Doç. Dr. Fatih ÇALIŞKAN Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fak. Metalurji ve Malzeme Mühendisliği EABD

Transkript

1 BİYOUYUMLULUK (BIO-COMPATIBILITY) Bir materyalin biyo-uyumluluğunun test edilmesi için gerekli testlerin tümünü içerir. (Toksisite, Hemoliz, sitotoksisite, sistemik toksisite,...vs.) Hammaddelerin biyo uyumluluk testleri tek başına yeterli değildir, bu testlerin bazılarının (özellikle toksisite, EO kalıntı testi..vs.) bitmiş ürünlerde de tekrarlanması gerekir. Bu testlerin mutlaka AB organlarınca akredite edilmiş kuruluşlarda yapılması gerekir. Diş hekimliğinde uygulamalarında farklı içerik ve özelliklere sahip çok çeşitli materyaller üretilmiş ve klinik uygulamalara sunulmuştur. Bu materyallerin çoğu sert doku yumuşak doku diş dokusu sıvılarla (tükürük diş eti oluğu sıvısı) temas halindedir. Böylece diş hekimliği uygulamaların fiziksel ve mekanik özelliklerle beraber biyolojik özelliklerde ön plana çıkmaktadır. Bu sebepten ötürü biyouyumluluk önemlidir. Testler genelde in vitro yöntemlerle başlar hayvansal testler ve doğru sonuçlarla in vivo testlerle devam eder. IN VİTRO Biyolojik uyumluluğun değerlendirilmesi için uygulanan in vitro testleri bir test tüpü içinde, hücre kültürünün bulunduğu bir kap içinde ya da canlı organizmanın dışında yapılır. Bu testler materyalin bir bileşeninin bir hücre, enzim ya da diğer izole edilmiş biyolojik sistemlerle temas ettirilerek uygulanmasını gerektirir. Dental materyallerin in vitro olarak sitotoksisitesini belirlemede en yaygın kullanılan biyolojik sistemler hücre kültürleridir. Test Avantaj Dezavantaj

2 İn Vitro Hayvan testleri Kullanım testleri Hızlı uygulama Ucuz Standardize edilebilir Deney ortamı kontrolü kolaydır Geniş bir skalada değerlendirme yapılır Karmaşık sistemik etkileşimler tespit edilebilir In vitro testlere göre daha geniş kapsamlı ve daha gerçekçidir. Kullanılan materyalin dokularla ilişkisi belirlenir İn vivo ortamla ilişkisi tartışmalıdır Kullanılan materyalle ilişkisi tartışmalıdır Pahalı Etik açıdan tartışmalıdır Kontrolü zor Sonuçların değerlendirilmesi zordur Çok pahalıdır Daha fazla zaman Etik açıdan daha fazla tartışmalıdır Kontorlü zor olabilir Sonuçların değerlendirilmesi zordur. Hücre Kültürü Hücre kültürü yönteminin temel ilkesi, canlı dokulardan alınan parçaların in vitro koşullarda yaşama ve üremelerini sağlamaktır. Tüp, şişe gibi laboratuvar gereçlerinde uygun besleyici sıvıların içinde üretilerek kullanılan canlı dokulardır. İki tip hücre kullanılır primer ve devamlı hücre hatlarıdır. Primer hücre kültürleri doku ce organlardan ayrılan hücrelerin 24 saatten daha uzun süre kültür edilmesiyle elde edilir. Devamlı hücre hatları süresiz çoğalabilme özelliğine sahip transformasyona uğramış primer hücrelerdir ve daha stabil fenotipleri vardır.

3 SİTOTOKSİSİTE Materyalin hücre yaşamına olan etkisi. Moleküler olaylar sonucu çeşitli makromoleküllerin sentezlenmesinin engellenmesi be buna bağlı olarak hücre fonksiyonlarında ve yapısında belirgin hasar oluşmasıdır. Hücre canlılığı Hücre membranı Hücre organelleri Protein veya DNA sentezi Hücre bölünmesi ile ilgili bilgiler verir.

4 Testler için belirli standartlara uygun olması için ISO bazı kriterler belirlemiştir. ISO 7405 diş hekimliğinde kullanılan medikal materyallerin klinik öncesi test protokollerinden biridir. Tabi bunlarla beraber önerilen şu test metotları da vardır. 1) a- Direkt hücre kültürü i. Direk temas testi ii. Ekstrakt testi b- Bariyer test metodu Agar difüzyon testi Filtre difüzyon testi Dentin bariyer testi Sitotoksisite Değerlendirme Yöntemleri 1. Canlılık (Viability) değerlendiren testler 2. Yaşam (survival) değerlendiren testler 3. Hücre proliferasyonunu (büyümesi, çoğalması) değerlendiren testler 4. Metabolik sitotoksisite değerlendirme testleri Bu testlerle beraber ayrıca - Glutatyon tespiti - Mutajenite testleri - Östrojenite testleri

5

6