ZİRKONYUM SERAMİK POST UYGULAMASI

Transkript

1 Cumhuriyet üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Dergisi Cilt 1, Sayı 1,1998 ZİRKONYUM SERAMİK POST UYGULAMASI Dr.Turan KORKMAZ* Doç.Dr.Levent NALBANT* ÖZET Günümüzde endodontik tedavide ki yüksek başarı oranı, klinik kronları hasara uğramış dişler için post-core sistemlerine olan talebi artırmışta'. Metal postlar sıklıkla kullanılmasına rağmen, metalik renkleri ve bütünüyle opak olmalarından dolayı dişeti ve kökünden servikal bölgelerinde renklenme oluştum bilir. Özellikle yüksek dudak çizgisine sahip hastalarda konvansiyonel post ve core sistemleri dişeti ve servikal bölgede estetik problemlere yol açar. Bu nedenle bazı metalik olmayan post sis temleri, tüm seramik kronlarla birlikte kullanılarak tercih edilebilir, iyi mekanik ve biyolojik özellikler nedeni ile hazır zirkonyum postlar, kök içinde direk olarak uygulanarak kompozit ve seramik core yapı oluşturabilir. Böylece estetik sıkıntı kolay ve basit bir şekilde çözümlenebilir. Bu makalede anterior dişlerinde aşırı madde kaybı olan 2 hastaya zirkonyum seramik post uygulanarak, kompozit ve core seramik yapıların oluşturulduğu protetik rehabilitasyon sunulmuştur. Anahtar Kelimeler:post-core sistemleri, seramik, hazır post GİRİŞ Dişlerin klinik kronları, çürük, travma, daha önce yapılmış restoratif veya endodontik işlemler sonucunda hasara uğrayabilir. Mevcut diş yapısının yetersiz kaldığı bu gibi durumlarda yapılacak restorasyonun tutulucuğunu temin için, post ve core sis temleri sıklıkla kullanılır. Metalik postlar(titanyum, platin, paslanmaz çelik,vb.) üstün fiziksel özellikleri ve biyolojik uyumluluklardan dolayı yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak bu postların metalik rengi ışık geçirme özelliklerinin bulunmaması ve zamanla korozyona uğrayarak diş ve periodontal dokularda korozyon ürünlerin birikimine bağlı renk değişikliği oluşturmaları, özellikle anterior dişlerde estetik problemler yaratabilir.hastaların giderek artan estetik ve biyolojik olarak uyumlu maddelere olan talebi, metalik olmayan post-core sistemlerinin geliştirilmesine neden olmuştur. 1,2,3,4,5,6 Metalik olmayan hazır karbon fiber postlar ve seramik teknolojisindeki gelişmeye bağlı olarak ortaya çıkan seramik postlar, son dönemlerde kullanılmaya başlamıştır. 4,8,7 Karbon fiber postların radyoopak olmaması, siyah renkleri ve ışık geçirgenliğinin bulunmaması dezavantajlarıdır 7. Seramik postlar, ya kanal ölçüsü alınarak dökülebilir cam sera- G.Ü.Dis Hek.Fak.Protetik Dis Ted.A.D. ABSTRACT Today satisfactory endodontic treatments increases postcore system applicationsfor the teeth which are clinically need to be crowned.metal posts are most commonly used, do to their superior physical proper ties end biocompalibility. Unfortunately, their metallic color and coplete opacity lead to a discoloration and both of the cervical aspects of the gingiva and the root. In particular, if there is a high lip line, conventional post and core systems can create restoratively uncorrectable esthetic problems in the gingival and cervical area. Therefore, some form of nonmetallic post in combination with an all-ceramic crown would be cosmetically preferable. A prefabricated zirconia ceramic post with good mechanical and bio compatible properties, would make it possible to bond the post directly into the root and to accomplish a direct core build up with composite and ceramic. This would give rapid and simple clinical solutions to an esthetic dilemma, in this articie, the prosthetic rehabilitation in which composit and ceramic core struetures were formed by applying zireonia ceramic post to two patients, tlıere was excessive material lost in their anterior teeth of them, was presented. Key Words:post-core systems, ceramic.prefabricated post mik veya Alümina ile güçlendirilmiş seramik materyalinden oluşturulur ya da hazır postlar (zirkonyum seramik post) halinde uygulanabilir. 1 Çalışmada kullandığımız hazır zirkonyum seramik postlar(cosmo Post), iki farklı kalınlıkta (1,4- l,7mm) ve standart boyda (20,5mm) üretilmiştir. İçerik olarak ağırlığının %99'unu zirkonyum oksit (ZrO2) oluşturur. Dış yüzeyleri pürüzlendirilmiştir ve rezin materyalleri ile uyumludur. Core üst yapı rezin kompozitlerle direk olarak uygulanabileceği gibi, indirek olarak özel core porseleni (IPS Empress cosmo Ingot) nin eritilerek preslenmesi ile labaratuarda da hazırlanabilir. Özel core porseleni, zirkonyum post materyali ile laboratuarda da hazırlanabilir. Özel core porseleni, zirkonyum post materyali ile uyumludur ve %15-19 ZrO içeren cam seramik materyalidir.' Bu makalede, kliniğimize başvuran 2 hastanın, aşırı madde kaybı olan ve endodontik tedavi uygulanan anterior dişlerine, zirkonyum seramik post uygulanarak direk ve indirek yöntemle core yapıların oluşturulduğu protetik rehabilitasyonlar sunulacaktır.

2 C Ü. DİŞHEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ DERGİSİ 1998 VAKA1 H.T.adlı 23 yaşındaki hasta, madde kaybı olan sağ üst santral dişine kron yaptırmak amacıyla kliniğimize başvurdu. Alınan anamnezden, hastanın travma neticesinde sağ üst santral dişinde madde kaybı oluştuğu ve dişe kanal tedavisi uygulandığı öğrenildi. Yapılan intra oral muayenede, dişin klinik kronunun yaklaşık yarısını meziodistal yönde kırılarak madde kaybı oluştuğu(resim 1), geride kalan diş dokusunun ise yapılacak olan kronun tutuculuğunu karşılamayacağı ve post-core uygulamasının gerekliliğine karar verildi. Post materyali olarak dişin anterior bölgede olması ve seramik jaket kron yapılmasının estetik açıdan daha avantajlı olduğu düşünülerek zirkonyum seramik post meteryali (Cosmo Postjvoclar AG.,Liechtenstein) seçildi ve klinik uygulamasına geçildi. Resim 2- Postun yapıştırılmış hali Resim 3- Post uygulamasından önce ve sonraki röntgen görüntüsü Resim 1- Dişin intra oral görüntüsü Röntgen incelemesinde dişin kanalına uygun çapta (l,7mm) post seçildi ve diş tükürükten izole edildi, -Diş kökünün yaklaşık 2/3'ündeki dolgu maddesi, set içinde bulunan l.mm çapındaki delici frez yardımıyla boşaltıldı, - Seçilmiş post çapına uygun özel frezle (I,7mm0)kanal genişletildi, serum fizyolojik ile yıkanarak, emici kağıtlarla kanal kurutuldu, -Post kanala yerleştirilerek alt ve üst çene ilişkisi kontrol edildi. Postun antagonist dişe temas etmeyecek, oklüzyonu engellemeyecek şekilde uzun olan kısmı elmas frezle kısaltıldı, -Post cam iyonomer siman ile (Voco Meron, Voco-Germany) yapıştırıldı. (Resim2), -Dişin kronunun yaklaşık yansı sağlam olarak durduğundan kırık bolüm kompozit (Clearfil AP- X,Kuraray Co Ltd.-Japan) materyali ile tamamlandı (Resim3), -Seramik jaket kron yapımı için kron shoulder basamak tarzında prepare edilerek (Resim 4) Ölçüsü alındı., -Seramik jaket kron (İPS Empress, lvoclar AG, Liechtenstein) yapılarak, restorasyon tamamiandı (Resim5) Resim 4- Prcparasyonu tamamlanmış core üst yapı Resim 5- Restorasyonun tamamlanmamış hali VAKA2 E.K. adlı 25 yaşındaki hasta 11,12 no.lu dişlerine proletik restorasyon yaptırmak amacıyla kliniğimize müra caat etti. Hastadan alman anamnezde 6 yıl önce 11,12,21,22 no.lu dişlerine veneer kron uygulandığını, 11,12 no.lu dişlerdeki restorasyonların yerin- 65

3 CİLT: 1. SAYI ; 1 den oynadığını belirtti. Yapılan klinik ve radyolojik muayenede hastanın 11 no.lu dişine post-core uygulandığını ancak sızıntıya bağlı olarak restore edilmiş dişlerde madde kaybı oluştuğu gözlendi(resim6-7). Endodontik tedavi- - Post-ı- mumdan oluşturulmuş core yapı, daylı modelden uzaklaştırılarak rövetmana (IPS Empress investment, Ivoclar AG,Liechten.steİn) alındı, - Ön ısıtma işlemiyle mum uzaklaştırıldıktan son ra seramik core tablet özel fırında (EPSO,Ivoclar AG,Licchtenstein)eritilerck basınçla mumun bırak tığı boşluğa pireslendi, - Rövetmandan çıkarılan post+ core seramik yapı düzeltmeler yapıldıktan sonra(resim9-10) ağız için- Resim 6- Post uygulamasından önce ve sonraki röntgen görüntüsü Resim 9- Daylı nodem üzerinde core yapı Resim 7- Dişlerin inraoral görüntüsü lerde tamamlanan 11,12 no.lu dişlere zirkonyum seramik post uygulamasına karar verildi. 12 no.lu dişe 1. vakada uygulandığı şekilde post yerleştirilerek core yapı kompozit materyalinden aynı seansta oluşturuldu. II no.lu dişte ise aşırı madde kaybı oluştuğundan core yapmını özel seramik core materyalinden (IPS Empress Cosmo Ingot, Ivoclar AG, Liechtenstein) indirek yöntemle yapılması kararlaştırıldı ve aşağıdaki işlemler uygulandı; - Kanala uygun çapla post(l,4 mm) seçilerek özel frezler yardımıyla kanala adapte edildikten sonra post kanal içinde iken silikon esaslı ölçü maddesi İle tüm arkın ölçüsü alındı (Resim 8) ve daylı model Resim 10- Simantasyon öncesi post-core seramik yapı de uyumlanarak cam iyonomer siman ile yapıştırıldı (Resimli), - Silikon esaslı ölçü maddesiyle ölçü alındı ve 11,12,21,22 no.lu dişlere seramik jaket kron yapılarak restorasyonlar tamamlandı (Resim 12) Resim 11- Simante edilmiş post+ core yapı Resim 12- Restorasyonların tamamlanmış hali. Resim 8- postla birlikte dişlerden alınan ölçü oluşturuldu, - Daylı model üzerinde post kanal içinde iken core üst yapı mumdan modele edildi, TARTIŞMA Günümüzde endodontik tedavideki yüksek başarı oranı, kaybedilen diş yapısının restorasyonu için klinik olarak uygun post ve core sistemlerine olan talebi artırmıştır. Pek çok diş hekimi daha hızlı,kolay ve ucuz olmasından dolayı prefabrike post ve core sistemlerini tercih etmektedir. Post seçiminde 66

4 C.U. DİŞHEKİMLIGİ FAKÜLTESİ DERGİSİ 1998 diş hekimi oldukça fazla alternatif ile karşı karşıyadır. Rosensteil ve arkadaşları, 8 değişik metal veya alaşımdan 75 post tasarımı bulunduğunu belirtmişlcrdir.ancak değişik klinik durumları karşılayacak tek bir posteore sistemi bugün için mevcut değildir.' 29 Son yıllarda kullanımları giderek artan tüm seramik sistemlerinin başlıca avantajları, üstün estetik özellikleri ve herkes tarafıdan kabul edilen biyolojik uyumluluklarıdır. Dökülebilir cam seramiklerin düşük dayanıklılıkları, post meteryali olarak kullanımlarını kısıtlamaktadır. Aliminyum oksitle güçlendirilmiş seramikler ise post + core materyali olarak kullanıldıklarında, yeterli dayanıklılığa sahiptirler ancak bunların yapım işlemlerinin karmaşık olması kullanımlarında bir dezavantaj oluşturabilir. Tüm.seramik kronlarla kullanılan metal postlar ise opak özelliklerinden dolayı ışığı yansıtırlar ve bu da anterior dişlerde özellikle de yüksek dudak çizgisine sahip hastalarda, gingival ve servikal bölgelerde estetik problemlere neden olabilir'. Zirkonyum seramik postlar yüksek dayanıklılığa sahiptir, renk ve yarı şeffaflık özelliği bakımından doğal dentine benzerdir' 6. Bu tip postlar kök içerisine direk olarak yapıştırılabilir ve kompozil veya porselen core yapı oluşturulabilir. Böyle bir yöntemle anterior bölgedeki estetik sıkıntı hızlı ve basit bir şekilde çözümlenebilir. Biyolojik uyumluluk açısından da bakıldığında, klinik olarak uyguladığımı/ vakalarda oluşuturulan restorasyonların herhangi bir metal içermemeleri de arzu edilen bir durumdur. KAYNAKLAR I - Chan FW, Harcoun JK, Brockhurst WJ. The effect of post adaptation in ıhc root cana! on retention of post cemented with various cements. Ausi. Dent. J. 38(1): 39-45, Christensen GJ. Posi and cores: State of the art. J.Am. Dent. Assoc. 129; 96-97, Ivoclar AG. Scientific Rocumentation. co.srnopo.st/ İPS Empress eosmo Ingot. Schaan, Liechtcnstein, Kem M, Pleimes AW, Strub JR. Stabilitiy of restorations with ali porcelain or metal post and cores. J. Dent. Res. 71: 122. Alışır-Nr Lütlıy 11, Scharer P. Gaııckler L. New materials in dentistry: Zirconia Posts. Abstr. Nr. IV-2 of ıhe Monte Verita conference 1993 on Biocompatible materials systems (BMS), Ascona, Swıtzerland Meyenberg KH, Lütlıy II. Scharer P. Zirconia Posts: Anew Ali- Ceramic concepl for nonvital abutmenl teeth. J. Est. Dent. 7(2): 73-80, Purton DG, Payne JA. Comparison of the carbori giber and stainless steel root cana! posts. Qııınt. Int. 27(2): Sidoli GE. King PA, Setchell DJ. An in vitro evaluation of a carbon fiberbased post and core system. J.Prosthet Dent. 78{1):5-9, Smith, CT, Schuman NJ, W:ısson W. Biomechanical criteria for evaluating prefabricate post-and- core Systems: A gııide for the restorativc dentist. Oııint. Int. 29(5) ,1998. Dr. Turan KORKMAZ Gazi Ürıversitesi Dişhekimliği Fakültesi 8. Cadde EMEK/ANKARA fi 7

5 C.Ü. DIŞHEKİMLİGI FAKÜLTESİ DERGİSİ 1998 diş hekimi oldukça fazla alternatif ile karşı karşıyadır. Rosensteil ve arkadaşları, 8 değişik metal veya alaşımdan 75 post tasarımı bulunduğunu belirlemişlerdir.ancak değişik klinik durumları karşılayacak tek bir posteore sistemi bugün için mevcut değildir. 1,2,9 Son yıllarda kullanımları giderek artan tüm seramik sistemlerinin başlıca avantajları, üstün estetik Özellikleri ve herkes tarafından kabul edilen biyolojik uyumluluklarıdır. Dökülebilir cam seramiklerin düşük dayanıklılıkları, post meteryali olarak kullanımlarını kısıtlamaktadır. Aliminyum oksitle güçlendirilmiş seramikler ise post + core materyali olarak kullanıldıklarında, yeterli dayanıklılığa sahiptirler ancak bunların yapım işlemlerinin karmaşık olması kullanımlarında bir dezavantaj oluşturabilir. Tüm seramik kronlarla kullanılan metal postlar ise opak özelliklerinden dolayı ışığı yansıtırlar ve bu da anterior dişlerde özellikle de yüksek dudak çizgisine sahip hastalarda, gingival ve servikal bölgelerde estetik problemlere neden olabilir 3. Zirkonyum seramik postlar yüksek dayanıklılığa sahiptir, renk ve yarı şeffaflık özelliği bakımından doğal dentine benzerdir 3,6. Bu tip postlar kök içerisine direk olarak yapıştırılabilir ve kompozit veya porselen core yapı oluşturulabilir. Böyle bir yöntemle anterior bölgedeki estetik sıkıntı hızlı ve basit bir şekilde çözümlenebilir. Biyolojik uyumluluk açısından da bakıldığında, klinik olarak uyguladığımız vakalarda oluşturulan restorasyonların herhangi bir metal içermemeleri de arzu edilen bir durumdur. KAYNAKLAR 1- Chan FW. Harcourt JK, Bruckhurst WJ. The effect of post adaptation in the root canal on retention of post cemented with various cements. Aust. Dem. J. 38(1): Christensen GJ. Puşt and cores: State of the art. J.Am. Dent. Assoc, 129; 96-97, Ivoclar AG. Scientific Rocumentation, cosmopost/ İPS Empress cosmo fa got. Schaan, Liechtcnstein, Kem M, Pleimes AW. Strub JR. Stability of restorations with all porcelain or melal post and cores. J. Dent. Res. 71: 122, Abstr- Nr. 134, Lüthy H, Scharcr P, Gaııckler L. New materials in dentistry: Zirconia Posts. Abstr. Nr. IV-2 of the Monte Verila eonference 1993 on Biocorripatible materials systems (BMS), Aseona, Switzerland Meyenberg KH, Lüthy H, Scharer P. Zirconia Posts: Anew All- Ceramic concept for nonvital abutment teeth. J. Est. Dent. 7(2): 73-80, Purion DG. Payne JA. Comparison of the carbon fiber and stainless steel root canal posts. Quint. Int. 27(2): 93-97,1996 R- Sidoli GE. King FA, Setehell DJ. An in vitro evaluation of a carbon fiberbased post and core system. J.Prosthct Dent. 78(1):5-9, Stnith, CT, Schuman NJ. Wasson W. Biomechanical criterıa tor evaluating prefabricate post-and-core Systems: A gııide for the restorative dentist. Quint. Int. 29(5) Yazışma Adresi: Dr. Turan KORKMAZ Gazi Ünversitesi Dişhekimliği Fakültesi 8. Cadde EMEK/ANKARA 67