KOBİ Muhasebe Standartlarına Giriş

Transkript

1 ESKİŞEHİR SMMM ODASI KOBİ Muhasebe Standartlarına Giriş Mustafa UÇKAÇ Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

2 Yeni TTK KOBİ TFRS Denetim Yeni Düzenlemelerin Etkileri Muhasebede VUK Hükümranlığı Sona Eriyor. Tüm İşletmeler Kapsama Alanına Giriyor. Sermaye Şirketleri İçin Denetim Geliyor.

3 Yeni TTK KOBİ TFRS Denetim Yeni Düzenlemelerin Etkileri Muhasebede VUK Hükümranlığı Sona Eriyor. Tüm İşletmeler Kapsama Alanına Giriyor. Sermaye Şirketleri İçin Denetim Geliyor.

4 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu kuruldu. Yayınlanmış muhasebe standartlarının yenisi yayınlanıncaya kadar yürürlükte olduğu açıklanmıştır.

5 Mesleki Yargı Kurallar İlkeler V.U.K. TMS UMS - UFRS TMS - TFRS KOBİ TFRS

6 KOBİ Muhasebe Standartı (KOBİ TFRS) KOBİ TFRS, tam setten ayrı bir standartdır. (Tam setin bir parçası değildir.) Ancak tam set esas alınarak hazırlanmıştır. KOBİ lerle ilgili olmayan standartlar kapsama alınmamıştır.

7 KOBİ Muhasebe Standartı (KOBİ TFRS) Değerleme ve muhasebeleştirme esasları basitleştirilmiştir. Seçenekli uygulamalar kaldırılmıştır. Dili daha hafif ve basittir, anlaşılabilir olması amaçlanmıştır.

8 KOBİ Muhasebe Standartı (KOBİ TFRS) Tam set takribi 3000 sayfa, KOBİ TFRS ise 230 sayfadan oluşmaktadır. Tam set 3000 farklı bilginin finansal raporlarda açıklanmasını isterken KOBİ TFRS lerde istenen bilgi 300 e kadar düşürülmüştür. 3 yılda bir güncellenecektir.

9 KOBİ Muhasebe Standartı (KOBİ TFRS) Tam sette amaç yatırımcıların ihtiyacını karşılayan finansal raporlar hazırlanmasıdır. KOBİ TFRS de amaç yatırımcıya cevap vermek değil, kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılamaktır.

10 KOBİ Muhasebe Standartı (KOBİ TFRS) Standart herhangi bir finansal tablo formatı ve hesap planı öngörmemektedir. Ancak Türkiye uygulamasında finansal tablo formatları ve hesap planı kullanımı planlanmaktadır. TMSK taslak format ve hesap planları hazırlamıştı.

11 KOBİ Muhasebe Standartı (KOBİ TFRS) UFRS (IFRS) lerde amaç finansal raporlamadır. Yeni TTK (m.64 88) ise muhasebe kayıtlarının da standartlara göre yapılmasını öngörmektedir. Dolayısıyla Türkiye uygulaması diğer ülkelerden farklı olacaktır.

12 Muhasebe Uygulamalarına Etkileri Sınıflandırma Kapsam Ölçme Değerleme Açıklama Aktif ve pasif kalemler, gelir ve giderler, nakit akışlar farklı sınıflandırılmaktadır. Finansal tablo unsurları yeniden belirlenmektedir. Yeni ölçme ve değerleme ölçütleri gelmektedir. Muhasebe politikaları ve ölçme ve değerleme esasları ile ilgili olarak daha fazla ayrıntılı bilgi açıklanmaktadır.

13 Sınıflandırma (Bilanço) Menkul Kıymetler Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller Şerefiye Canlı Varlıklar Durdurulan Faaliyetle İlgili Varlık ve Borçlar İnşaat Sözleşmeleri İlişkili Taraflardan Alacak ve Borçlar Hizmet Maliyetlerinin Sınıflandırılması

14 Sınıflandırma (Gelir Tablosu) Olağandışı gelir ve kârlar ile gider ve zararlar Sürdürülen faaliyetler Durdurulan faaliyetler Azınlık paylarına düşen dönem net kâr veya zararları Çalışmayan kısım giderleri Stok değer düşüklüğü karşılık giderleri

15 Sınıflandırma (Nakit Akış Tablosu) İşletme faaliyetleri Yatırım faaliyetleri Finansman faaliyetleri

16 Kapsam (Bilançodan Çıkarılacaklar) Standarda göre bilançoda yer almaması gereken, ancak önceki uygulamalar nedeniyle bilançoda yer alan aktif ve pasif kalemler bilançodan çıkartılır; Aktifleştirilmiş finansman giderleri ve kur farkları, Araştırma giderleri, gibi

17 Kapsam (Bilançoya Eklenecekler) Standarda göre bilançoda yer alması gereken, ancak önceki uygulamalar nedeniyle bilançoda yer almayan aktif ve pasif kalemler bilançoya eklenir; Ertelenmiş vergi varlığı veya ertelenmiş vergi borcu, Yazılım programları, Kıdem tazminatı karşılıkları, Garanti karşılıkları gibi

18 Kapsam (Gelir Tablosundan Çıkarılacaklar) Standarda göre gelir tablosunda yer almaması gereken, ancak önceki uygulamalar nedeniyle gelir tablosunda yer alan gelir ve gider kalemleri gelir tablosundan çıkartılır; Finansal kiralama işlemlerindeki kira gelirleri ve kira giderleri Hasılat içindeki tahsilat günü gelmemiş faiz ve vade farkı gibi

19 Kapsam (Gelir Tablosundan Eklenecekler) Standarda göre gelir tablosunda yer alması gereken, ancak önceki uygulamalar nedeniyle gelir tablosunda yer almayan gelir ve gider kalemleri gelir tablosundan eklenir; Alım-satım amaçlı menkul kıymetlerin gerçeğe uygun değerindeki artış veya azalışlar, Ertelenmiş vergi gelir etkisi, ertelenmiş vergi gider etkisi, Maddi duran varlık, maddi olmayan duran varlık değer düşüklüğü karşılığı gibi

20 Ölçme - Değerleme Maliyet bedeli Net bugünkü değer (İskonto edilmiş maliyet) Gerçeğe uygun değer Tarihi maliyet

21 Açıklamalar Her bölümde açıklanması istenen hususlar belirtilmiş olup, dipnotlarda açıklanması istenmektedir. Tekdüzende 12 gelir tablosu ve 30 bilanço dipnotu var iken, KOBİ TFRS uygulamasında çok fazla sayıda dipnot bulunmaktadır; İşletmede bulunan yabancı paraların kur değerleri, Ayrılan karşılıklar, amortisman yöntemleri, Stokların değerleme yöntemleri, Maddi duran varlıkların net bugünkü değer hesaplamaları vs.

22 İçerik KOBİ TFRS üç bölümden oluşmaktadır. İlk iki bölüm TMSK tarafından yayınlanmıştır; 35 bölüm ve sözlük Uygulama kılavuzu Kontrol listelerine ilişkin açıklamalar

23 Bölümler 1. Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler 2. Kavramlar ve İlkeler 3. Finansal Tabloların Sunuluşu 4. Finansal Durum Tablosu 5. Kapsamlı Gelir Tablosu ve Gelir Tablosu 6. Özkaynak Değişim Tablosu ile Gelir ve Dağıtılmamış Kârlar Tablosu 7. Nakit Akış Tablosu 8. Finansal Tablo Dipnotları 9. Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar 10. Muhasebe Politikaları, Tahminler ve Hatalar 11. Temel Finansal Araçlar 12. Diğer Finansal Araçlar 13. Stoklar 14. İştiraklerdeki Yatırımlar 15. İş Ortaklıklarındaki Paylar 16. Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller 17. Maddi Duran Varlıklar 18. Şerefiye Dışındaki Maddi Olmayan Duran Varlıklar 19. İşletme Birleşmeleri ve Şerefiye 20. Kiralamalar 21. Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu Varlıklar 22. Borçlar ve Özkaynak 23. Hasılat 24. Devlet Teşvikleri 25. Borçlanma Maliyetleri 26. Hisse Bazlı Ödemeler 27. Varlıklarda Değer Düşüklüğü 28. Çalışanlara Sağlanan Faydalar 29. Gelir Vergileri 30. Yabancı Para Çevrim İşlemleri 31. Yüksek Enflasyon 32. Raporlama Döneminden Sonraki Olaylar 33. İlişkili Taraf Açıklamaları 34. Özellikli Faaliyetler 35. KOBİ TFRS ye Geçiş Terimler Sözlüğü

24 1. Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Kamuya hesap verme yükümlülüğü olmayan işletmeler İşletme dışındakilere genel amaçlı raporlama

25 2. Kavramlar ve İlkeler Anlaşılabilirlik Tahakkuk esası İhtiyaca uygunluk İşletmenin devamlılığı Önemlilik Tanıma ölçme Güvenilirlik sunma Özün Önceliği İhtiyatlılık Tam Açıklama Karşılaştırılabilirlik Zamanında sunum Fayda ve maliyet dengesi

26 3. Finansal Tabloların Sunuluşu Gerçeğe uygun sunum KOBİ TFRS nin tüm bölümleri ile uyumun koşulsuz şekilde dipnotlarda belirtilmesi İşletmenin sürekliliği Sunumun tutarlılığı Karşılaştırmalı bilgi Önemlilik ve toplulaştırma Netleştirme

27 4. Finansal Durum Tablosu 5. Kapsamlı Gelir Tablosu ve Gelir Tablosu 6. Özkaynak Değişim Tablosu ile Gelir ve Dağıtılmamış Kârlar Tablosu 7. Nakit Akış Tablosu 8. Finansal Tablo Dipnotları 9. Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar Asgari içerik Sunum Vadeye göre sınıflandırma Dipnotlar Olağandışı Gelir ve Gider

28 Finansal Durum Tablosu (Varlıklar) DÖNEN VARLIKLAR A. Nakit ve Nakit Benzerleri B. Finansal Yatırımlar C. Ticari Alacaklar D. Diğer Alacaklar E. Canlı Varlıklar F. Stoklar G. Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları H. Diğer Dönen Varlıklar

29 Finansal Durum Tablosu (Varlıklar) DURAN VARLIKLAR A. Finansal Yatırımlar B. Ortaklıklara Yatırımlar C. Diğer Alacaklar D. Canlı Varlıklar E. Maddi Duran Varlıklar F. Şerefiye G. Maddi Olmayan Duran Varlıklar H. Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller I. Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları J. Ertelenmiş Vergi Varlıkları K. Diğer Duran Varlıkları

30 Finansal Durum Tablosu (Kaynaklar) KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR A. Finansal Borçlar B. Ticari Borçlar C. Diğer Borçlar D. Alınan Avanslar E. Ödenecek Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler F. Dönem Kârı Vergi ve Yasal Yükümlülük Karşılıkları G. Borç ve Gider Karşılıkları H. Alınan Devlet Teşvikleri I. Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları J. Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

31 Finansal Durum Tablosu (Kaynaklar) UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR A. Finansal Borçlar B. Diğer Borçlar C. Alınan Avanslar D. Ödenecek Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler E. Borç ve Gider Karşılıkları F. Alınan Devlet Teşvikleri G. Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları H. Ertelenmiş Vergi Borçları I. Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar

32 Finansal Durum Tablosu (Kaynaklar) ÖZKAYNAKLAR A. Ödenmiş Sermaye B. İşletmenin Satın Alınan Kendi Hisse Senetleri (-) C. Sermaye Yedekleri D. Kâr Yedekleri ve Fonlar E. Kâr veya Zarara Aktarılmayan Diğer Kapsamlı Kâr veya Zararlar F. Kâr veya Zarara Aktarılabilen Diğer Kapsamlı Kâr veya Zararlar G. Geçmiş Yıllar Kârları H. Geçmiş Yıllar Zararları (-) I. Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar

33 Gelir Tablosu KÂR VEYA ZARAR BİLEŞENLERİ A. Esas Faaliyet Gelirleri B. Esas Faaliyet Maliyetleri (-) BRÜT KÂR (ZARAR) C. Esas Faaliyet Dönem Giderleri (-) - Araştırma ve Geliştirme Giderleri - Pazarlama Giderleri - Yönetim ve Genel İşletme Giderleri ESAS FAALİYET KÂRI (ZARARI) D. Diğer Faaliyetlerden Gelir ve Kârlar (+) E. Diğer Faaliyetlerden Gider ve Zararlar (-) FİNANSAL GELİR GİDER ÖNCESİ FAALİYET KÂRI (ZARARI)

34 Gelir Tablosu KÂR VEYA ZARAR BİLEŞENLERİ (devam) F. Finansal Gelirler (+) G. Finansal Giderler (-) SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM KÂRI (ZARARI) H. Sürdürülen Faaliyetler Vergi ve Yasal Yükümlülük Karşılıkları (-) (1) SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM NET KÂRI (ZARARI) I. Durdurulan Faaliyetler Gelir ve Kârları J. Durdurulan Faaliyetler Gider ve Zararlar (-) DURDURULAN FAALİYETLER DÖNEM KÂRI (ZARARI) K. Durdurulan Faaliyetler Vergi ve Yasal Yükümlülük Karşılıkları (-) (2) DURDURULAN FAALİYETLER DÖNEM NET KÂRI (ZARARI) TOPLAM DÖNEM NET KÂRI (ZARARI) (1) + (2)

35 10. Muhasebe Politikaları, Tahminler ve Hatalar Muhasebe politikalarındaki değişikliklerin etkisinin geriye dönük olarak uygulanması Muhasebe tahminlerindeki değişikliklerin ileriye yönelik olarak muhasebeleştirilmesi Hataların yapıldığı dönemde düzeltilmesi

36 11. Temel Finansal Araçlar 12. Diğer Finansal Araçlar 27. Varlıklarda Değer Düşüklüğü Nakit Vadesiz ve vadeli mevduatlar Eldeki kıymetli evrak ve ticari senetler Alacaklı ve borçlu olunan hesaplar, senetler, krediler Tahvil ve benzeri borçlanma araçları Dönüştürülemeyen imtiyazlı paylar Kredi taahhütleri

37 13. Stoklar 27. Varlıklarda Değer Düşüklüğü Maliyet değeri Tahmini satış fiyatından, tamamlama maliyetleri ve satışa ilişkin maliyetler düşüldükten sonraki değer Sabit genel üretim maliyetlerinde normal kapasite varsayımı kullanılır Stokların maliyetine dahil edilmeyenler; Anormal fireler, satış için depolama giderleri, genel yönetim ve satış giderleri, borçlanma maliyetleri

38 14. İştiraklerdeki Yatırımlar 15. İş Ortaklıklarındaki Yatırımlar 27. Varlıklarda Değer Düşüklüğü Önemli etki Müşterek kontrol Özkaynak yöntemi Maliyet yöntemi Gerçeğe uygun değer yöntemi Tam setteki gibi oransal konsolidasyona yer verilmemiştir

39 16. Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller 17. Maddi Duran Varlıklar 18. Şerefiye Dışındaki Maddi Olmayan Duran Varlıklar 19. İşletme Birleşmeleri ve Şerefiye 20. Varlıklarda Değer Düşüklüğü Maliyet unsurları Borçlanma maliyetleri Kıst Amortisman Değer düşüklüğü Şerefiye Arge Kuruluş Örgütlenme Özel Maliyet

40 20. Kiralamalar Finansal kiralama Kiralanan varlığın mülkiyetinin kiralama süresinin sonunda kiracıya geçmesi Kiracıya gerçeğe uygun değerinden çok daha düşük bir bedelle satın alma opsiyonu verilmesi Kira ödemelerinin, varlığın gerçeğe uygun değerine önemli ölçüde eşit olması Anapara ve faizin ayrıştırılamadığı durumlarda etkin faiz yönteminin kullanılması Faaliyet kiralaması

41 21. Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu Varlıklar Karşılıkların muhasebeleştirilmesi Koşullu borç ve varlıkların muhasebeleştirilmemesi Koşullu borçların dipnotlarda açıklanması Zorunlu olmamakla birlikte çok önemliyse koşullu varlıkların dipnotlarda açıklanması

42 22. Borçlar ve Özkaynak Tanıma ve tanımlama

43 23. Hasılat 24. Devlet Teşvikleri Mal satışları ve hizmet sunumları İnşaat sözleşmeleri Tamamlanma oranı yöntemi Faiz, isim hakkı ve temettüler Vade farklarının «faiz geliri» olarak tanınması Takas (aynı tür farklı tür) Devlet teşviklerinin özkaynakta gösterilmesi

44 25. Borçlanma Maliyetleri Faiz, vade farkı, komisyon, kur farkı Tüm borçlanma maliyetlerinin gider olarak dikkate alınması Tam setteki «özellikli varlık» tanımına yer verilmemiştir

45 26. Hisse Bazlı Ödemeler Herhangi bir yükümlülük karşılığında hisse verilmesi Türkiye de çok sık karşılaşılan bir uygulama değil

46 28. Çalışanlara Sağlanan Faydalar Hisse bazlı ödemeler Ücret Ücret ikramiye izin hafta tatili bayram harçlığı sosyal sigorta primleri Sağlık yardımı lojman yardımı araç yardımı Kıdem tazminatı Kullanılmayan izinler Bu kapsama giren ödemelerin, ödemenin yapıldığı dönemde değil, işverenin fayda sağladığı dönemde maliyet olarak dikkate alınması

47 29. Gelir Vergileri Adı yanlış anlaşılmalara yol açıyor - Bu bir vergi düzeni değil Ertelenmiş vergi varlığı (alacağı) Ertelenmiş vergi yükümlülüğü (borcu)

48 30. Yabancı Para Çevrim İşlemleri Geçerli (fonksiyonel) para birimi

49 31. Yüksek Enflasyon İşletmenin kuruluş tarihinden itibaren düzeltme isteniyor Toplulaştırılmış kolaylıklara izin verilmiyor Standart gelir tablosunun da düzeltilmesini istiyor Sadece enflasyon verileri esas alınmıyor; nüfusun çoğunluğunun istikrarlı yabancı para birimlerini tercih etmesi ya da faiz oranlarının, ücretlerin ve fiyatların bir endekse bağlanması halinde de yüksek enflasyon olduğu kabul ediliyor

50 32. Raporlama Döneminden Sonraki Olaylar Yeni TTK na göre finansal tablolar «genel kuruldan» 15 gün önce onaylanması isteniyor Dönem sonu ile onay tarihi arasında meydana gelen olaylar finansal raporlara alınıyor (gerekli düzeltme işlemi yapılıyor) Meydana gelen olay sadece bir koşul ise dipnotlarda açıklanıyor

51 33. İlişkili Taraf Açıklamaları Devlete ait işletmeler Bağlı ortaklık İştiraklik ilişkileri İlişkili taraflardan alacaklar ve ilişkili taraflara borçların ayrıca sınıflandırılması

52 34. Özellikli Faaliyetler Tarımsal faaliyetler Maden çıkarma faaliyetleri İmtiyazlı hizmet anlaşmaları

53 35. KOBİ TFRS ye Geçiş İşletme birleşmeleri Hisse bazlı ödemeler Tahmini maliyet olarak «gerçeğe uygun değerin» kullanımı Yeniden değerleme sonucunda ortaya çıkan tutarın tahmini maliyet olarak kullanımı Birikimli çevrim farkları Bireysel finansal tablolar Bileşik finansal araçlar Ertelenmiş vergiler İmtiyazlı hizmet anlaşmaları Maden çıkarma Kiralama MDV maliyetleri

54 Terimler Sözlüğü Açıklama yerine standartta kullanılan muhasebe terimleri için bir sözlük oluşturulmuştur. Kullanılan terimlerin sözlükteki anlamları ile anlaşılması esas alınmıştır.

55 Eğitim TÜRMOB Eğitim Projesi 14 saat (2 gün) İnternet destekli eğitim ESMMMO Eğitimleri Sınıf eğitimleri

56 Teşekkürler Sorularınız için;