GRUP 6: DOĞU KARADENİZ

Transkript

1 GRUP 6: DOĞU KARADENİZ Gümüşhane Ordu Kars Moderatör: Prof.Dr.Leyla Karaoğlu Raportör: Arş.Gör.Öznur Altıntaş Sekreter: Arş.Gör.Merve Kılıçbay

2 1) YAŞLANMA SÜRECİNDE YEREL YÖNETİMLERİN ROLÜ Yerel yönetimlerin yaşlanma sürecinde etkin rolü yoktur. Belediye kent konseylerinde yaşlı meclisi yoktur. Belediyeler finansal açıdan güçlü değildir. İl genel meclisi ile belediye meclisi arasındaki işbirliği az Belediyeler yasal düzenlemelerle görevlendirilmelidir Yaşlılarla ilgili hizmetler daha çok İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü ve kamu kurumlarınca verilmektedir. Öncelikle yerel yönetimler, başkanlar ve üst düzey yöneticiler yaşlı dostu kent konusunda eğitilmelidir Çevre ve bayındırlık ile ilgili ruhsatlandırma ve ihalelerde farkındalıklarını artırmak ve sorumlu davranmalarını sağlamak için

3 2. YAŞLANMA SÜRECİNDE KENTLERDE HALKIN VE SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİNİN KATILIMINI ARTIRMA Dernek ve STK sayı olarak fazla ancak yaşlılarla ilgili olanlar ve nitelikli olanları az. Gümüşhane: Engelliler derneği, Gaziler derneği Ordu: Engelliler platformu Kars: SODES, DOLUNAY Özellikle yaşlıların da katılacağı STK lar artırılabilir (Yaşlılar için yaşlılar derneği, emekliler derneği, vs). İlin sanayicilerinden bireysel bağış şeklinde katkı alınabilir (Araştırma, proje geliştirme, hizmet sunumu için) Gümüşhane-Aydın Doğan Meslek odaları sürece katılabilir Şöförler odası ulaşımda kolaylıklar sağlayabilir Lokantacılar odası diyet yemek sunumu ile ilgili hizmetler verebilir Yazılı ve görsel medyadan yaşlılıkla ilgili toplum eğitimi ve baskı oluşturma amacıyla faydalanılabilir

4 3. YAŞLI VE ENGELLİ BAKIMINDA İLLERDEKİ HİZMETLER (KAMU, ÖZEL SEKTÖR VE SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI VB.) YAŞLI BAKIMI VE HİZMETLERİNİ SUNACAK PERSONELİN EĞİTİMİ Sağlık Müdürlükleri tarafından engellilere yönelik evde bakım hizmetleri yürütülmeye başlanmıştır, personel eğitimi yapılmaktadır ancak yaşlıları kapsamamaktadır Yaşlılar evlerinde kalmayı tercih etmektedir, evde yaşlı bakımı, çağrı, tele-bakım konuları gündeme getirilmelidir Devlet hastanelerinde hasta kabulünde 65 yaş üstüne kolaylık sağlanmaktadır Gümüşhane den iki örnek İl özel idaresi evde bakım ile personele yönelik eğitim düzenlemiştir Sağlık Yüksek Okulu nda evde bakım bölümü açılmıştır Yaşlı nüfusun yüksek olması nedeniyle hastanelerde geriatri klinikleri oluşturulması ve geriatri alanında uzman hekim, hemşire ve personel yetiştirilmesi gereklidir-üniversite ve lise düzeyinde Doğu Karadeniz de bazı illerde kırsal alanda sağlık evi ebeleri halen çalışmakta- köylere mobil sağlık hizmeti götürülmekte Doğu Karadeniz sel, heyelan gibi doğal afetlerin sık görüldüğü bir bölge olduğundan afet durumlarında yaşlılara öncelikli hizmetlerin önceden değerlendirilmesi

5 4. YAŞLANMA SÜRECİNDE GÖNÜLLÜ PROJELERİN TEŞVİKİ Ordu da engellilere yönelik yürütülmüş olan faaliyetler yaşlı bakımı için de örnek teşkil edebilir Evlere yemek gönderilmiş. Şu anda yemek ve yemek yapmak için erzak yadımı yapılmaktadır. Engelliler platformu TOKİ den konut desteği almış; TOKİ 2500 konuttan 600 konutunu engellilere ayırmıştır 30 kişilik engelli grubunun tiyatro gösterimi mevcuttur. Bedensel engelliler spor kulübü bulunmaktadır. Kaldırımsız ordu kampanyası Yaşlılar için yaşlılar projesi-kuzey Avrupa örneği Emekli öğretmenler derneği gibi gönüllü kuruluşlar oluşturulabilir Bu konuda STK başkanlarıyla toplantılar yapılabilir Belediyeler bünyesinde gönüllü hizmetler düzenlenebilir; evde bakım dahil Yalnız yaşayan yaşlılar için gönüllü koruyucu aileler İlkokullardan başlanılarak üniversitelerde gönüllük bilincinin geliştirilmesi Medyanın desteği-sosyal pazarlama Yaşlılar Günü Yaşlılar haftası

6 5. İLDE YAŞLI SAĞLIĞI VE YAŞLANMAYA YÖNELİK MEVCUT DURUM Doğu Karadeniz de yaşlı nüfus Türkiye ortalamasının üstünde Gümüşhane; %15 Gözlemlere göre yaşlıların en önemli sorunu yalnızlık ve kronik hastalıklardır Yaşlıların genel durumu ve sağlığı ile ilgili veri eksikliği söz konusudur 65 yaş üstü grubun sosyal, ekonomik, kültürel özellikleri, sağlık düzeyi, günlük yaşam aktiviteleri, yaşam kalitesi, ihtiyaçları ve önceliklerine yönelik araştırmalar yapılmalıdır yaş, cinsiyet ve yaşanılan yerin coğrafi ve kültürel yapısı göz önüne alınarak değerlendirilmeli. Bu araştırmalar 5-10 yıllık aralarla periyodik olarak tekrarlanmalıdır. Araştırmalarda derinlemesine görüşmeler yaparak yaşlıların kendi sağlık ihtiyaçlarını nasıl değerlendikleri konusunda bilgi alınmalı ve çözüme yaşlılar da katılmalıdır

7 6. İLDE KENT KONSEYLERİNİN VE BELEDİYELERİN YAŞLIYA YÖNELİK HİZMETLERİNDE MEVCUT DURUM Kent konseylerinde yaşlı meclisleri yok Kars ta yaşlılara yönelik olarak belediye tarafından 1+1 evler yapılıyor Kars ta belediye 50 dul insanın evinin tamir ve bakımını yapacak Kars ta belediye yaşlılar günü kutlamış İllerde kent kültürü var ve yeniliğe açık Belediyelerin yaşlıya yönelik hizmetleri genel olarak yetersiz Konut, ulaşım ve taşıtlar, çevre düzenlemesi, gürültü, sağlık hizmetleri,yaşlı parkları Yürüyüş yolları yapılıyor olması olumlu gelişmedir

8 7. YAŞLANMA SÜRECİNİN SAĞLIKLI YÖNETİMİNDE, İLDE VE ULUSAL DÜZEYDE ÖNGÖRÜLEBİLECEK MODEL VE STRATEJİK PLANLAMA Katılımcı illerin tümü kent konseyinde yaşlı meclisi kurulmasını önerecekler İllerin yaşlı dostu kent olması için öneride bulunacaklar DSÖ nün yaşlı dostu kentler rehberi, Amasya projesi, ulusal eylem planı model alınabilecek kaynaklar Mevcut durum araştırmasıyla başlanıp, sorunlar saptanıp, çözümler ilin kendi özelliklerine göre oluşturulabilir Kırsal alanda yaşayan yaşlıların fazlalığı Tarımda çalışan yaşlıların varlığı Uzun yaşam süresi olan yaşlıların varlığı Bu projeler yapılırken, üniversiteler, STK lar ve yerel yönetimler ve toplum katılımı sağlanmalı Yaşlı eğitimi gündeme getirilmeli Yaşlıların kendi sorunlarına yönelik eğitilmeleri, yaşam biçimi konusunda eğitilmeleri Yaşlıların teknoloji kullanımı konusunda eğitilmeleri (internet kullanımı) Bu tür eğitimler için ilk etapta Halk Eğitim Merkezleri kullanılabilir -eğitim almak için gelen yaşlılar burada sosyalleşerek kulüp kurma fırsatı yakalayabilir.

9 8.İLİNİZDE YAŞLI VE ENGELLİ TURİZMİ MEVCUT DURUM TESPİTİ İllerde yaşlılar için örgütlü bir turizm faaliyeti yok. İllerde geleneksel olarak yayla turizmi mevcut Yaylalarda ulaşım yeri ve sağlık hizmetleri bulunmamaktadır. Bunlar iyileştirilebilir. Yayla şenlikleri genç ve yaşlı kuşakların buluştuğu önemli bir sosyal etkinlik (horon= sportif etkinlik) Yaşlı ve engelliler için kamp alanları düzenlenebilir-ordu vosvos örneği Kars da geleneksel olan Cirit oyunu ve geniş otlaklar yaşlı ve engelliler için sportif olanak, sağlık olanağı ve turizm olanağı olarak değerlendirilebilir-at yetiştiriciliği Kars da eskiden var olan avlu kültürü sosyal etkinlik olarak yaşlılara sağlanabilir-farklı etnik yapıdan çocukların yemek için ağırlandığı avlular Ordu Boztepe de teleferik kullanımı turizmi geliştirmiş ve hem yaşlıların hem engellilerin katılımını artırmıştır.

10 Güçlü Noktalar Zayıf Noktalar Fırsatlar Tehditler Yeniliğe açık Katılımcı bir toplum STK ların çokluğu ve halk katılımının güçlü olması (bağış alma imkanı) Üniversite düzeyinde eğitim kurumları Araştırma, proje geliştirme ve yürütme potansiyeli mevcut Yaşlılar için evde bakım hizmetleri başlatılmış Güçlü medya desteği Yerel yönetimlerin finansman ve mevzuat olarak yetersiz olması Belediyelerin yaşlı sağlığına uygun olmayan konutları ruhsatlandırmadaki mevzuata aykırı ve özensiz davranması Belediye hizmetlerinin yetersiz olması, kentsel planlamanın yaşlılara uygun olmaması Yaşlılar ile ilgili veri eksikliği Derneklerin nitelik olarak yetersiz kalması ve kar amacı güden derneklerin varlığı Yaşlı sağlığı hizmetlerinin yetersiz olması( geriatri polikliniği, gündüz bakım evi,..) Geleneksel aile yapısının hala güçlü olması İllerimizde yaşlıların kendi evlerinde aktif olarak yaşama isteği Kırsal alanda aktif bir yaşlı nüfusun varlığı Yeşil alanların varlığı İl dışında çalışan ekonomik olarak aktif nüfus İşsizlik Dış Göç Yoksulluk Endüstrileşme ve yalnızlaşma Teknolojinin kullanılamaması Coğrafi koşulların zorluğu Kırsal alandaki yaşlıların kapsam dışı kalması