ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖRLERİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ VE UYGULAMALARI. Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı Özel Atıklar Şubesi Ziya DURUCAN

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖRLERİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ VE UYGULAMALARI. Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı Özel Atıklar Şubesi Ziya DURUCAN"

Iskander Karadeniz
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖRLERİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ VE UYGULAMALARI Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı Özel Atıklar Şubesi Ziya DURUCAN

2 Pil Tipleri Pillerin Tipleri ve Kullanım Alanları Şekli ve Boyutlar Tipik Voltajı (Volt) Kullanım Alanı Islak Hücreli Piller Kurşun Asit (Akü) Dikdörtgen Taşıtlar, motorsikletler, botlar Kuru Hücreliler Primer Piller Silindir, dikdörtgen, 9 V, D, C, 1.5, 9 Flaş lambaları, radyolar, oyuncaklar, saatler, traş Karbon Çinko Alkali Cıva oksit Gümüş oksit Çinko Hava Lityum Nikel Kadmiyum Nikel Metal Hidrid Lityum İyonu AA,AAA makineleri Silindir, dikdörtgen, Yatsı, 1.5, 8 Radyolar, oyuncaklar, kaset çalarlar, hesap Düğme, 9 V, D, C, AA,AAA makineleri, kameralar İşitme aletleri, saatler, kameralar, hesap makineleri, Düğme, silindir, D, C, AA, AAA kalpleri düzenleyen aletler 1.55 Hesap makineleri, kameralar, bilgisayarlar, saatler, Düğme işitme cıhazları Düğme 1.4 İşitme cihazları, paket hoparlör aletleri Düğme, dikdörtgen, 3V, 3 Paket hesap makineleri, saatler ve fotoğrafçılık 6V, 9 V, C, AA, madeni para, cihazları, taşınabilir CD çalarlar, duman alarm ve düğme sistemleri Kuru Hücreler Sekonder Piller 1.2 Güç aletleri, vakumlu temizleme aletleri, taşınabilir Silindir, düğme, 9 V, D, C, AA, telefonlar, oyuncaklar, lap top bilgisayarlar, traş AAA makineleri, fotoğraf makineleri Silindir, düğme Düğme, dikdörtgen, yatsı Mobil telefonlar, lab top bilgisayarlar comcorders Mobil telefonlar, lab top bilgisayarlar vb.

5, 9 Flaş lambaları, radyolar, oyuncaklar, saatler, traş Karbon Çinko Alkali Cıva oksit Gümüş oksit Çinko Hava Lityum Nikel Kadmiyum Nikel Metal Hidrid Lityum İyonu AA,AAA makineleri Silindir,

3 Çeşitli Pillerin Boyutları ve Voltajı Boyut Şekli ve Boyutu Voltajı (Volt) D (Büyük Boy) Silindir: boy 61.5 mm, çap 34.2 mm 1.5 C (Orta Boy) Silindir: boy 50.0 mm, çap 26.2 mm 1.5 AA (Kalem) Silindir: boy 50.5 mm, çap 14.5 mm 1.5 AAA (İnce Kalem) Silindir: boy 44.5 mm, çap 10.5 mm Volt (Dikdörtgen) Dikdörtgen: boy 48.5 mm, genişlik 26.5 mm, derinlik 17.5 mm, 9 Düğme Düğme: çapları 4.8mm, 11.4 yüksekliği, mm Elektro kimyasal sisteme mm, bağlı olarak 1.2, 1.35, 1.4, 1.5 veya 1.55 arasında değişir.

5 AAA (İnce Kalem) Silindir: boy 44.5 mm, çap 10.5 mm 1.5 9 Volt (Dikdörtgen) Dikdörtgen: boy 48.5 mm, genişlik 26.

4 Akü Kurşun asit pilleri (aküleri), sülfürik asit elektrolitleri içinde kurşun ve kurşun oksit elektrotları içerir. Bir otomobil kurşun asit aküsü ortalama 8 kg kurşun kg sülfürik asit içerir. AKÜ ELEMANLARI 1 : PLAKA 2 : PERDE 3 : SEPERATÖR 4 : GRİFT 4

Bir otomobil kurşun asit aküsü ortalama 8 kg kurşun 0.

5 4

6 a) Starter Aküler Otomobiller Hafif ticari araçlar Ağır ticari araçlar Deniz araçları Motosikletler Golf araçları Bahçe araçları b) Endüstriyel Aküler Telekom santralları, Enerji santralları, Forkliftler, Kesintisiz güç kaynakları Diğer kullanımlar

Bahçe araçları b) Endüstriyel Aküler Telekom santralları,

7 Pillerde Potansiyel Tehlikeli ve Toksik Ağır Metaller *:Düğme hücre stillerde Pil Tipi Kadmiyum (%) Alkali 0.01 Cıva (%) Nikel (%) Gümüş (%) Çinko (%) (0.6)* 8 18 Çinko Karbon Cıva Oksit Gümüş Oksit Çinko Hava

01 Cıva (%) Nikel (%) Gümüş (%) Çinko (%) 0.025 (0.

8 Atık Akümülatör Bileşenleri Bileşen Yüzde Kurşun % 60 Plastik % 12 Asitli su % 22 Filtre tozu+ Cüruf % 6 8

9 Cıva Cıva doğada bozulmaz. toksittir. Akan pildeki cıva hızla deri veya solunum yolu ile vücuda girebilir. Dünya Sağlık Teşkilatına göre içme suyunda cıvanın mg/lt fazla olması istenmez. İçme suyu veya gıda zinciri yolu ile insan vücuduna giren cıva; Parastezi, ataksi, dişartri ve sağırlık gibi nörolojik bozukluklara, Merkezi sinir sisteminin tahribine ve kansere, Böbrek, karaciğer, beyin dokularının tahribine, Kromozonları tahrip edip sakat doğumlara neden olmaktadır. Cıva oksit pilindeki cıva miktarı litre suyun kirleterek içme suyu standartları üzerine çıkartır. Tüm pillerdeki cıva miktarı eser miktarda olsa dahi miktarı pil üzerine yazılmalı.

İçme suyu veya gıda zinciri yolu ile insan vücuduna giren cıva; Parastezi, ataksi, dişartri ve sağırlık gibi nörolojik bozukluklara, Merkezi sinir sisteminin

10 MİNAMATA HASTALIĞI Minamata Japonya'da 1953

11 Kadmiyum Ağır metaller içerisindeki en tehlikeli ve toksit maddelerden biridir. İtai itai ve akciğer hastalıklarına, prostat kanserine, kansızlığa, doku tahribine, Anfiyen ve kronik neval tübüler bozukluğa ve böbrek üstü bezlerin tahribine neden olur. Kadmiyumun vücuttaki yarılanma ömrü yıl arasında değişir. Dolayısıyla havada, gıdada ve içme suyunda kadmiyum bulundukça, kadmiyumun sudaki birikmesi artarak devam eder. İçme suyu veya gıda zinciri ile kadmiyumun %2 si vücutta birikirken, solunum yolu ile gelen kadmiyumun %10 50 si vücutta tutulur. Dünya Sağlık Teşkilatına göre içme suyunda kadmiyumun mg/lt den fazla olması istenmez. Evsel çöpteki kadmiyumun %50 si pillerdeki kadmiyumdan ileri gelmektedir.

Kadmiyumun vücuttaki yarılanma ömrü 10 25 yıl arasında değişir. Dolayısıyla havada, gıdada ve içme suyunda kadmiyum bulundukça, kadmiyumun sudaki birikmesi artarak devam eder.

12 Kurşun (Pb) Kurşun vücuda solunum, içme suyu ve gıda zinciri yolu ile girer. Vücuda giren kurşun ciğerlere kadar ulaşır ve ciğerlerde yavaş yavaş absorbe edilerek kana karışır. Kurşun kan yolu ile önce karaciğer, böbrek, beyin ve kas gibi yumuşak dokularda gün bekledikten sonra kurşun metabolitleri yardımı ile kemik ve diş gibi sert dokularda yarılanma süresi 20 yıldır. Kurşun; işitme bozukluğuna, sinir iletim sisteminde ve hemoglobin bileşiminde düşmeye, kansızlığa, mide ağrısına, böbrek ve beyin iltihaplanmasına, kısırlığa, kansere ve ölüme neden olmaktadır. Dünya Sağlık Teşkilatına göre içme suyunda kurşunun 0.05 mg/lt den fazla olması istenmez.

Kurşun kan yolu ile önce karaciğer, böbrek, beyin ve kas gibi yumuşak dokularda 35 40 gün bekledikten sonra kurşun metabolitleri yardımı ile kemik ve diş gibi sert

13 Mangan, sinir ve solunum sistemine zarar vermesi, yüksek dozajlarda maruz kalınması halinde DNA yapılarını bozması, siroz, zatüre, bronşit ve grip, Çinko, kornea iltihapları, yemek borusu hasarları, akciğer ödemleri, mide kramplarına, anemi ve kolesterol seviyesindeki değişimlere, Nikel, deri ve dişeti iltihapları, akciğer ödemleri ve geniz kanseri, Lityum, parkinson, anemi, akciğer kanseri, Gümüş, körlüğe, doku bozuklukları, Potasyum hidroksit, temas edilen bölgede dokularınölmesine neden olur.

kolesterol seviyesindeki değişimlere, Nikel, deri ve dişeti iltihapları, akciğer ödemleri ve geniz kanseri, Lityum,

14 PİL ve AKÜLERİN YÖNETİMİNDE Bilinçlendirme ve bilgilendirmeye yönelik faaliyetlerin gerçekleştirilmesi, Kullanıcının bilinçlendirilmesine yönelik etiketlenmesi ve işaretlenmesi, Daha uzun ömürlü ve şarj edilebilir Pil ve Akümülatörlerin BUNLARDA YÖNETMELİĞİN TEMELİNİ üretilmesi ve kullanılması Ağır metaliçeriğinin OLUŞTURMAKTADIR düşürülmesi ve belli orandan fazla ağır metal içeren pillerin yurt içine girmesini yasaklanması, Piyasaya sürülen pil ve akülerin kullanım ömrü sonrasında piyasadan toplanması, Diğer evsel atıklarla karıştırılmaması, beraber depolanmaması, yakılmaması ve alıcı ortama verilmemesi, Mümkün olduğu ölçüde geri kazanılması, gerekmektedir. 14

OLUŞTURMAKTADIR düşürülmesi ve belli orandan fazla ağır metal içeren pillerin yurt içine girmesini yasaklanması, Piyasaya sürülen pil ve akülerin kullanım ömrü

15 KULLANIM ÖNCESİ ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖRLERİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ KULLANIM SONRASI ESASLARI DÜZENLEMEKTEDİR

16 Bakanlık İl Müdürlüğü GÖREV VE YETKİLER Belediyeler 16

17 Üreticiler Tüketiciler Satış Noktaları YÜKÜMLÜLÜKLER Geçici Depolama Geri Kazanımcı Taşıyıcı

18 YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞ 18

19 YETKİLENDİRİLMİŞ KURULUŞ 19

20 PİL DÖNGÜSÜ

21 İthalatçı ÜRETİM Çevre Uyum Belgesi İTHALAT ETİKETLEME PİYASAYA SÜRME TÜKETİM TOPLAMA NOKTALARI ATIK PİL TAP DERNEĞİ AYRIŞTIRMA TESİSİ KATI ATIK DEPOLAMA SAHASI Atık Pil Deposu BELEDİYELER GERİ KAZANIM

22 AKÜ DÖNGÜSÜ

23 İTHALAT ÜRETİM ETİKETLEME PİYASAYA SÜRME AKÜ DEĞİŞİMİ DEPOZİTO ATIK AKÜ SATIŞ YERLERİ VE GEÇİCİ DEPO ALANI GERİ KAZANIM %90 DEPOZİTO TÜMAKÜDER AKÜDER RAPORLAMA

24 İTHALAT KISITI Civa Ağırlıkça yüzde iki (%2) den fazla cıva oksit veya cıva içeren düğme tipi piller ve düğme tipi pillerden oluşan pillerin üretimi ve ithalatı yasaktır. Ağırlıkça milyonda beş (%0,0005) den fazla cıva içeren (Hg) pillerin üretimi ve ithalatı yasaktır. Ağırlıkça onbinde yirmibeş (%0,025) den fazla kadmiyum (Cd) içeren primer pillerin, ithalatı ve üretimi yasaktır. Kadmiyum 24

25 ETİKETLEME

26 Akümülatörlerin Etiketlenmesi ve İşaretlenmesi AKÜ- xxx (Firma Kodu) DEPOZİTOLUDUR Pb / Kurşun GERİ KAZANILIR GERİ KAZANILACAK AKÜ 26

27 PİLLER ETİKET VE İŞARETLENMESİ Ağırlıkça % 0,0005 den fazla cıva (Hg) içeren düğme tipi piller ile bu tür düğme pillerden oluşturulan pillerin ambalajları Yönetmelik Ek-1 de gösterilen sembol ile işaretlenir(aynı zamanda pilin kimyasal Hg sembolü de yazılacaktır). Geri Dönüşüm işareti, konteyner işareti, Ni-Cd kimyasal sembol 27

28 TOPLAMA MARKETLER HASTANELER OKULLAR MUHTARLIKLAR

29 GEÇİCİ OLARAK BİRİKTİRME VE DEPOLAMA

30 Atık Pil Geçici Depolama Alanlarının Özellikleri Atık pillerin geçici depolanmasında; İç ve dış yüzeyleri korozyona dayanıklı konteynerler kullanılması, Konteynerlerin kolay taşınabilir ve hacmi asgari 4 m 3 veya daha fazla olması, Sızdırmazlık özelliğitaşıması gerekenkonteynerlerinkırmızı renge boyanarak her iki yüzeyine Atık Pil Geçici Deposu ibaresi yazılması zorunludur. Konteynerlerın nakliye kolaylığı olan yerlerde zemini beton ve üstü kapalı alanlarda bulundurulması gerekli olup, bu alanlarda yangına karşı her türlü tedbir alınması zorunludur

31 Sanayi Kuruluşları tezgah, tesis, forklift, çekici ve taşıt araçları güç kaynakları ve trafolarda Fabrika Sahasında En Fazla 90 Gün Bekletmek

32 TAŞIMA Bu tür atıkların taşınması için Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden Atıkların Karayolunda Taşınmasına İlişkin Tebliğ kapsamında taşıma lisansı alınması zorunludur.

33 Atık Pillerin Ayrıştırılması TAP Derneği nin anlaşmalı olduğu Ankara ve Kocaeli ilinde Pil Ayrıştırma tesisleri bulunmakta olup, Ayrıştırma tesislerinde Ni Cd, Li İon ve Ni Mh pilleri türlerine göre ayrıştırılması yapılmaktadır. Karışık olarak toplanan piller içinden ayrılan bu piller geri kazanım amacıyla yurt dışına ihraç edilmektedir

34 Atık Pil Depolama Sahası Atık piller, belediyelere ait katı atık depolama sahalarında atık piller için özel olarak dizayn edilmiş alanlarda nihai olarak bertaraf edilmektedir. 34

35 35 Açıklama UATF Perakende Satış Bölge Bayii ( Geçici Depo ) Valilikten Lisanslı Geçici Depo Çevre Lisanslı Geri Kazanım Tesisi Tüketici

36 Kapsam Dışı Endüstriyel kullanım amacına bağlı olarak kalıcı olarak yerleştirilmiş pillerin bulunduğualetler, Bilimsel ve mesleki alanda kullanılan tıbbi aygıtlara yerleştirilmiş piller, Kalp Pilleri, Sadece uzman kişiler tarafından uzaklaştırılması gereken kesintisiz olarak sürekli çalışması gereken aletler içerisindeki pil ve akümülatörler bu Yönetmelik kapsamı dışındadır. 36

37 B İ T T İ Ziya DURUCAN ziya.durucan@csb.gov.tr

Benzer belgeler

ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖRLERİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ

ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖRLERİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ GÖNÜL SU Kimya Mühendisi Tıbbi ve Özel Atıklar Şube Müdürlüğü Sıfır Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği 31.08.2004