Nuray KOÇ Tarım Makinaları Anabilim Dalı

Transkript

1 ÇUKUROVA KOŞULLARINDA SELÜLOZ ESASLI EVAPORATİF SERİNLETME PEDİNİN FARKLI SU AKIŞ DEBİLERİNDE BAZI PERFORMANS DEĞERLERİNİN (SERİNLETME ETKİNLİĞİ, SICAKLIK DÜŞMESİ VE BUHARLAŞTIRILAN SU MİKTARI) DEĞİŞİMİ * Some Performace Characteristics-Cooling Efficiencies, Temperature Depressions and Amount of Evaporated Water-of Evaporative Cooling PadMade of Cellulose at Different Water Flow in Çukurova Regions Nuray KOÇ Tarım Makinaları Anabilim Dalı Prof. Dr.Yılmaz KOÇ Tarım Makinaları Anabilim Dalı ÖZET Çukurova Bölgesinde, kümeslerde ısı stresinin önlenmesi amacıyla pedli evaporatif serinletme sistemleri kullanılmaktadır. Bu sistemlerde birisi selüloz esaslı, diğeri çimento katkılı olmak üzere iki tip ped kullanılmaktadır. Bu pedlerin bölge koşullarında performans özellikleri hakkında yeterli bilgi bulunmamaktadır Bu çalışmada selüloz esaslı bir evaporatif serinletme pedinin Çukurova koşullarında üç farklı su akış debisinde serinletme etkinliği, sağlanan sıcaklık düşmesi ve buharlaştırılan su miktarı gibi bazı işlevsel özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Denemelerde su akış debisi olarak 2 L/dak-m; 4 L/dak-m ve 6 L/dak-m değerleri seçilmiştir. Havanın pedden geçiş hızı ise 1 m/s olarak sabit tutulmuştur. Haziran-Eylül döneminde tamamlanan deneme sonuçlarına göre, seçilen su akış debilerinde ortalama değerler olarak serinletme etkinliği sırasıyla % 85,46; % 81,55 ve % 80,77; sağlanan sıcaklık düşmesi 5,94 o C; 6,15 o C ve 5,56 o C; ve buharlaştırılan su miktarı 0,113 L/dak-m 2 ; 0,119 L/dak-m 2 ve 0,113 L/dak-m 2 olarak bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Evaporatif serinletme, ped, serinletme etkinliği. ABSTRACT Pad evaporative cooling systems are widely used to prevent heat stress at the poultry houses in Çukurova region. Two types of pads -cellulose paper and concrete-coated baggase- have been used at these cooling systems. There is not enough information about the functional characteristics of these pads under the existing conditions in the region. In this research conducted in Cukurova conditions, some performance characteristics such as cooling efficiency, temperature depression and evaporated water of the cellulose paper pad were determined at the different water flow rates required to wet the pad. 2 L/min-m; 4 L/min-m and 6 L/min-m water flow rates through pad were selected in tests. Air velocity passing through the pad was fixed at 1 m/s. * Yüksek Lisans Tezi-MSc Thesis 97

2 According to the results of the research completed during June September, at the selected air velocities, the cooling efficiencies were % 85,46; % 81,55 and % 80,77; temperature depressions were 5,94 o C; 6,15 o C and 5,56 o C; and the amount of water evaporated 0,113 L/min-m 2 ; 0,119 L/min-m 2 and 0,113 L/min-m 2 respectively. Keywords : Evaporative cooling, pad, cooling effectivity. Giriş Çukurova bölgesinde yaz döneminde (Haziran-Eylül) hava sıcaklığı uzunca bir süre 30 o C ve üzerine çıkabilmektedir. Kapalı ortamlarda bulunan canlıların performansları bundan olumsuz yönde etkilenmektedir. Bu durumun önlenmesi için çeşitli soğutma sistemlerinden yararlanma olanakları vardır. Ancak, bunlar arasında bazı avantajları nedeniyle evaporatif serinletme sistemleri daha fazla tercih edilmektedir. Evaporatif serinletme sistemlerinden etkin biçimde yararlanabilmenin ilk koşulu, kullanılacak bölgede hava bağıl neminin düşük olmasıdır. Havanın kuru termometre sıcaklığı arttıkça bağıl nem değeri düşer. Bu nedenle evaporatif serinletme sistemleri, nemli bölgelerde de hava sıcaklığının yüksek olduğu saatlerde kullanılabilmektedir. Pedli evaporatif serinletme sistemlerinde sıcak dış ortam havası ıslatılmış poroz yapılı pedlerden geçirilerek yapı içerisine çekilir. Bu arada pedlerin yüzeylerinden bir miktar su buharlaşarak hava ile birlikte yapı içerisine girer. Pedlerden suyun buharlaşması için gerekli ısının bir kısmı pedlerin içerisinden geçirilen havanın duyulur ısısından karşılanacağı için havanın kuru termometre sıcaklığı düşer. Bu sistemlerin etkinlikleri, kullanılan pedin yapısal özellikleri, pedin ıslatılmasında kullanılan suyun akış debisi ve havanın pedden geçiş hızı ile yakından ilişkilidir (Anonymous, (1983); McNeill, et al., (1983); Simmons, et al., (1996),). Çukurova Bölgesi sıcak ve nemli iklim kuşağında yer alır. Bu nedenle bölgede bazı kapalı çalışma alanları ile sera ve kümes gibi tarımsal üretim yapılarında evaporatif serinletme sistemleri kullanılmaktadır. Bölgedeki serinletme sistemlerinde, birisi selüloz esaslı diğeri çimento katkılı olmak üzere iki farklı tip ped kullanılmaktadır. Bu pedlerin Çukurova koşullarında serinletme etkinliği, yaratacağı sıcaklık düşmesi ve buharlaştırılan su miktarı gibi performans özelliklerine ilişkin yeterli bilgi bulunmamaktadır. Oysaki bunlar gerek sistemin edinilmesi sırasında verilecek kararda, gerekse sistemin gereği gibi çalıştırılmasında dikkate alınacak önemli değerlerdir. Bu çalışmada, selüloz esaslı bir pedin bölge koşullarında bazı performans özelliklerini belirleyerek bu sistemleri imal eden kuruluşlar ile kullanıcılara yardımcı olunması amaçlanmıştır. 98

3 Materyal ve Yöntem Materyal Materyal olarak üretim ve pazarlaması Munters firması tarafından yapılan CELdek R tipi selüloz esaslı ped ele alınmıştır. Çürümelere karşı önlem alınmış selüloz esaslı pedin kalınlığı 10 cm olup, oluk açıları 45 o / 15 o dir (Şeki1). Şekil 1. CEL dek ped Katalog değeri olarak bu pedin 0,5.4,0 m/s hava hızlarında içerisinden geçirilen hava akımına karşı gösterdiği direncin (meydana gelen basınç düşmesinin) yaklaşık Pa arasında değiştiği bildirilmiştir. Yöntem Ele alınan pedin performans özelliklerinin belirlenmesinde şekil 2 deki deneme düzeninden yararlanılmıştır. Deneme düzeni yaklaşık 2,5 m uzunluğunda bir kanaldır. Metal destekli bir çatının buranda ile kaplanması şeklinde yapılan kanalın bir ucunda 95 cm çapında bir fan (EM-30 Munters) ve diğer ucunda ise 1,2 x 1,2 m 2 yüzey alanında ped bulunmaktadır. Hava kapasitesi m 3 /h olan fana hareket 0,5 kw gücündeki elektrik motorundan kayış kasnakla iletilmektedir. Fan motoruna bağlı bir elektronik devir değiştirici ile fanın devri kademesiz olarak değiştirilebilmektedir. 99

4 Şekil 2. Deneme düzeni Kanalın diğer ucundaki çerçeveli pedin alt kısmı su deposu şeklinde yapılmıştır. Depodan pompa ile alınan su, pedin üst tarafındaki delikli borudan ped üzerine dökülmektedir. Pedde buharlaşamayan fazla su, pedin alt tarafındaki depoya geri dönmektedir. Pedin ıslatılması için pedin üst tarafındaki delikli boruya gönderilen suyun debisi, su dolanım sistemi üzerindeki 3 adet küresel vana ile ayarlanabilmektedir. Çalışmada su akış debisi olarak 2 L/dak-m; 4 L/dak-m ve 6 L/dak-m değerleri seçilmiştir. Denemelerde havanın pedden geçiş hızı 1,0 m/s olarak sabit tutulmuştur. Bu değer literatürde bildirilen sınır değerler arasındadır (Anonymous, 1983; Tamer, 1990). Birim zamanda pedde buharlaştırılan su miktarını belirlenmek için deponun alt kısmına bağlı ve bileşik kaplar prensibine göre çalışan 0,5 cm çapındaki saydam bir borudan yararlanılmıştır. Ped girişi ve ped çıkışında havanın kuru termometre sıcaklık ve bağıl nem değerlerinin ölçülmesinde elektronik veri kaydedici (Delta-T Logger DL2e) kullanılmıştır. Hava bağlı nem değerleri 2,1 % duyarlılıktaki RH1 sensörleri ile, sıcaklık değerleri ise 0,1 0 C duyarlılıktaki TM1 sensörleri ile ölçülmüştür. Havanın pedden geçiş hızının ölçülmesinde 0,01 m/s duyarlıktaki portatif bir anemometre (OMEGA HHF710) kullanılmıştır. Hava sıcaklık ve bağıl nem değerleri bir dakika aralıklarda ölçülmüş ve 5 dakikada bir ortalaması alınarak kaydedilmiştir. Havanın pedden geçiş hızı ise seçilen her bir çalışma konumunda ve bir kez yapılmıştır. Ped serinletme etkinliğinin hesaplanmasında bilinen aşağıdaki eşitlikten yaralanılmıştır (Timmons ve Baugman, 1984; Koca ve ark., 1991; Bilge ve Bilge, 1999; Scarborough ve ark., 1988); t t kd kd t t ki yd

5 Eşitlikte; = Serinletme etkinliği (%), t = Ped girişinde havanın kuru termometre sıcaklığı ( 0 C), kd t = Ped çıkışında havanın kuru termometre sıcaklığı ( 0 C), t ki yd = Ped girişinde havanın yaş termometre sıcaklığı ( 0 C) olup, ped girişinde ölçülen kuru termometre sıcaklık ve bağıl nem değerlerine bağlı olarak psikrometrik diyagramdan bulunmuştur. Bölgede evaporatif serinletme sistemleri Haziran- Eylül arası dönemde çalıştırılmaktadır. Bu nedenle deneme Haziran ayının ilk haftasında başlatılmış olup 15 gün aralıklarda tekrarlanarak Eylül ayının son haftasında (toplam 6 ölçme döneminde) tamamlanmıştır. Ölçümler seçilen her bir hava hızında 8: :30 arasındaki süreçte yapılmıştır. Ölçülen değerlere bağlı olarak serinletme etkinliği ve dış ortam havasının kuru termometre sıcaklığında yaratılan sıcaklık düşmesi değerleri hesaplanmıştır. Hesaplanan bu değerler grafik ve çizelgeler şekline getirilmiştir. Pedden buharlaştırılan su miktarının belirlenmesine yönelik ölçümler sabah (09: :30 saatleri arasında), öğle (13: :30 saatleri arasında) ve akşam üzeri (15: :45 arasında) olmak üzere günde üç kez tekrarlanmıştır. Daha sonra ölçülen değerler birim ped alanından birim zamanda buharlaştırılan su değerine dönüştürülerek çizelge şekline getirilmiştir. Bulgular ve Tartışma Belirlenen ölçme dönemlerinde hesaplanan serinletme etkinliği ve sağlanan sıcaklık düşmesi değerlerinin zamana bağlı olarak değişim grafikleri oluşturularak değerlendirmeler yapılmıştır. Tüm ölçme dönemleri genel olarak değerlendirildiğinde su akış debisindeki değişimin serinletme etkinliği ve sağlanan sıcaklık düşmesine belirgin bir etkisinin olmadığı söylenebilir. Literatür bilgilerine göre pedli evaporatif serinletme sistemlerinde ped ıslatma suyu akış debisi arttıkça toplam ped yüzey alanı azalır, Dolayısıyla sistemin serinletme etkinliği ve sağlanan sıcaklık düşmesinde azalmalar olur. Denemelerin literatür bilgileri ile uyuşmamasının nedeni denemelerin farklı günlerde dolayısıyla farklı dış ortam koşullarında yapılmış olmasıdır. Seçilen çalışma koşullarında, tüm dönemlerin ayrı ayrı ve birlikte değerlendirildiği şekliyle pedi geçen havanın doyma düzeyleri çizelge1 de verilmiştir. 101

6 Çizelge 1. Üç farklı su akış debisinde pedi geçen havanın doyma düzeyleri Havanın doyma düzeyi (%) Su akış debisi 2 L/dak-m 4 L/dak-m 6 L/dak-m Dönem büyük küçük Ort. büyük küçük Ort. büyük küçük Ort. I. 86,85 74,24 78,47 92,54 86,21 88,61 89,79 78,46 83,30 II. 99,20 83,02 93,06 96,00 87,30 89,93 96,51 84,03 90,39 III. 94,78 82,56 86,74 95,49 85,18 88,95 94,72 84,42 88,07 IV. 95,36 83,39 87,39 91,71 84,80 87,52 93,44 84,48 89,04 V. 96,26 84,54 87,92 92,22 83,26 87,50 90,24 79,10 85,03 VI. 95,62 84,99 87,39 85,18 73,41 78,37 96,00 80,32 90,71 Genel 86,83 86,81 87,76 Çizelgede görüldüğü üzere seçilen su akış debilerinde, tüm dönemlerin ortalaması olarak pedi geçen havanın doyma düzeyleri sırasıyla % 86.83; % ve % olarak gerçekleşmiştir. Diğer deyişle su akış debisindeki artışa bağlı olarak, ped çıkışında havanın ulaştığı doyma düzeyinde belirgin bir değişiklik olmamıştır. Timmos ve ark. (1981), tarafından Kuzey Karolina daki bir kümeste yapılan çalışmada, pedli evaporatif serinletme sisteminin serinletme etkinliği % 82 olarak belirlemişlerdir. McNeill ve ark. (1983), tarafından ABD nin orta güney bölgesinde bulunan bir domuz barınağındaki pedli evaporatif serinletme sisteminde 0,65 m/s hava hızı ve 36,0...39,4 o C dış ortam hava sıcaklığı koşullarında serinletme etkinliği % 85 olarak belirlenmiştir. Timmos ve Baughman (1984), pedli evaporatif serinletme sistemi bulunan bir kümeste iki üretim dönemini kapsayan çalışmalarında serinletme etkinliğini % 80 olarak belirlemişlerdir. Koca ve ark. (1991), geliştirdikleri bir deneme düzeninde selüloz esaslı üç farklı kalınlıktaki pedin işlevsel özelliklerini belirlemişlerdir. Farklı kalınlık ve oluk açılarındaki pedlerle yapılan deneme sonucunda, 45 o 45 o oluk açısına sahip pedin serinletme etkinliğinin 1,5...2,5 m/s hava hızlarında % arasında değiştiğini bildirmişlerdir. Uğurlu ve ark. (2000), Konya ilinde ticari boyutta üretim yapılan bir kümesteki pedli evaporatif serinletme sisteminin serinletme etkinliğinin % arasında değiştiği belirlemişlerdir. Cruz ve ark. (2006), üç farklı pedle, farklı sıcaklık ve hava hızlarında yaptıkları çalışmada, en yüksek serinletme etkinliğine (% 80 ve üzeri), 3,2 m/s hava hızı ve o C sıcaklık aralığında ulaşıldığını belirlemişlerdir. Yıldız ve ark. (2006), Çukuroava koşullarında pedli evaporatif serinletme sistemi bulunan bir broiler kümesinde yaptıkları çalışmada, 1,28 m/s ve 1,41 m/s hava hızlarında ortalama bir değer olarak serinletme etkinliğini % 70 olarak belirlemişlerdir. Kocatürk (2007), selüloz esaslı bir pedle Çukurova 102

7 koşullarında yaptığı bir çalışmada, ortalama değerler olarak ped serinletme etkinliğini 0,5 m/s hava hızında % 83,84; 1,0 m/s hava hızında % 81,59 ve 2,0 m/s hava hızında % 77,00 olarak belirlemiştir. Literatür bildirimleri dikkate alındığında araştırmamızda tüm dönemlerin ortalaması olarak bulunan serinletme etkinliği değerlerinin literatür verileri ile uyumlu olduğu söylenebilir. Seçilen çalışma koşullarında ortalama değerler olarak pedi geçen havanın kuru termometre sıcaklığında meydana gelen azalmalar çizelge 3 de verilmiştir. Çizelge 3. Üç farklı su akış debisinde sağlanan sıcaklık düşmeleri Sıcaklık düşmesi ( o C) Su akış 2 L/dak-m 4 L/dak-m 6 L/dak-m debisi Dönem Ort. Ort. Ort. büyk. küçk. büyk. küçk. büyk. küçk. I. 9,13 3,00 7,60 6,43 3,59 5,68 8,20 3,53 6,75 II. 5,84 1,39 3,72 5,88 2,53 4,86 7,00 3,01 5,24 III. 8,14 3,99 6,47 6,55 2,75 5,49 6,70 3,20 5,74 IV. 7,53 3,88 6,06 6,86 4,43 5,80 6,17 1,72 4,91 V. 7,27 3,12 5,84 7,32 2,77 5,90 7,98 2,77 6,44 VI. 6,82 3,89 5,94 11,16 6,75 9,15 7,08 0,19 4,30 Genel 5,94 6,15 5,56 Çizelge 3 de görüldüğü üzere seçilen su akış debilerinde pedi geçen havanın sıcaklığında meydana gelen düşmeler sırasıyla 5,94 o C; 6,15 o C ve 5,56 o C olarak bulunmuştur. Birbirine oldukça yakın olan bu değerlere bakılarak, su akış debisindeki değişimin pedi geçen havanın kuru termometre sıcaklığında kayda değer bir değişim yaratmadığı söylenebilir. McNeill ve ark. (1983), ABD nin orta güney bölgesindeki bir domuz barınağında yaptıkları ve 12 Haziran-9 Ağustos dönemini kapsayan çalışmalarında pedli evaporatif serinletme sistemi ile barınak içerisine alınan dış ortam havasının sıcaklığında o C arasında değişen düşmelerin sağlanabildiğini belirlemişlerdir. Dağtekin ve Yıldız (1996), Çukurova Bölgesinde kümes içi sıcaklık probleminin çözümüne yönelik alternatif serinletme yöntemleri konusunda yaptıkları bir çalışmada, selüloz esaslı ped ile dış ortam sıcaklığında o C lik düşmeler sağlanabileceğini bildirmişlerdir. Uğurlu ve ark. (2000), tarafından Konya ilindeki bir üretim kümesinde yapılan ve Temmuz-Ağustos dönemini kapsayan çalışmalarında pedlerden geçirilen dış ortam havasının sıcaklığında 4,2...16,2 o C (Ortalama 10,6 o C) arasında değişen düşmeler sağlanabildiğini belirlemişlerdir. Kocatürk (2007) tarafından selüloz esaslı evaporatif serinletme pedi ile Çukurova koşullarında yapılan bir çalışmada, pedden geçirilen havanın kuru termometre sıcaklığında meydana gelen azalmayı, 0,5 m/s hava hızında 6,71 o C; 1,0 m/s hava hızında 6,14 o C ve 2,0 m/s hava hızında 5.59 o C olarak belirlenmiştir. Çalışmada ayrıca Eylül ayının son haftasına rastlayan VI. deneme döneminde, dış ortam hava bağıl 103

8 neminin oldukça düşük değerlerde olması nedeniyle sağlanan sıcaklık düşmesinin 14 o C ye kadar ulaşabildiği bildirilmiştir. Farklı su akış debilerinde pedde buharlaştırılan su miktarları çizelge 4 de özetlenmiştir. Çizelge 4. Üç farklı su akış debisinde buharlaştırılan su miktarları Su akış debisi Buharlaştırılan su miktarı ( L /dak-m 2 ) (L/dak-m ) düşük yüksek Ortalama 2 0,017 0,203 0, ,071 0,189 0, ,085 0,165 0,113 Çizelge 4 de görüldüğü üzere 2 L/dak-m su akış debisinde birim ped yüzey alanı başına buharlaştırılan su miktarı en yüksek 0,203 L / dak-m 2, ortalama 0,113 L / dak-m 2 olarak belirlenmiştir. 4 L/dak-m su akış debisinde bu değerler sırasıyla 0,189 L / dak-m 2 ve 0,119 L / dak-m 2, 6 L/dak-m su akış debisinde ise 0,165 L / dak-m 2 ve 0,113 L / dak-m 2 olarak bulunmuştur. Ortalama değerler dikkate alındığında su akış debisindeki değişmenin buharlaştırılan su miktarında kayda değer bir değişiklik yaratmadığı söylenebilir. Düşey konumlu farklı kalınlıktaki aspen pedlerle yapılan bir çalışmada, 5 cm kalınlığındaki pedler için pedden geçen 40 kg hava başına 1 kg sirkülasyon suyunun yeterli olduğu, diğer pedleri de kapsayacak biçimde, sirkülasyon pompasının kapasitesi belirlenirken pedlerde buharlaştırılan her kg su başına 7,1 kg sirkülasyon suyuna gerek olduğu düşüncesinden hareket edilmesi gerektiği bildirilmiştir (Watt, 1963: Anonymous 1983 den). Arizona koşullarında yapılan bir çalışmada pedli evaporatif serinletme sistemleri için, 1 m ped uzunluğu başına 6 L/dak su sirkülasyon debisinin yeterli olduğu bildirilmiştir (Welchert ve Wiersma...: Anonymous 1983 den). Yatay ve düşey olarak konumlandırılmış aspen pedlerle yapılan çalışma sonuçlarına bağlı olarak pedlere gönderilecek sirkülasyon suyu miktarının buharlaştırılan her bir kg su için 7,5 kg, ya da ped yüzey alanı başına 2,4 L/dak-m 2 olarak dikkate alınabileceğini bildirilmiştir. (Wiersma ve Benham, 1974: Anonymous 1983 den). Ped yapımcısı bazı kuruluşlar tarafından yatay olarak konumlandırılmış selüloz esaslı oluklu pedler için 6 L/dak-m 2 su akış debisinin yeterli olduğu, ped genişliğinin 2 m den fazla olması durumunda bu değerin % oranında artırılabileceği bildirilmiştir. Çimento katkılı pedler için ise birim ped yüzeyi başına 7,2 L/dak-m 2 su akış debisini önermişlerdir. Sonuç ve Öneriler Haziran-Eylül dönemini kapsayan ve üç farklı su akış debisinde gerçekleştirilen deneme sonuçlarına bağlı olarak aşağıdaki öneriler getirilebilir; 104

9 - Seçilen su akış debilerinde ( 2 L/dak-m 2 ; 4 L/dak-m 2 ve 6 L/dak-m 2 ), ped çıkışında ölçülen havanın doyma düzeyi sırasıyla % 86,83; % 86,81 ve %87,76 olup birbirine oldukça yakın değerlerdedir. Dolayısıyla su akış debisindeki değişimin, pedi geçen havanın doyma düzeyinde kayda değer bir değişiklik yaratmadığı söylenebilir. Ancak denemelerin farklı günlerde yapıldığı ve bu günlerde dış ortam havası sıcaklık ve bağıl nem değerlerinin aynı olmadığı gerçeği dikkate alınarak ped ıslatma suyu akış debisi ile ped çıkışında ulaşılan havanın doyma düzeyi arasında herhangi bir ilişkinin olmadığı şeklinde bir yanlışlığa düşülmemelidir. -Seçilen su akış debilerinde hesaplanan serinletme etkinlikleri sırasıyla % 85,46; % 81,55 ve % 80,77 olarak bulunmuştur. Su akış debisindeki artışa bağlı olarak serinletme etkinliğinde bir miktar azalma olmakla birlikte, farklı dış ortam koşullarında yapılan deneme sonuçlarına bakılarak bu azalmanın tümüyle, su akış debisindeki değişime bağlanmasının doğru olmayacağı açıktır. -Pedi geçen havanın kuru termometre sıcaklığında meydana gelen azalma, seçilen su akış debilerinde sırasıyla 5,94 o C; 6,15 o C ve 5,56 o C olarak gerçekleşmiştir. Haziran-Eylül arasında 6 ölçme döneminin ortalaması olarak farklı su akış debilerinde belirlenen bu değerler birbirlerine oldukça yakındır.ancak, Eylül ayının son haftasında yapılan VI. denemede, dış ortam hava bağıl nemi oldukça düşük değerlerde olduğu için sağlanan sıcaklık düşmesi 12 o C ye kadar ulaşmıştır. Genel bir değerlendirme olarak, Bölge koşullarında ve seçilen su akış debilerinde ele alınan ped ile o C arasında değişen sıcaklık düşmeleri sağlanabileceği sonucuna varılabilir. -Ortalama değerler olarak birim ped yüzey alanından buharlaştırılan su miktarları, 2 L/dak-m 2 su akış debisinde 0,113 L/dak-m 2 ; 4 L/dak-m 2 su akış debisinde 0,119 L/dak-m 2 ve 6 L/dak-m 2 su akış debisinde 0,113 L/dak-m 2 olarak belirlenmiştir. Birbirine oldukça yakın olan bu değerlere bakılarak su akış debisindeki değişimin buharlaştırılan su miktarında önemli bir değişiklik yaratmadığı söylenebilir. Bölge koşullarında çalıştırılacak pedli evaporatif serinletme sistemleri için bu değerlerin 3 7 katları alınarak birim ped yüzey alanı başına yaklaşık su akış debileri belirlenebilir. Kaynaklar ANONYMOUS, Ventilation of Agricultural Structures (Edited: Mylo A. Hellickson and John N. Walker). ASAE Monograph, Nombers:6, St. Joseoh, Michigan. BENHAM, D. S., F. Wiersma, Desing Criteria of Evaporative Cooling. American Society of Agricultural gineers. Paper No St. Joseph, Michigan CRUZ, V.F., M. Perissinotto, E.M. Lucas, D.J. Moura, Efficiency Evaluation of Pad Cooling Systems Design with Different Pad Materials. XVI. CIGR World Congress, Agg Bonn 2006, Book of Abstracts, P:403,404. DAĞTEKİN, M., Y. Yıldız,1996. Çukurova Bölgesinde Kümes İçi Sıcaklık Probleminin Çözümüne Yönelik Alternatif Serinletme Yöntemleri. 105

10 UTMEK 96, Uluslar arası Tarımsal Mekanizasyon ve erji Kongresi, Bildiriler, S: , ANKARA. KOCA, R. W., W. C. Hughes, L. L. Christianson, Evaporative Cooling Pads: Test Procedure and Evaluation. Transaction of the ASAE, 7(4): KOCATÜRK, Ü., Çukurova Koşullarında Pedli Evaporatif Serinletme Sistemlerinin Farklı Hava Hızlarında Serinletme Etkinliği ve Buharlaştırılan Su Miktarı Değerlerinin Değişim.(Yüsel Lisans Tezi). Ç. Ü. Ziraat Fakültesi, Tarım Makineleri Bölümü, ADANA. MCNEİLL, S.G., R. L. Fehr, J. N. Walker, G. R. Parker,1983. Performans of Evaporative Coolers for Mid-South Gestation Housing. Transaction of the ASAE, 26(1): SCARBOROUGH, J. N., N. E. Collins, P. S. Duffy, Misting Effects on Poultry Litter Wetting. Applied gineering in Agriculture, Vol: 4(1), S: TAMER, Ş., Klima ve Havalandırma, Cilt I: (Genişletilmiş 2. Baskı), METEKSAN A: Ş., Ankara. TİMMOS, M. B., G. R. Baughman,1984. A plenum Concept Appliedd to Evaporative Pad Cooling for Broiler Housing. Transaction of the ASAE, 27(6): TİMMOS, M. B., G. R. Baughman, C. R. Parkhurst, Use of Evaporative Cooling to Reduce Poultr Heat Stress. ASAE Paper No , ASAE, St. Joseph, MI UĞURLU, N., M. Kara, Islak Ped Sistemiyle Serinletmenin Performans Verileri ve Kafes Sistem Kümes İç Sıcaklığının Düşürülmesine Etkisi. Turk J Agric For, 24 (2000) TÜBİTAK. YILDIZ, Y., G.A. K. Gürdil, K. Ekinci, D. Akbolat, Çukurova Koşullarında Pedli Evaporatif Serinletme Sisteminin İki Farklı Hava Hızında Bazı Performans Özellikleri. Ç. Ü: Z.F. Dergisi, 2006, 21 (1): WATT, J. R., ( 1963). Evaporative Air Conditioning. The Industrial Press. WİERSMA, F., D. S. Benham, Design Criteria for Evaporative Cooling. ASAE paper No , ASAE, St. Joseph, MI