GİRİŞ FAKÜLTE TANITIMI Misyon Vizyon

Transkript

1 1

2 GİRİŞ Eczacılık uygulamalarının son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de değişim süreci içine girmiş olması fakülteler tarafından sunulan eğitim kalitesinin arttırılmasını zorunlu hale getirmiştir. Bu amaçla eczacılık fakülteleri dekanlar konseyi tarafından 2014 yılı Nisan ayında başlatılan çalışmalar, 2015 yılının Aralık ayında tamamlanmıştır. ECZÇEP-2015 olarak adlandırılan Çekirdek Eğitim Programı, Tıp Sağlık Eğitim Konseyi tarafından kabul edilmiş ve YÖK tarafından onaylanmıştır. ECZÇEP-2015 in onaylanmısının ardından, fakültemiz eğitim komisyonu 2016 yılının Ocak ayında modüler eğitim sistemi ile ilgili çalışmalara başlamış ve çalışmalar 2016 yılının Haziran ayında Fakülte kurulunun onayı ile tamamlanmıştır. Anadolu Üniversitesi Eczacılık Fakültesinde öğretim yılından itibaren modüler eğitim sistemi uygulanmaya başlanacaktır. Bu rehber, fakültemize Öğretim yılında yeni kayıt yaptıran ve modüler eğitim sistemine göre eğitim görecek öğrenciler için hazırlanmıştır. FAKÜLTE TANITIMI Eczacılık ilaç ve farmasötik hammaddeler ile ilgili hemen her yönü kapsayan interdisipliner bir bilim alanıdır. Kimya, Biyoloji, Fizik ve Matematik gibi temel bilimler hakkındaki bilgiler sadece Eczacılık Fakültesi'ndeki eğitim için değil aynı zamanda biyomedikal bilimlerin ayrılmaz bir parçası olan eczacılık araştırmaları için de gereklidir. Fakültemiz 1968 yılında Özel Eczacılık Yüksek Okulu olarak öğretime başlamış 1971 yılında 1471 sayılı kanun uyarınca devlet yüksekokulu 1979 yılında Eskişehir İktisadi Ticari İlimler Akademisi'ne bağlı Eczacılık Yüksekokulu haline gelmiştir yılında Anadolu Universitesi Eczacılık Fakultesi adını almıştır. Fakültemiz, Temel Eczacılık, Eczacılık Teknolojisi ve Eczacılık Meslek Bilimleri olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır ancak bu bölümlere öğrenci alınmamaktadır. Eczacılık Fakültesi bir adet lisans diploması (Eczacılık diploması) ve eğitimi veren bir kurum olarak varlığını sürdürmektedir. Eczacılık Akreditasyon Kurulu (ECZAK) tarafından 2015 yılında 6 yıl süreli tam akreditasyon almaya hak kazanan ilk 7 fakülte arasında yer alan fakültemiz mezunları eczane, hastane ve ilaç sanayinde çalışabilmekte ve/veya öğretim elemanı olarak istihdam edilebilmektedir. Misyon Anadolu Üniversitesi Eczacılık Fakültesinin misyonu, güncel mesleki yeterliliklere sahip, toplumsal sorumluluğu ön planda tutan, etik kurallara bağlı eczacılar yetiştirmek ve topluma hizmet bilinciyle insan sağlığına katkı sağlayacak bilimsel araştırmalar yapmaktır. Vizyon Anadolu Üniversitesi Eczacılık Fakültesinin vizyonu, eğitim ve araştırma alanlarında yüksek teknoloji kullanımına liderlik eden ve bilimsel araştırmalar açısından önde gelen Eczacılık Fakülteleri arasında yer almaktır. 2

3 Fakülte Yönetimi Dekan : Prof. Dr. Yusuf ÖZTÜRK Dekan Yardımcısı : Doç. Dr. Yusuf ÖZKAY Doç. Dr. Sinem ILGIN Fakülte Sekreteri : Ahmet MUSAOĞLU ÖĞRETİM ELEMANLARI Profesörler: Süleyman AYDIN, Şükrü BEYDEMİR, Müzeyyen DEMİREL, Nalan GÜNDOĞDU KARABURUN, Ayla KAYA, Neşe KIRIMER, Mine KÜRKÇÜOĞLU, Ahmet ÖZDEMİR, Temel ÖZEK, Yusuf ÖZTÜRK, Nilgün ÖZTÜRK, Fatma Zerrin SALTAN, Zerrin SELLER, Yağmur TUNALI, Gülhan TURAN, Ümit UÇUCU, E. Yasemin YAZAN Doçentler: Ebru BAŞARAN, Filiz ÖZDEMİR, Gülşen AKALIN ÇİFTÇİ, Rana ARSLAN, Nurcan BEKTAŞ TÜRKMEN, Özgür Devrim CAN, Nafiz Öncü CAN, Ümide DEMİR ÖZKAY, Miriş DİKMEN, Bülent ERGUN, Sinem ILGIN, Ahmet Çağrı KARABURUN, Yavuz Bülent KÖSE, Sevim KÜÇÜK, Asiye MERİÇ, Gülmira ÖZEK, Yusuf ÖZKAY, Erol ŞENER, Halide Edip TEMEL, Duygu YENİCELİ UĞUR, Leyla YURTTAŞ Yardımcı Doçentler: Hale Gamze AĞALAR, Özlem ATLI, Murat Sami BERKMAN, Gülay BÜYÜKKÖROĞLU, Arın Gül DAL, İlham ERÖZ POYRAZ, Fatih GÖGER, Zerrin K.CANTÜRK, Hülya KARACA, Muzaffer ÖĞÜTVEREN, Evrim YENİLMEZ, Gülsel YURTDAŞ KIRIMLIOĞLU Araştırma Görevlileri: Feyza ALYU, Sakine ATİLA KARACA, Merve BAYSAL, Hülya Tuba KIYAN, Yüksel ÖĞÜNÇ, M.Güçlü ÖZARDA, Saniye ÖZCAN, Ahmet Alper ÖZTÜRK, Gözde ÖZTÜRK, Begüm Nurpelin SAĞLIK, Belgin SEVER, Behiye ŞENEL, Nazlı TURAN, Gülsüm YILDIZ, Kemal Can DALKILIÇ, A. Burak KARADUMAN, Derya OSMANİYE Diğer Öğretim Elemanları: Serkan LEVENT, Nagehan SALTAN 3

4 MEZUNİYET KOŞULLARI Öğrencinin programdaki tüm derslerini başarmış olması, FF, DZ ya da YZ notunun olmaması gerekir. Bu programda öğrencinin asgari 300 AKTS kredisini sağlaması ve genel not ortalamasının 4,00 üzerinden en az 2,00 olması gerekmektedir. YASA ve YÖNETMELİKLER Öğrenci işlemleri aşağıda belirtilen yönetmelikler dikkate alınarak yürütülür. Anadolu Üniversitesi Önlisans ve Lisans Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği Anadolu Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Öğrenci Staj Yönergesi Anadolu Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Mezuniyet Projesi Yönergesi pdf ECZACILIK EĞİTİMİNE YÖNELİK ECZÇEP-2015 te YER ALAN BAZI BİLGİLER Eczacılık Eğitiminin Hedefleri ve Temel Bileşenleri 12 Nisan 2014 tarihinde Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunun Resmi Gazete de yayınladığı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Yönetmeliğin 4. Maddesinde eczacılık mesleğinin tanımı; Hastalıkların teşhis ve tedavisi ile hastalıklardan korunmada kullanılan tabii ve sentetik kaynaklı ilaç hammaddelerinden değişik farmasötik tipte ilaçların hazırlanması ve hastaya sunulması; ilacın analizlerinin yapılması, farmakolojik etkisinin devamlılığı, emniyeti, etkililiği ve maliyeti bakımından gözetimi; ilaçla ilgili standardizasyon ve kalite güvenliğinin sağlanması ve ilaç kullanımına bağlı sorunlar hakkında hastaların bilgilendirilmesi ve çıkan sorunların bildiriminin yapılmasına ilişkin faaliyetleri yürüten sağlık hizmetini veren şeklinde yapılmıştır. Bu tanıma bağlı olarak, Ülkemizdeki eczacılık fakültelerinin ana amacı lisans düzeyinde eczacılık sektörünün gereksinim duyduğu her alanda nitelikli insan gücünü yetiştirmektir. Eczacılık lisans eğitimin hedefleri ise şöyle sıralanabilir: 1. Eczacılık mesleğini isteyen, yetenekli öğrencileri çekmek, 2. Tutum, bilgi, beceri ve yetenekleri ile yüksek nitelikli eczacılar yetiştirmek, 3. Hastalıklardan korunma, sağlıklı durumun devamı, hastalık yönetim sistemleri ile hasta ve diğer sağlık profesyonelleri ile koordineli çalışmayı öğretmek, 4. Eczacılık bilgileri ile donatılmış, öğretim, araştırma ve hizmet sağlayan eczacı bilim insanları yetiştirmek, 4

5 5. İlaç araştırmaları ve bilgi üretimi için gerekli eğitimi vermek, 6. Hastalar ve toplum sağlığı için uygun programlar ve hizmetler sağlamak, 7. Yaşam boyu öğrenme isteğini vermek, 8. Eczacılığın eczane, hastane ve endüstri alanlarındaki gerekli tüm bilgilerini içeren bir eğitim vermek, 9. Eczacılık alanındaki yasal, etik, sosyoekonomik ve profesyonel düzenlemeleri içeren bir eğitim vermek, Avrupa Birliği uyum yasaları çerçevesinde, Avrupa Birliğinin 2005/36/EC sayılı yönergesine paralel olarak, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından Doktorluk, Hemşirelik, Ebelik, Diş Hekimliği, Veterinerlik, Eczacılık ve Mimarlık Eğitim Programlarının Asgari Eğitim Koşullarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik, gün ve sayılı Resmi Gazete de yayımlan Yönetmeliğe göre Eczacılık başlıklı 8 inci maddesinde eczacılık eğitiminin bir üniversitede tam gün üzerinden en az beş yıllık eğitimden oluşacağı hükme bağlanmıştır. Türkiye Ulusal Eczacılık Eğitimi Programları Akreditasyon Standartları ve Kılavuzları eczacılık çekirdek eğitim programının temel bileşenlerini Standart 9 da aşağıdaki şekilde açıklamaktadır: Eczacılık mesleki eğitim programı, topluma karşı mesleki sorumluluk taşıyan, farklı bilimlerden edindiği bilgileri kullanabilen, bunları birlikte yorumlayabilen, sorunları tanımlayabilen, analiz becerisi gelişmiş, ahlaki ve etik değerlere uygun davranan bir eczacı yetiştirmeyi hedefleyecek şekilde düzenlenmelidir. Eğitim programının bileşenleri dikey ve yatay entegrasyon içinde olmalıdır. Eczacılık Fakültesinin misyonuna uygun olarak, çekirdek eğitim programının üç ana alanı Temel Eczacılık Bilimleri, Eczacılık Meslek Bilimleri ve Eczacılık Teknolojisi dir. Bu üç temel alanda yer alan derslerin Sosyal, Davranışsal ve Yönetimsel Eczacılık Bilimleri ve Eczacılık Uygulamaları ile ilgili konularla bir denge içinde olması sağlanmalıdır. Aynı kılavuza göre Temel Eczacılık Bilimleri; genel kimya, analitik kimya, organik kimya, fizik, fizikokimya, tıbbi biyoloji, moleküler biyoloji, hücre biyolojisi, matematik, biyokimya, immünoloji, mikrobiyoloji, anatomi, fizyoloji ve fizyopatoloji alanlarını kapsar. Kılavuzda da belirtildiği gibi bu alanlarda verilen eğitimin eczacılık mesleki eğitim programının hedef ve amaçlarına uygun olması önemlidir. Türkiye Ulusal Eczacılık Eğitimi Programları Akreditasyon Standartları ve Kılavuzları na göre Eczacılık Meslek Bilimleri ve Eczacılık Teknolojisi alanları, derinlik, kapsam, yerindelik, kalite, ardışıklık ve pekiştirme bakımından, eczacılık mesleki eğitim programının entelektüel ve klinik hedefleri için temel oluşturmalıdır. Bu alanlar, sağlığın korunmasında ve hastalıkların tedavisinde yararlanılan ilaçların tasarımı, sentezi, üretimi ve kullanımının anlaşılabilmesi için gerekli bilgileri kazandırmalıdır. Eczacılık Meslek Bilimleri; Eczacılık İşletmeciliği, Farmasötik/Medisinal Kimya, Farmakognozi, Farmasötik Botanik, Farmakoloji, Farmakoterapi, Farmasötik Toksikoloji ve Klinik Eczacılık/Farmasötik Bakım gibi alanları kapsamalıdır. 5

6 Eczacılık Teknolojisi bilim alanları ise Farmasötik Teknoloji, Kozmetoloji, Radyofarmasi, Biyofarmasötik, Farmakokinetik ve Farmasötik Biyoteknoloji gibi alanları içermelidir. Ayrıca, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından Doktorluk, Hemşirelik, Ebelik, Diş Hekimliği, Veterinerlik, Eczacılık ve Mimarlık Eğitim Programlarının Asgari Eğitim Koşullarının Belirlenmesine Dair gün ve sayılı Resmi Gazete de yayımlan Yönetmeliğinin MADDE 8 in (4). Bendinde Eczacılık eğitimindeki asgari eğitim koşullarının sağlanabilmesi için; bu alanda yürütülen yükseköğretim programlarımızın eğitim müfredatlarında Ek-5 sayılı cetvelde yer alan yukarıda belirtilen derslerin yanında Ulusal Mevzuat (Eczacılık Mevzuatı) ve Mesleki Etik (Deontoloji) belirtilen derslerin zorunlu olduğu da bildirilmiştir. Eczacılık Uygulamaları şu disiplinleri kapsamalıdır: Klinik eczacılık, klinik farmakokinetik, terapötik ilaç düzeyi izlemi, işbirliğine dayalı ilaç tedavisi yönetimi, tamamlayıcı ve tıbbi bitkisel ürünler, konvansiyonel (doğal ve sentetik kaynaklı), biyoteknolojik ve radyofarmasötik ilaç etkin ve yardımcı maddelerin tasarımı sentezi, üretimi ve analizi, majistral ilaç hazırlama, biyoteknolojik ve radyofarmasötik ilaç üretim teknolojileri ve bu teknolojiler ile elde edilen ilaçlar, kozmetik ürünler, teşhis ve hasta başı testleri, tıbbi cihaz bilgisi, kombinasyon ürünlerine ait bilgiler, hastalık durumu yönetimi, ilaç dağıtımı (sunumu) ve reçete işleme süreci, madde suistimali ve bağımlılığı, literatür değerlendirme dâhil ilaç danışma, gebelikte ve laktasyonda ilaç kullanımı, acil ilk yardım, kanıta dayalı karar verme, akılcı ilaç kullanımı, geriyatri, sağlığın teşviki ve hastalıkların önlenmesi, bağışıklama, bilgi teknolojisi uygulamalarında destek araçları, ilaç uygulaması, beslenme, pediyatri, hastanın değerlendirilmesi ve sonuçlarının izlenmesi, hasta ve sağlık çalışanları ile iletişim, hasta kayıtları ve sağlıkta dokümantasyon, eczacılık mevzuatı ve etik, eczacılık tarihi ve deontolojisi, ilaçların ruhsatlandırılması, ilaçta patent, farmakoekonomi, farmakoterapi ve kendi kendine/reçetesiz ilaç kullanımı. Türkiye de Eczacılık Eğitiminde Stajlar, eğitimle ilgili önceden tanımlanmış sonuçlara ulaşılmasını sağlayacak yoğunluk, kapsam, yapı ve sürede olmalıdır. Yürürlükteki eczacılık mevzuatı uyarınca her öğrenci beş yıllık eczacılık eğitimi boyunca bir serbest eczanede ve/veya hastanede bir eczacının denetiminde en az 6 ay staj yapmalıdır. Stajlar eczacılık mesleki eğitim programı boyunca devam etmeli ve programın son yılında ağırlık kazanmalıdır. Stajlar toplam olarak, akademik programın tamamlanmasından önce, öğrencilerin eğitimlerinde hedeflenen tüm çıktıları ve mesleki yeterlilikleri kazanmalarını sağlamalıdır. Her öğrenci eczacılık meslek eğitim programının son yılında, meslek alanında yetkinleşmek ve belli bir konuda bilgi birikimi oluşturmak amacıyla bir akademik danışman denetiminde mezuniyet projesi yapmalıdır. Ayrıca eğitimin son yılında eczacılığın ana uygulama alanları olan eczane, hastane ve endüstri/araştırma alanlarına uygun olarak düzenlenmiş yönlenme derslerini de almakla yükümlüdür. Bu dersler kapsamında tercih eden öğrencinin o alanda daha detaylı bilgi almasını sağlar. Ulusal Çekirdek Eğitim Programı Mezuniyet öncesi Ulusal Çekirdek Eğitim Programı (Ulusal ÇEP), ülkemizde uygulanması gereken mezuniyet öncesi eczacılık eğitiminin, ulusal ölçekte çerçevesini çizen ve temel 6

7 dayanaklarını sıralayan ana programdır. Ulusal ÇEP in 3 ana bileşeni, dolasıyla ülkemizde mezuniyet öncesi eczacılık eğitiminin 3 temel dayanağı şunlardır; 1. Mezun /Program Yeterlilikleri 2. Eczacılık Yetkinlikleri Listesi 3. Semptomlar ve Durumlar Listesi Fakülte Çekirdek Eğitim Programı Her bir Eczacılık Fakültesi nin, Ulusal ÇEP çerçevesinde hazırlaması gereken mezuniyet öncesi Fakülte Çekirdek Eğitim Programı (Fakülte ÇEP); eğitim yaklaşımı ve ilkelerinden eğitim çıktılarına / yeterliliklerine, öğrenme içeriğinden öğrenme ve değerlendirme yöntemlerine, uygulama sürecinden değerlendirme sürecine kadar bütün boyutlarıyla, kendi fakültesinde uyguladığı eczacılık eğitiminin, ana yapısı ve bileşenleri dayandığı temel ilke, yaklaşım ve yöntemlerini içeren esaslar, yollar ve yöntemler bütünüdür. Eczacılık Fakültesi mezununun nitelikli bir eczacı olması için sahip olması gereken temel gerekliliklere / yeterliliklere yönelik olan ve eczacılık eğitimi süresince her bir öğrencinin alması gereken eğitimi kapsar. Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Eczacılık Fakültesinden mezun olan eczacının sahip olması gereken yeterliliklerin ulusal düzeyde belirlendiği; Eczacılık Fakültelerinin mezuniyet öncesi eczacılık eğitimi yeterliliklerini tanımlarken esas olarak detaylı bir şekilde belirledikleri çerçeve yeterliliklerdir. Mezun ve Program Yeterlilikleri Mezuniyet öncesi eczacılık eg itiminin sonunda, programdan mezun olan eczacının nitelikli bir sag lık hizmeti sunabilmesi, karşı karşıya oldug u sag lıkla ilgili durumları etkin bir şekilde anlayabilmesi, deg erlendirebilmesi ve yönetebilmesi, sag lık alanında üstlendig i go revleri nitelikli bir şekilde yerine getirebilmesi için sahip olması gereken, bu go revler sırasında sergilemesi gereken bilgi, beceri, tutum ve / veya deg erler bütünüdür. Mezuniyet öncesi eczacılık eg itiminin eg itim çıktılarının yeterlikler şeklinde belirtilmesidir. Mezun/Program Yeterlilikleri, eczacının mezun olurken fakültesi tarafından kazandırılması hedeflenen tutum ve özellikleri olarak tanımlanmıştır. Diğer bir ifadeyle Program Yeterlilikleri olarak da bilinen bu özellikler eczacılık mesleğinin temel çalışma alanları göz önüne alınarak ve dünyadaki standart örnekleri incelenerek oluşturulmuştur. Eczacılık Fakültesi mezunları sağlık hizmeti sunan sağlıkla ilgili çalışan her birimde (Hastaneler, Toplum Sağlığı Merkezleri, İlaç Sanayiinde, Kamu / Özel Sektör Kuruluşları ve Eczaneler) sorumlu eczacılık veya mesul müdürlük yapabilir. Koruyucu klinik çalışmaları ve Farmakovijilans uygulamaları içinde yer alabilir. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu nda uzman ve yöneticilik yapabilir. Ayrıca, sağlıkla ilgili uluslararası kuruluşlarda, Üniversitelerde akademik kadrolarda görev yapabilirler. 7

8 Mezun ve program yeterlilikleri tablosu aşağıdaki başlıkları içerir; 1. Eczacılık meslek uygulamaları 2. Bireysel beceriler 3. Ürünün sağlanması ve sunulması 4. Akılcı ilaç kullanımı 5. Toplum sağlığı 6. Yönetim ve organizasyon becerisi Bu tabloda yukarıdaki alt başlıklar kapsamında eczacılık mesleğini icra ederken yapacağı görevler belirtilmiştir. Bu görevler belirlenirken yetki alanlarını belirleyen yasa ve yönetmelikler göz önüne alınmıştır. Ayrıca bireysel ve toplumsal olarak sağlıklılık ve hastalık durumlarında, tüm paydaşlarla (hasta, meslektaş, diğer sağlık mensupları, yasal düzenleyiciler vb) işbirliği içerisinde hasta odaklı bir meslek icra ederken yapacağı görevler belirlenmiştir. 1. Eczacılık Meslek Uygulamaları 1.1. Hasta Odaklı Uygulamalar Yapar 1.2. Mesleki Uygulamalar Yapar 1.3. Hukuka uygun çalışır MEZUN ve PROGRAM YETERLİLİKLERİ Uygulamalarda hasta özerkliğine saygı gösterir Eczacılık uygulamalarının merkezinde hasta güvenliği ve kalite olduğundan emin olur Hastayı kendi sağlığını koruması ve ilaçlarını kullanması konusunda yönlendirir Hasta haklarına uygun hareket eder Hastanın sağlıkla ilgili gereksinimlerini ve ilaçlarını düzenli olarak izler ve hasta ile diğer sağlık profesyonellerine uygun tavsiyelerde bulunur Hasta haklarını güvenli ve yüksek kalitede sağlık hizmeti ve eczacılık hizmeti için uygular ve kanıta dayalı eczacılık hizmeti verir Hasta bakımında uygun bakım ve prosedürlerini uygun bir şekilde kullanır İlaç ve sağlık hizmeti sunumuna yönelik eczacılık hizmetlerini profesyonel bir tutum içinde verir Araştırma-Geliştirme ve üretime yönelik eczacılık hizmetlerini profesyonel bir tutum içinde gerçekleştirir Tutum ve davranışları ile hizmet alan kişilere güven verir Mesleğini sorumlu bir şekilde, empati kurarak uygular Kendi mesleki sınırları içinde uygulama yapar Mesleğini sürekli yüksek standartlarda/yeterlilikte uygular Ulusal ve Uluslararası eczacılık mevzuatını anlar ve uygular Mesleğini uygularken karşılaşacağı tüm durumlarda mevzuata uygun davranır. 8

9 2. Bireysel Beceriler 1.4. Etik uygulamaları benimser 1.5. Sürekli Mesleki Gelişimi uygular Farmasötik, kozmetik ve tıbbi ürünlerin kalite, güvenlik ve etkinlik gerekliliklerini tanır ve gerekli düzenlemelere göre uygulama yapar Etik ilkeler ve eczacılık meslek etik kurallarına ilişkin sorumluluklarını anlar ve ona göre davranır Etik ikilemler karşısında etik ilkeleri uygular Hasta gizliliğini ve mahremiyetini korur Tüm eczacılık hizmetleri kapsamında, gereken durumlarda aydınlatılmış onam alır Durumun önceliğini ve aciliyetini göz önüne alarak adil davranır Eczacılık için hayat boyu öğrenmeyi sürdürür Öğrenme ve gelişim ihtiyaçlarını belirler Hayat boyu öğrenme için mesleki sorumluluk alır ve aktivitelerde bulunur Hayat boyu öğrenme çıktılarını mesleki uygulamasına yansıtır Ulusal ve uluslararası mesleki yayınları okuyup anlar, profesyonel görüş, deneyim ve değerlendirmeleri yazılı ve sözlü olarak ifade eder Liderlik yapar C alışma ortamlarındaki süreçleri etkiler ve harekete geçirir Eczacılık mesleği ve çalışma alanları ile ilgili politikaların oluşturulmasında öncülük eder ve karar verme süreçlerinde yer alır Ekip üyelerinin gelişimlerine yönelik farklı ve güçlü yönlerini ortaya koymalarına olanak sag lar ve uygun geri bildirim vererek destekler Mesleki uygulamlarda ekip dinamiklerini göz önüne alarak kriz yönetimi yapar Kritik karar verme süreçlerinde gerektiğinde paydaş katılımını içeren bir liderlik sağlar Ekibine örnek oluşturacak şekilde açık ve tutarlı davranarak güven oluşturur Takım ruhu ile Ekibe uygun ve etkili katılım sağlar. çalışır Mesleki bir sürecin yönetiminde diğer profesyoneller ile işbirliği yapar Mesleki bir sürecin devamlılığını sağlamak amacıyla sürecin başka bir profesyonele devrinden emin olur Ekip içi çatışmalarda çözümcü olur Ekip arkadaşlarının görev, yetki ve sorumluluklarına saygı gösterir Karar verme Mesleki uygulamalarında kararlarını kanıta dayandırır. becerisini kullanır Kararları zamanında verir Sonucu önemli ve karmaşık olan kararlarda hassas ve paylaşımcı davranır Olası sonuçlarına göre kararları dikkate alarak öncelikleri belirler İletişim becerisini kullanır Hastalar, hasta yakınları, meslektaşları, ekibi, diğer sağlık mensupları ve diğer kişilerle etkin bir iletişim kurar. 9

10 3. Ürünün sağlanması ve sunulması 3.1. Farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihaz üretiminde ve sunumunda yer alır 3.2. Farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihaz tedarik zincirinin yönetiminde yer alır 3.3. Farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihazların doğru bir şekilde İletişimde karşılıklı anlaşmayı doğrular Demografik ve kültürel farklılıkları dikkate alarak iletişim kurar İlgili kurum ve kuruluşlarla etkin ve uygun iletişim kurar Gerçekler ve olasılıklar konusunda doğru bir algıyla davranış gösterir Zor kişilerle uygun bir şekilde başa çıkar Kötü haberi uygun bir şekilde verir Toplum bilgilendirmelerinde sosyal medya dâhil iletişim araçlarını doğru ve etkin biçimde kullanır Farmasötik ve kozmetik ürün formülasyonunda ve gerektiğinde geliştirilmesinde eczacılık bilgisini uygular Farmasötik ve kozmetik ürünler için hesaplamaları doğru bir şekilde yapar Farmasötik ve kozmetik ürünler için doğru uygulama yolları ve dozaj formları konusunda eczacılık bilgisini uygular Farmasötik ve kozmetik ürünlerin üretimi için gerekli kalitedeki eksipiyan ve yardımcı maddelerin seçiminde eczacılık bilgisini kullanır Farmasötik ve kozmetik ürünlerin hazırlanmasında teknik özellikleri etkin bir şekilde kullanır Farmasötik ve kozmetik ürünleri standart üretim prosedürlerine (SOPs), prensiplerine ve iyi üretim koşullarına (GMP) uygun olarak hazırlar Tıbbi cihaz ve malzeme üretiminde mesleki yeterlilikler çerçevesinde yer alır Tıbbi cihaz ve malzeme sunumunu etik ve bilimsel koşullarda yapar Kalite kontrol ve izlemde bilgisini kullanır Kayıt ve belgeleri uygun şekilde korur Farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzemelerin tedariğini bilimsel ve hukuki kurallar çerçevesinde sağlar Raf ömrü boyunca, farmasötik ve kozmetik ürünlerin stabilitesi, kalite ve güvenliğini sağlamak için gerekli tesis ve çevre koşullarını oluşturur Farmasötik ve kozmetik ürünlerin bulunamaması, yurtdışı temini gibi durumlarda kullanılacak etkin stok yönetimi ve rotasyon sistemi için belgelenmiş politikaları ve prosedürleri kullanır Kullanılmayan ve miadı geçmiş ilaçların eczanelere geri getirilmesi için hastalarına tavsiyelerde bulunur Reçete bölümlerini mevzuata uygun olarak değerlendirir Reçete karşılanmasını mesleki kurallara ve güncel bilgilere göre yapar Hastanın tedavisinin farmasötik ve klinik açıdan uygunluğundan emin olur Hastanın tıbbi ve ilaç öyküsünü değerlendirmeye önem verir. 10

11 4. Akılcı ilaç kullanımı değerlendirilmesi ve sunulmasını sağlar 4.1. Hastayı tanır ve değerlendirir Reçeteyi hastanın kullandığı diğer ilaçlarla karşılaştırır, etkileşim ve uyumsuzlukları inceler (diğer ilaçlar, bitkisel ürünler ve gıdalar), yanlış dozlar ve uygulamalar, alerjik reaksiyonlar, yanlış kullanımlar hakkında hekime ve hastaya bilgi verir Daha doğru bilgi verebilmek için gerektiğinde reçeteyi yazan hekime veya hastaya danışır Klinik kayıtları ve profesyonel müdahaleleri kayıt altına alır Doğru ilaç, doz ve dozaj formunu reçeteye uygun olarak seçer Farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihazların organize, güvenli ve sistematik bir yolla verilmesini prosedürlere göre doğruluk kontrollerini yaparak sağlar Gerektiğinde eşdeğer ilaçları verir İlaçların paketlenmesini güvenli ve stabilitesi bozulmayacak şekilde yapar ve hasta bilgilerini içermesini sağlar İlaçların etiketlenmesini mevzuata uygun olarak yapar Hastanın ilaçları doğru ve güvenli kullandığından emin olmak amacıyla gerekli bilgileri verir Hasta kayıtlarını yasal gerekliliklere uygun olarak doğru ve güncel tutar Kullanılan veri sistemlerinin potansiyel ve sınırlamalarına uygun olarak bilgisini kullanır Farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihazların sunumunda ekibine etkin bir şekilde yol gösterir Hasta ve/veya hastanın bakımından sorumlu kişi ile görüşerek hastanın ilaç ve hastalık öyküsünü edinir Hastadan doğru bilgi alabilmek için uygun iletişim tekniklerini kullanır Uygun koşullarda nesnel ve öznel ölçütlere dayanarak hastanın durum değerlendirmesini yapar ve gerekli durumlarda hastayı sağlık kuruluşuna yönlendirir Minör rahatsızlıklarda kullanılmak üzere reçetesiz ilaçların seçiminde hasta tercihlerini dikkate alır Hastaya ne zaman ve hangi koşullarda ileri tıbbi müdahale gerekebileceğine dair bilgilendirme yapar Gerektiğinde ilk yardım uygular ve hastanın takibinde rol oynar Hastaların ilaç öykülerini alır, yorumlar, günceller ve hasta bilgilerinin gizliliği ile ilgili mevzuata uygun olarak kaydını tutar Doğru ilaç seçimini sağlar ve ilgili alandaki kabul görmüş kılavuzlar doğrultusunda tavsiyelerde bulunur Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ile ilgili doğru ve kanıta dayalı bilgi verir Eczacı olmayan eczane personellerini reçetesiz ilaçlar konusunda etkili bir şekilde gözetip denetler ve onlara danışmanlık yapar Dokümanların uygun bir şekilde kaydını tutar 11

12 4.2. Hastayı bilgilendirir 4.3. Reçetenin değerlendirmesi ve yönetimini yapar 4.4. Güvenli ilaç kullanımını sağlar ve yönetir Akılcı ilaç kullanımı konusunda hasta ve sağlık personeli ile fikir alışverişinde bulunarak hastayı bilgilendirir Hastalara danışmanlık yapmak, bilgi sağlamak ve önerilerde bulunabilmek amacıyla olanaklarını iyileştirir Hastalara önerilerde bulunurken sistematik bir yol izler Hasta mahremiyetini gözeterek danışmanlık hizmeti sunar İlaçların güvenli, etkili ve doğru kullanımını sağlamak için hastaya yeterli bilgi sunar Hastaların ilaç bilgisini değerlendirir ve bu çerçevede gerekli bilgi ve eğitimi sağlar Hastaların anlayabileceği dili kullanır Hastaları tıbbi cihazların doğru kullanımı konusunda eğitir Hastaların bilgileri anlamasını kolaylaştırmak için yazılı ve görsel yardımcı materyaller kullanır Hastaya zorlu ve karmaşık durumlarda uygun yanıtların verilmesini sağlar Farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihazların yönetimi sorunlarını tanımlar, öncelikleri belirler ve çözümler sunar Olumlu klinik sonuçların ve hasta ihtiyaçlarının karşılanması için farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihaz kullanımını ve hasta uyuncunu izler Hasta uyuncunu sağlar Farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihazların optimal kullanımını sağlamak için diğer sağlık profesyonelleri ile birlikte hareket ederek tavsiyelerde bulunur Farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihazların maliyet-etkili kullanımına katkı sağlar İstenmeyen ilaç etkilerini tanımlar ve yönetir Dozlama problemleri gibi uygun olmayan ilaç kullanımlarını tanımlar ve yönetir Farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihazlarla tedavisinin izleminde gerektiğinde ek parametrelerin bakılmasını önerir Farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihazların kullanımının iyileştirilmesi ve izlenmesi dâhil ilaç yönetimi konusundaki stratejilerinin geliştirilmesine katkıda bulunur Tedavinin güvenliğini öncelik olarak tanımlar Farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihazlarla ilgili problemleri önlemek, en aza indirmek, çözmek ve takip etmek için hareket eder Farmakovijilans raporlama sistemine katkıda bulunur ve sürdürür İstenmeyen ilaç etkilerini ve kalite kusurlarını Türkiye Farmakovijilans Merkezi'ne (TÜFAM) raporlar Tüm mesleki uygulamalarda hastaların güvenli ilaç kullanımını sağlamak için gerekli adımları atar. 12

13 5. Toplum sağlığı 4.5. Farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihaz danışmanlığı yapar 5.1. Halk sağlığını korur Hastaları tedavileri hakkında bilgili olmaları konusunda teşvik eder Bildirimler, uyarılar, ilaç bültenleri ve diğer yayınlar aracılığıyla ilaç güvenliği ile ilgili bilgilerini güncel tutar ve mesleki uygulamasına yansıtır İstenmeyen ilaç etkilerini önlemek için risk yönetimine yönelik uygulama ve denetime katkıda bulunur İlacın hastaya sunulması sürecinde daha önce yapılmış olan hataları değerlendirir ve tekrar edilmesini engelleyecek önlemleri alır Güvenli ilaç kullanımı ile ilgili hataların tanımlanması, kayıt altına alınması ve önlenmesi konusunda hastalarla net ve açık bir iletişim kurar Farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihaz güvenliği ile ilgili konuları diğer eczane personelleri ile tartışır, tehlikeli uygulamaları tanımlar, yeni prosedürlerin uygulanmasına katkıda bulunur ve ilaç güvenliğine ilişkin riskleri ortadan kaldırmak için girişimde bulunur Farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihaz hataları açısından yüksek riskli olan farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihazları tanımlar, riski azaltmak ve ortadan kaldırmak için adım atar Hastalara, kamu ve diğer sağlık profesyonellerine farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihaz ile ilgili doğru, kaliteli, güvenli bilgileri sağlar ve tavsiyelerde bulunur Hastalara, kamu ve diğer sağlık profesyonellerine, reçetesiz ve reçeteli ilaçların kullanımı, kontrendikasyonları, depolanması ve yan etkileri de dâhil olmak üzere ilaç ve tıbbi cihazların güvenli ve akılcı kullanımı konusunda önerilerde bulunur Farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihaz ilgili bilgiler için kanıta dayalı uygun kaynakları kullanır Sorular karşısında reçeteye uygun olarak farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihaza ilişkin bilgilendirmeler yapar Kayıt ve bilgi yönetimi yapar Farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihazların maliyet-etkili kullanımını sağlamak için uygun bilgiye erişir Hastalara, topluma, öğrencilere ve diğer sağlık profesyonellerine farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihazlara yönelik eğitimler yapar Hastaların kültürel ve demografik özelliklerini dikkate alarak birinci basamak sağlık hizmeti sunar Ulusal sağlık ve ilaç politikalarına uygun olarak mesleğini yapar Hastaların gereksinimlerine uygun olarak yeni hizmetleri planlar ve uygular Hastalara uygun sağlık kuruluşlarına yönlendirir ve hastaların bu servislerle iletişiminde yardımcı olur. 13

14 6. Organizasyon ve yönetim becerisi 5.2. Halkın bilgi edinmesini sağlar 5.3. Araştırma becerisine sahiptir 6.1. Bireysel yönetim becerilerine sahiptir 6.2. Çalışma ortamını yönetir 6.3. İnsan kaynaklarını yönetir 6.4. Finansal kaynakları yönetir Hastaları toplum sağlığı, hastalıklar ve sağlıklı yaşam konularında bilgi verir ve eğitir Sağlığın teşviki ve geliştirilmesi konusunda fırsatları belirler Sağlığın teşviki ve geliştirilmesi ile ilgili girişimlere destek olur Sağlık alanında bilgilendirme yaparken kanıta dayalı kaynakları kullanır Farmasötik ve kozmetik ürünler ile tıbbi malzeme/cihaz araştırmalarında ve benzer araştırmalarda bilimsel prensipleri kullanır Araştırma, uygulama ve geliştirme faaliyetlerini başlatmak amacıyla sahip olduğu beceriyi kullanır Araştırma etiği ilkelerine uygun davranır Araştırma sonuçlarını uygular ve paylaşır Çalışmalarını yürütürken planlı ve verimli çalışır Çalışma süre ve aşamalarını uygun şekilde planlar ve yönetir İşleri yaparken öncelikleri gözetir Çalışma ortamında gerekli sorumlulukları üstlenir Görevinin sorumluklarının bilincindedir Zamanı etkin yönetir Kritik olaylardan öğrenir Çalışma ortamı yönetimini organizasyon ve yönetim kuralları ilkelerine göre sürdürür Çalışma ortamı yönetimini işleyiş ve politikalara uygun yürütür Organizasyon yapısı içindeki rolüne uygun çalışır Yönlendirici ve yönetici olarak meslektaşları ile etkili bir şekilde çalışır Pozisyonunun gerektirdiği günlük işleri yönetir ve görevlendirme yapar Eczane kaynak gereksinimlerini tanımlar ve sorumlulukları içerisinde bu kaynakları verimli bir şekilde yönetir Çalıştığı alanın yönetimini eczacılık bakış açısı ile sağlar Pozisyonlarının gereği olan sorumluluklarına göre insan kaynaklarının yönetimini yapar Eczacı olan ve olmayan personele yönelik danışmanlık rolünü bilinçli olarak yapar Sistem ve işleyişe uygun performans yönetimi yapar Personel mesleki gelişimi ve eğitimini destekler ve katkı verir Finansal ve bütçe verisini yönetir ve etkin olarak analiz eder Sağlık hizmetini geri ödeme kurallarına uygun olarak sunar Geri ödeme talebini açık ve uygun şekilde yapar İlaçların maliyet fayda ve farmakoekonomik değerlendirme prensiplerine uygun davranır Mali kaynakları stratejik hedeflere uygun kullanır İlaç ve sağlık yönetimine kalite odaklı yaklaşım gösterir. 14

15 7. İlaç Geliştirilmesine Katkıda Bulunur 8.İlaç Ruhsat ve patentlendirme faaliyetlerinde etkin görev alır 6.5. Kalite güvencesi sistemini uygular 7.1. Doğal Kaynaklı ilaç etkin maddelerinin üretim, analiz ve geliştirmesinde yer alır 7.2. Sentetik ilaç etkin maddelerinin üretim, analiz ve geliştirmesinde yer alır 8.1.Ulusalkılavuzları inceler 8.2.Uluslararası kılavuz inceler 8.3.İlaçta patent aşamalarını yapar Sağlık hizmeti sağlamada geçerli politika ve işleyişe uygun davranır Kalite uygulamasının gereği olarak personelin sorumluluk düzeylerine göre standart işleyiş usulleri geliştirir, eğitimini verir ve uygular Uygulanan aktivitenin ölçümüne, değerlendirmesine ve gerektiğinde tekrar planlanmasına katkı sağlar Risk yönetimi dâhil olmak üzere ilaç ve hizmetlerin kullanımını iyileştirmek için kanıta dayalı değerlendirme yapar Hizmeti geliştirmek için denetim verilerini ve şikâyetleri bir geri bildirim olarak yöneticilerle işbirliği halinde kullanır Dokümantasyon ve kayıt tutma için bir sistem uygular Doğal kaynaklı ilaç etkin maddeleri için kaynak tarama yöntemlerini uygular Doğal kaynaklı ilaç etkin maddelerini tanımlar Doğal kaynaklı ilaç etkin maddeleri için yapı-etki ilişkilerini tanımlar Doğal kaynaklı ilaç geliştirme ve ürüne dönüştürmede mesleki bilgisini kullanır Sentetik ilaç etkin maddeleri için kaynak tarama yöntemlerini uygular Sentetik ilaç etkin maddelerini tanımlar Sentetik ilaç etkin maddeleri için yapı-etki ilişkilerini tanımlar Sentetik ilaç geliştirmede ve ürüne dönüştürmede mesleki bilgisini kullanır Güncel ve geçerli Ulusal kılavuzları kullanır Ürünün kılavuzlara uygunluğunu belirler CTD dosyası hazırlar Güncel ve geçerli Farmakopeleri ve Uluslararası kılavuzları kullanır Ürünün uluslararası klavuzlara uygunluğunu belirler Patent türlerini inceler Orijinal ilaçların patent koruma sürelerini göz önünde bulundurarak jenerik ilaç üretimini planlar Mezun Yetkinlikleri Yetkinlikler bir bireyin işiyle ilgili sahip olması gereken beceriler / yapması gereken görevler olarak tanımlanır. Yani bir eczacının, fakültesinden mezun olurken hangi görevleri hangi düzeyde yerine getirebileceğini gösterir. Eczacılık Yetkinliğinde yer alan Eczacılık Uygulamaları 1-4 arası derecelendirilmiştir. İlgili bölümde her düzeyin detaylı tarifi yer almakla birlikte aşağıdaki tabloda da belirtilmiştir; 15

16 Yetkinlik düzeyleri; 1) Uygulamanın nasıl yapıldığı konusunda bilgi sahibidir ve yönlendirme yapar. 2) Tek başına ancak kaynaklar/kılavuzlar/yönergeler ile veya yardım alarak uygulamayı yapar. 3) Genel uygulamalarda yardım almadan yapar. 4) Karmaşık durumlarda tek başına yapar. No Yetkinlikler/Görevler Yetkinlik Düzeyleri 1. Doğal kaynaklardan etkin maddeleri elde eder 2 2. Doğal kaynaklardan etkin/yardımcı madde geliştirir 2 3. Etkin madde elde edilen doğal kaynakların kalite kontrollerini yapar 2 4. Doğal kaynakların kalite kontrolünü yapar 2 5. Geleneksel bitkisel tıbbi ürünler hakkında danışmanlık yapar 3 6. İlaç etkin maddesi sentezler 2 7. İlaç etkin maddesi geliştirir 2 8. İlaç etkin madde safsızlıklarını elde eder 2 9. İlaç sentezinde kimyasal yöntemleri kullanır İlaç sentezinde biyoteknolojik yöntemleri kullanır İlaç etkin maddelerinin karakterizasyon analizlerini yapar İlaç analizlerinde ince tabaka kromatografisi (İTK) yöntemini kullanır İlaç analizlerinde kolon kromatografisi yöntemini kullanır İlaç analizlerinde Yüksek Basınçlı Likit Kromatografisi (HPLC) yöntemini kullanır İlaç analizlerinde Gaz Kromatografisi (GC) yöntemini kullanır İlaç analizlerinde kimyasal yöntemleri kullanır İlaç analizlerinde kalitatif yöntemleri kullanır İlaç analizlerinde kantitatif yöntemleri kullanır İlaç analizlerinde UV spektrofotometrik yöntemleri kullanır İlaç analizlerinde IR spektrofotometrik yöntemleri kullanır İlaç analizlerinde NMR spektrometrik yöntemleri kullanır İlaç analizlerinde kütle spektroskopisi yöntemleri kullanır Etkin maddelerin safsızlıklarının tayininde analiz metotlarını kullanır Yeni aday molekülleri tasarlar Yeni aday molekülleri geliştirir Yeni aday moleküllerin eldesini yapar Yeni aday moleküllerin yapı aydınlatılmasını yapar Makromoleküler hedefler ile etkin maddenin etkileşimini tanımlar İlaç metabolizmasını tanımlar Etkin maddelerin metabolitlerini tanımlar Etkin maddelerin metabolitlerini elde eder İlaç taşıyıcı sistemlerini tasarlarlar Katı dozaj formlarını tasarlar Yarı katı dozaj formlarını tasarlar Sıvı dozaj formlarını tasarlar Aerosol dozaj formlarını tasarlar Kozmetik ürünleri tasarlar 2 16

17 38. İlaç taşıyıcı sistemlerini üretir Farmasötik hesaplama yapar (DOZ ve FORMÜLASYON) Radyofarmasötik ürünleri hazırlar Biyoteknolojik ürünleri hazırlar Dermokozmetik ve fitokozmetik ürünleri hazırlar ve sunar Homeopatik ürünleri hazırlar ve sunar İlaç formülasyonu geliştirir İlaçlara analitik metot geliştirir İlaçlara analitik metot uygular Pilot ölçekte üretimler yapar Proses ve analitik metod validasyonları yapar Preklinik ilaç araştırmaları yapar Klinik ilaç araştırmaları yapar Ürün iyileştirme çalışmaları yapar Stabilite çalışmaları yapar Cihaz kullanımını gerektiren yöntemlerde SOP hazırlar ve değerlendirir Dissolusyon testlerini yapar Ön-formulasyon çalışmaları yapar Ölçü ve tartı aletlerinin kalibrasyon işlemlerini yapar Hammadde/yarı mamul/bitmiş mamulde kalite kontrolleri yapar Ruhsat dosyalarının ilgili bölümlerini CTD/OTD formatında hazırlar ve değerlendirir Bitmiş üründe kısa ürün bilgisi (KÜB) ve Kullanma Talimatı (KT) hazırlar İlaçla ilgili patent tarama ve değerlendirme çalışmaları yapar İlaç üretiminde mikrobiyolojik kontaminasyon kontrolleri yapar Kozmetiklerin mikrobiyolojik incelenmesini yapar Biyoyararlanım çalışması yapar Biyoeşdeğerlik çalışması yapar Zehirli ve narkotik bitkileri teşhis eder Tıbbı bitkileri teşhis eder Radyasyondan korunur İlaç danışmanlık hizmeti verir Akılcı ilaç kullanım ilkelerini uygular İlaçların farmakolojik etkilerini değerlendirir İlaç-ilaç etkileşmelerini saptar ve değerlendirir İlaç-besin etkileşmelerini saptar ve değerlendirir İlaç-doğal ürün etkileşmelerini saptar ve değerlendirir İlaç-hastalık etkileşmelerini saptar ve değerlendirir İlaçlar arasındaki kimyasal geçimsizliği saptar ve değerlendirir İlaçların dozlarını kontrol eder Uyumsuzluk durumunda reçeteyi hekime doğrulatır İlaçların istenmeyen etkilerini saptar ve değerlendirir İlaçların toksik etkilerini saptar ve değerlendirir İlaç dışı kimyasalların toksik sonuçlarını saptar ve değerlendirir 2 17

18 81. Hastanın ilaç öyküsünü alır İlaç ve tıbbi ürünlerin depolanmasını sağlar Reçeteyi karşılar ve reçetedeki ilaçları hazırlar Reçeteli ve reçetesiz ilaçların hastaya sunulmasını sağlar Reçeteli ve reçetesiz ilaçların kaydedilmesini sağlar Hastanın ilaç tedavi sürecini izler Ortaya çıkan istenmeyen etkileri sorumlu hekim ile paylaşır Farmakovijilans uygulamasına katılır Diyabette akılcı ve güvenli ilaç kullanımı konularında hasta ve ilgili sağlık personelini 3 bilgilendirir 90. Yenidoğanda akılcı ve güvenli ilaç kullanımı konularında hasta ve ilgili sağlık 2 personelini bilgilendirir 91. Pediatride akılcı ve güvenli ilaç kullanımı konularında hasta ve ilgili sağlık personelini 2 bilgilendirir 92. Geriatride akılcı ve güvenli ilaç kullanımı konularında hasta ve ilgili sağlık personelini 2 bilgilendirir 93. Gebelikte ve laktasyon dönetinde akılcı ve güvenli ilaç kullanımı konularında hasta ve 3 ilgili sağlık personelini bilgilendirir 94. Hipertansiyonda akılcı ve güvenli ilaç kullanımı konularında hasta ve ilgili sağlık 3 personelini bilgilendirir 95. Kronik solunum sistemi hastalıklarında akılcı ve güvenli ilaç kullanımı konularında hasta 3 ve ilgili sağlık personelini bilgilendirir 96. Enfeksiyon hastalıklarında ilaç ve sağlık danışmanlığı yapar Enfeksiyon yönetiminde görev alır Antibiyotik yönetiminde görev alır Biyokimyasal analizleri yapar Biyokimyasal verileri değerlendirir Biyoteknolojik ve biyobenzer ürün analizi yapar Santral sinir sistemi hastalıklarında ilaç ve sağlık danışmanlığı yapar Kas iskelet sistemi hastalıklarında ilaç ve sağlık danışmanlığı yapar Endokrin sistem hastalıklarında ilaç ve sağlık danışmanlığı yapar Gastrointestinal hastalıklarında ilaç ve sağlık danışmanlığı yapar Hematopoetik hastalıklarında ilaç ve sağlık danışmanlığı yapar Dolaşım sistemi hastalıklarında ilaç ve sağlık danışmanlığı yapar İmmün sistem hastalıklarında ilaç ve sağlık danışmanlığı yapar Üriner sistem hastalıklarında ilaç ve sağlık danışmanlığı yapar Solunum sistemi i hastalıklarında ilaç ve sağlık danışmanlığı yapar Genital sistem hastalıklarında ilaç ve sağlık danışmanlığı yapar Dermatolojik ilaç ve sağlık danışmanlığı yapar Onkolojik ilaç ve sağlık danışmanlığı yapar Hastaların erişilebilir sağlık hizmetlerine başvurup yararlanmaları konusunda hastalara 3 yardım eder 115. Farmasötik bakım hizmeti sunar Hasta profili oluşturur ve takip eder 4 18

19 117. İlaç kan düzeylerini izler ve yorumlar Majistral preparatları hazırlar Hastanede antineoplastik ilaçları hazırlar Belli ilaçların hazırlanmasında steriliteye uyar İlaçları uygun koşullarda saklar İlaç imha sürecinde görev alır İlaç stok kontrolünü yapar ve düzenler Yeşil ve kırmızı reçete ilaçlarını sunar ve yönetir Mor ve turuncu reçete ilaçlarını sunar ve yönetir Birincil koruyucu sağlık hizmetlerinde girişimsel olmayan yöntemlere destek olur ve 3 gerektiğinde hekime yönlendirir 127. Uygun olan durumlarda eşdeğerini sağlayarak ilaç harcamalarında maliyetminimalizasyonuna 3 katkı sağlar 128. İnhaler cihazlarının akılcı ve güvenli kullanımı konusunda hastayı bilgilendirir İnsülin enjeksiyon preparatlarının akılcı ve güvenli kullanımı konusunda hastayı 4 bilgilendirir 130. Kan şekeri ölçüm cihazının akılcı ve güvenli kullanımı konusunda hastayı bilgilendirir Bitkisel çaylar konusunda kullanıcıları bilgilendirir Veteriner ilaçları konusunda danışmanlık verir Tarım ilaçları konusunda danışmanlık verir Uyarıcı/bilgilendirici şekilde ilaçları etiketler İlaçların uygun saklama koşulları hakkında hastaları bilgilendirir Soğuk zincir ilaçları gibi özel paketleme ve saklama gerektiren ilaçların güvenliği ve 4 stabilitesi için gerekli önlemleri alır ve hastayı bilgilendirir 137. Tedavi süresince hasta uyuncunu izler ve değerlendirir Hasta uyuncunu artırıcı stratejiler geliştirir İlk yardım talimatını uygular Sunumlarda görsel ve işitsel araç/materyal kullanır Literatür tarama ve kaynak kullanımı yapar Eczaneyi işletir ve yönetir Sağlık profesyonelleri, hasta, hasta yakınları ve ilgili tüm paydaşlarla uygun ile iletişim 4 kurar 144. Farmakoekonomik değerlendirme yapar İlaç ve sağlık politikalarını değerlendirir Liderlik yapar Toplumu ilaç ve sağlık konusunda yönlendirir Kanıta dayalı eczacılık uygulamaları yapar İlaç endüstrisinde pazarlama stratejisi geliştirir İkna edici iletişim kurar Finansman yönetimi yapar Girişimcilik eğitimi bilgisini kullanır Etkin madde ve metabolitlerinin tanımlanmasında spektroskopik yöntemleri kullanır Etkin madde ve metabolitlerinin tanımlanmasında kromatografik yöntemleri kullanır İlaç ve biyokimyasal parametreler arasındaki etkileşimleri değerlendirir 2 19

20 156. Radyasyonun etkileri ve radyasyondan korunma hakkında bilgilendirme yapar Klinikte kullanılan radyofarmasötikler hakkında bilgilendirme yapar Biyobenzer ilaçların hastaya sunulmasını sağlar Biyoeşdeğer ilaçların hastaya sunulmasını sağlar Eczacılıkta bilgi yönetim sistemlerini kullanır Obezite hakkında hastaları bilgilendirir Aydınlatılmış onam alır Dekontaminasyon, dezenfeksiyon, sterilizasyon, antisepsi koşullarını sağlar Mikroskopik inceleme yapar Hijyenik el yıkar Kan basıncı ölçümü yapar Aile planlaması danışmanlığı yapar Olağan dışı durumlarda sağlık hizmeti sunar Topluma sağlık eğitimi verir 3 Semptomlar ve Klinik Durumlar Semptom ve durumlar listesi, bir eczacının klinik ortamlarda (hastane vb) ve diğer ortamlarda (eczane, yerleşim merkezi vb) karşı karşıya olacağı ve belirli düzeylerde yönetmesi gereken ilk karşılaşma durumlarını içerir. Ulusal ÇEP te sıralanan semptomlar ve klinik durumlar ile diğer durumlar için belirlenen düzeyler aşağıda belirtilmiştir. Sağlıklılık durumları Çevresel (fiziksel çevre, sosyokültürel çevre) / Küresel Durumlar Eczacılık Uygulamaları Bu davranışlar için üç durum tarif edilmiştir: ÖY (Öneri yapar) ve (Hekime yönlendirir) ve SPY (Saptar, Planlar ve Yönlendirir) kodlamasıdır. Semptomlar ve Klinik Durumlar Ağız kuruluğu Anemi Ateş Baş dönmesi Başağrısı Boğaz ağrısı Bulantı kusma Burun akıntısı / tıkanıklığı Dispepsi Diyare Hipertansiyon DÜZEY ÖY- 20

21 Hipotansiyon İlaçların istenmeyen etkileri / ilaç etkileşmeleri İştahsızlık Kabızlık Karın ağrısı Kaşıntı Kilo artışı / fazlalığı Kilo kaybı Öksürük Polidipsi Poliüri Pollaküri / Noktüri Sokmalar (böcek) / Isırıklar Adli ve / veya Psikososyal Durumlar Agresyon (sinirlilik) Alkol ve madde kullanımına ait sorunlar ve bağımlılık, Hukuki durumlar / sorumluluklar İhmal ve istismar (Çocuk, yaşlı, engelli, incinebilir gruplar) Şiddet (Aile içi şiddet, çocuğa, kadına, sağlık personeline yönelik şiddet, iş yerinde şiddet, mobing) Risk yönetimi ve malpraktis Yaralar ve yaralanmalar Yeme davranışı sorunları Zehirlenmeler DÜZEY 21

22 ÖĞRETİM YILINDAN İTİBAREN FAKÜLTEMİZDE UYGULANACAK MODÜLER EĞİTİM SİSTEMİ Fakültemizde 10 yarıyıl süren eğitim sürecinde, öğrenciler 3 farklı fazda, 5 farklı koridor içerisinde 37 farklı zorunlu dersi (kurulu) başarı ile tamamlamak zorundadır. Dönemlik olarak açılan dersler (kurullar) aynı anda birden fazla koridor ile ilişkili olabilir. Her dönem açılacak derslere ilişkin bilgiler ayrıntılı şekilde öğrencilere ilan edilir. Öğrenciler bu sayede ilgili dersin amacı, koordinatörü, asistanı, modül sayısı, modül süreleri ve konu içerikleri, sınav sayısı ve uygulama şekilleri, sınav tarihleri, sınavların geçme notuna katkısı, sınav süreleri, sınavların değerlendirilme şekli, konulara göre soru dağılımları ve geçme notu gibi bilgilere dönem başından itibaren sahip olurlar. Açılan her ders kurul belirtke tabloları ile birlikte öğrenciye sunulur. Böylece öğrenci ders sonunda kazanması gereken mesleki/temel yetkinlikler hakkında bilgi sahibi olur. Ders programı tanıtımına başlamadan önce modüler eğitim sisteminin birer ögesi olan, faz (evre), koridor, kurul ve modül kavramlarının kısaca açıklanması gerekmektedir. Faz Eğitim programımız içerisinde 1. yarıyıldan 10. yarıyıla kadar geçen süreç içerisinde öğrencilerin aldıkları derslerden beklenen kazanımları dikkate alınarak hazırlanmış farklı içerik ve büyüklüklere sahip basamaklardır. Programımız 1-4. yarıyılları kapsayan Faz 1, 5-8. yarıyılları kapsayan Faz 2 ve yarıyılları kapsayan Faz 3 olmak üzere 3 faza ayrılmıştır. 1) Faz 1: Öğrencilerin ileriki fazlarda karşılaşacağı meslek bilimleri ile ilişkili fazlara hazırlık niteliği taşıyan ve ağırlıklı olarak eczacılıkla ilgili temel bilgi ve becerilerin kazanılacağı fazdır. 2) Faz 2: Farmasötik bilimler ağırlıklı olan bu fazda öğrencilerin eczacılık mesleği ile ilgili teorik ve pratik bilgileri kazanması amaçlanmaktadır. 3) Faz 3: Eczacılık meslek uygulamaları ile araştırma ve sosyal becerilerin pekiştirildiği fazdır. Koridor Kendi içinde bir bütünü oluşturabilecek bir veya birden fazla program yeterliliğini destekleyebilecek derslerin fazlara uygun olarak düzenlendiği eğitim süreçleridir. Fakültemizde öğrencilerin öğrenim süreleri boyunca tamamlayacağı koridorlar ve amaçları aşağıda belirtilmiştir. 1) Farmakoterapi ve Akılcı İlaç Kullanımı Koridoru Bu koridorun amacı; mezunların vücut sistemlerini tanımalarını, sistemlerin anatomik, fizyolojik ve biyokimyasal özelliklerini açıklayabilmelerini, sistemler üzerine etki eden ilaçları sınıflandırabilmelerini, etki mekanizmalarını sorgulayabilmelerini, ters ve yan etkilerini açıklayabilmelerini, uygun ilacın belirlenmesinde etkililik, güvenlik, uygunluk ve maliyet kriterlerini benimsemelerini ve hastalara yaşam kalitelerini artırmayı amaçlayan ilaç tedavileri ile ilgili gerekli bilgilerin sorumlulukla verilmesini sağlamaktır. 22