VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2009/44 TARİH: Fiili Hizmet Süresi Zammı Uygulaması Hakkında 2009/79 Sayılı SGK Genelgesi hakkında

Transkript

1 VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2009/44 TARİH: KONU Fiili Hizmet Süresi Zammı Uygulaması Hakkında 2009/79 Sayılı SGK Genelgesi hakkında tarihi itibarı ile yürürlüğe giren 5510 sayılı kanunun 40.maddesinde yeniden düzenlenen fiili hizmet süresi zammı uygulamasına yönelik açıklamalar getirmek üzere tarihinde 2009/79 sayılı SGK Genelgesi yayımlanmıştır. Bilindiği üzere; tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, 2008 yılı Ekim ayı başı itibariyle yürürlüğe girmiştir. Yürürlükten kaldırılan 506 sayılı Kanunun itibari hizmet süresine ilişkin ek 5 inci maddesi ile 5434 sayılı Kanunun fiili hizmet süresi zammına ilişkin 32. Maddesi, 5510 sayılı Kanunun 40. maddesinde fiili hizmet süresi zammı olarak yeniden düzenlenmiştir. Fiili hizmet süresi zammı uygulamasına açıklık getiren 2009/79 sayılı Genelge de de açıklandığı üzere; a- Kurşun ve arsenik işlerinde çalışanlardan; - Kurşun üretilen galenit, serüzit, anglezit gibi cevherlerin çıkarılmasına ilişkin maden ocağı, - Kurşunlu madenlerden yahut içinde kurşun bulunan kül, maden köpüğü, kurşun fırın kurumu, üstübeç artığı ve benzeri maddelerden kurşun üretimi için yapılan izabe, - Antimuan, kalay, bronz ve benzeri maddelerle yapılan kurşun alaşımı, - Kurşun izabe fırınlarının teksif odalarında biriken kuru tozları kaldırma, işlerinde fiilen çalışan sigortalılar. b- Cam fabrika ve atölyelerinde çalışanlardan; - Cam yapımında kullanılan ilkel maddeleri toz haline getirme, eleme, karıştırma ve kurutma işlerinde (bu işleri yapmak üzere tam kapalı odalar içinde otomatik makineli tesisat veya çalışma ortamındaki tozları sağlık için tehlike oluşturmayacak düzeye indiren havalandırma tesisatı bulunmadığı takdirde), - Eritme işlerinde (otomatik besleme fırınlarıyla çalışılmadığı takdirde), - Ateşçilik işlerinde, - Üfleme işlerinde (tamamen otomatik makinelerle yapılmadığı takdirde), - Basınçla yapılan cam işlerinde (cam tazyiki işleri), - Ayna camı sanatında potalı cam dökümü işlerinde (potalar kalıp masasına mekanik araçlarla taşınmadığı takdirde) - Camı fırın başından alma işlerinde, - Yayma fırınlarında düzeltme işlerinde, - Traş işlerinde, - Asitle hak ve cilâlama işlerinde, - Basınçlı havayla kum püskürten cihazlarla yapılan işlerde (çalışma ortamındaki tozları sağlık için tehlike oluşturmayacak düzeye indiren havalandırma tesisatı bulunmadığı takdirde) - Pota ve taş odalarında görülen işlerde, fiilen çalışan sigortalılar.

2 c- Cıva üretimi işleri sanayinde çalışanlardan; - Cıva izabe fırınlarında, - Elementer cıva bulunan ocaklarda, görülen işlerde fiilen çalışan sigortalılar, d- Çimento fabrikalarında çalışanlardan; - İlkel maddeleri kırma, ufalama, ezme, eleme ve karıştırma, - Otomatik fırınlarda pişirme, - Klinkeri öğütme, eleme, torba ve fıçılara koyma (otomatik olarak tozun etrafa yayılmasını önleyici bir düzenleme yapılmadığı takdirde), işlerinde fiilen çalışan sigortalılar, e- Kok fabrikalarıyla termik santrallerde çalışanlardan; - Ateşçilik, ocak temizliği, jeneratör, doldurma, boşaltma ve temizleme, - Kimyasal arıtma, - Gazın geçtiği cihaz ve boruların onarılması ve temizlenmesi, - Kok fabrikalarında kömür ve ocak, - Elektrik enerji üretim santrallerinin kazan dairesindeki ateşçilik, kül ve kömürlerin taşınması, - Termik santrallerle her çeşit buhar kazanlarının kazan dairesindeki ateşçilik, kül ve kömürlerin taşınması, işlerinde fiilen çalışan sigortalılar, f- Alüminyum fabrikalarında çalışanlardan; - Alüminyum oksit üretimi, - Alüminyum bronzu hazırlama, - Alüminyum madeni üretimi,işlerinde fiilen çalışan sigortalılar, g- Demir ve çelik fabrikalarında çalışanlardan; - Demir izabe fabrikalarında cevherin demire çevrilmesi işleriyle boru fabrikalarının fırın ve döküm dairelerinde yapılan işlerde, - Çelikhanelerin çelik yapılan fırınlarıyla bunların teferruat ve eklentilerinden olan ikinci derecedeki fırınlarda ve konvertörlerde yapılan işlerde, - Sıvı haldeki demir ve çeliğin tesisat ve teçhizatla veya mekanik olarak taşınmasına ilişkin işlerde, - Sıcak veya sıvı haldeki cürufun taşınması ve işlenmesi, - Haddehanelerde (soğuk demirle çalışılan haddehaneler hariç), fırınlarda, hadde serilerinde, haddehaneyi kızgın veya sıvı çelik yahut demirle besleyen tesisat ve araçlarla görülen işlerle kızgın halde olan yarı mamul parçaların kesilmesi ve hazırlanması, işlerinde fiilen çalışan sigortalılar, h- Döküm fabrikalarında çalışanlardan; - Döküm kalıp ve maçalarının yapılması ve döküme hazır duruma getirilmesi, - Döküm şarjının hazırlanması ve her çeşit maden eritme (izabe) fırınlarının döküme hazır duruma getirilmesi, - Maden eritme ve dökme, işlerinde fiilen çalışan sigortalılar, ı- Asit üretimi yapan fabrika ve atölyelerde çalışanlardan; - Asit için hammaddelerin hazırlanması, - Asidin yapılma safhalarındaki, - Baca gazlarından asit elde edilmesi, işlerinde fiilen çalışan sigortalılar,

3 i- Yeraltı işlerinde çalışanlardan; Maden ocakları (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işlerde fiilen çalışan sigortalılar. (Söz konusu işleri yer üstünde yapan sigortalılar bu kapsamda değerlendirilmeyecektir.) j- Radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işlerde çalışanlardan; Doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları ile yapılan işlerde fiilen çalışan sigortalılar. k- Su altında veya su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işlerde çalışanlardan; - Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işlerden metreye kadar derinlik veya 2-3,5 kg/cm2 basınçta yapılan işlerde, - Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işlerden (40 hariç) m. derinlik veya 3,5-4 (3,5 hariç) kg/cm2 basınçta yapılan işlerde, - Dalgıçlık işinde, fiilen çalışan sigortalılar, l- Türk Silâhlı Kuvvetlerinde görev yapanlardan; Subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaş kadrosunda çalışanlar, m- Emniyet ve polis mesleğinde görev yapanlardan; Asaleti onaylanmış olmak şartıyla adaylıkta geçirilen süreler dahil polis, komiser yardımcısı, komiser, baş komiser, emniyet amiri, emniyet müdürleri ile bu ve daha yukarı maaş ve derecelerdeki emniyet mensupları, n- Milli İstihbarat Teşkilatı Mensupları, o- İtfaiye veya yangın söndürme işlerinde çalışanlardan; Yangın söndürme işinde fiilen çalışan sigortalılar, Kanunda öngörülen süreler (5510 sayılı Kanun, 40.madde) dahilinde fiili hizmet zammından yararlanırlar. Söz konusu süreler 5510 sayılı Kanun un 40. maddesine göre fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki işyeri ve işlerde 2008 yılı Ekim ayı başından itibaren çalışarak söz konusu işlerin risklerine maruz kalan sigortalıların prim ödeme gün sayılarına, bu işyerlerinde ve işlerde geçen çalışma sürelerinin her 360 günü için eklenecek fiili hizmet zammı süreleridir. İlgili madde sirkülerimiz ekinde (EK-1) yer almaktadır.

4 FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMINDAN YARARLANMA ŞARTLARI 2009/79 sayılı Genelge ye göre 5510 yukarıda sayılan iş veya görevlerde çalışan sigortalıların fiili hizmet süresi zammından yararlanabilmesi için yasada belirtilen işyerlerinde çalışmalı ve söz konusu yerlerde çalışırken belirtilen işleri fiilen yapmaları koşullarının bir arada sağlanması gerekmektedir. Diğer bir ifade ile fiili hizmet süresi zammından ancak ilgili Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında çalışan ve fiilen yukarıda belirtilen işleri yapmaları nedeniyle işlerin risklerine maruz kalan sigortalılar yararlanabileceklerdir. Genelge ye göre çalışmalarının kimi bölümü fiili hizmet süresi zammı kapsamında kimi bölümü de kapsam dışı olan işlerde çalışan sigortalılar çalıştıkları sürelerle orantılı olarak fiili hizmet süresi zammından yararlandırılacaklardır. Genelge de de açıklandığı üzere; 2008 yılı Ekim ayı başından önce 506 sayılı Kanunun mülga ek 5 inci maddesine göre itibari hizmet süresi, 5434 sayılı Kanunun mülga 32. maddesine göre fiili hizmet süresi zammı kapsamında çalışmakta olan sigortalılar, 2008 yılı Ekim ayı başından sonra yeni 5510 sayılı Kanunun 40. Maddesine göre fiili hizmet süresi zammı kapsamında değillerse, bu tarihten sonra fiili hizmet süresi zammından yararlanamayacaklardır. Fiili hizmet süresi zammı kapsamına tabi işyerlerinde ve işlerde malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta kollarına tabi çalışanlar fiili hizmet süresi zammından yararlandırılacaktır. Ancak kısa vadeli sigorta kollarına tabi çalışanlar ile yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra aylıklarını kestirmeksizin sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar fiili hizmet süresi zammından yararlandırılmayacaktır. İŞYERİ VE İŞLERİN FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMI KAPSAMINDA OLUP OLMADIĞININ TESPİTİ 2009/79 sayılı Genelge ye göre fiili hizmet süresi zammı kapsamında bulunup bulunmadıkları konusunda tereddüde düşülmesi halinde sigortalıları çalıştıran işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine başvuruda bulunulacaktır. FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMI KAPSAMINDA ÇALIŞANLARIN PRİM ORANLARI, PRİM TUTARININ HESABI VE KURUMA BİLDİRİLMESİ 2009/79 sayılı Genelge ile 5510 sayılı kanunun 4. Maddesinin (a) bendine göre çalışanların işverenlerince fiili hizmet süresi zammına tabi çalıştırdıkları sigortalıların bildirimlerini; a- Prim ödeme gün sayısına 60 gün fiilî hizmet süresi zammı eklenecek işlerde çalışan sigortalılardan, - Tüm sigorta kollarına tabi olanlar için 29 nolu, - İşsizlik sigortası hariç tüm sigorta kollarına tabi olanlar için 30 nolu, - Harp malülleri ile 3713 ve 2330 sayılı kanunlara göre vazife malullüğü aylığı alıp uzun vadeli sigorta kollarına tabi olanlar için 31 nolu,

5 b- Prim ödeme gün sayısına 90 gün fiilî hizmet süresi zammı eklenecek işlerde çalışan sigortalılardan, - Tüm sigorta kollarına tabi olanlar için 32 nolu, - İşsizlik sigortası hariç tüm sigorta kollarına tabi olanlar için 33 nolu, - Harp malulleri ile 3713 ve 2330 sayılı kanunlara göre vazife malullüğü aylığı alıp uzun vadeli sigorta kollarına tabi olanlar için 34 nolu, c- Prim ödeme gün sayısına 180 gün fiilî hizmet süresi zammı eklenecek işlerde çalışan sigortalılardan, - Tüm sigorta kollarına tabi olanlar için 35 nolu, - İşsizlik sigortası hariç tüm sigorta kollarına tabi olanlar için 36 nolu, - Harp malulleri ile 3713 ve 2330 sayılı kanunlara göre vazife malullüğü aylığı alıp uzun vadeli sigorta kollarına tabi olanlar için 37 nolu, Belgeler ile yapacakları hükme bağlanmıştır. Genelgenin paragrafı ile afet durumunda aylık/yıllık fiili hizmet süresi zammı prim belgelerinin verilme süresi de düzenlenmiştir. İlgili paragrafta Kurum un genel hayatı etkilediğine karar verilen afetler dolayısıyla prim ödeme sürelerini, vadelerinin bitim tarihinden itibaren uzatmaya yetkili olduğu belirtilmiştir. Fiili hizmet süresi zammına ilişkin uygulamalar hakkında detaylı bilgiye sirkülerimiz ekinde yer alan 2009/79 sayılı SGK Genelgesi nden ulaşabilirsiniz. Saygılarımızla, EK-1 : 5510 sayılı Kanun 4. Madde EK-2 : 2009/79 sayılı SGK Genelgesi

6 EK sayılı Sosyal Güvenlik Kanunu Madde 40- Aşağıda belirtilen işyerlerinde ve işlerde 4 üncü maddenin(5510 sayılı Kanun) birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri kapsamında çalışan sigortalıların prim ödeme gün sayılarına, bu işyerlerinde ve işlerde geçen çalışma sürelerinin her 360 günü için karşılarında gösterilen gün sayıları, fiilî hizmet süresi zammı olarak eklenir. 360 günden eksik sürelere ait fiilî hizmet süresi zammı, 360 gün için eklenen fiilî hizmet süresi ile orantılı olarak belirlenir. Çalışmanın fiili hizmet süresi zammı kapsamında değerlendirilebilmesi için, tablonun (13) ve (14) numaralı sıralarında belirtilen sigortalılar hariç sigortalının kapsamdaki işyerleri ile birlikte belirtilen işlerde fiilen çalışması ve söz konusu işlerin risklerine maruz kalması şarttır. Aşağıdaki bentlerden birden fazlasına dahil olanlar için, en yüksek olan bentten fiilî hizmet süresi zammı uygulanır. Kapsamdaki Kapsamdaki Eklenecek İşler/İşyerleri Sigortalılar Gün Sayısı 1) Kurşun ve arsenik işleri 1) Kurşun üretilen galenit, serüzit, anglezit gibi cevherlerin çıkarılmasına ilişkin maden ocağı işlerinde 2) Kurşunlu madenlerden yahut içinde kurşun bulunan kül, maden köpüğü, kurşun fırın kurumu, 60 üstübeç artığı ve benzeri maddelerden kurşun üretimi için yapılan izabe işlerinde 3) Antimuan, kalay, bronz ve benzeri maddelerle yapılan kurşun alaşımı işlerinde 4) Kurşun izabe fırınlarının teksif odalarında biriken 90 kuru tozları kaldırma işlerinde 2) Cam fabrika ve atölyeleri 1) Cam yapımında kullanılan ilkel maddeleri toz haline getirme, eleme, karıştırma ve kurutma işlerinde (bu işleri yapmak üzere tam kapalı odalar içinde otomatik makineli tesisat veya çalışma ortamındaki tozları sağlık için tehlike oluşturmayacak düzeye indiren havalandırma tesisatı bulunmadığı takdirde) 2) Eritme işlerinde (otomatik besleme fırınlarıyla çalışılmadığı takdirde) 3) Ateşçilik işlerinde 4) Üfleme işlerinde (tamamen otomatik makinelerle yapılmadığı takdirde) 5) Basınçla yapılan cam işlerinde (cam tazyiki işleri) 6) Ayna camı sanatında potalı cam dökümü işlerinde 60 (potalar kalıp masasına mekanik araçlarla taşınmadığı takdirde) 7) Camı fırın başından alma işlerinde 8) Yayma fırınlarında düzeltme işlerinde 9) Traş işlerinde 10) Asitle hak ve cilâlama işlerinde

7 11) Basınçlı havayla kum püskürten cihazlarla yapılan işlerde (çalışma ortamındaki tozları sağlık için tehlike oluşturmayacak düzeye indiren havalandırma tesisatı bulunmadığı takdirde) 12) Pota ve taş odalarında görülen işlerde 3) Cıva üretimi işleri sanayii 1) Cıva izabe fırınlarında görülen işlerde 2) Elementer cıva bulunan ocaklarda görülen işlerde 90 4) Çimento fabrikaları 1) İlkel maddeleri kırma, ufalama, ezme, eleme ve karıştırma işlerinde 2) Otomatik fırınlarda pişirme işlerinde 3) Klinkeri öğütme, eleme, torba ve fıçılara koyma 60 işlerinde (otomatik olarak tozun etrafa yayılmasını önleyici bir düzenleme yapılmadığı takdirde) 5) Kok fabrikalarıyla 1) Ateşçilik, ocak temizliği, jeneratör, doldurma, termik santraller boşaltma ve temizleme işlerinde 2) Kimyasal arıtma işlerinde 3) Gazın geçtiği cihaz ve boruların onarılması ve temizlenmesi işlerinde 4) Kok fabrikalarında kömür ve ocak işlerinde 5) Elektrik enerji üretim santrallerinin kazan 60 dairesindeki ateşçilik, kül ve kömürlerin taşınması işlerinde 6) Termik santrallerle her çeşit buhar kazanlarının kazan dairesindeki ateşçilik, kül ve kömürlerin taşınması işlerinde 6) Alüminyum fabrikaları 1) Alüminyum oksit üretimi işlerinde 2) Alüminyum bronzu hazırlama işlerinde 60 3) Alüminyum madeni üretimi işlerinde 7) Demir ve çelik fabrikaları 1) Demir izabe fabrikalarında cevherin demire çevrilmesi işleriyle boru fabrikalarının fırın ve döküm dairelerinde yapılan işlerinde 2) Çelikhanelerin çelik yapılan fırınlarıyla bunların teferruat ve eklentilerinden olan ikinci derecedeki fırınlarda ve konvertörlerde yapılan işlerinde 3) Sıvı haldeki demir ve çeliğin tesisat ve teçhizatla 90 veya mekanik olarak taşınmasına ilişkin işlerde 4) Sıcak veya sıvı haldeki cürufun taşınması ve işlenmesi işlerinde 5) Haddehanelerde (soğuk demirle çalışılan haddehaneler hariç), fırınlarda, hadde serilerinde, haddehaneyi kızgın veya sıvı çelik yahut demirle besleyen tesisat ve araçlarla görülen işlerle kızgın

8 halde olan yarı mamul parçaların kesilmesi ve hazırlanması işlerinde 8) Döküm fabrikaları 1) Döküm kalıp ve maçalarının yapılması ve döküme hazır duruma getirilmesi işlerinde 2) Döküm şarjının hazırlanması ve her çeşit maden 60 eritme (izabe) fırınlarının döküme hazır duruma getirilmesi işlerinde 3) Maden eritme ve dökme işlerinde 9) Asit üretimi yapan 1) Asit için hammaddelerin hazırlanması işlerinde fabrika ve atölyeler 2) Asidin yapılma safhalarındaki işlerinde 90 3) Baca gazlarından asit elde edilmesi işlerinde 10) Yeraltı işleri Maden ocakları (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel 180 yapımı gibi yer altında yapılan işlerde 11) Radyoaktif ve Doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler radyoiyonizan maddelerle veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları 90 yapılan işler ile yapılan işlerde 12) Su altında veya su altında 1) Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren basınçlı hava içinde çalışmayı işlerden metreye kadar derinlik veya gerektiren işler 2-3,5 kg/cm2 basınçta yapılan işlerde 60 2) Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işlerden (40 hariç) m. derinlik veya 3, (3,5 hariç) kg/cm2 basınçta yapılan işlerde 3) Dalgıçlık işinde 13) Türk Silâhlı Kuvvetlerinde Subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar ) Emniyet ve polis mesleğinde, Asaleti onaylanmış olmak şartıyla adaylıkta geçirilen Milli İstihbarat Teşkilâtında süreler dahil polis, komiser yardımcısı, komiser, baş komiser, emniyet amiri, emniyet müdürleri ile 90 bu ve daha yukarı maaş ve derecelerdeki emniyet mensupları, Milli İstihbarat Teşkilâtı mensupları. 15) İtfaiye veya yangın Yangın söndürme işlerinde 60 söndürme işleri

9 Bu maddenin birinci fıkrası hükmüne göre hesaplanan fiilî hizmet süresi zammı, yukarıdaki tablonun (13) ve (14) numaralı sırasında yer alan sigortalılar için sekiz, diğer sigortalılar için beş yılı geçmemek üzere uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında prim ödeme gün sayısına eklenir. Bu sürelerin, üç yılı geçmemek üzere yarısı emeklilik yaş hadlerinden indirilir. Tablonun (10) numaralı sırasında yer alan sigortalılar için bu fıkradaki süre sınırı uygulanmaz. Yukarıdaki fıkrada belirtilen yaş haddi indiriminden yararlanabilmek için ölüm ve malûliyet halleri hariç tablonun (10) numaralı sırasında yer alan sigortalıların en az 1800 gün, diğer sıralarda yer alan sigortalıların ise en az 3600 gün belirtilen işyeri ve işlerde çalışmış olmaları şarttır. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar Kurumun önerisi üzerine Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelik ile düzenlenir.

10 EK - 2 Abide-i Hürriyet Caddesi Bolkan Center C Blok