AKÇATARLA ORTAOKULU BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ SINAVI ÇALIŞMA KÂĞIDI

Transkript

1 Mahmut Gürkan KAYA Bilişim Teknolojileri Öğretmeni AKÇATARLA ORTAOKULU BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ SINAVI ÇALIŞMA KÂĞIDI Dosya Nedir? Bilgisayarımızda bilgilerin kayıt edildiği birimlere dosya denir. Dosyanın içerisindeki bilgi; resim, müzik, metin(yazı), çizim vb. bilgiler olabilir. Bilgisayarımızda kullandığımız programlar ürettikleri bilgileri dosya denilen birimlerin içerisinde saklarlar. Örneğin; bilgisayarımızda çizdiğimiz bir resmi kaydettiğimiz zaman içerisinde çizdiğimiz resmin bulunduğu bir dosya oluşur. Bilgisayarımız dosyaları simgelerle gösterir. Klasör Nedir? Bilgisayarımızda ortak bir özelliğe sahip dosyaları bir arada bulunduran birimlere klasör denir. Klasörleri günlük hayatımızda kullandığımız dosya klasörlerine benzetebiliriz. Klasörler bilgisayarımızda birbiri ile ilgili dosyaları bir arada saklamamızı ve gruplandırmamızı sağlayan kümelerdir. Klasörler sadece dosyaları değil başka klasörleri de gruplandırmamızı sağlarlar. Niçin Klasör Kullanırız? Klasörler bilgisayarımızdaki dosyaları gruplandırarak istediğimiz zaman kolayca dosyalarımıza ulaşmamızı sağlarlar. Örneğin; tüm müzik dosyalarımızı bir klasöre, tüm resim dosyalarımızı bir klasöre ve tüm oyunlarımızı bir klasöre yerleştirerek dosyalarımızı gruplandırabiliriz. Müzikler Resimler Oyunlar Örneğin; fotoğraflarımızı Resimler, müziklerimizi Müziğim, yazılarımızı da Belgelerim klasörüne koyarız. Böylece hangi dosyaya ihtiyacımız varsa o klasöre gider ve zaman kaybetmeden o dosyayı açabiliriz.

2 Klasör Kullanmazsak Ne Olur? Mahmut Gürkan KAYA Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Klasörleri kullanarak dosyalarımızı gruplandırmazsak, daha sonra dosyalarımıza ihtiyaç duyduğumuzda onlara ulaşmakta güçlük yaşarız. Dosya ve Klasör İsimleri Dosya ve klasörlerimize daha sonra kolayca ulaşabilmek için dosya ve klasörlere, içeriğinde bulunan bilgi ile alakalı bir isim vermeliyiz. Örneğin; 23 Nisan ile ilgili şiirin bulunduğu bir dosyaya 23 Nisan ismini verebiliriz. Dosya ve klasörlerimizi isimlendirirken yandaki karakterleri kullanamayız. Örneğin; bilgisayarımızda oluşturduğumuz bir klasöre Belgelerim*, Bel/ge/le/rim ya da <Belgelerim> gibi yukarıda belirtilen karakterleri içeren isimler veremeyiz. Alt Klasör Nedir? Bir klasör içerisinde birden fazla klasör yer alabilir. Bir klasörün içerisinde oluşturulan klasörlere alt klasör denilmektedir. Örneğin; Oyunlar klasörü içerisine Savaş Oyunları, Zekâ Oyunları, Yarış Oyunları ve Spor Oyunları alt klasörlerini ekleyebiliriz. Önemli Notlar Bir klasör içerisinde aynı isme sahip birden fazla klasör bulunamaz. Bir klasör içerisinde aynı isme sahip birden fazla dosya olamaz. Ancak bir klasör içerisinde aynı ismi taşıyan farklı türdeki dosyalar bulunabilir. Dosya ve klasör adlarında büyük ve küçük harfler aynı kabul edilir. Örneğin, OYUNLAR isimli klasör ile oyunlar isimli klasör aynıdır. Dosya ve klasörler ile ilgili yapabileceğimiz işlemlere ulaşmak için seçtiğimiz dosya ya da klasörün üzerinde faremizin sağ tuşuna basmalıyız. Açılan menüden; dosya ve klasörlerimizi yeniden adlandırma, silme, kopyalama, kesme ve yapıştırma işlemlerini yapabiliriz.

3 Dosya ve Klasörleri Kopyalama ve Taşıma Mahmut Gürkan KAYA Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Bilgisayarımızda oluşturduğumuz dosya ve klasörleri bir kayıt ortamından başka bir kayıt ortamına kopyalayabilir ya da taşıyabiliriz. Örneğin; bilgisayarımızda masaüstüne (sabit diskine) kaydettiğimiz bir dosyayı veya klasörü flaş belleğimize kopyalayabiliriz ya da taşıyabiliriz. Dosya ve klasörlerimizi kopyalamak için: Kopyalamak istediğimiz dosya veya klasörün bulunduğu konumu açarız. Kopyalamak istediğimiz dosya veya klasörü seçtikten sonra faremizin sağ tuşuna tıklarız. Açılan menüden Kopyala komutunu seçeriz. Dosya veya klasörü nereye kopyalamak istiyorsak o konuma gideriz ve tekrar faremizin sağ tuşuna tıklarız. Açılan menüden Yapıştır komutunu seçeriz. Kopyalama işlemi ile asıl dosya veya klasör orijinal konumunda kalırken oluşturulan bir kopyası da yeni konumda görünür. Dosya ve klasörlerimizi taşımak için: Taşımak istediğimiz dosya veya klasörün bulunduğu konumu açarız. Taşıyacağımız dosya veya klasörü seçtikten sonra faremizin sağ tuşuna tıklarız. Açılan menüden Kes komutunu seçeriz. Dosya veya klasörü nereye taşımak istiyorsak o konuma gideriz ve tekrar faremizin sağ tuşuna tıklarız., Açılan menüden Yapıştır komutunu seçeriz. Taşıma (Kesme) işlemi ile asıl dosya veya klasör orijinal konumunda alınarak yeni konuma taşınır. DOSYA UZANTILARI Bilgisayarımızda kaydettiğimiz bütün dosyaların isimleri üç bölümden (dosya adı, nokta, dosya uzantısı) oluşur. Dosya uzantılar her zaman görüntülenmez. Bilgisayarımız dosyanın uzantısına bakarak onun türüne ve hangi programda açacağına karar verir. Dosya uzantıları dosyanın soy ismi gibidir. 1. Dosya Adı: Dosyaya kendimizin verdiği isimdir. Bu isim ile dosya içerisinde ne olduğunu dosyayı açmadan bilebiliriz. Örneğin, Anneler Günü Şiiri.txt dosyasında anneler gününe ait bir şiir olduğunu açmadan anlayabiliriz. 2. Nokta: Dosya adı ile dosya uzantısı ayıran işarettir. Tüm dosyalarda bulunur. Örneğin, İstiklal Marşı.mp3 3. Uzantı: Dosyanın türünü, hangi yazılım tarafından oluşturulduğunu ve açılabileceğini gösteren kısımdır. Genellikle 3 harften oluşur. Bu harfler dosya türünün İngilizce karşılığının kısaltmasıdır. Örneğin şiir yazdığımız bir dosyanın uzantısı TXT dir. TXT uzantısı TEXT kelimesinin kısaltılmış hali olup yazı anlamına gelir. Bir dosyanın sadece uzantısına bakarak içerisindeki bilginin türünü öğrenebiliriz. Örneğin MP3 uzantılı bir dosyada müzik, PDF uzantılı bir dosyada bir elektronik kitap olduğunu dosyayı açmadan anlayabiliriz.

4 Mahmut Gürkan KAYA Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Popüler Dosya Uzantıları Dünya üzerinde sık kullanılan dosya uzantıları aşağıdaki gibidir. Bunlar dışında da birçok dosya uzantısı mevcuttur. Dosya Uzantısı TXT DOC, DOCX XLS, XLSX MP3, WAV BMP, JPG, PNG GIF PDF AVI, MPEG, MOV, MKV EXE PPT ZIP, RAR HTML, PHP İçerik Yazı dosyası uzantısıdır. Wordpad programı ile oluşturulan dosyaların uzantısıdır. Microsoft WORD programı uzantısı (doc) ile karıştırmayın. Kelime İşlem (Microsoft Word) programında oluşturulan belge, doküman dosyalarının uzantısıdır. Microsoft Office Excel programı ile oluşturulmuş hesaplama tablolarıdır. Ses ve Müzik dosyalarıdır. Windows Media Player, Winamp, Real Player vb. programlarla açılabilir. Resim ve grafik dosyalarıdır. Windows Resim Görüntüleyici, Photoshop, Paint vb. programlarla açılabilir. Hareketli Resim dosyalarıdır. Hareketli resim dosyalarının uzantısı gif olmasına rağmen uzantısı gif olan her resim dosyası hareketli olmayabilir. Elektronik Kitap dosyalarıdır. Adobe Reader, Foxit Reader vb. programlar ile açılabilir. Video (Film) dosyalarıdır. Windows Media Player vb. programlar ile açılabilir. Bilgisayarımızda çalışan programların uzantılarıdır. Virüs vb. zararlı programların uzantılarının da exe olduğu unutulmamalıdır. Microsoft Office Powerpoint programı ile oluşturulmuş sunu dosyalarıdır. Sıkıştırılmış dosyalardır. Winrar ve Winzip programları ile açılabilir. İnternet sitelerini oluşturan dosyalardır. İnternet Explorer, Google Chrome vb. programlar ile açılabilir.

5 Mahmut Gürkan KAYA Bilişim Teknolojileri Öğretmeni KLAVYE NEDİR? Klavye, tuşlardan oluşan ve bilgisayardaki veri giriş işlemlerini yapan önemli bir donanım birimidir. Bilgisayarda yazı yazabilmek, veri ve komut girişi yapabilmek için klavye kullanılır. Klavyedeki tuşlar aşağıdaki şekil üzerinde gösterilmiştir. İMLEÇ NEDİR? Klavye ile yazı yazdığımız zaman ekranda çıkan yanıp sönen çubuğun adıdır. Klavye ile yazı yazabilmemiz için yazı yazacağımız yerde imleci konumlandırmamız gerekir. KLAVYE ÇEŞİTLERİ Q ve F olmak üzere iki çeşit klavye vardır. Klavyenin en sol üst köşesindeki harfe göre ismini alır. Dizilimleri farklıdır. KLAVYE TUŞLARI Klavye üzerindeki tuşlar 7 gruba ayrılırlar. 1. Kontrol Tuşları 2. Kilitleme Tuşları 3. İmleç Kontrol Tuşları 4. Yazı Tuşları 5. Sayı Tuşları 6. Yön Tuşları 7. Fonksiyon Tuşları 1- KONTROL TUŞLARI ENTER Giriş Tuşu: Yapılan bir işlemin onaylandığını ya da bittiğini gösterir. Kelime işlem programlarında bir alt satıra geçmek için kullanılır.

6 CTRL Mahmut Gürkan KAYA Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Kontrol Tuşu: Diğer tuşlarla birlikte kullanıldığında değişik işlevleri yerine getirir. Örneğin; Ctrl+Z yapılan işlemi geri alır. ALT Alternatif Tuşu: Bazı tuşlarla birlikte kullanıldığında program tarafından belirlenmiş işlevi yerine getirir. Bazı programlarda menü seçeneklerinin aktif hale getirilmesini sağlar. ALT GR Alt Gr Tuşu: Üç görevli tuşların üçüncü görevlerini yerine getirmek için kullanılır. Örneğin; Alt Gr+3 tuşuna birlikte basıldığında ekrana # karakteri yazılır. ESC İptal Tuşu: Verilen komutu iptal etmek, yapılan işten vazgeçmek ya da bir önceki adıma geri dönmek amacıyla kullanılır. TAB Sekme Tuşu: Programa göre farklılık gösterir. Örneğin; kullanıcı tarafından atanmış karakter sayısı kadar boşluk bırakılmasını, pencerelerle çalışırken menüler arası geçişi, tablolar ile çalışırken de hücreler arasında geçişi sağlar. SHIFT Kaldırma Tuşu: Başka tuşlarla birlikte kullanıldığında işlev kazanan bir tuştur. Klavyedeki harf tuşlarıyla beraber kullanıldığında harfin küçük ya da büyük olmasını sağlar. İki yada üç görevli tuşlarla beraber kullanıldığında ise ikinci görevi yerine getirir. PRINT SCREEN Ekranı Yazdır Tuşu: Print Screen tuşuna basıldığında o andaki ekran görüntüsünü resim olarak belleğe alır. Belleğe alınan bu resim istenen belgeye yapıştır komutuyla eklenir. Yazıcı açık ise ekrandaki görüntü yazıcıdan alınabilir. BACKSPACE Geri SilmeTuşu: Solunda bulunan karakterlerin silinmesini sağlar. DELETE Silme Tuşu: İmlecin sağında bulunan karakterleri silmek amacıyla kullanılır.

7 INSERT Mahmut Gürkan KAYA Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Araya Ekleme Tuşu: Sözcüklerin arasına karakter eklemek için kullanılır. Sözcükte eksik yazılan karakter ya da karakterlerin sözcük silinmeden araya eklenmesini sağlar. WINDOWS Windows Tuşu: Bu tuşa basıldığında direkt olarak Başlat menüsü açılır. KISA YOL Kısa yol Tuşu: Bu tuş alt menüyü (kısa yol menüsü) açmak için kullanılır. Yani Mouse ile sağ tıkladığımızda çıkan menünün aynısı bu tuşa bastığımızda da çıkar. 2- KİLİTLEME TUŞLARI NUMLOCK Sayı Kilitleme Tuşu: Klavyenin sağ tarafında sayısal tuşlar vardır. Num Lock basılıysa(gösterge ışığı yanıyorsa) sayısal tuşlar çalışır. Basılı değilse yön tuşlarının işlevleri yerine gelir. CAPS LOCK Büyük Harf Kilitleme Tuşu: Harflerin ekrana, büyük ya da küçük yazılacağını belirler. Klavyenin sağ üst köşesinde bulunan göstergesinin ışığı yanıyorsa büyük harfle, yanmıyorsa küçük harfle yazılır. SCROLL LOCK Scroll Lock Tuşu: İmlecin bulunduğu yeri değiştirmeden ekranın hareketini sağlar. Bu tuşa basılıyken yön tuşları kullanıldığında, ekran hareket eder, fakat imleç ilk yerinde durur. Böylece belge içinde bulunduğumuz yere, kolaylıkla dönebiliriz. 3- İMLEÇ KONTROL TUŞLARI HOME Başa Git Tuşu: İmleci satırın en başına getirir. Ctrl+Home tuşu imleci belgenin en başına getirir. END Sona Git Tuşu: İmleci satırın en sonuna getirir. Ctrl+End tuşu imleci belgenin en sonuna getirir. PAGE UP Page Up Tuşu: İmleci bulunduğu yerden bir ekran boyu yukarı taşır. Yani bir önceki sayfayı görüntüler.

8 Mahmut Gürkan KAYA Bilişim Teknolojileri Öğretmeni PAGE DOWN Page Down Tuşu: İmleci bulunduğu yerden bir ekran boyu aşağı taşır. Yani bir sonraki sayfayı görüntüler. 4- YAZI TUŞLARI Yazı yazmaya yarayan tuşlardır. Aşağıdaki bir Q klavye benzetmesidir. Eğer sol üst köşede F bulunsaydı bu bir F klavye olurdu. 5- SAYI TUŞLARI Sayılarla işlemler yapmaya yarayan tuşlardır. Klavyenin sağ tarafında ve harf tuşlarının üzerinde bulunurlar. 6- YÖN TUŞLARI İmlecin yukarı hareket etmesini sağlar. İmlecin aşağı hareket etmesini sağlar. İmlecin sola hareket etmesini sağlar. İmlecin sağa hareket etmesini sağlar. 7- FONKSİYON TUŞLARI Klavyenin en üst kısmında bulunan fonksiyon tuşları program tarafından verilen özel işleri yaparlar. Yani programa göre görevleri değişen tuşlardır.