Carles Sala i Vila CORNELIUS VE İMKÂNSIZLAR AMBARI

Transkript

1

2

3 Carles Sala i Vila CORNELIUS VE İMKÂNSIZLAR AMBARI Çeviren: Havva Mutlu Resimleyen: Sedat Girgin

4 Yayın Koordinatörü: İpek Şoran Editör: Ebru Akkaş Kuseyri Son Okuma: Egem Atik Kapak ve İç Tasarım: Gözde Bitir Tasarım Uygulama: Recep Eren 1. Basım: 1000 adet, Nisan 2014 ISBN Cornelius i el rebost d imposibles, Carles Sala i Vila Carles Sala i Vila, 2010 Can Sanat Yayınları Ltd. Şti., 2014 İlk baskısı La Galera, SAU Editorial, Barselona, İspanya, tarafından yayımlanmıştır. Bu eserin Türkçe yayın hakları Akcalı Telif Hakları Ajansı aracılığıyla satın alınmıştır. Tüm hakları saklıdır. Tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışında yayıncının yazılı izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz. Can Sanat Yayınları Yapım, Dağıtım, Ticaret ve Sanayi LTD. ŞTİ. Yayıncı Sertifika No: Hayriye Caddesi No. 2, Galatasaray, İstanbul Telefon: (0212) Faks: Kapak Baskı: Azra Matbaası; Sertifika No: Adres: Litros Yolu 2. Matbaacılar Sitesi D Blok Kat: 3 No: 3/2 Topkapı, Zeytinburnu, İstanbul İç Baskı ve Cilt: Ayhan Matbaası; Sertifika No: Adres: Mahmutbey Mah. Devekaldırımı Cad. Gelincik Sk. Güven İş Merkezi No: 6 Kat: 3 Bağcılar, İstanbul

5 Bu kitabın sahibi:...

6 Carles Sala i Vila Yazarın yayınevimizden çıkan diğer kitabı: zdeniyi GECELER, JULIA çıkan diğer kitapları: AÇIKGÖZ BUDALALAR DON KİŞ 1974 Mayısının pazartesilerinden birinde Girona da doğdu. Öğretmen. Bir süredir, el sanatlarıyla ve çocuklar için hikâyeler yazmakla uğraşıyor. Sözcükleri, bitkileri ve özellikle karısı Joana yı çok seviyor. Tabii siyah çikolatayı da İyi Geceler, Julia 2008 de XXVII. Guillem Cifre de Colonya Ödülü ne layık görüldü.

7 CORNELIUS VE İMKÂNSIZLAR AMBARI İçindekiler Yamukköy, 9 Lucas Dedem, 14 Tobias ve Bay Cornelius, 20 Yamuklar, 24 Herkes Meydanda, 31 Dar Ev, 35 Gölge, Kayıp, 43 İmkânsızlar Ambarı, 50 Bayan Uykusuz un Hikâyesi, 55 İmkânsızlar Ambarının Sırrı, 63 Laboratuvar, 68 Sırlar, 74 Ağaç Ev, 81 Cornelius Bilmecesi, 88 Yamukköy de Huzur, 100 Cornelius un Kayboluşu, 107 Neşe Salyangozu, 114 Büyük Felaket, 124 Cornelius un Dönüşü, 130

8 Irmağa Doğru, 135 Kötü Uyanış, 142 Yeni Cornelius, 148 Son, 153

9 Eloi ye, Nuria ya, Ines e ve Guillem e İmkânsız olduğunu bilmiyordum, yaptım.

10 Dünyayı değiştirmek, yeni yollar açmak, evrenin bu köşesindeki hayatı daha özel kılmak için dünyaya gelmiş olan insanlar vardır. Ben, bir zamanlar, böyle birini tanımak şansına eriştim: Çok sıra dışı, biricik, benzeri olmayan bir insandı. Çok uzaklardan, belki de başka çağlardan gelen bir adamdı. Adını duyan kişinin kafasının içinde yankılar yaratacak biriydi: CORNELIUS.

11 Yamukköy Yamukköy de, benim köyümde, bir santimetrekare bile düz yer yoktur. Meydanlar, sokaklar, köprüler Hepsi ya yokuştur ya iniştir. Bazen de hem yokuştur hem iniştir. Evlerin duvarları yamuk, merdivenler bir yana doğru yatıktır. Bazen insanlar bile bir tarafa yamularak yürürler. Bu nedenle biz köy halkı olarak kendimize Yamuklar deriz. Her şeyin bu kadar yamuk olması tesadüf değil elbette. Yamukköy, Saftirik Vadisi nin hemen üstünde, Oğlak Dağı nın eteklerinde yer alır. Oğlak Dağı, 9

12 Carles Sala i Vila CORNELIUS VE İMKÂNSIZLAR AMBARI çok büyük ve dimdik bir dağdır; çevresindeki yaşamı kendi biçimler. Başka türlü bir yaşam oluşmasına izin vermez. Yamukköy ün yeri yüksektir ve her yere tepeden bakar ama Oğlak Dağı nın iki zirvesi daha da yüksektir ve daha kibirlidir. Bunlardan biri Kısa Boynuz dur. Aklınıza gelebilecek en yüksek zirveden biraz daha yüksektir. Göz alabildiğine yükselen sarp kayalıklarla, suları hiç bitmeyen şelalelerle, bütün sene hiç erimeyen karların bulunduğu köşelerle doludur. Öteki zirveye gelince; adı Uzun Boynuz dur. Size sadece şu kadarını söyleyeyim ki ötekinden daha yüksektir. Yüksekliğini hayal etmeye çalışarak kendinizi boş yere yormayın. Eminim ki bunu başaramazsınız. Bu zirvelerin bizim hayatımızı zorlaştırmaktan başka bir işe yaramadıklarını sanmayın sakın. Yararlar Örneğin evlerimizin duvarları düz olmadığı için hiçbir zaman bu duvarlara saat asılmamıştır. Basit bir güneş saati bile olmamıştır köyümüzde. Bu yüzden, burada yaşayanlar, bugün bile, bu iki boynuzun gölgelerinin uzunluğuna kısalığına ya da gölge olup olmadığına bakarak zamanı tam olarak söylerler. Şöyle konuşmalar çok sık duyulur: Saat tam Uzun Boynuzda uğrayıp seni evinden alırım. Ya da, Bilmem bugün ne yaptım, saat Küçük Boynuza çeyrek var, hâlâ işim bitmedi. Veya, Saat tam gölgesiz olunca ne olursa olsun şöyle biraz uzanıp siesta yapmaya ih- 10

13 tiyaç duyuyorum. Hatta, Bayrak asma saati geldi mi sence? Evet; saat hemen hemen günbatımı. Belki de bu konuşma şeklini anlamak size zor gelecektir. Ama bütün hayatınız boyunca bunu duyarak büyümüşseniz son derece doğal geliyor. SAATLERİN YAMUKKÖY DEKİ EŞDEĞERLERİ (YAZ SAATİNE GÖRE) Saat 7.00 Tam gündoğumu Saat 8.00 Tam Uzun Boynuz Saat 9.30 Uzun Boynuzdan çeyrek kısa. Saat Yarım Uzun Boynuz Saat Gölgesiz saate çeyrek var Saat Tam gölgesiz saat Saat Gölgesiz saati çeyrek geçiyor Saat Yarım Kısa Boynuz Saat Kısa Boynuza çeyrek var Saat Tam Kısa Boynuz Saat Tam günbatımı Carles Sala i Vila CORNELIUS VE İMKÂNSIZLAR AMBARI Ağaçlarla, kayalarla, uçurumlarla dolu, dünyanın en özel köşesi olan, Yamukköy de, benim doğduğum köyde durum işte böyle. Tahmin edeceğiniz gibi dağların arasında kaybol- 11

14 Carles Sala i Vila CORNELIUS VE İMKÂNSIZLAR AMBARI muş bu köye gelmek için pek az insan Saftirik Vadisini boydan boya geçip yukarı doğru tırmanır. Çoğu zaman da buraya gelip bize konuk olanlar, yolunu kaybedip yanlışlıkla gelmiş yolculardır. Biz onlara, Kayıplar, deriz. Çok seyrek olarak da buranın güzelliğini duymuş olan birkaç meraklı; çok para kazanmak hırsına kapılan bir satıcı ya da tatillerini veya Noel i geçirmek için Yamukların aşağı topraklarda yaşayan akrabaları gelirler. İster yolunu kaybetmiş bir yolcu olsun ister nereye gittiğini bilen biri olsun, köye, dışarıdan birinin gelmesi önemli bir olaydır. İşte tam da bu yüzden ben, boş vakitlerimde, zaman öldürmek için hep aynı şeyi yaparım: Ufka bakar ve beklerim. Küçükken, evimizin yakınlarında, köyün girişinde manzara seyrettiğim iki yer vardı. Birisi, bir kış, büyük bir kayın ağacının dört dalı arasına yaptığım küçük kulübeydi. Burayı yapıp bitirdiğimde, buranın saatlerce oturup, köye doğru gelen biri var mı diye, vadiden yukarı tırmanan yılankavi yolu gözetlemek için ideal olduğunu düşünmüştüm. Ama ağacın uyuyan yaprakları, ilkbahar gelince uyandı. Daha yaza varmadan, yapraklar ve yeni filizler, yoğun bir yeşil örtüyle, ağaç evimi kaplayıp etrafı görmemi engelledi. Bu küçük aksilik, yılın geri kalan zamanlarında benim çevreyi gözetlememe engel olamadı elbette. Ağaç evim kadar özel olmasa da yolu gözetlemeye 12

15 oradan daha uygun başka bir yer vardı: Köyün girişinde bulunan taş surların tepesi. Surlar, vadiden gelen toprak yolun, köyün ana caddesine dönüştüğü yere kadar uzanıyordu. Burası çok stratejik bir noktaydı. Üstelik size anlatacağım öykü de işte tam burada başlamıştı. Carles Sala i Vila CORNELIUS VE İMKÂNSIZLAR AMBARI 13

16 Lucas Dedem Haziran başlarındaki o sıcak yaz gününde olduğu gibi surların tepesindeki gözetleme yerinden yolu seyrederken hemen hemen hiç yalnız olmazdım. Eğer güzel bir gün ise Lucas Dedem, elinde o tuhaf bastonuyla, yanımda, hasır otundan yapılmış bir iskemlede otururdu. Dedem, neşeli, cömert, bir tilki kadar kurnaz, uzun yıllardan beri tamamen kör bir adamdı. Hiçbir şey görmemesine rağmen onu başkalarından üstün kılan bir yanı vardı: Çevresinde olup biten her şeyden 14

17 haberi olurdu. Hatta bazen hepimizden önce o görürdü. O gün de öyle oldu. Mar, kızım kertenkeleleri kovalamayı bırak da dikkatli bak! Dedemin sesi gergindi. Ses tonundan, birilerinin köyümüze doğru geldiğini anladım. Bir şey mi hissettin dede? diye sordum. Sanırım iki kişi yaklaşıyor. Öyle mi? İki kayıp mı? Bu arada gözlerimle yolu tarıyordum. Değil galiba Daha doğrusu Dar Eve yerleşmek için gelen iki kişi Gerçekten mi? İki yeni Yamuk daha öyle mi? Aman ne güzel! Sesim heyecanlı çıkıyordu: Dede, buraya yerleşmek için geldiklerini nereden biliyorsun? Dedem kurnaz kurnaz gülerek cevap verdi: Sana kaç kez söyledim ya Mar; rüzgârla ben çok iyi iki dostuz. Bana her şeyi haber veren odur. İşte bu yüzden ben de vaktimin çoğunu, her zaman az ya da çok rüzgârlı olan bu yerde, surların üstünde geçiriyorum. Dedemin bana rüzgârdan ve rüzgârın getirdiği haberlerden söz etmesine bayılırdım. Bugün de hâlâ dedemle rüzgâr arasında gerçek bir dostluk olduğunu düşünürüm. Carles Sala i Vila CORNELIUS VE İMKÂNSIZLAR AMBARI 15

18 Carles Sala i Vila CORNELIUS VE İMKÂNSIZLAR AMBARI Sus! dedi dedem birdenbire. İki yolcu köprüden geçmek üzere! Dikkatli bak! Gözlerimi, Saftirik Irmağı nın üstündeki derme çatma köprüye dikip görmeye çalıştım. Birkaç saniye içinde onların geçtiğini gördüm. Evet, evet! Gördüm onları! Çok dikkat etseler iyi olur, yoksa her şeyleri ırmağa yuvarlanır, dedi dedem. Köprü, bir yana doğru yamuk, kenarlarında da korkuluk yok, onların da eşyaları pek çok. Bir çekçek arabasında taşıyorlar, değil mi Mar? Evet dede, bir çekçek arabasında taşıyorlar, diye onayladım. Hımm Dedem bir süre sakalını kaşıdı, sonra, bir şeye şaşırmış gibi: Çok tuhaf! Yanlarında yük hayvanı yok, dedi. Ben aşağıda olanları görmeye çalışıyordum ama ağaçların yaprakları zaman zaman görüşü engelliyordu. Son virajı döndüklerini görünce: Yük hayvanları yok, dedim. Arabayı kendileri itiyorlar. Aman Tanrım! Bunlar akıllarını mı yitirmiş? Koş! Onlara yardım et! Yolun son bölümü çok diktir. Bu insanların yorgunluktan canları çıkmış olmalı. Eminim ki denize yakın topraklardan geliyor bunlar. 16

19 Hayda! Bunu da mı rüzgâr söyledi sana? Buna gerek yok. Sadece deniz kenarındaki düz yerlerde yaşayanlar arabayı böyle iterek götürür. Ne duruyorsun? Haydi, koş dedim ya sana! Bir yandan dedemin söylediklerini düşünürken bir yandan da geri dönüp surların öteki ucuna kadar gittim. Oradan aşağı inip bana söylendiği gibi koşmaya başladım. Onları ilk kez orada gördüm. Virajı döner dönmez, topuklarına kadar çamura batmış ayaklarıyla ve itmeye çalıştıkları çekçek arabasıyla karşımdaydılar. Carles Sala i Vila CORNELIUS VE İMKÂNSIZLAR AMBARI O anda hiçbir şey söyleyemedim. Çekçek arabası çok ağır gibi görünüyordu. Yolun geri kalan kısmı çok dikti. Onlarla birlikte ben de olanca gücümle arabayı itersem onlara yardım edebilirim diye düşündüm. Yavaş yavaş, köyün girişine yani toprak yolun bitip köyün ana caddesinin başladığı yere kadar geldik. O zaman, bitkin yolcular, arabanın tekerlerinin altına tahtadan iki takoz koyup yükün arasından bir toprak testi çıkardılar. Sonra sırtlarını duvara yaslayıp içmeye başladılar. Bu arada ben, dikkatle onları seyretmeye devam ediyordum. Biri, yaşlı bir adam; öteki, benim yaşlarımda bir 17

20 Carles Sala i Vila CORNELIUS VE İMKÂNSIZLAR AMBARI erkek çocuktu. Yaşlı adamın teni esmerdi ve badem gibi gözleri vardı. Üzerine rengârenk yıldızlar basılmış mavi bir tunik giyiyordu. Bembeyaz sakalı beline kadar uzanıyordu. Çocuk, uzun boylu ve zayıfçaydı. Çığırtkan turuncu renkte bir yelek giymişti. Aynı renkte incecik bir bandı da, saçlarını tutacak şekilde alnına bağlamıştı. Her ikisinin de ayaklarında, o anda çamurla kaplı olan birer çift eski sandalet vardı. Ama en ilginci, özellikle bu dağlık yerde daha da dikkati çekecek şekilde takıp takıştırmışlardı: Boyunlarında, mercandan ve deniz kabuklarından yapılmış kolyeler; kollarında, deniz salyangozlarının kabuklarından yapılmış bilezikler vardı. Su ister misin? diye sordu çocuk, testiyi uzatarak. Kendimi, gördüğüm şeyleri incelemeye öyle kaptırmışım ki cevap vermekte geciktim. Evet, teşekkür ederim, dedim, testiyi alırken. Testiyi ağzıma götürmüştüm ki tam tepemizde hoş geldiniz şarkısı başladı. Pim piriplim! Yamukköy e, Pim piriplim! Saftirik e, Pim piriplim! Hoş geldiniz! Pim piriplim! Onur verdiniz! Yabancılar, önce kafalarını kaldırıp şaşkın bakış- 18

21 larla yukarı baktılar, sonra gözlerini sorar gibi bana çevirdiler. Ben, hemen içmeyi bırakıp ağzımı sildikten sonra: O, benim dedem Lucas, dedim. Size hoş geldiniz diyor. Benim açıklamam yetersiz kalmış olacak ki dedem surların tepesinden kafasını uzatarak devam etti: Pim piriplim! İster yaz olsun, Pim piriplim! İster kış olsun, Pim piriplim! Yamukköy de biz, Pim piriplim! Konukseveriz! Carles Sala i Vila CORNELIUS VE İMKÂNSIZLAR AMBARI 19

22

23