SİMYADAN KİMYAYA NELER KAZANACAĞIZ?

Transkript

1 SİMYADAN KİMYAYA NELER KAZANACAĞIZ? Simya ile kimya bilimi arasındaki farkı, Kimya biliminin gelişim sürecine katkı sağlayan uygarlıkların (Mezopotamya, Çin, Hint, Mısır, Yunan, Orta Asya ve İslam uygarlıkları) kimya bilimine yaptığı katkıları, Simyadan kimyaya geçiş sürecine katkı sağlayan bilim insanlarından bazılarının (Empedokles, Democritus, Aristo, Cabir bin Hayyan, Ebû Bekir er-râzî, Robert Boyle, Antoine Lavoisier) çalışmalarını kısaca tanıyacağız.

2 KİMYA NEDİR? SİMYA Değersiz madenleri altına çevirmek Ölümsüzlük iksirini bulmak Hastalıkları iyileştirmek Amacıyla yapılan uğraşılara SİMYA(ALŞİMİ) Bu uğraşı veren kimselere SİMYACI denir.simyacılar için kahin,filozof,hatta büyücü olarak kabul etmişlerdir. (Simyacıların en büyük iki amacı ; Felsefe taşını yapmak Felsefe taşı hem metalleri altına çevirebilecek,hem de ölümsüzlük iksirinin bulunmasını kolaylaştıracaktı. Ab-ı Hayat adını verdikleri bir suyun hayaline inanarak yeni maddeler bulma peşine düşmüşlerdir. SİMYANIN BİLİM OLMAYIŞININ NEDENLERİ Sınama- yanılmaya dayalı olması Teorik temellerinin olmayışı Sistematik bilgi birikiminin sağlanmaması SİMYADAN KİMYAYA AKTARILAN ÖNEMLİ BULGULAR Madenlerin işlenmesi Barut Cam Mürekkep Sabun Seramik Kozmetik Ürünler Esans Üretimi(Damıtma yöntemi) Boyar maddeler Metallerin karıştırılması

3 SİMYACILARIN KULLANDIĞI TEKNİKLER Kavurma Çözme Yakma Fırınlama Damıtma Süblimleştirme Süzme Mayalandırma SİMYACILARIN KULLANDIĞI MADDELER Göztaşı(CuSO 4 ) Bazı hastalıkların tedavisinde Kıbrıs Taşı(FeSO 4 ): Kıyafetleri boyama Malahit yeşil boyayı,kurşun(ii) sülfür ile siyah boyayı bulmada Şap:KAl(SO 4 ) 3 Hastalık Tedavisinde Tuz:Besinlerin saklanmasında,mumyaları su çekici olan tuzlarla sararak mumyaların uzun süre bozunmadan kalmasını sağlamışlardır. Kükürt Buhar: Kayısı gibi meyvelerin kurutulması ve ağartma işleminde kullanılmıştır. DÖRT ELEMENT KURAMI ANTİK DÖNEMDE ELEMENT KAVRAMLARI EMPODEKLES:Dört öğe kuramını ilk ortaya atan düşünürdür. Madde yapısını 4 element oluşturur. ATEŞ-HAVA-SU-TOPRAK Aristo:Dört özellik ile (Kuru-ıslak ; sıcak-soğuk; ) dört elementi birleştirmiştir. ATEŞ KURU SICAK TOPRAK HAVA SOĞUK ISLAK SU Sıcak-Islak= Hava Soğuk- Islak=su Kuru-soğuk=toprak Kuru-sıcak=Ateş

4 KİMYA BİLİMİNE KATKI SAĞLAYAN BİLİM İNSANLARI Empodekles Democritus Aristo Cabir bin Hayyan Ebu Bekir El Razi Robert Boyle Lavoisier CABİR BİN İBNİ HAYYAN Kimyanın babası İmbik keşfetti Deney metodunun kullanımının ilk öncüsü Sitrik asit, asetik asit, tartarik asit, arsenik tozunu keşfettiği düşünülen Cabir bin Hayyan nitrik asit, hidrojen klorür, sülfürik asit, kral suyunu elde etmiştir HNO 3 ve HCl birleştirerek altın ve platini çözen KRAL SUYU keşfetmiştir. Ebu Bekir El Razi: Kostik sodayı, gliserini keşfetmiş, alkolü antiseptik olarak tıpta kullanmış, karıncalardan damıtma yolu ile formik asidi elde etmiştir. Ebû Bekir er-râzî simyada kullanılan maddeleri bedenler (metaller), ruhlar (kükürt, arsenik, cıva, nişadır), taşlar (pirit, mağnezya), vitrioller (metal sülfatları), borakslar (boraks, soda), tuzlar (kaya tuzu, potasa, güherçile) olarak sınıflandırmıştır.

5 Empodekles: Bütün nesneler ateş,hava,su,toprak olmak üzere dört temel maddeden oluşur. Sevgi,kin.nefret kavramlarını madde ile özdeşleştirmiştir. Deneysel çalışmalar yapmış. Su saati kullanarak havanın maddi varlığa sahip olduğunu gözlemlemiştir. Democritus: Her şeyin atomlardan ve boşluktan oluştuğunu öne sürmüştür. Maddelerin bölünemeyen en küçük parçacığına ATOM adını vermiştir. Maddelerin birbirinden farklı olmasının nedeni atomların şekillerinin farklı olması veya aynı şekildeki atomlardan oluşmuş olsalar bile bu atomların düzenlemelerinin farklı olmasına bağlamıştır. Robert Boyle: Element tanımı ile modern kimyanın başlangıcı sayılır. Elementlerin daha basit maddelere parçalanmadığını öne sürmüştür. İlk kez kimyasal bileşiklerle karışımlar arasında ayrım yapmış; kimyasal birleşmede maddenin özelliklerinin tamamıyla değiştiğini, karışımlarda ise böyle değişimlerin olmadığını söylemiştir. Lavoisier: Oksijenin havada bulunan yanmaya neden olan bir gaz olduğunu,yanan madde ile birleşerek oksitleri oluşturduğunu bulmuştur.. Kapalı kaplarda yaptığı deneylerde kimyasal tepkimelerde kütlenin değişmediğini varsayarak KÜTLENİN KORUNUMU KANUNU ortaya koymuştur. SİMYA KİMYA 1-Bilim dalı değildir 1-Bilim Dalıdır 2-Deneme-Yanılma yöntemi kullanılır 2- Bilimsel yöntemler kullanılır 3- Teorik temellere dayalı değildir 3- Deneysel çalışmalar içerir. 4- Sistematik bilgi birikimi içermez 4- Sistematik Bilgi birikimiyle oluşmuştur. KİMYA: Maddenin yapısını,bileşimini,ve özelliklerini,uğradıkları dönüşümleri,maddelerin diğer maddelerle ve enerji ile etkileşimlerini inceleyen bilim dalıdır.

6 1.SORU: Aşağıdakilerden hangisi simyacıların buluşlarından değildir? TEST-1 5.SORU: MADDE KULLANIM ALANI A) Seramik B) Kozmetik C) Petrol D) Boya E) Mürekkep 2.soru: Aşağıda verilen elementlerden hangisi simyacıların en çok kullandığı metallerden değildir? A) Altın B) Gümüş C) Azot D) Civa E) Kurşun 3.soru: Aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır? A) Simyacılar bir tür filozoflardır B) Simyacılara alşimist denir C) İnsanı ölümsüzlüğe kavuşturan taş felsefe taşıdır D) Elementler günümüze kadar aynı simgelerle gösterilmiştir E) Safran,nane,rezene,gibi bikriler eski çağlarda hastalıkların tedavisinde kullanılmıştır. 4.soru: I-Sodyum hidroksit II-Kireç III-Hava Yukarıdakilerden hangileri Rönesans döneminde uzun süre element olarak kabul edilmiştir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I ve III I- Tuz Gıdaların uzun süre Saklamalarda kullanıldı II- Kükürt tozu Meyvelerin ağartılmasında III-Şap Yaraların iyileştirilmesinde Buna göre yapılan eşleştirmelerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I,II,III 6.soru: Değersiz metalleri altına dönüştürecek sihirli maddenin olması gerektiğini ortaya çıkarmıştır. Bu madde aşağıda verilenlerden hangisidir? A) Kıbrıs Taşı B) Göz taşı C) Kireç taşı D) Felsefe taşı E) Kaya taşı 7.soru: Aristo döngüsüne göre elementler arasında sürekli bir dönüşüm vardır. Bu dönüşümlerde ateş havaya,hava ise aşağıda verilenlerden hangisine dönüşür? A) Demir B) Altın C) Kum D) Su E) Toprak

7 8.soru: I- Aristoya göre dört ana element vardır II- Daltona göre element maddenin bölünemeyen en küçük yapıtaşıdır III- Rönesans dönemi element tanımı Robert Boyle tarafından yapılmıştır Yukarıda verilen element tanımlarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I,II,III 9.soru: I- İmbik II- Elek III- Spektrometre IV- Fırın V- Cam balon Yukarıdaki kutucuklardan hangileri simyacılar tarafından kullanılmıştır? A) Yalnız I B) I,II,IV,V C) I ve II D) IV,V E) I,II,IV 10.SORU: Aşağıdaki maddelerden hangisi simyacıların deneme yanılmaya dayalı çalışmaları sonıcunda keşfettiği sistematik bilgi birikimi gerektirmeyen keşiflerdendir? A) Sıvılaştırılmış petrol gazı(lpg) B) Sentetik kumaş C) Çelik tencere D) Kıbrıs taşı E) Pet şişe 11.SORU: Aşağıda verilen maddelerden hangisi simyadan kimya bilimine aktarılan bulgulardan biri değildir? A) barut B) Mürekkep C) cam D) Seramik E) Naylon 12.soru: Aşağıdakilerden hangisi eski çağ insanlarının deneme yanılma yoluyla keşfettiği madde örneklerinden değildir? A) Kıbrıs Taşı B) Yemek Tuzu C) Altın D) Şap E) Vernik 13.soru: Aşağıdakilerden hangisi simyacıların keşfettiği maddelerden değildir? A) Çömlek B) Sabun C) Kıbrıs taşı D) Mum E) Otomobil lastiği 14.soru: I- El razi II- Lavoisier III-Maria IV- Cleopatra Yukarıdakilerden hangileri simyacıdır? A) Yalnız I B) I ve II C) I,III,IV D) I ve II E) I,II,III 15.soru: Yemek tuzu eski çağ insanlarının deneyimle keşfettiği kimyasallardan sadece birisidir Yemek tuzu eski çağ insanları hangi amaç için kullanmış olamaz? A) Yiyeceklerin uzun süre korunmasında B) Bazı hastalıkların tedavisinde C) Hayvanların beslenmesinde D) Elektroliz ile Cl 2 gazı eldesinde E) Yiyeceklerin tatlandırılmasında

8 TEST 2 1.SORU Yanma olayı sırasında ortamdaki havanın azaldığını ve yanıcı cisimleri yanan kısım ile yanmayan ateş ruhundan (filojiston) oluştuğunu söyleyen simyacı aşağıdakilerden hangisidir? A) Berzelius B)Becher C) Le Blone D) Lokman Hekim E) Van Helmont 3.SORU: Simyacılar çalışmalarında aşağıdaki yöntemlerden hangisini kullanmamışlardır? A) Damıtma B) Krsitallendirme C) Süzme D) Elektroliz E) Çöktürme 4.SORU: I-Maydanoz II- Isırgan Otu III- Nane Yukarıda verilen maddelerden hangileri eski dönemlerde tedavi amaçlı kullanılmıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I,II,III 5.SORU: Kimyasal çalışmalara nicel özellik kazandıran ilk olay aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Ateşin Bulunması B) Tuzun bulunması C) Demir(II) sülfatın damıtılması D) Terazinin kullanılması E) Elektroliz olayı 7.SORU: Aşağıda bazı bilim adamları verilmiş ve onların yaptıkları çalışmalar eşleştirilmiştir.buna göre bu eşleştirmelerden hangisi doğrudur? A-)Becher: Bileşiklerin belirli oranlardaki farklı cins elementlerden oluştuğunu keşfetmiştir. B)Berzelius:Elementlerin baş harflarini veya ilk iki harfini kullanarak sembollerini bulmuştur. C)-Van Helmont: Atomun elektrikli yapıda olduğunu bulmuştur. D)Scheele: imbik keşfetmiştir. E) Dalton: Metal oksitlerin metal ve 2.SORU: Orta Çağ simyacıları I- Demir(II) sülfatın(feso 4 ) damıtılması ile... II- Demir(II) sülfat potasyum nitratın(kno 3 ) birlikte damıtılmasıyla elde etmişlerdir. Yukarıda boş bırakılan yerlere gelmesi gereken kelimeler aşağıdakilerin hangsinde doğru verilmiştir? I II A) Sülfürik asit Nitrik asit B) Sülfürik asit Hidroklorik asit C) Nitrik asit Sülfürik asit D) Nitrik asit Hidroklorik Asit E) Klorik Asit Nitrik Asit oksijenden oluşan bileşikler olduğunu kanıtlamıştır. 6.SORU: I- Boyar madde keşfi II- Ölümsüzlük iksirini bulma III- Organik madde sentezi Yukarıdakilerden hangileri simyacıların uğraş alanına girmez? A) Yalnzı I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I ve III 8.SORU: Aşağıdakilerden hangisi simyacılar tarafından hastalıkları iyileştirme amaçlı kullanılmamıştır? A) Maydonoz B) Safran C) Nane limon D) Kıbrıs taşı E) Rezene

9 9.SORU: Aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A)Bilimsel anlamda ilk atom modelini yaratan bilim insanı John Dalton dur B)Modern kimyanın temellerini atan insanlardan biri Lavoisierdir C)Robert Boyle geliştirdiği kuram sayesinde bugünkü anlamda element kavramı kullanılmaktadır. D)Gay Lussac gazlar üzerine çalışmalar yaparak kimya biliminin gelişmesine katkıda bulunmuştur. E) Kimyanın gelişmesine ve bilim dalı olmasına katkıda bulunan bilim insanlarından biri Aristodur. 11.SORU: Kimya Simya I- Bilimdir Bilim değildir II- Sistematik deneyler yapar III- Madde ve iç yapısını inceler Sınama- yanılma yöntemi ile denemeler yapar Basit metallari altına dönüştürmeye çalışır Yukarıda simya ve kimya için yapılan değerlendirmelerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III D) I,II,III E) II ve III 13.SORU: I- Kalay II- Su III- Kireç IV- Hava V- Civa Simyacıların element olarak kabul ettiği yukarıdaki maddelerden hangileri kimyacılar için de elementtir? A) I ve III B) II ve IV C) III ve V D) I ve V E) II,IV,V 10.SORU: I- Deneysel ölçüm ve yorumlayabilme II- Deneme ve yanılma III- Ölümsüzlük veya sonsuz zenginlik sağlayan madde arama hayali Yukarıdakilerden hangileri kimyanın bir bilim dalı olma sürecini sağlamıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I,II,III 12.soru Aristonun yapmış olduğu çalışmalarla ilgili; I-Sıcak ve kuru olan elementi ateş olarak belirlemiştir. II-Su ve toprağı oluşturan ortak özellikle, hava ve ateşi oluşturan ortak özelliğin birbirini yok ettiğini söylemiştir. III-Islaklık hem havanın hem de toprağın özelliklerindendir. Yargılardan hangileri doğrudur? A)Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I,II,III 14.soru: I- Simyacılar yaptıkları deneysel sonuçları kanunlaştırmışlardır II- Belirli bir konuda eğitim alsalar bile farklı konular üzerine çalışmışlardır. III- Teknik anlamda ilerlemelerine karşın madde yapısı konusunda Aristonun görüşlerini benimsemişlerdir. Yukarıdaki ifadelerden hangileri simya ve simyacılar için doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I,II,III 15.soru: I- Malahit II-Kıbrıs taşı III-Şap Yukarıdakilerden hangileri eski çağ insanları tarafından boyar madde olarak kullanılmıştır? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I,II,III E) I ve III

10