberleşme ünitesi 220 V (AC) ile beslenebilir olacak, primer ölçüm yapılan noktalarda kullanılacak haberleşme ünitesinin beslemesi 57,8/100 V (AC) olacaktır. Elektrik koruma sınıfı II olacaktır. Modem sayaçla bütünleşik ise, sayacın besleme gerilimi ile aynı olacaktır. Elektromanyetik alanlardan etkilenmeyecek bir yapıda olacaktır. 50Hz ve +/- %5 Hz frekans aralığında çalışabilir olacaktır. Kullanılacak haberleşme üniteleri, sayaçların haberleşme hızına uyum göstermelidir. Haberleşme ünitesinin haberleşme parametreleri (baudrate, parity, databit, stopbit, zaman aşımı süresi) ölçü noktasında bulunan sayaca göre değiştirilebilmelidir Haberleşme üniteleri haberleşmenin kesilmesi durumunda, problem oluşması durumunda veya ayarlanabilen sürede bir kendini otomatik başlatma (reset) özelliğine sahip Bu reset işlemi enerji kesip verilerek yapılmalıdır (Donanımsal reset). HÜ reset işleminden sonra sisteme otomatik olarak yeniden bağlanabilmelidir. OSO sistemine dahil olacak harici tip haberleşme ünitelerinde şebekedeki dalgalanmalara karşı darbe dayanımı en az 6 kv Aynı tesis içinde bulunan birden çok elektrik sayacı donanım müsaade ettiği sürece aynı haberleşme arabirimine bağlanarak tek bir modemle izlenebilecektir.

4 Haberleşme ünitesi bütünleşik yapıda olmalıdır ve tek bir markayı ihtiva etmelidir. Farklı markalara ait çeşitli donanımların (aynı kutu içerisine yerleştirilmiş GSM/GPRS modem cihazı, adaptör/güç kaynağı, RS232/RS485 çevirici vb. donanımların) bir araya getirilmesi ile oluşturulmuş çözümler kabul edilmeyecektir. Haberleşme Üniteleri sayaçların haberleşme protokolünden bağımsız olarak tüm marka ve model sayaçlarla birlikte çalışabilmelidir. Ayrıca haberleşme üniteleri sayaçtan ayrılabilir tipte ve Ölçü Noktasına tek başına monte edilebilir özellikte olabilir. Sayaçların haberleşme portu arada hiçbir dönüştürücü donanım kullanmaya gerek kalmadan doğrudan haberleşme ünitesinin haberleşme portuna bağlanabilmelidir. Haberleşme üniteleri haberleşme olaylarını, haberleşme kayıtlarını, GSM şebekesi ve haberleşme ünitesi parametre değişiklikleri ile ilgili önemli bilgileri belleğinde olay kayıtları olarak saklamalı ve uzaktan okunabilmelidir. Modemler dinamik IP adresi kullanımını desteklemelidir. İnternet üzerinde statik bir IP ye kullanıcı adı ve şifre ile bağlanabilmelidir. GPRS haberleşme için gereken sim kart mühürlü kapağın altında push-in / push-out (bas tak / bas çıkar) takılabilecek özellikte Montaj için gerekli askı yapısı olacaktır. PSTN Şebekesini Destekleyen Haberleşme Ünitesinin Teknik Özellikleri Haberleşme portu ve diğer bağlantı terminallerinin kapağı mühürlenebilir tipte En az bağlı olduğu sayacın sağladığı çevresel koşullara uygun Enerji gereksinimi için bağlanacağı ölçü noktasının gerilim seviyesine uygun donanıma sahip Haberleşme ünitesi 220 V (AC) ile beslenebilir olacak, primer ölçüm yapılan noktalarda kullanılacak haberleşme ünitesinin beslemesi 57,8/100 V (AC) olacaktır. Haberleşme ünitesi üzerinde, şebekeye bağlantı durumunu ve haberleşmenin yapıldığını gösteren uyarı göstergeleri Üzerinde gerçek zaman saati Gerçek zaman saatinin ve parametrelerinin değişikliği yerel ve uzaktan yapılabilmeli, bu işlem için şifre koruma özelliği PSTN şebekesine bağlanabilmesi için ilgili kurumlardan gerekli izinler ve onaylar alınmış Haberleşme ünitesi, sayaçla haberleşmede en az TS EN mod C ye göre haberleşmeyi desteklemelidir. Haberleşme hızı, sabit veya değişken olarak seçilebilmelidir. Sayaca bütünleşik haberleşme modülü kullanılması halinde sayaçların sertifikasyon mührü açılmadan ve sayaç yerinden sökülmeden haberleşme modülü değiştirilebilir

5 Kullanılacak haberleşme üniteleri, sayaçların haberleşme hızına uyum göstermelidir. Haberleşme ünitesinin haberleşme parametreleri (baudrate, parity, databit, stopbit, zaman aşımı süresi) ölçü noktasında bulunan sayaca göre değiştirilebilmelidir Haberleşme üniteleri haberleşmenin kesilmesi durumunda veya ayarlanabilen sürede bir kendini otomatik başlatma (reset) özelliğine sahip OSOS sistemine dahil olacak harici tip haberleşme ünitelerinde şebekedeki dalgalanmalara karşı darbe dayanımı en az 6 kv PLC Şebekesini Destekleyen Haberleşme Ünitesinin Asgari Teknik Özellikleri Dar Bant (NPL) ve Geniş Bant (BPL) modülasyon yapabilmelidir. TCP/IP, DLMS/COSEM, SML protokollerini desteklemelidir. Çift yönlü haberleşmeye uygun yapıda EN (CENELEC), IEC standartlarına uygun Harici tip haberleşme ünitelerinde şebekedeki dalgalanmalara karşı darbe dayanımı en az 6 kv RF Şebekesini Destekleyen Haberleşme Ünitesinin Asgari Teknik Özellikleri En az bağlı olduğu sayacın/sayaçların sağladığı çevresel koşullara uygun 433, 868, 915 frekanslarından istenen frekansa göre tercih edilebilir RS232, RS485 optik istenen haberleşme metoduna göre tercih edilebilir Çift yönlü veri iletişimini sağlamalıdır. 2,4 kbps den başlayarak yükselebilen veri iletim hızına sahip RF çıkış gücü program ile ayarlanabilir Alıcı ve verici band aralıkları program ile ayarlanabilir Program ile adreslenebilme özelliğine sahip İstenen modemlerde (node) tekrarlayıcı fonksiyonu Merkezi ünite ile okunabilme özelliği Güç tüketimi düşük Ölçü Noktaları ve Sayaç Özellikleri Mevcut sayacınızın aşağıdaki teknik özelliklere haiz olması durumunda değiştirmenize gereksinim kalmadan haberleşme ünitesi aracılığı ile sisteme bağlanabilirsiniz, ancak bu özellikleri sağlamaması durumun da aşağıda yazılı asgari teknik özelliklere sahip sayaç almanız Tasarım açısından bir HÜ ile birden fazla Ölçüm Noktasının AKM ye bağlanabilmesi durumu göz önünde bulundurulmalıdır.

6 Ölçü noktalarında kullanılacak sayaçlar şu teknik ve fonksiyonel gereksinimleri karşılamalıdır: Sayaçlar yürürlükteki mevzuat hükümlerine uygun olarak gerekli testleri yapılmış ve sistem onay belgesine sahip olacaktır. Kullanıldığı Ölçü Noktasının durumuna göre elektrik piyasası mevzuatında öngörülen asgari özellikleri taşımalıdır. Sayaç üzerinde uzaktan haberleşmeyi sağlamaya yönelik dahili haberleşme donanımı bulunmalı veya harici haberleşme donanımı ile irtibatı sağlayacak, optik porttan bağımsız, Cl veya RS 485 elektriksel haberleşme portu veya ethernet (RJ45) haberleşme portu bulunmalıdır. Sayacın gerçek zaman saatini besleyen pilin ömrü imal tarihinden itibaren en az 10 yıl Sayaçların zaman senkronizasyonu uzaktan yapılabilir OSOS sistemine dahil olacak sayaçların ana terminalleri arasındaki darbe dayanım gerilimi ilgili standartlara uygun olarak en az 6 kv Sayaçlarda demant bilgisi oluşturma ve sıfırlama işlemi, programlanan tarih ve saatte otomatik olarak veya mühür altındaki bir butona basılarak veya haberleşme donanımı üzerinden uzaktan yapılabilmelidir. Sayaçlar, ileri ve geri saat (yaz saati uygulaması) uygulamasını otomatik olarak kendisi yapabilmeli veya aynı zamanda uzaktan erişim sağlanarak saat ve gün değişikliği yapılabilmelidir. Mevzuat yönünden bu sisteme yeni takılacak olan sayaçlar T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ulusal Tip Onay Belgesi'ne sahip statik (elektronik) elektrik sayaçları olacaktır. Dağıtım sistemine bağlı uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi olan piyasa katılımcılarının sayaçları Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunca (EPDK) yayınlanan Sayaç Tebliğinin üçüncü bölümünde tanımlanan Dengeleme ve Uzlaştırmanın Gerektirdiği Haberleşmeyi Sağlayacak Elektrik Sayaçları olacaktır. Sayacın seri ve optik haberleşme portu üzerinden haberleşme parametreleri (baudrate, parity, data bit, stop bit) birbirinden bağımsız olarak ayarlanabilmelidir. Diğer Ölçü Noktalarında TEDAŞ asgari şartlarına ve EPDK tarafından yayımlanmış olan sayaç tebliğinin ikinci bölümünde tanımlara uygun, onay almış statik elektronik elektrik sayaçları kullanılacaktır. Sayaçlara yeni yazılım yüklenmesinin veya sayaçlarda konfigürasyon yapılmasının, sayacın asıl sorumlu olduğu endeks okuma ve yük kontrolü işini hiçbir durumda aksatmaması Abonenin tüketimini sayaç üzerindeki bir elektronik gösterge aracılığı ile görüntüleyebilmesi Sayacın tek faz ve üç-faz üzerinden ölçüm yapabilmesi, üç fazlı sayaçlarda aktif, endüktif ve kapasitif ölçüm yapılabilmesi Sayaç 3 aylık tüketim verisini üzerinde saklayabilecek hafızaya sahip Sayacın ölçüm ile ilgili fonksiyonlarının güç kesintisinden etkilenmemesi Sayacın elektrik kesintisi ardından HÜ ye otomatik olarak tekrar bağlanması

7 Güç kesinti ve teknik kalite istatistiklerinin tutulması ve ana istasyona raporlanması Sayaç pili ömrünün sayaç ömründen az olması durumunda, pil ömrünün azaldığının ve pil durumunun ana istasyona rapor edilebilmesi, pil değişiminin sayacın şebekeden kesilmeden yapılabilmesi Değiştirilebilir pil içeren sayaçlarda, sayacın pili kalibrasyon mührünün kırılmasına gerek kalmadan değiştirilebilmelidir. Pil değişimlerinin uygun bir süre içinde yapılması durumunda sayacın tuttuğu verinin kaybolmaması Sayacın günün belirli zaman aralıkları için farklılaştırılabilen tarifelere sahip olup bu tarifeler üzerinde ölçüm yapması Sayacın tasarımının kompakt ve güvenilir olması, taşımaya elverişli olması, şok ve titreşimlere karşı dayanıklı olması, sayacın dış yüzeyinde gerilim olmaması, sayacın iç parçalarına ulaşılmasını ve akım gerilim klemensine müdahaleyi engelleyecek şekilde mühürlenebilmesi Sayacın dış yüzeyinin, yüksek darbe direncine sahip ve yüksek izolasyon sağlayan, kimyasal maddelere, asit, tuz, UV radyasyonu gibi dış etkenlere dirençli malzemeden yapılmış olması Sayacın tüm ayarlarının elektronik olması ve sayaç üzerinde dışarıdan ulaşılabilecek ayarlama düğmesi vb. fiziksel parçanın olmaması Sayacın, ancak mührün kırılması durumunda iç parçalara erişim sağlayan bir mühürleme mekanizmasına sahip dış kapağının olması Sayacın dış kapağının ancak Şirket e tedarik edilecek özel tipte bir alet veya ekipman kullanılarak çıkarılabilecek şekilde olması Sayacın Türkiye de görülen tüm hava koşullarında, toz fırtınası, don ve sıcaklık gibi faktörlerden etkilenmeden, -40 C ile +70 C arasında standart performansını sürdürebilmesi Sayacın kapağının ve kasasının birbirine geçen ve toz, nem, böcek gibi yabancı maddelerin sayacın içine girmesini önleyecek conta sistemine sahip olması Sayacın ölçümün kesinliği açısından kwh başına belli bir sayıda yanıp sönen LED ışıklı göstergesi Sayacın TSE ve TSE standardında belirtilen veriler gösterecek, güvenli ve dışarıdan müdahaleye karşı korumalı bir tanıtıcı etiketinin olması ve etikette şu bilgilerin yer alması gerekmektedir: - Üretici adı - Tip Numarası - Seri Numarası - Akım - Voltaj - Hassasiyet / Doğruluk sınıfı - kwh başına yanan ışık adeti (flaş frekansı) - Frekans - Diğer (varsa) Sayacın bilgi ekranında sayacın kesik/açık olduğu net bir şekilde gösterilmelidir. Sayacın aşağıdaki güvenlik verilerini AKM ye raporlayabilmesi gerekmektedir: - 3-faz veya tek faz kesilmelerin sayısı, kesilme / geri gelme zamanları,

8 - Tarih ve zamanın değiştirildiği tarih ve zaman etiketi, - Yük profili ve olay kayıtlarının sıfırlandığı tarih ve zaman etiketi, - Tarifelerin değiştirildiği tarih ve zaman etiketleri, - Terminal kapağının açılma tarihleri ve açılma sayısı, - Sayaç ana kapağının açıldığı tarih, - Sayaçta en son parametre değişikliğinin yapıldığı tarih, - Faz sırası hatası başlama ve bitiş tarihi, - Pil ömrü sayıcısı, - Sayaçta meydana gelebilecek dahili arızalar, - Hata kodları, - Manyetik müdahalelerin zaman etiketleri, - Enerji kalitesi ölçümleri. Sayacın iç hataları, ölçüm verisi silinmesini, yük profili hatalarını, sayaca bağlanma hatalarını, konfigürasyon değişikliklerini, düşük pil durumunu, kesilen/açılan fazı raporlayabilmesi