ÇİMENTOLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ

Transkript

1 IN GENEL ÖZELLİKLERİ ve DENEYLERİ

2 ÇİMENTO ÇİMENTO KİMYASAL DAYANIKLILIĞI Bağlay layıcı maddelerde aranan en önemli özellik bu malzemenin yüksek bir dayanıma sahip olması ve bunu zamanla yitirmemesidir. Çimentoların n içinde i inde bulunan zararlı maddeler doğrudan doğruya hacim sabitliğini ini bozan, sönmemis nmemiş kireç (Ca0), magnezi (Mg0) ve S0 3 'dür. Bunların n su ile yaptıklar kları reaksiyon sonucu önemli bir hacim artması meydana gelir.

3 ÇİMENTO LE CHATELİER DENEYİ Sönmemiş kireç ve magnezinin çimento içinde i inde zarar oluşturabilecek miktarda bulunup bulunmadığı ığı,, pratik bir deney olan ve TS EN de belirtilen, Le Chatelier (Genleşme) deneyi ile saptanabilir. Genleşme deneyinin esas amacı,, bağlanmam lanmamış (serbest) CaO ve/veya MgO hidratasyonu sebebiyle sonradan ortaya çıkabilecek genleşme riskinin değerlendirilebilmesidir. erlendirilebilmesidir.

4 ÇİMENTO LE CHATELİER DENEYİ Bu deneyde kullanılan lan alet 30 mm çaplı yarık k bir silindir ve yarık kenarlara bağlı 150 mm uzunluğundaki undaki iğnelerden i ibarettir Pirinç silindir bir cam üzerine konulup, içine i ine standart kıvamda k çimento hamuru doldurulur. Üst yüzey y düzeltildikten d sonra, cam levha ile kapatılır r ve üstüne bir ağırlık k konur saat kalıp p su içinde i inde (veya 20 C, %98 bağı ğıl l nem ortamında) tutulduktan sonra iğnenin i iki ucu arasındaki uzaklık ölçülür. (a)

5 ÇİMENTO LE CHATELİER DENEYİ Sudan çıkarılan kalıp p tekrar suya konur ve dakikada kaynama noktasına na gelinceye kadar ısıtılır. 3saat 5 dakika kaynar su içinde i inde kalan kalıp çıkarılarak, tekrar iğne i uçları arası uzaklık ölçülür (b) Daha sonra kalıbın n 20 2 C a kadar soğumas uması sağland landıktan sonra iğnenin iki ucu arasındaki uzaklık k tekrar ölçülür (c). c - a 10 mm olması istenir.

6 ÇİMENTO SO 3 S0 3 çimento içine i ine hammaddelerden, katkılardan veya kullanılan lan yakıttan girmektedir. Ayrıca klinkere eklenen alçı taşı şından kaynaklanan S0 3 sülfo - aluminat tuzlarının n oluşmas masına neden olmaktadır. Bu maddenin CEM I, CEM II, CEM IV ve CEM V için i in %3.5 den CEM III için i in ise % 4 ' den fazla olmaması istenir.

7 YENİ ÇİMENTO TİPLERT PLERİ TS EN 197-1'e göre Çimento Türleri Çimentolarla ilgili yeni Türk T standardı olan TS EN Genel Çimentolar standardı kapsamındaki 27 farklı genel çimento, aşağıda verilen 5 ana tipte olmak üzere gruplandırılm lmıştır. CEM I Portland çimentosu CEM II Portland-kompoze çimento CEM III Yüksek Y fırın f n cüruflu c çimento CEM IV Puzolanlı çimento CEM V Kompoze çimento

8 YENİ ÇİMENTO TİPLERT PLERİ TS EN 197-1'e göre Çimento Türleri TS EN standardında çimentoların n tanımı, ana çimento tipi, Portland çimentosu klinkeri oranı, ikinci ana bileşen, en, standart dayanım m sınıfı s (28 günlg nlük) ve erken dayanım m kazanma hızıh dikkate alınarak yapılm lmıştır.

9 YENİ ÇİMENTO TİPLERT PLERİ TS EN 197-1'e göre Çimento Türleri TS EN deki değişik ik çimento tiplerine göre g çimentonun bileşen en malzemeleri şu şekildedir: ana bileşen, en, (örn. Portland çimentosu klinkeri); ikinci ana bileşen, en, (örn. uçucu u ucu kül, k yüksek y fırın f n cürufu, c kalker, silis dumanı); (majör r katkılar) minör r ilave bileşen, en, (örn. uçucu u ucu kül, k yüksek y fırın f n cürufu, c kalker, doğal puzolan) priz ayarlayıcı, (örn. kalsiyum sülfat; s alçıta taşı) kimyasal katkılar, (örn. pigmentler, hava sürükleyici s katkılar).

10 YENİ ÇİMENTO TİPLERT PLERİ TS EN 197-1'e göre Çimento Türleri İkinci ana bileşeni eni belirten harfler ise şöyledir: S- granüle yüksek y fırın f n cürufu; c D- silis dumanı; P- doğal puzolan; Q- doğal kalsine puzolan; V- silissi uçucu u ucu kül; k W- kalkersi uçucu u ucu kül; k T- pişmi miş şist; M- yukarıdakilerden ikisi veya daha fazlası L- kalker

11 YENİ ÇİMENTO TİPLERT PLERİ TS EN 197-1'e göre Çimento Türleri Ülkemizde TS EN 197-1'e 1'e göre, g en son şekliyle 32.5, 42.5 ve 52.5 MPa olmak üzere üç standart dayanım m sınıfıs bulunmaktadır. Ayrıca her dayanım m sınıfıs için in iki erken dayanım m sınıfıs tanımlanm mlanmıştır. Dayanım Sınıfı Basınç Dayanımı (MPa) Erken Dayanım Standart Dayanım 2 günlük 7 günlük 28 günlük 32.5 N R N R N R Priz başlama süresi(dk) Genleşme (mm) 10

12 YENİ ÇİMENTO TİPLERT PLERİ TS EN 197-1'e göre Çimento Türleri CEM II/A-S 42,5 N Alt-sınıf N normal erken dayanımı, R hızlı erken dayanım Standart dayanım sınıfları Alt-tip, ikinci ana bileşen (bu örnekte yüksek fırın cürufu) Portland çimentosu klinkerinin oranı (A) yüksek, (B) orta ve (C) düşük Ana çimento tipi

13 YENİ ÇİMENTO TİPLERT PLERİ TS EN 197-1'e göre Çimento Türleri Bileşim (kütlece % olarak) Ana tipler Genel çimento tipleri Klinker K Yüksek fırın cürufu S Silis dumanı D Ana bileşenler Puzolan Uçucu kül Pişmiş Kalker Doğal Doğal kalsine Silissi Kalkersi şist P edilmiş V W T L LL Q Minör ilave bileşen CEM I Portland Çimento CEM I

14 Ana tipler CEM II Portland cüruflu çimento Genel çimento tipleri YENİ ÇİMENTO TİPLERT PLERİ (TS-EN197) Bileşim (kütlece % olarak) Ana bileşenler Minör ilave bileşen Klinker Yüksek Silis Puzolan Uçucu kül Pişmiş Kalker fırın dumanı şist Doğal Doğal Silissi Kalkersi cürufu kalsine P edilmiş V W L LL K S D T Q CEM II/A-S CEM II/B-S Portland silis dumanlı çimento CEM II/A-D CEM II/A-P Portland puzolanlı çimento Portland uçucu küllü çimento CEM II/B-P CEM II/A-Q CEM II/B-Q CEM II/A-V CEM II/B-V CEM II/A-W Portland pişmiş şistli çimento Portland kalkerli çimento Portland kompoze çimento CEM II/B-W CEM II/A-T CEM II/B-T CEM II/A-L CEM II/B-L CEM II/A-LL CEM II/B-LL CEM II/A-M CEM II/B-M

15 YENİ ÇİMENTO TİPLERT PLERİ TS EN 197-1'e göre Çimento Türleri Bileşim (kütlece % olarak) Ana bileşenler Ana tipler Genel çimento tipleri Klinker K Yüksek fırın cürufu S Silis dumanı D Puzolan Uçucu kül Pişmiş Kalker Doğal şist Doğal Silissi Kalkersi kalsine edilmiş P V W Q T L LL Minör ilave bileşen CEM III CEM IV CEM V Yüksek fırın cüruflu çimento Puzolanik çimento Kompoze çimento CEM III/A CEM III/B CEM III/C CEM IV/A CEM IV/B CEM V/A CEM V/B

16 ÇİMENTO TİPLERT PLERİ Portland Tipi Çimento Türleri TS 197-1'e 1'e göre g ülkemizde üretilen Portland çimentoları,, en son şekliyle aşağıa ğıda görüldg ldüğü gibi üç tiptir. CEM I 32.5 (Normal Portland Çimentosu) CEM I 42.5 (Yüksek Dayanıml mlı Çimento) CEM I 52.5 (Yüksek Dayanıml mlı Çimento)

17 ÇİMENTO TİPLERT PLERİ Portland Tipi Çimento Türleri CEM I 42.5 ve CEM I 52.5 CEM I 32.5 a a göre; g daha fazla kalker içerirler i ve daha ince öğütülmüşlerdir. lerdir. Bileşiminde iminde C 3 S daha fazla olduğundan undan dayanımlar mları daha fazladır. Bu nedenle PÇ32.5'a P kıyasla k daha fazla Ca(OH) 2 oluşur. ur. Bu yüzden y kimyasal dayanıkl klılıkları daha azdır. Hidratasyon ısıları fazladır r ve daha fazla karışı ışım m suyu gerektirirler. Bu çimentolar yüksek y yapılar için i in arzu edilen özelliklere sahiptirler. Ancak barajlar, deniz yapılar ları,, sülfatls lfatlı zeminlerde yapılacak inşaatlar için i in uygun değillerdir.

18 ÇİMENTO TİPLERT PLERİ Normal Portland Çimentosu En çok kullanılan lan çimento türüdür. t r. Normal Portland çimentosu (CEM I) zemininde veya yer altı suyunda sülfat s bulundurmayan normal betonarme yapılar için i in uygundur.

19 ÇİMENTO TİPLERT PLERİ Düşük ısılı Portland Çimentosu Büyük k hacimli kütle k betonlarında, nda, çimento hidratasyonunun gelişimiyle imiyle sıcakls caklığın yükselmesi betonda ciddi çatlaklara yol açabildiğinden, inden, bu tip yapılarda kullanılacak lacak çimentonun hidratasyon ısısının n düşük d k olması zorunludur. Bu amaçla geliştirilen düşük d ısılı Portland çimentosu, ASTM standardında Tip IV çimentosuna karşı şıt t gelir.

20 ÇİMENTO TİPLERT PLERİ Düşük Isılı Portland Çimentosu İngiliz BS 1370 (1979) standardında da bulunan bu tür t çimentoların n 7 günlg nlük k hidratasyon ısısı 60 cal/g ve 28 günlg nlük hidratasyon ısısı ise 70 cal/g dır. Düşük ısılı Portland çimentosunun C 3 S ve C 3 A gibi hızlh zlı hidrate olan bileşenlerinin enlerinin oldukça a az olması,, dayanımının n normal Portland çimentosundan daha yavaş gelişmesine neden olur. Ancak son dayanım m değerleri erleri aynıdır. Diğer taraftan, dayanım m gelişiminin iminin yeterli olması için in çimento inceliğinin inin en az 3200 cm 2 /g olması gerekir.

21 Çimentolar kimyasal yapılar ları ve fiziksel özellikleri farklı olduğundan, undan, hidratasyon sırass rasında farklı davranış ışlar gösterir. Çimento üretiminde, hammaddeleri uygun seçmek koşulu ile, istenen özelliklerde değişik ik çimentolar elde edilebilir. Ekonomik bakımdan ucuz olması ve çevreye daha az zarar vermesi nedeniyle, bazı inorganik doğal malzemeler veya endüstriyel atık k maddeler eklenerek de çimento üretimi yapılmaktad lmaktadır.

22 Curuflu Çimentolar Ham demir üretimi artığı olan cürufda genel olarak % Al 2 0 3, % Si0 2, % Ca0, ve az oranlarda Mg0, Fe 2 0 3, MnO, CaS ve MnS bulunur. Bileşiminden iminden de kolaylıkla kla görüldg ldüğü gibi curuf, çimento üretiminde özel işlemlerle i kil yerine kullanılabilir. labilir. Ayrıca agrega yerine de beton üretiminde kullanılır. Bu malzemenin üçünc ncü kullanım şekli ise, bir bağlay layıcı maddeye (Portland çimentosu, kireç,, alçı gibi) karış ıştırılarak kullanılmas lmasıdır.

23 Curuflu Çimentolar Curuf aniden soğutulup, amorf ve camsı yapıya gelince, Portland klinkeri ile karış ıştırılıp, alçı taşı eklenmesinden sonra birlikte öğütülerek veya ayrı ayrı öğütüldükten sonra karış ıştırılması ile çimento haline getirilir. Curufun klinkere oranla daha zor öğütülebilir olması,, birlikte öğütme koşullar ullarında klinkerin ince, curufun ise daha kaba kalması durumunu ortaya çıkarır. r. Bu nedenle ayrı ayrı öğütme koşullar ullarında elde edilen curuflu çimento ile yapılan betonlarda, işlenebilirlik i ve dayanım m bakımından daha iyi sonuçlar alınmaktad nmaktadır.

24 Curuflu Çimentolar Curuflu çimentoların n hidratasyonu daha yavaş gelişti tiğinden, inden, daha uzun süre s kür k r gerektirir. Bu nedenle kurak iklimli bölgelerde kullanılmas lması doğru değildir. Sülfatlı sular, deniz suları,, klorlu sular, karbonatlı sular, termal sular, buz çözücü maddeler vb. ile yapılan uzun süreli s deneyler sonucunda curuflu çimentoların n zararlı kimyasal etkiler altında performanslarının n yüksek y olduğu u belirlenmiştir.

25 Curuflu Çimentolar Cüruflu çimentoların özellikleri aşağıa ğıdaki şekilde özetlenebilir : a) Mekanik dayanımlar mları ilk günlerde, g aynı miktarda çimento ve S/Ç oranı için in Normal Portland çimentolarına na kıyasla k düşüktd ktür. b) Curuflu çimentolar soğuk havada kullanılmaya lmaya elverişli li değildir. c) Kimyasal etkilere karşı dayanıkl klılığıığı fazladır. Deniz suyu ve sülfatls lfatlı ortamlara Portland çimentosundan daha dayanıkl klıdır. d) Düşük k hidratasyon ısıları vardır. r. Bu nedenle bu çimentolar baraj inşaat aatı gibi büyük b k kütleli k yapılar için i in uygundur.

26 Curuflu Çimentolar Cüruflu çimentoların özellikleri aşağıa ğıdaki şekilde özetlenebilir : e) Üretim enerjisi ve hammadde kullanımı bakımından maliyetleri daha düşüktür r. f) Daha geçirimsiz beton yapımına uygun olup, don olayına daha dayanıkl klıdır.

27 Aluminli Çimentolar Bu çimentolar, boksit ile kalkerin bir döner d fırında f eritilinceye (1700 C) kadar pişirilmesi irilmesi ile elde edilir. Bu çimentolarda alumin miktarı % 30' dan fazladır. Aluminli çimentonun esas karma bileşenleri enleri kalsiyum aluminat (CA) ve dikalsiyum silikat (C 2 S) dır. d Bu çimento asit karakterli olduğundan undan asitlerden zarar görmez.

28 Aluminli Çimentolar Genel olarak bu çimentolar aşağıa ğıdaki kimyasal bileşime ime sahiptir. Ana Oksit Ağırlıkça(%) Alumin (Al 2 O 3 ) Kireç (CaO) Demir oksit (Fe 2 O 3 ) 5-15 Silis (SiO 2 ) 4-10

29 Aluminli Çimentolar Aluminli çimentoların özellikleri aşağıa ğıdaki şekilde özetlenebilir : a) Bu çimentoların n mekanik dayanımlar mları hızlı bir şekilde gelişir. ir. Aynı koşullarda 1 günlg nlük k dayanımı, Portland çimentosunun 8 aylık dayanımına na eşdee değerdir. erdir. b) Bu çimentoların n prizi ve sertleşmesi sırass rasında önemli derecede ısı çıkar. c) Aluminli çimentolarla üretilen betonlarda Ca(OH) 2 oluşmaz. Bu nedenle kimyasal etkilere çok dayanıkl klıdır. d) Aluminli çimentoların n hidratasyonu için i in fazla su gerekir. e) Yüksek sıcakls caklıklara klara karşı dayanıkl klıdır.

30 Uçucu Kül Çimentoları Uçucu küller k çimentoya hammadde olarak, klinker ve alçıta taşı ile birlikte öğütülerek veya mamul çimentoya doğrudan olmak üzere üç şekilde katılabilir. TS EN Genel çimentolar standardında, nda, sillissi ve kalkersi uçucu u ucu küllerin klinkere ağıa ğırlıkça a %6-35 arası oranda katılabilece labileceği i belirtilmiş ve Portland-Uçucu küllk llü çimento (CEM II) olarak adlandırılm lmıştır. Uçucu küllk llü çimentoların, n, istenen mekanik özellikleri sağlayabildikleri takdirde, sülfata s dayanıkl klılık, k, geçirimsizlik, düşük d k hidratasyon ısısı gibi olumlu yönleri y vardır. r.

31 Portland Puzolanlı Çimento Ülkemiz için i in en önemli çimento türü, t, doğal puzolan kullanılarak larak üretilen Portland puzolanlı çimentolardır r (CEM II/AB-PQ). Bu tip çimentolar daha önce Traslı(TS 26) ve Katkılı(TS 10156) çimentolar olarak tanımlanmaktayd mlanmaktaydı. Portland puzolanlı çimentolarda TS EN e göre, g doğal ve doğal kalsine edilmiş puzolan miktarı % arasındad ndadır. Portland puzolanlı çimento üretimi, klinker, puzolanik madde ve bir miktar alçı taşı karışı ışımının n birlikte öğütülmeleri ile yapılmaktad lmaktadır.

32 Portland Puzolanlı Çimento Fırına girmeyen malzeme miktarının n fazlalığı ığı,, bu tip çimentonun üretiminin ekonomik olmasını sağlar. Her %1 oranında nda puzolan katkısının çimento maliyetine %0.5 düşüşd sağlad ladığı araştırmalar rmalar sonucu ortaya çıkmıştır. Bu nedenle puzolan katkılı çimento üretimi, bir çok fabrikada normal Portland çimentosu üretiminin önüne ne geçmi miştir. Ülkemiz puzolan kaynakları açısından zengindir. Bu nedenle traslı çimentoların n bilinçli üretimi ve bilinçli tüketimi t halinde, ülkemiz açısından yararlı sonuçlar verir.

33 Portland Puzolanlı Çimento Puzolanlı çimentoların n olumlu ve olumsuz yönleri y vardır. r. Olumlu yönleri: y Ülke ekonomisi açısından a yararlıdır, r, Üretim sırass rasında daha az çevre kirliliği i yaratır, r, Zararlı ortamlara dayanıkl klıdır, Hidratasyon ısısı düşüktür, İyi kohezyon özelliği i vardır, r, Uzun süreli s dayanım m artışı gösterir.

34 Portland Puzolanlı Çimento Puzolanlı çimentoların n olumlu ve olumsuz yönleri y vardır. r. Olumsuz yönleri: y İlk dayanımlar mların n nispeten düşüktd ktür, Daha iyi bakım m gerektirir, Soğuk bölgelerde b daha dikkatli kullanım m gerektirir, Çok ince trasla öğütülmüş çimentolarda erken rötre r olayı fazladır. Ancak bu özellikler her traslı çimento için i in geçerli erli olmayabilir.

35 Portland Puzolanlı Çimento Traslı çimentoların n sorunu; puzolanlarda bağlanmayan silis yüzdesinin y fazla olması halinde, bu silisin puzolanik aktivite göstermemesi g nedeniyle, geçirimlilik ve dayanıkl klılık k yönünden y nden sakıncalar oluşturmas turmasıdır. r. Bazı traslarımız z yüksek y oranda (%7) bağlanmayan silis içermektedir. Ancak CEM II/B-P P için i in bu değer er %1 ile sınırls rlıdır. r.

36 Portland Puzolanlı Çimento Sözü edilen özellikler CEM II tipi Çimentoları aşağıda belirtilen işler için i in uygun kılar: k Büyük k kütleli k yapılar, temel inşaatlar aatları,, depo-silo inşaatlar aatları,, sıva s işleri, briket vb. yapı elemanı üretimi ve özelliği i olmayan basit bina inşaatlar aatları. Buna karşı şılık k bu tip çimentoları yüksek dayanım m gerektiren yüksek yapılar vb. yerlerde kullanmak doğru değildir.

37 Beyaz Çimento Hammaddesi beyaz kil (kaolen), kalker, mermer tozu olan bir Portland çimentosudur. Demir oksit (Fe ) (%0.3 den az) ve manganın çok az olması nedeniyle, hafif yeşil il-beyaz renkte olan bu çimento mimari gaye ile yapılarda kullanılır.

38 Beyaz Çimento Mekanik özelliklerinin normal Portland çimentosu ile aynı olması istenir. Beyaz çimentonun üretiminde kullanılan lan hammaddeler farklı olduğu u gibi üretim yöntemleri y de Portland çimentosundan farklıdır. r. Bu nedenle maliyetleri normal Portland çimentosunun 3 katı kadardır. r.

39 Renkli Çimentolar Bu tip çimentolar, beyaz çimento içine i ine inceliği çimento ile aynı olan toz halindeki (% arasında) metal oksitlerinden oluşan pigmentlerin eklenmesi ile elde edilir. Örneğin, sarı renk için; i in; demir oksit hidrate, kırmk rmızı renk için; i in; demir oksit, yeşil renk için; i in; krom oksit, mavi renk için; i in; Lazurite, siyah renk için; in; magnetik demir oksit, beyaz renk için; i in; titan oksit kullanılır. Pigmentler çimentonun dayanımına na ve sürüklenmis klenmiş hava üzerine olumsuz etki yapabilirler. Örneğin, çok ince pigmentler su ihtiyacını arttırarak rarak karışı ışımın n hava içerii eriğini ini azaltırlar.

40 Harç Çimentosu Yüksek dayanım m gerektirmeyen dolgu, sıva, s harç işlerinde kullanılan, lan, %60 a kadar puzolanik madde içeren i özel bir bağlay layıcıdır. Üretimde puzolan olarak uçucu u ucu kül, k tras ve curuf gibi maddeler kullanılır. Ekonomiktir, ancak Normal Portland çimentosunun yerine betonarme inşaatlarda kullanılmamas lmamasına dikkat etmek gerekir. Harç çimentosunun 7 ve 28 günlg nlük k basınç dayanımlar mlarının n sırass rasıyla en az 10 MPa ve 16 MPa olması istenir.

41 Sülfata Dayanıklı Çimentolar Çimentoların n sülfata s karşı en dayanıks ksız ögesi C 3 A karma oksitidir. Portland çimentolarında nda C 3 A karma oksiti %8-11 oranlarında nda değişti tiğinden, inden, bu tip çimentoları sülfat etkisinde kalan yapı elemanlarında nda kullanmak doğru değildir. C 3 A içerii eriği i belli bir değerden erden düşük d k olan çimentolar da sülfata s dayanıkl klı çimento olarak adlandırılır. r.

42 Sülfata Dayanıklı Çimentolar Sülfata dayanıkl klı çimentolar, içinde i inde en fazla %5 oranında nda C 3 A içeren klinkerin bir miktar alçı taşı ile öğütülmesi sonucu üretilir. Bu çimentoda C 3 A ve (C 4 AF + 2C 3 A) miktarları sırasıyla en fazla %5 ve %25 olmalıdır. Bu tip çimentolar deniz suyu ve sülfatls lfatlı su içeren i zeminler ve diğer sülfatls lfatlı ortamlar için i in en dayanıkl klı çimentolardır. r.

43 Sülfata Dayanıklı Çimentolar Normal Portland çimentosu S/Ç oranı : 0.65 Sülfata dayanıkl klı çimento S/Ç oranı : 0.65

44 Süper Sülfat Çimentosu Bu çimento, % oranında nda (en az %65) granüle yüksek fırın f curufu içerir. Üretimde ayrıca anhidrit (% oranında nda CaSO4) ve en çok %5 oranında nda PÇP klinkeri kullanılır. İncelikleri cm 2 /g dır.

45 Süper Sülfat Çimentosu Süper sülfat s çimentosunun hidratasyon olayının n gelişimi imi farklıdır. r. İlk günlerdeki g dayanım m daha çok kalsiyum-alumino alumino-sülfohidrat lfohidrat (ettringite) oluşumundan umundan ve daha sonraki dayanımlar ise CSH oluşumundan umundan sağlanmaktad lanmaktadır. Bu çimento, kimyasal etkilere (özellikle( sodyum ve kalsiyum sülfat etkilerine) dayanıkl klıdır.

46 Erken Dayanımı Yüksek Çimentolar Bu tip çimentolar ince öğütülmüş (en az 3500 cm 2 /g Blaine) ) bağlay layıcılar lar olup, hızlı dayanım m gerektiren yerlerde kullanılır. Bu çimentoların n 2 ve 7 günlg nlük dayanımlar mları (30 MPa ve 40 MPa) ) aynı tip Normal Portland çimentolarına na kıyasla yüksektir y (10 MPa ve 21 MPa).

47 Erken Dayanımı Yüksek Çimentolar Hızlı sertleşen en Portland çimentosu (ASTM Tip III), dayanım gelişimi imi daha hızlh zlı olan erken yüksek y dayanıml mlı çimento olarak da tanımlan mlanır Hızlı sertleşen en Portland çimentosunun dayanım m artış hızı yüksek miktardaki C 3 S (%55 den fazla, bazen %70 civarında) içerii eriğine ine ve çimento klinkerinin ince öğütülmesine bağlıdır. Blaine inceliği i 4500 ile 6000 cm 2 /g arasındad ndadır. Daha fazla incelik 10 ile 20 saat arasındaki dayanımı önemli derecede arttırır. r.

48 Hidrofob Çimentolar Bu tip çimentolar, rutubete karşı dayanıkl klı olması amacıyla, klinkere hidrofob bir eleman (% oranında nda stearik asit, oleic asit) eklenip öğütülmesi ile elde edilir. Bu katkılar aynı zamanda klinkerin öğütülebilirliğini ini arttırır. r. Hidrofob çimento görünüşg olarak normal Portland çimentosuna benzer. Fakat küf k f kokusu gibi bir karakteristik özelliğe e sahiptir. Hidrofob çimentolar suyla kolay ıslanmadıklarından bu tip çimentolar kullanılarak larak üretilen harç ve betonları daha uzun süre s karış ıştırmak gerekir.

49 Oil-well çimentosu Çok üstün özelliklere sahip bir çimentodur. Grout veya slurry olarak yerkabuğundaki undaki çatlaklardan binlerce metre derinliğe kadar pompalanabilecek işlerde i kullanılır. Yer kabuğunda unda derinliğe e bağlı olarak sıcakls caklık k değişmektedir. Örneğin, 5000 m derinlikte sıcakls caklık k 150 C yi ve basınç 100 MPa ı geçebilir. ebilir. Araştırma rma için i in açılan a sondaj kuyularında derinlik, m civarında olduğundan undan bu tip çimento ile doldurulmaları uygun olmaktadır.

50 Oil-well çimentosu Bu tip çimentolar yukarıda belirtilen koşullar altında ulaşmas ması gereken yere priz yapmadan gidebilmelidir. Ayrıca, yeniden sondaj işlemine i izin verecek kadar da hızlh zlı dayanım m kazanması gerekmektedir.

51 Doğal Çimento Bu tip çimento, çimento kayası olarak adlandırılan ve içinde i inde %25 kadar kil içeren i kireçta taşının kalsinasyonu ve öğütülmesi ile elde edilir. Portland çimentosuna benzeyen bu çimento Portland çimentosu ve hidrolik (su) kireci arasında özelliğe e sahiptir. Doğal çimentonun kalsinasyon sıcaklığı düşük k olduğu u için i in pratik olarak C 3 S içermez i ve yavaş sertleşir.

52 Antibakteriyel çimento Bu çimento mikrobiyolojik fermentasyonu önlemek için i in antibakteriyel maddeler kullanılarak larak üretilen bir Portland çimentosudur. Bakteriyel etkiye, gıda g maddesi üreten tesislerin yer betonlarında nda rastlanılmaktad lmaktadır. Bu gibi yerlerde, çimento üzerinde oluşan bakterilerle birlikte nemin varlığı fermentasyona yol açmaktada maktadır. Ayrıca antibakteriyel çimento su depoları,, yüzme y havuzlarında ve bakteri, mantar bulunan benzer yerlerde de kullanılmaktad lmaktadır.

53 Antibakteriyel çimento Ayrıca antibakteriyel çimento su depoları,, yüzme y havuzlarında ve bakteri, mantar bulunan benzer yerlerde de kullanılmaktad lmaktadır.

54 Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü YAPI MALZEMESİ II DERSİ BETON TEKNOLOJİSİ Bağlay layıcı maddeler; çimento