NED M GÜRSEL LE EDEB YATTA EROT ZM ÜZER NE B R SÖYLEfi

Transkript

1 NED M GÜRSEL LE EDEB YATTA EROT ZM ÜZER NE B R SÖYLEfi 1 * Önce bir kavram kargaflas na meydan vermemek için, erotik edebiyat diye bir s n fland rma yap labilir mi, yoksa edebiyatta erotizm diye bir nitelendirmeyle yetinilmeli mi? * N. G. : Önce, edebiyat bir bütündür, gerçi edebiyat tarihinde bir tak m edebiyat ekollerinden sözedilir, klasizim, romantizim, sürrealizim gibi. Ama erotik edebiyat diye ayr bir edebiyat ekolünden bence sözetmek yersiz. Çünkü erotizm edebiyat n bir parças de il, baz edebiyat metinlerinde raslad m z bir unsurdur. Dolay s yla edebiyatta erotizm bana erotik edebiyat tan mlamas ndan daha uygun geliyor. * stersen Tanzimat öncesinden bafllayal m : Divan edebiyat nda ve halk edebiyat nda erotizm. * N. G. : Evet, Divan edebiyat bügün ulafl lmas, okunmas güç bir edebiyat. Çünkü, günümüz türkçesinden oldukça de iflik arapça ve farscan n egemen oldu u, biraz da türkçenin, ama genellikle arapça ve farscan n egemen oldu u bir karma dil osmanl ca. Divan edebiyat n n dili de bu özetlersek. Bununla birlikte ben kitaplar mda erotizme yer veren bir yazar olarak, elbette geleneksel edebiyat m zdaki erotik ö elerle de ingilendim. Bunun bir parças n da Divan edebiyat oluflturuyor. Divan edebiyatt nda flehrengiz diye bir tür var örne in. Bir kentin güzelliklerini anlat rken, asl nda o kentte yaflayan genç delikanl lar n güzel vas flar da anlat l yor. Bu türle özellikle ilgilendim ve Kad nlar Kitab nda, flehrengizlerden al nt lar yapt m. Bir yafll bir edebiyat hocas n n bak fl yla bu tür erotik dizeleri kendi kitab na da ald m. Divan edebiyat ndaki erotizm, asl nda eflcinselli i öne ç karan bir erotizmdir. Türkçede masculin [eril] ve féminin [diflil] olmad için, divan flairi sevgiliye hitabeder, iflte sevgilinin bir tak m vas flar vard r, yüzü aya benzer, dudaklar kiraza benzer, diflleri inciye benzer, yanaklar elmaya benzer, v.s. Ama bunun ard nda, erkek güzelli i yüceltilir. Bu özellikle fluh bir flair olan adafl m Nedim in fliirlerinde çok aç k bir flekilde görünür. Ve san yorum Divan edebiyat nda erotizm özellikle 18. yüzy ldan bu yana, Nedim in sayesinde bir parça daha gerçek olmufltur. Nedim stanbul un güzelliklerini iflte Sadabada gidelim fliirinde tan mlarken, baflka fliirlerinde oldu u gibi, bu eflcinsel erotizmi çok ön plana ç kar r :

2 2 - Ben olsam bir de mutrib bir de tarf- cûybâr olsa Hofl imdi bir di farzâ bir cüvân- flive-kâr olsa. 1 - Çözülmüz dü meler çâk-i girîban nâfe dek inmifl Buna sabr olunur mu zâhidâ sen âfl k- zâr ol. 2 - Bir elinde gül bir elde câm geldin sâk ya Kang s n alsam gülü yâhut ki câm yâ seni. 3 Tabii baflka örnekler de verilebilir. Örne in, Kanuni, osmanl padiflahlar içinde, tek eflli tek padiflah, ve ayn zamanda flair. Onun Hürrem için yazd güzel bir fliir var, divan fliiri tarz nda. Orda tabii sözkonusu olan kad n, yani bütün Divan fliiri erotizmi eflçinsellikten kaynaklan yor diyemen. Ama genellikle bu böyle. Bo az Kesen de, Fatih, roman n en önemli kahraman oldu u için, ve ayn zamanda flair oldu u için, onun fliirlerinden iki örne e yer verdim. Ve bu örnekler, eflcinselli i öne ç karan örneklerdir. Fatih, Topkap Saray ndan Galata ya bak yor, akflam. Ve o Galata da gördü ü bir genç keflifli an ms yor. Ve fliirin bir yerinde, ben stanbul un flah y m ama, sen de Galata n n flah s n diyor. Burada tart flmaya yer vermeyeçek ölçüde bir delikanl ya yaz lan gazel sözkonusu. Halk edebiyat na gelince, halk edebiyat nda da tabii erotizme rastl yoruz. Bu Dede Korkut ta bile var. Yani 15. yüzy ldan bu yana yaz l metinlerde, çok daha eskiye giden sözlü metinlerde de var. Oysa Dede Korkut epik bir metin. Buna ra men, Dede Korkut ta çok ilginç bir sevgili tan m var, tabii kad nla erkek aras ndaki iliflkiyi do al bir biçimde anlatan bölümler var. Bana sorarsan, halk edebiyat içinde erotizmi en rafine biçimde anlatan, en baflar l biçimde dile getiren flair Karacao lan d r. Karacao lan dan çok say da örnek verebilirim. Sadece iflte ben güzele güzel demem, güzel benim olmay nca de il, istersen birkaç dize söyleyebilirim : Bahçende gülün güllenmifl fieyda bülbülün dillenmifl Koynunda memen kirlenmifl Emilmeyi emilmeyi * Gelelim Tanz mata, ki Tanz mat roman nda erotizmin izlerine rastlamak biraz zor. Bat taklitçili i, dolay s yla dönemin revaçta ak m naturalizmin tart fl lmaz bir etkisi söz konusu. 1. Türkçesi : Ben olsam, birde çalg c, bir de rmak yan olsa, hofl fiimdi bir de faraza bir iflveli genç olsa. 2. Türkçesi : Dü meler çözülmüfl, yakan n y rt göbe e kadar inmifl ; Ey zâhit! sen inleyen afl k olsan sabredebilir misin? 3. Türkçesi : Ey sâki! bir elinde gül, bir elinde kadeh, geldin ; hangisini alay m, Gülü mü? kadehi mi? yoksa seni mi?

3 3 * N. G. : Evet, yaln z Tanz mat roman nda de il, Cumhuriyet sonras da böyle. Cumhuriyet döneminde a r basan köy gerçekçili idir. Türk edebiyat nda gözlemlenen çekingenlik, bu dönemlerde de kendini gösterir. Yine de baz yazarlar bu çekingenli i afl p k s tl da olsa erotik bir dünya oluflmufllard r. Atilla lhan n romanlar edebiyatta erotizm konusunda yüreklendirici birer unsur olmufltur. * Genel olarak türk edebiyat nda erotizmin ifllenmesi bi iki düzeyde oluyor. Ya çok üstünkörü göndermeler, yada s radan tasvirler yap l yor. Bu da türk edebiyat nda erotizmin bir yaflam biçimi olarak alg lanmad n n bir göstergesi de il mi? * N. G. : Bizim edebiyat m zda erotizm bir izlek, giderek bir yaflam biçimi ve dünyaya bak fl olarak yok. Sadece anlat n n kahramanlar n n yaflad klar n n flu ya da bu biçimde ayr nt lar olarak var. Bütünsel bir erotizm çok az yazarda ön plana ç k yor. Toplumumuzda erotizmin yeri yok, olmam fl. Dolay s yla edebiyat m zda da bölük pörçük olarak yer al yor. Ama art k durum de iflti. Özellikle son yirmi y l n edebiyat nda erotik bir izlek, bir sorunsal, bütünsel bir bak fl olarak yer almaya bafllad. Benim türk edebiyat na getirdi im yenilik, erotizmi bir varolufl biçimi olarak alg lamak ve yap t m n bir parças hatta yap t m temellendiren bir ö e olarak tan mlamak olmufltur? Baflard m veya baflaramad m bu baflka. kincisi kad n erkek iliflkisini somutlu um içinde ve haz temelinde anlatmamd r ; haza, zevke dayanan bir fley gibi görmemdir. Oradan bazen metafizik boyuta geçmemdir ya da geçmeye çal flmamd r. * Modern türk edebiyat nda seninle birlikte kimlere erotik yazar payesi bahfledilebilir? * N. G. : Tüm eserleri aç s ndan de il ama baz yap tlar için bu nitelendirme yap labilir. Attila lhan n baz romanlar, Seygi Soysal n kimi hikayeleri, Demir Özlü nün öyküleri, Bilge Karasu (mecazî at flar yla), Küçük skender... * Peki pornografi ile erotizm aras nda nas l bir ayr m yapabiliriz? * N. G. : Bence cinselli in d fl nda aflk yoktur. Aflk cinselli in kendisidir. Pornografi olumsuz yanlar na karfl n, cinsel fantezilerin geliflmesine yard m eder. Biz do ulu toplumlarda böyle birfley söz konusu de il tabii. Belki Japonlar bu genellemeden ayr tutulabilirler, çünkü onlarda böyle bir gelenek var. Mesela ben bir Kavabata, bir Miflima dan çok etkilendim. Bu arada söz Japonya dan aç lm flken, sedece japon edebiyat n n de il, japon sinemas n n da üzerimde büyük bir etkisi oldu unu burada belirtmeliyim. Y llar önce Paris te büyük yank lar uyand ran Duyular mparatorlu u - L Empire des Sens adl japon filmi, bir anlamda Kad nlar Kitab nda ki birçok öykünün de cinsel fantezi dünyas n etkilemifltir. K sacas, ben erotizmle pornografi aras na bir s n r koyam yorum. Erotizm nerede biter, pornografi nerede bafllar kestiremiyorum.

4 4 * Gelelim senin pek yak nda ç kacak olan kitab na. Bu flairlik yeni mi nüksetti yoksa gizli bir müzminlik mi vard? * N. G. : fiimdi asl nda, hayat m n bir döneminde üçer dizelik Japon fliirinde rastlad m z hayku tarz nda erotik fliirler yazm flt m. Bunlardan baz lar dergilerde yay nlanm flt. Birço unu da yay nlamam flt m. Ve bir kitap olarak bunlar bir araya getirmeyi de hiç düflünmemifltim. Bu yaz, Türkiye de tan flt m flair fiina Akyol, o fliirleri çok sevdi ini ve yay nlamay düflünüp düflünmedi imi sordu. Ve bir flairden böyle bir icazet al nca, bende yay nlanabilece ini düflündüm. Sel yay nlar, illüstrasyonlarla kas m bafl nda, Uzun bir ayr l k için 40 k sa fliir bafll yla yay nlayacak. Ve biliyorsun TÜYAP Kitap Fuar n n bu y lki temas aflk, bu çerçevede benden de bir konuflma yapmam istendi. 3 Kas m pazar günü saat 17 ile 19 aras, TÜYAP Kitap Fuar nda hem bu erotik fliirlerin tan t m olacak, hem ben okurlar mla ayn bugün söyleflti imiz gibi edebiyatta erotizm konusunda bir söylefli yapaca z. Bu kitap, üçer dizelik, 40 k sa fliirden oluflan bir fliir kitab. Asl nda ben flair oldu um iddias nda de ilim, ama bir fliir heveslisi de de ilim. ki nedenle de ilim. Birincisi fliir üzerine çok yaz yazd m, çok düflündüm, sadece Naz m Hikmet kitab ndan sözetmiyorum burada, ama fliir üzerine çok say da incelemem, denemem ve elefltirim yay nland. Ayr ca ben öykülerimde, fliirsel bir atmosfer yaratmaya çal fl yorum, kimi kez fliirin s n rlar nda dolaflan öyküler de yazmak istedi im oluyor. Dolay s yla, bu fliir serüveni benim yazarl m n bafl ndan beri flu yada bu biçimde içinde oldu um bir serüven. Bu kitap konusunda birde flunu söylemek istiyorum. Bu kitapta asl nda cinsel aflk çok ön planda, haz ve istek temelinde süren bir iliflkinin tutkuya dönüflmesi sözkonusu. fiöyle bir fley söyleyebilirim, belki bu bu söyleflimizin bafll da olabilir e er uygun görürsen Hayat k sa aflk uzundur. Dolay s yla bu kitapta fliirler her ne kadar k saysalar da, içerikleri aç s ndan aflk gibi uzun olduklar söylenebilir. * Seviflirken * Uykuda Kilitlendik Sar ld k birbirimize Sonsuzlu unda hazz n Düfllerimiz kar flt * Islak saçlar nla * Üstüne uzan p Ya murdan ç k p geldin Ç plakl mla Bir Frans z fliirindeki gibi Örttüm ç plakl n * * * * * lhan ALEMDAR