MESS MERCEK- EKİM 2010 / MAKRO EKONOMİK POLİTİKALARIN İSTİHDAM ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Pazartesi, 01 Kasım :29

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MESS MERCEK- EKİM 2010 / MAKRO EKONOMİK POLİTİKALARIN İSTİHDAM ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Pazartesi, 01 Kasım :29"

Özlem Demirci
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 İSTİHDAM YARATACAK YENİ BİR EKONOMİK MODELE GEÇMELİYİZ Gelişmekte olan ülkelerin Gelişmesini tamamlaması için yalnızca büyüme yetmiyor. Ayrıca büyüme yanında, eğitim, verimlilik, sosyal yapıda iyileşme gibi değerleri de içine alan İktisadi Gelişme hedef alınmalıdır. İktisadi gelişme ve kalıcı istikrar için ise temel olarak iktisadın üretim istihdam ve bölüşüm ayakları birlikte planlanmalıdır yılından itibaren, IMF ve IMF ciler tarafından Türkiye bu temel raydan çıkarıldı. Yerine, ekonomi istihdam yaratmayan ve ithalata dayalı bir büyüme kulvarına sokuldu. Bu gün, herkes istihdam yaratmayan bu ekonominin kırılmasını istiyor Ancak çözümler tartışılmıyor Çözüm ise İstihdam dostu büyüme gibi içeriği açıklanmayan sloganlarla sınırlı kalınıyor. İstihdam yaratacak yeni bir ekonomik modele ihtiyacımız var Tartışılması gereken bu model 1 / 6

2 olmalıdır. Bu çerçevede, yatırımların ve istihdamın artması için çok önemli gördüğüm, rekabet şartlarında iyileşme, dış rekabet şartlarının sağlanması, tasarrufların ve yatırımların artırılması için uygulanması gereken politikaların neler olması gerektiği üstünde durmak istiyorum. I) REKABET ŞARTLARINDA İYİLEŞME SAĞLANMALIDIR Bir ekonomide haksız rekabetin önlenmesi, Oligopol yapıların kırılması ve tekelciliğin önlenmesi, devletin görevidir. Tam rekabet şartları yalnızca bir idealdir. Hiçbir zaman sağlanamaz. Önemli olan, bu şartlara ne kadar yaklaşıldığıdır. Dünya Ekonomik Forumu tarafından düzenlenen rekabet sıralamasında, Türkiye 2010 yılında 61. sırada yer aldı. 139 ülkede 12 ayrı indeks üzerinden gerçekleşen sıralamada, ilk dört sırayı İsviçre, İsveç, Singapur ve ABD aldı. 2 / 6

3 Rekabet şartlarının iyileşmesi, spekülatif piyasaların ve spekülatif faaliyetlerin önlenmesi, ülke riskinin azalması ve sonuçta yatırım eğilimin artması için öncelikli hedef olmalıdır. Bunun için: Devlet Piyasa arasında optimal bir denge kurulmalıdır. Bu dengenin kurulmasında, özel fayda sosyal fayda yararlanılması gereken en iyi kriterdir. - Bu çerçevede, altyapı yatırımlarının bütçe içindeki payının artırmak gerekir. Sıfırdan yapişlet devret şeklinde altyapı yatırımları özel sektöre verilebilir. Ancak tamamlanmış paralı yol ve Köprülerde özelleştirme düşünmek yanlıştır. Bu yapıların daha iyi bakımı yapılır ve fiyat düşürülürse, toplam fayda daha yüksek olur. - Devletin geri kalmış bölgelerde, o bölgenin özelliğine göre, istihdam yaratacak yatırımları bizzat yapması gerekir. Bu yörelerde oturanlar bu işletmelerde çalışmalı ve aynı zamanda ücretlerinden kesinti yapılarak bu işletmelere ortak olmaları ve sonunda bunlara devredilmesi planlanmalıdır. Bu takdirde gelir artışı ve istihdam artışı, o bölgenin kalkınmasına da imkan saplayacaktır. - Oligopol yapıların olduğu sektörlerde, devlet ayırıcı ve öncelikli teşvik vererek, bu sektörlere yeni yatırımlar ve yeni girişler sağlamalıdır. 3 / 6

4 - Yatırım teşviklerinde, emek yoğun ve ithal ikamesi yatırımlarına daha fazla teşvik verilmelidir. Bu gibi yatırımlarda, yatırımın tamamlanma aşamasına göre en az yatırımın yüzde 20 sini karşılayacak nakdi teşvikler verilmelidir. - İnşaat sektörü istihdam yaratıcı ve sürükleyici sektördür. Devlet arsa üretmeli, sosyal konut yapmalı ve fakat bu gün uygulanmakta olan lüks konut yapımından vazgeçmelidir. Devletin, arsa, imar ve vergi avantajlarını kullanarak inşaat sektöründe lüks konut yapması özel sektöre karşı haksız rekabet yaratması demektir. II) DIŞ REKABET GÜCÜMÜZÜ ARTIRMALIYIZ Dalgalı kur politikası, hem içeride rekabeti bozuyor, sektörler arasında, işletmeler arasında haksız rekabet yaratıyor, hem de dışarıya karşı Türkiye nin rekabet gücünü düşürüyor. Dalgalı kur sisteminin temel gerekçesi, kur dengesini sağlamaktır. Başka bir ifade ile teoride ve gelişmiş bir piyasada uygulamada, dalgalı kur sistemi, otomatik olarak kur dengesini sağlar. Cari açık veren bir ekonomide döviz talebi artar... Talep arttığı için de kurlar artar. Kur artışı ihracatın artmasını sağlar. Dış cari açık dengeye gelir. 4 / 6

5 Türkiye de cari açık var... Bu sene 42 milyar dolara çıkıyor. Ne var ki kur artmıyor... Çünkü cari açıktan daha fazla, sıcak para, dış borç, özelleştirme geliri gibi kalemlerden döviz girişi oluyor. Ayrıca halkın 120 milyar dolar döviz tevdiat hesabı var. Kur artmaya başlayınca herkes döviz bozduruyor. Bu nedenlerle dalgalı kur sistemi Türkiye de otomatik kur dengesini sağlayamıyor. Tasarruf / GSMH Oranları 5 / 6

6 III) Yatırım, anlayışını oranı Türkiye de YENİ sermaye YATIRIMLARI mallarına ARTIRMALIYIZ Özel Yabancı yüzde değiştirmiştir. Tasarruf toplam Borsaya 70 Sermaye olduğu talep, oranı, plasman için ve Plasmanlar piyasa karlar kur yapmak, ve politikası, yapısı, teçhizat dışarıya yatırıma kambiyo stokuna gidiyor. olarak dönüşmüyor. sistemi, tarif yapılan edilmeye yatırımlar ilavedir. Zira başlanmıştır. borsada için Küreselleşme caziptir. yabancı Oysaki Buna yatırım sermaye karşılık, örneğin, Kamu Rekabetçi altyapı vergi yatırımları, Bunlardan, olması, Teşvik Bürokrasi Politikası açısından sistemi, TASARRUF Tasarruflar, yüzde Özel ortalama tasarruf yeterli oranının değildir. ters Kamu tasarrufların Genel 16.8 e en önemli devletin kurala ORANI düştü. oranının Gayri sorundur. uygun yarattığı NASIL Safi olarak, ARTAR? Yurtiçi cebri Türkiye de Hasılaya nedenleri düşük oranı, olması ile özel şunlardır: gönüllü 2000 ve tasarruflar tasarrufların yılında ile yüzde kamu yatırıma toplamıdır tasarrufları iken, dönüşmüyor ekonomide azalmasıdır. bir ilişki tasarrufların kırılganlığın var arttı. yılına Kamu düşmesinin artması, kadar, tasarruflarının piyasanın IMF nin ve tasarrufların spekülatif faiz arttığı dışı yıllarda, yatırıma fazla yapı şartı kazanması, özel dönüşmesinin nedeniyle tasarruflar kamuda bütçe önündeki azaldı. açıkları şeffaflığın 2009 arasında engeller, azaldı. yılında neden dönüşüyor. kurumsal Yatırımlara İç Görünüm göre Özel Tasarruf Kredi Özel oldu. ve raporunda, yatırımlarının kartları verilen açığı, Ayrıca, ticari krediler BDDK cari devlet ve Türkiye de tüketici açığı teşvik raporuna desteğinde yüzde ve kredilerinin edilmesi mevduat, yatırım dış 7.9 göre, kaynak arttı, azalma oranlarının, ve 2008 den çok yaygınlaşması KOBİ yönlendirilmesi ihtiyacını sınırlı oldu. kredileri 2009 olarak gelişmiş artırdı. a, ortalama ise doğrudan anlayışında bireysel yüzde 2007 ve gelişmekte tüketim 0.7 krediler IMF yatırım düştü. önemli Dünya oranın yüzde kredilerine olan değişiklik Ekonomik artmasına 10.9, kurulmalıdır. istikrarsız tasarrufları tasarrufların düşük Tasarruf ve olduğu Mevduat değişebilirliği, faizleri ve belirtilmiştir. ile faiz yatırımların kredi oranı oynaklığı faizleri gibi artması kredi yüksek arasında, faiz için: ve makul spekülatif bir da kar yıllık bir marjını finans tespit piyasası içerecek edilmelidir. icadıdır. denge Aylık ülkelere Bu faiz, oldu. eğilim yatırımları oranını Ayrıca sıcak iletmeleri dışarıya yapacak, gerekir. Gelir Türkiye Yabancı paranın yüksektir. iç düşürüyor. kaynak siyasi satın ilave uyaran dağılımında ürkütmüştür. girdiği sermaye istihdam alan güveni transferi Bu halen toplam Kayıt defada, sermaye ülkeye, oluşturmak kayıt bozukluk, politikasını yaratacak Özel dışı artıyor. talepte düşük dışı sıfırdan kaynak giriyor Yatırımların yoldan Ya de tasarrufları sermayenin gerekir. gelir değiştirmeliyiz. bir yatırım çıkışını Ki azalma kısa guruplarının yurt bu finansmanını durumda vadeli dışına yapan önlemek artırır girmesi olur. Sıcak sermaye kaynak yabancı tasarrufları Çünkü için, zorlaştırmıştır. para kar yer sıcak çıkışı sermaye giriyor. yüksek ve tuzağından altı faiz eksi paranın oluyor. ekonomisini Uzun gibi gelir olur. gelmiyor. faktör Bu kontrol gruplarının vadeli Kaldı kurtulmalıyız. gelirleri önlemek iç Ya ki sıfırdan edilmesi tasarruf aynı karlı tasarruf olarak zamanda gerekir. Zira yatırım icat başlamaktadır. da yükünün ve Bu önemli - rekabet haksız durumda Daha ölçüde düşürmeliyiz. daha rekabet şansını kayıt düşecektir. önemlisi, düşük Yüksek dışı yaratıyor. azaltmaktadır. olduğu Türkiye de istihdam yatırımların Hem ülkelere yükü istihdam de Yapılması azalacaktır. ve Türkiye nin karşı hem özellikle üzerindeki içeride, da, gereken, Türkiye nin dış kayıt rekabet vergi 8.5 istihdam yoğun dışı milyona ve üretim gücünü istihdama yatırımları prim yükünü maliyeti yükselen yükü, düşürüyor. neden yüzde artırmak daha kayıt 25 e oluyor 37 den yüksek İstihdam için dışı indirmektir. istihdam olmakta Bu sorun 6 / 6

Benzer belgeler

PROF.DR. ESFENDER KORKMAZ İSTİHDAM YARATACAK YENİ BİR EKONOMİK MODELE GEÇMELİYİZ

PROF.DR. ESFENDER KORKMAZ İSTİHDAM YARATACAK YENİ BİR EKONOMİK MODELE GEÇMELİYİZ Gelişmekte olan ülkelerin gelişmesini tamamlaması için, yalnızca büyüme yetmiyor. Ayrıca büyüme yanında, eğitim, verimlilik,