Bu ürünün bütün hakları. ÇÖZÜM DERGİSİ YAYINCILIK SAN. TİC. LTD. ŞTİ. ne aittir. Tamamının ya da bir kısmının ürünü yayımlayan şirketin

Transkript

1

2 Bu ürünün bütün hakları ÇÖZÜM DERGİSİ YAYINCILIK SAN. TİC. LTD. ŞTİ. ne aittir. Tamamının ya da bir kısmının ürünü yayımlayan şirketin önceden izni olmaksızın fotokopi ya da elektronik, mekanik herhangi bir kayıt sistemiyle çoğaltılması, yayımlanması ve depolanması yasaktır. Grafik Birimi Dizgi Birimi 2017 Ankara Özyurt Matbaacılık (0312)

3 ÖNSÖZ Sevgili Öğrenciler ve Saygıdeğer Meslektaşlarım, Kimya dersinin TYT içeriği kimyanın temel kavramları, kimya dilinin kavranması, kimyanın tarihsel süreçleri ve yaşantımızın her alanında uygulanması başlıkları altında toplanabilir. Görüldüğü üzere çok geniş bir kapsam ve bilgi düzeyi gerektiren bu içeriklere hakim olabilmek için doğru ve titizlikle hazırlanmış bir kaynak kullanımı ön plana çıkmaktadır. Bu gereksinimi karşılamak amacıyla hazırladığım bu kitabın sizlere hedefinize ulaşmakta yardımcı olacağına inancım sonsuzdur. Bu kitabın oluşumu için: 1. Bir bölüme ait çok sayıda alt başlık oluşturularak hazırlanan testlerle konu içerikleri eksiksiz taranmıştır. 2. Bir teste ait sorular kolaydan zora 3D tekniğine uygun olarak hazırlanmıştır. 3. Her test soruları genelden özele bilgi düzeyinizi artırmak üzere tasarlanmıştır. 4. Özgün ve hedefe uygun sorular kullanılmıştır. 5. Önceki sorularda ya da testlerde ilk defa karşılaştığınız kavramlar ilerleyen testler ve bölümlerde sarmal eğitim sistemine uygun bir şekilde tekrar kullanılmıştır. 6. ÖSYM soruları titizlikle analiz edilerek her bölüme ait birebir ÖSYM testleri hazırlanmıştır. 7. Her iki bölüm sonunda sarmal sisteme uygun konu tümevarım testleri hazırlanmıştır. Kitabın hazırlık aşamasında emeği geçen yayın ekibine, fikirleri ile desteklerini esirgemeyen meslektaşlarıma ve uygulamada yardımcı olan öğrencilerime teşekkürlerimi sunarım. Kitap ile ilgili her türlü fikrinizi mail adresinden tarafıma iletmeniz beni mutlu eder. Üniversiteye giriş sınavında ve hayatın her alanında başarı ve mutluluk dileklerimle Ali DİNDAR

4

5

6 İÇİNDEKİLER 01. BÖLÜM: KİMYA BİLİMİ A. Kimyanın Gelişimi Simyadan Kimyaya... 9 Kimya Nedir? Kimya Ne İşe Yarar? Kimyanın Sembolik Dili Bire Bir ÖSYM B. Madde ve Özellikleri *** Maddenin Sınıflandırılması Maddenin Ortak Özellikleri Maddenin Ayırt Edici Özellikleri Güvenliğimiz ve Kimya Bire Bir ÖSYM BÖLÜM: ATOMUN YAPISI VE PERİYODİK SİSTEM A. Kimyanın Temel Kanunları Kütlenin Korunumu Kanunu Sabit Oranlar Kanunu Katlı Oranlar Kanunu Birleşen Hacim Oranları Kanunu Bire Bir ÖSYM B. Atom Kavramının Gelişimi Atom Modelleri ve Atom Spektrumları Atomdaki Temel Tanecikler ve Eşitlikler Bire Bir ÖSYM C. Periyodik Sistem Periyodik Sistem ve Elektron Dizilimleri Periyodik Sistemde Gruplar ve Özellikleri Periyodik Özelliklerin Değişimi Bire Bir ÖSYM TÜMEVARIM - I BÖLÜM: KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER A. Kimyasal Türler ve Güçlü Etkileşimler Kimyasal Türler Atom ve İyonların Lewis Yapısı İyonik Bileşiklerin Oluşumu ve Adlandırılması İyonik Bileşiklerde Çözünme ve Bağ Sağlamlığı Bire Bir ÖSYM Kovalent Bağlı Bileşiklerin Oluşumu ve Adlandırılması Kovalent Bağlı Moleküllerde Polarlık Metalik Bağ Bire Bir ÖSYM B. Zayıf Etkileşimler Wan der Waals Etkileşimleri ve Hidrojen Bağı Bire Bir ÖSYM C. Tepkime Denklemleri Fiziksel ve Kimyasal Değişimler Tepkime Denklemi ve Tepkime Denkleştirme Yanma Tepkimeleri Asit - Baz (Nötralleşme) Tepkimeleri Analiz - Sentez Tepkimeleri / Çözünme - Çökelme Tepkimeleri Bire Bir ÖSYM BÖLÜM: MADDENİN HALLERİ A. Gazlar ve Mol Kavramı Gazların Genel Özellikleri ve Gazların Kinetik Teorisi Mol Kavramı Bire Bir ÖSYM B. Gaz Yasaları Boyle-Mariotte Yasası (Basınç-Hacim) Charles Yasası (Hacim-Sıcaklık) / Guy Lussac Yasası (Basınç-Sıcaklık) Dalton Kısmi Basınç Yasası (Basınç-Mol) / Avogadro Kanunu (Hacim-mol) İdeal Gaz Denklemi Atmosfer, Sıvı Buhar Basıncı ve Bağıl Nem Sıvılar ve Özellikleri Katılar ve Özellikleri Saf Maddelerde Hal Değişimi Bire Bir ÖSYM TÜMEVARIM - II BÖLÜM: ASİTLER, BAZLAR VE TUZLAR Asitler, Bazlar ve Özellikleri Nötralleşme Tepkimeleri ph ve poh Kavramları / Asit Baz İndikatörleri Bire Bir ÖSYM Asitler ve Bazların Metallerle Tepkimeleri Yaygın Asit ve Bazların Kullanım Alanları Asit ve Bazların Fayda ve Zararları Tuzlar Bire Bir ÖSYM *** Daha önceki üniversite giriş sınavlarında öğrenciler 9. ve 10. sınıf müfredatı dışında Ortaokul müfredatlarında yer alan madde ve doğası konusundan da sorumludur. Bu kapsam dikkate alınarak maddenin ortak ve ayırt edici özellikleri, sınıflandırılması ve ısı - sıcaklık konuları bu kitabın alt başlıklarında yer almıştır.

7 İÇİNDEKİLER 06. BÖLÜM: KARIŞIMLAR A. Çözeltiler Homojen - Heterojen Karışımlar ve Çözünme Süreci Çözünürlük ve Kütlece Yüzde Derişim Derişim Çeşitleri ve ppm, ppb Kavramları Koligatif Özellikler Bire Bir ÖSYM C. Okulda Kimya Kırtasiye Malzemeleri D. Sanayide Kimya Gübreler ve Yapı Malzemeleri Çevre Kimyası Bire Bir ÖSYM TÜMEVARIM - IV B. Karışımların Ayrıştırılması Tanecik Boyutu Farkıyla Ayırma Yoğunluk Farkıyla Ayırma Çözünürlük Farkıyla Ayırma Kaynama Noktası Farkıyla Ayırma Bire Bir ÖSYM TÜMEVARIM - III BÖLÜM: ENDÜSTRİ VE CANLILARDA ENERJİ A. Fosil Yakıtlar Organik ve Anorganik Bileşikler Kömür ve Petrol Petrol ve Hidrokarbonlar Hidrokarbonlar Bazı Organik Bileşikler B. Enerji Temiz Enerji Kaynakları Canlılarda Enerji Bire Bir ÖSYM BÖLÜM: KİMYA HER YERDE A. Su ve Hayat Su ve Hayat B. Evde Kimya Hazır Gıdalar Temizlik Malzemeleri Polimerler Kozmetikler ve İlaçlar Bire Bir ÖSYM

8

9 Kimya Bilimi / Kimyanın Gelişimi / Simyadan Kimyaya - 1 BÖLÜM 01 Test A, B, C, D seçeneklerinde belirtilenler simyanın bir bilim dalı olarak kabul edilmemesinin nedenleridir. E seçeneğinde madenlerle ilgili çalışmalar yapmış olmaları bir neden değildir. I. Simyanın kelime kökü al-kimiya kelimesidir. (Doğru) (Cevap E) II. 17. yüzyılda Robert Boyle un element tanımına kadar simya dönemi kabul edilir. (Doğru) III. Simyacıların çalışmalarında ruhani felsefe disiplinleri etkindir. (Doğru) (Cevap E) I. ve II. öncül simyacıların temel hedefleri arasında yer alırken, III. öncülde bahsedilen kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çevirme fikri 18. ve 19. yüzyıl uğraşıdır. (Cevap C) Safran : Hastalıkların tedavisinde Kükürt : Meyveleri ağartmada Malahit : Yeşil boya eldesinde (Cevap B) Hidrojen gazı 1766 yılında Henry Cevendish tarafından keşfedilmiştir. (Kimya dönemi) (Cevap E) Damıtma, kavurma ve özütleme günümüz kimyacılarının kullandığı yöntemlerdendir. (Cevap E)

10 Test Esani üretimi, cam üretimi, barut üretimi ve deri tabaklanması simya dönemi çalışmaları arasındadır. Bitkisel deterjan üretimi ise 20. yüzyılın ikinci yarısında başlamıştır. (Cevap D) 8. Göztaşı - CuSO 4 Alizarin - C 14 H 8 O 4 I. Sülfürikasit, nitrik asit ve hidroklorik asiti damıtma yöntemiyle keşfeden Cabir bin Hayyandır. (Doğru) II. Metalleri altına çevirmeyi başaramadılar. (Yanlış) Kıbrıstaşı - FeSO Şap - KAI(SO 4 ) 2. 12H 2 O (Cevap C) III. Madencilikteki ilerlemeleri orta çağ sanatına yön verdi. (Doğru) (Cevap D) Şap, kıbrıs taşı, kireç taşı ve malahit boyama amaçlı kullanılabilen maddelerdir. Zaç yağı (H 2 SO 4 ) ise günümüzde boya üretim aşamasında kullanmakla birlikte simya döneminde boyama amaçlı kullanılmamıştır. (Cevap E) Şap, kezzap ve göztaşı simya döneminde, polyester ise kimya döneminde bulunmuştur. (Cevap C) A, B, C ve E seçeneklerinde belirtilenler simyanın kimyaya katkılarındandır. D seçeneğinde ise civanın kanserojen etkisinin farkında değildiler. (Cevap D)

11 Simyadan Kimyaya - 2 BÖLÜM 01 Test Seramik, boya, ilaç ve cam ile ilgili çalışmaların temelini simya dönemi oluşturmuştur. Polimer endüstrisi ise 20. yüzyılda petrokimya ile birlikte ortaya çıkmıştır. (Cevap E) Simyacıların yaşadıkları çevreden korunma, yiyecekleri koruma, öümsüzlük ve zenginlik arzusu çalışmalarını etkilemiştir. (Cevap E) CuSO 4 : Göz taşı FeSO 4 : Kıbrıs taşı SiO 2 : Kum NaOH : Sud kostik HNO 3 : Kezzap (Cevap A) I. Simyanın çalışmaları deneye değil sınama- yanılmaya dayanır. (Yanıttır.) II. Simyada sistematik bilgi aktarımı yoktur. (Yanıttır.) III. Simyacıların akademik diplomasının olmaması bilim olmayla ilişkilendirilemez. (Cevap C) El-Razi, Cabir bin Hayyan ve İbn-i Sina simyacıdır. J.J. Thomson ise atom altı tanecikler ile ilgili önemli çalışmaları olan bir bilim insanıdır. (Cevap D) Flojiston kavramı yanan maddelerin içerisinde yanıcı ve yanıcı olmayan kısımların olduğu düşüncesidir. I., II ve III. öncüldeki flojiston düşüncesine ait bilgiler doğrudur. (Cevap E)

12 Test Kavurma, damıtma, mayalama ve kristallendirme simyacılar tarafından kullanıldı. Santrifujleme ise modern bir tekniktir. (Cevap E) 8. I. Simya ve kimya II. Simya III. Kimya IV. Kimya (Cevap A) 11. Eter (sıvı) - su Sofra tuzu (katı) - Toprak Karbondioksit (gaz) - Hava Doğalgaz alevi (plazma) - Ateş (Cevap B) Robert Boyle yaptığı deneylerle havanın bir element değil, çok sayıda farklı gazdan oluşan bir karışım olduğunu ortaya çıkarmıştır. (Cevap E) Ortak özellikleri bulunmayan Toprak (I) - Havaya (III) ve Su (II) - Ateşe (IV) dönüşemez. (Cevap B) Hipotezler öncelikli olarak yapılan deneylerle kontrol edilir. Hipotezleri kanuna dönüştürmek bilimsel çalışma basamaklarından değildir. (Cevap E)

13 Kimya Nedir? Kimya Ne İşe Yarar? - 1 BÖLÜM 01 Test Hastalıkların teşhis edilmesi tıp uzmanlarının ve doktorların ilgi alanıdır. (Cevap E) I. Kimya teorik temellere dayanır. (Doğru) II. Deneysel çalışmalar ile desteklenir. (Doğru) III. Elde edilen sonuçlar sistematik bir şekilde paylaşılır. (Doğru) (Cevap E) Sabun, ilaç, gübre ve plastik üretiminde kimya doğrudan etkilidir. Televizyon üretiminde ise doğrudan katkısı yoktur. (Cevap B) Dizel motor üretimi mühendislik alanıdır. Kimyanın doğrudan katkıda bulunduğu söylenemez. (Cevap D) Gıda sanayi, su arıtma tesisi, nükleer enerji üretimi ve plastik sanayi kimyacıların çalışma alanı iken taşımacılık sektörü çalışma alanı değildir. (Cevap B) I. Adli kimyanın çalışma alanıdır. II. Çevre kimyasının ilgi alanıdır. III. Analitik kimyanın ilgi alanıdır. (Cevap E)

14 Test E 2. B 3. B 4. E 5. D 6. E 7. E 8. B 9. B 10. D 11. E 12. D Plastik, hazır gıda ve çimento üretiminde kimyacılar doğrudan yer alır. (Cevap E) Tekstil sanayi ve Farmokoloji (ilaç kimyası) kimyanın uğraş alanıdır. Astronomi ve tarih ise kimyanın uğraş alanı değildir. (Cevap D) Maden kimyası bir kimya disiplini olmayıp, metaruluji biliminin ilgi alanıdır. (Cevap B) 9. Fizikokimya : Kimyasal tepkimelerdeki ısı - enerji - iş dönüşümlerini inceler. (Cevap E) Fizikokimya : Kimyasal sistemlerdeki enerji ve iş olaylarını inceler. Biyokimya : Canlı organizmalardaki kimyasal süreçleri inceler. Analitik kimya : Maddelerin nitel ve nicel özelliklerini inceler. (Cevap B) Kan ve idrar analizleri ile doping testi : Adli kimya Plastik ve naylon üretimi : Polimer kimyası Hemoglobinin kandaki reaksiyonlarının incelenmesi : Biyokimya Alkol ve asetilen üretimi : Organik kimya (Cevap D)

15 Kimya Nedir? Kimya Ne İşe Yarar? - 2 BÖLÜM 01 Test Makine kimyası diye bir kimya disiplini yoktur. (Cevap E) I. H 2 SO 4 (İnorganik madde) II. CH 3 COOH (Organik madde) III. NaOH (İnorganik madde) (Cevap D) Analitik kimya : Maddenin nitel, nicel incelenmesi ve ayrıştırma teknikleri kullanılan bir kimya alt disiplinidir. Kimyasal sistemlerdeki enerji değişimini Fizikokimya inceler. (Cevap D) Ahşap boyası, yapay gübre, sinek ilacı, teflon üretimi aktıf kimyasal tepkime süreçlerinin yoğun olduğu alanlardır. Bilgisayar üretimi ise kimyacıların doğrudan çalıştığı bir alan değildir. (Cevap E) Tekstil ve gıda sanayileri kimyanın uğraş alanı olmasına rağmen tekstil ve gıda kimyası birer kimya alt disiplini değildir. Farmokoloji (ilaç kimyası) ise kimya alt disiplinidir. (Cevap C) Teflon tava politetraflor etilenden, otomobil lastiği kauçuk polimerinden, pet şişe polietilenden, naylon polyamitten üretilir. Porselen tabak ise polimerleşme ile üretilen bir malzeme değildir. (Cevap C)

16 Test E 2. D 3. C 4. D 5. E 6. C 7. E 8. D 9. E 10. C 11. D 12. E I. Bitkinin temel besin elementleri gübre ile toprağa verilir. (Doğru) II. Yapay gübreler mikroorganizmalara ve çevreye zarar verir. (Doğru) III. Hayvan dışkıları ve bitki atıkları doğal gübredir. (Doğru) (Cevap E) X : Fizikokimya, kimyasal sistemlerdeki iş-enerji ve ısı dönüşümlerini inceler. Y : Adli kimya, kimyasal ve biyolojik delillerin analitik incelenmesini gerçekleştirir. (Cevap C) Vernik, boya ve elyaf üretimi kimyanın ilgi alanıdır. (Cevap D) I. Üretim sorumluluğu biyolog, tıp ve kimya uzmanlarınındır. (Yanlış) II. Etken madde ve taşıyıcı iki temel kısımıdır. (Doğru) III. İlaç kimyası (Farmakoloji) (Doğru) (Cevap D) I. Gıda kimyası ve katkı malzemeleri (ilgili) II. Adli tıp ve biyokimya (ilgili) III. ph değeri - Analitik kimya (ilgili) (Cevap E) İlaç üretimi : Farmokoloji Enerji dönüşümü : Fizikokimya Deprem : Jeokimya Tarımsal gübre : Agrokimya (Cevap E)

17 Kimyanın Sembolik Dili BÖLÜM 01 Test I. Toprak, bir karışımdır. (Doğru) II. Su, formülü H 2 O olan bir bileşiktir. (Doğru) III. Hava, bir gaz karışımıdır. (Yanlış) IV. Ateş, gaz ve iyon içeren bir karışımdır. (Yanlış) (Cevap D) Element sembolleri latince adlarının ilk ya da ilk iki harfi kullanılarak oluşturulmuştur. (Cevap C) Bronz : Bakır (Cu) ve Kalay (Sn) alaşımı Çelik : Demir (Fe) ve Karbon (C) alaşımı Naftalin : C 10 H 8 (bileşik) Şeker : Bileşik, örneğin C 6 H 12 O 6 Ozon : O 3 tek cins atom içerir. Elementtir. (Cevap B) 6. Günümüzde elementler latince adının ilk ya da ilk iki harfi ile ifade edilir. Fosfor (Phosphorus) P ile ifade edilir. (Cevap B) Uranyum radyoaktif bir element olup 18. yüzyılın sonlarında keşfedilmiştir. (Cevap E) Civa (Hg) ve Kükürt (S) birer element (Sembolle gösterilirler). Zaç yağı (H 2 SO 4 ), Potas kostik (KOH) ve Şap (KAI(SO 4 ) 2.12H 2 O birer bileşiktir (Formülle gösterilirler). (Cevap B)

18 Test D 2. B 3. E 4. C 5. B 6. B 7. C 8. C 9. C 10. D 11. E 12. D Sud kostik : NaOH Kezzap : HNO 3 Zaç yağı : H 2 SO 4 Sönmemiş kireç : CaO HCI ise tuz ruhudur. (Cevap C) Civa (II) oksit (HgO) bu dönemde Joseph Priestley tarafından parçalanarak oksijen elde edildi. (Cevap D) Karınca asidi : HCOOH, Sirke asidi : CH 3 COOH I. ve II. öncüller doğrudur. (Cevap C) 9. Joseph Priestley HgO dan O 2 yi keşfetti. Hidrojeni keşfeden Henry Cavendishtir. (Cevap E) Kükürk (S) ve potasyum (K) : Tek harfli, Kurşun (Pb), Argon (Ar) ve Gümüş (Ag) : Çift harfli (Cevap C) I. ve II. öncüller geçerliliğini kaybetmiştir. III. bileşiklerin farklı cins atom içermesi geçerliliğini korur. (Cevap D)

19 BİRE BİR BÖLÜM 01 Test Avogadro, Rutherford, Lavosier ve Boyle kimyaya katkısı olan bilim insanlarıdır. Mozart ise ünlü bir besteci ve müzisyendir. (Cevap D) I. Simyanın teorik temelleri yoktur ancak kimyanın vardır. (Yanıt) II. Simya deneme-yanılmaya, kimya ise deneye dayanır. (Yanıt değil) III. Simyada sistematik bilgi aktarımı yok iken, kimya da vardır. (Yanıt) (Cevap C) Zaç yağı (H 2 SO 4 ) Güherçile (KNO 3 ) İmbik (Damıtma düzeneği) Simyacılar tarafından keşfedildi. Elementlerin Latince adlarının ilk harfi ya da ilk iki harfi ile sembolleri oluşturulur. Ca : Kalsiyum olmalıydı. Karbon : C dir. (Cevap D) Şap (KAI(SO 4 ) 2.12H 2 O Plastik ise bir petrokimya türevi olup 20. yüzyılda keşfedildi. (Cevap E) Ölümsüzlük iksirinin ve felsefe taşının bulunması uğraşı simyanın ilgi alanı içindedir. (Cevap E) Nişadır ın formülü NH 4 CI dir. Sistematik adı amonyum klorürdür. (Cevap C)

20 Test D 2. E 3. E 4. C 5. D 6. C 7. E 8. D 9. E 10. E 11. C 12. D Seçeneklerde verilen meslek gruplarında yapılan nitel ve nicel analiz süreçlerinde kullanılan yöntemler ve elde edilen verilerin değerlendirilmesi kimya biliminden faydalanmayı gerektirir. (Cevap E) Organik kimya karbon içeren bileşikler ilgili çalışmaların yapıldığı alandır. Mineraller inorganik kimyanın ilgi alanıdır. (Cevap E) Katı : Toprak, Sıvı : Su, Gaz : Hava, Plazma : Ateş Benzin sıvı olduğu için Aristo element sınıflandırmasında karşılığı su olmalıydı. (Cevap D) I. ve II. öncülde verilen örnekler doğrudur. III. öncülde verilen buzlu su yalnızca H 2 O molekülleri içerir. (Cevap C) Üç bilim insanının da bilime katkısı doğru verilmiştir. (Cevap E) Farmokoloji : İlaç üretimi ve ilaç kimyasalları ile ilgilenir. Tarım ilaçları, gübre üretimi ve toprak analizi Agrokimya nın ilgi alanıdır. (Cevap D)

21 Kimya Bilimi / Madde ve Özellikleri / Maddenin Sınıflandırılması - 1 BÖLÜM 01 Test I. Özkütle, kaynama noktası, çözünürlük gibi belirli ayırt edici özellikleri vardır. (Doğru) II. Aynı cins atom ya da aynı cins moleküllerden oluşurlar. (Doğru) III. Saf madde olan elementler sembolle, bileşikler formülle gösterilir. (Doğru) (Cevap E) Element mokelükü : Azot molekülü (N 2 ), Ozon molekülü (O 3 ) Bileşik molekülü : Amonyak molekülü (NH 3 ), Su molekülü (H 2 O) ve Karbondioksit molekülü (CO 2 ) (Cevap C) I. H 2, Co ve S 8 tek cins atom içerdiği için elementtir. (Doğru) II. Co atomik yapılıdır. (Yanlış) III. H 2 ve S 8 tek cins atom içeren moleküller, NO ise farklı cins atom içeren moleküldür. (Doğru) (Cevap D) Elementler sembolle, bileşikler formülle gösterilir. Elementler aynı cins atomlar, bileşikler farklı cins atomlar içerir. Bileşikler yalnızca kimyasal yolla ayrıştırılırlar. E) Bileşikler kendisini oluşturan elementlerin özelliğini taşımaz. (Yanlış) (Cevap E) X : Aynı cins atom içeren maddeler elementtir. (Kesin) Y : Homojendir. Element, bileşik, çözelti olabilir. (Kesin değil) Z : Element molekülü (O 2 ) ya da bileşik molekülü (H 2 O) olabilir. (Kesin değil) (Cevap A) Element ve bileşikler saf maddedir. (Ag, P 4, NaCI, Şeker) Aynı cins moleküllerden oluşanlar (P 4, şeker) Sembolle (Ag, P 4 ), Formülle (NaCI, şeker) Karışım olan tuzlu su farklı cins atom ve moleküllerden oluşur. (Cevap D)

22 Test E 2. D 3. A 4. C 5. E 6. D 7. A 8. E 9. D 10. B 11. E 12. A I. Elementler tek cins atom içerir. (Yanıt) II. Metaller yalnızca pozitif, ametaller ise pozitif ve negatif yükseltgenme basamağına sahip olabilir. (Yanıt değil) III. Metaller katı ve sıvı halde elektriği iletir. Ametaller ve soygazlar iletmezler. (Yanıt değil) (Cevap A) B seçeneğinde H 2 ve Fe örnekleri doğrudur. Ancak CO nun CO + 1/2O 2 CO 2 tepkimesine göre yanması sonucu yalnızca bir çeşit (CO 2 ) bileşik oluşur. (Cevap B) Elementler tek cins, bileşikler farklı cins atom içerir. Bileşikler ayrıştırılabilir. Bazıları elektriği iletir, bazıları iletmez. Bileşikler formülle gösterilir. E) Tüm saf maddelerin hal değiştirirken sıcaklığı sabittir. (Doğru) (Cevap E) 9. I. X, saf bir sıvı ya da sıvıların homojen karışımı olabilir. (Kesin değil) II. Y, bir karışım ya da bileşik olabilir. (Kesin değil) III. Z, tek cins bileşik molekülü ya da atom içeriyor olabilir. (Kesin değil) (Cevap E) X : Tuz ruhu (HCI) bir bileşik, Y : Saf su (H 2 O) bir bileşik Saflık ve tek cins molekül içerme X ve Y ye ait özellik iken, homojenlik ve farklı cins atom içerme X, Y ve Z ye ait özelliktir. (Cevap D) I. Tek bir erime noktası gözlenirse saftır. (Yeterli) II. Saf bir metal ya da alaşım olabilir. (Yetersiz) III. Fe, Co, Ni ya da bu metallerin alaşımı olabilir. (Yetersiz) (Cevap A)

23 Maddenin Sınıflandırılması - 2 BÖLÜM 01 Test I. Hava bir gaz karışımıdır. Farkrlı cins tanecikler içerir. (Yanıt değil) II. Civa (Hg) bir elementtir. Tek cins atom içerir. (Yanıt) III. Su (H 2 O) bir bileşiktir. Tek cins molekül içerir. (Yanıt) (Cevap E) Verilen bilgilere göre X : Element, Y : Bileşik, Z : Karışımdır. I. öncül yanlış II. öncül doğru III. karışımlar bileşenlerinin özelliğini taşır. (Yanlış) (Cevap B) Bileşiğin formülü H 2 O olsun. I. Fiziksel hali ve III. elementlerin kütlece yüzdesi (birim kütleleri bilinmediği için) belirlenemez. II. Elementlerin sayıca oranı 2.H, 1.O yanı 1 2 şeklinde bulunabilir. (Cevap B) H 2 O sıvısı bir bileşiktir. Bileşikler kendisini oluşturan maddelerin özelliğini taşımazlar. (Cevap E) Altın (Au) tam soy metal olup kimyasal reaksiyona girme isteği çok düşüktür. Isı ve elektrik iletkenliği ise yüksektir. (Cevap E) Bileşikler kimyasal yolla bileşenlerine ayrışabilirken, elementler ayrışamazlar. (Cevap C)

24 Test E 2. B 3. E 4. B 5. E 6. C 7. D 8. E 9. B 10. B 11. C 12. A Karışımlar homojen ya da heterojen yapılı olabilir. Karışımlar tek cins taneciklerden oluşmaz. Bileşikler kimyasal yolla ayrışır. Bileşikler tek cins molekül içerir. D) Hem karışımlar hem de bileşikler farklı cins atom içerirler. (Cevap D) X bir alaşım veya bileşiktir (kesin değil), Y tek cins atom içerdiği için bir elementtir (kesin), Z farklı cins tanecik içerdiği için karışımdır. (Cevap B) Element tek cins atom, Molekül aynı ya da farklı cins atomlardan oluşan saf madde, Karışım farklı cins taneciklerden oluşan maddedir. Her üç gruba da verilen örnekler doğrudur. (Cevap E) Hg : Sıvı halde elektriği iletir, İspirto - Zeytinyağı : Heterojendir. NH 3 : Saf homojen bir sıvıdır. (Cevap C) Elementler bileşik haline geçerken e _ sayısı, kimyasal özellik ve fiziksel özellikler değişir. Proton sayısı değişmez. (Cevap B) I. Saf sıvı X olsun. X + K KOH + H 2 olduğuna göre X in yapısında O ve H bulunmalıdır. Bileşik. (yeterli) II. Asitlerle element olan bir metal ya da bileşik olan bir baz tepkime verebilir. (yetersiz) III. -25 C de donan bir bileşik ya da element olabilir. (yetersiz) (Cevap A)

25 Maddenin Sınıflandırılması - 3 BÖLÜM 01 Test I. Bakır (Cu) tek cins atom (yanıt) II. Tuzlu su (NaCI - H 2 O) farklı cins atom (yanıt değil) III. Amonyak (NH 3 ) tek cins molekül (yanıt) (Cevap D) Homojenlik (Element, bileşik, çözelti) Farklı tür atomlar içermek (Bileşik, çözelti) Bileşenlerinin özelliğini taşır. (Çözelti) Her üç özelliği de taşıyan çözelti olan KNO 3 (suda) dır. (Cevap D) S 8 moleküler yapılı bir element. SO 2 moleküler yapılı bir bileşiktir. Her ikisi de saf maddedir. Bileşikler yalnızca kimyasal yolla ayrışır. I. Alaşımlar homojen karışımlardır. Oluşumu fiziksel (Yanlış) II. Elementler ve alaşımlar homojendir. (Doğru) III. Pirinç metallerden oluşan atomik bir yapıdır. (Yanlış) (Cevap B) E) Bileşikler bileşenlerinin özelliğini taşımaz. (yanlış) (Cevap E) Metaller ve ametallerden grafit elektrik akımını iletirken, diğer elementler iletmezler. (Cevap C) T kimyasal yolla ayrıştığına göre bir bileşiktir. Hiç bir bileşik katı halde elektriği iletmez. (Cevap E)

26 Test D 2. E 3. C 4. D 5. B 6. E 7. D 8. E 9. C 10. A 11. B 12. E Maden suyu ve kolonya homojen karışım. Etil alkol ise bir bileşiktir. I. Farklı cins molekül içeren maden suyudur. (Ortak değil) II. Farklı cins atom içerme ve III. Homojen olma ortak özellikleridir. (Cevap D) I. Tek tür atom içerdiği için Y bir elementtir. (Kesin), II. çözeltiler de homojendir. (Kesin değil), III. Hal değiştirme sürecindeki saf maddeler de heterojendir. (Kesin değil) (Cevap A) X Y + Z, bileşik element Z, X ile aynı tür atomları içerdiğine göre bir bileşiktir. Bileşik olan Z atomik yapılı olamaz. (Cevap E) X : Elektroliz olabilen (su ve tuzlu su), Y : Süzgeç kağıdından geçen ancak heterojen madde koloit yapıdır (Kan), Z : Tek tür molekül içerir. (Amonyak, etil alkol, su) (Cevap B) Suyun elektrolizi kimyasal bir olaydır. Verilen ifadeden I. ve II. öncüllere ulaşılabilir. Ancak III. öncüle ulaşılamaz. (Cevap C) I. T bir karışımdır, formülü yoktur. (Yanlış) II. Bileşikler katı halde elektriği iletmez. (Yanlış), III. Z iyonik bir bileşiktir. (Yanlış) (Cevap E)

27 Maddenin Ortak Özellikleri BÖLÜM 01 Test Madde miktarına bağlı olan özellikler ortak, miktara bağlı olmayan özellikler ayırt edicidir. Kütle, hacim, tanecikli yapı ortak özellik iken özkütle ayırt edici özelliktir. (Cevap D) Farklı maddelerin aynı koşullardaki ortak özelliklerinden olan kütle, hacim değerleri aynı olabilir. Soruda belirtilen maddelerin aynı koşullardaki ayırt edici özelliklerinden olan özkütleleri farklıdır. (Cevap D) Ağırlık, kütle, boşluklu yapı ve eylemsizlik madde miktarına bağlı olarak değişen ortak özelliklerdir. Özısı(c) ise maddenin fiziksel hali ve sıcaklığı gibi özelliklerle değişebilen miktara bağlı olmayan ayırt edici bir özelliktir. (Cevap B) Miktarı artırılan maddelerin ortak özelliklerinden olan, I. Hacim ve III. Eylemsizlik değerleri artar. Ayırt edici ve miktara bağlı olmayan özelliği olan, II. Kaynama noktası değişmez. (Cevap D) Kütle, hacim, tanecikli yapı ve ağırlık madde miktarına bağlı ortak özellikler iken özhacim sıcaklık ve fiziksel halden etkilenen madde miktarından bağımsız bir ayırt edici özelliktir. (Cevap C) Sürtünme ile elektriklenme maddenin ortak özelliği olup e alış-verişi ile gerçekleşir. Madde miktarına bağlıdır. (Cevap C)

28 Test D 2. B 3. C 4. D 5. D 6. C 7. D 8. C 9. C 10. C 11. B 12. C D seçeneğinde aynı sıcaklıkta madde miktarı arttıkça (100 gramdan 1000 grama) ortak özellik olan hacminde arttığı (100 cm 3 ten 1000 cm 3 e) gözlenir. (Cevap D) 8. I. Verilen m-v grafiğinden hacmin miktarla orantılı olduğuna ulaşılabilir. (Yanıt) II. Molekül sayısı arttıkça moleküller arası boşluk (tanecikli yapı) artar. (Yanıt) III. Saf X sıvısı element ya da bileşik olabilir. (Yanıt değil) (Cevap C) 11. X : Element, Y : Element ya da bileşik, Z : Karışım dır. Maddelerin tamamında tanecikli yapıdan oluşma ortak bir özelliktir. (Cevap C) I. Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür. (Yanlış) II. Kutup bölgelerinde çekim merkezi olan arzın merkezine uzaklık daha azdır. (Doğru) III. Çekim merkezinden uzaklaşan balonun ağırlığı azalır. (Yanlış) (Cevap B) Katı, sıvı ya da gaz halde bulunan tüm maddeler için I. Belirli bir yer işgal etme (hacim), II. Belirli bir ağırlığa sahip olma ortak özelliklerdir. III. Gazlar elektriği iletmez. (Cevap C) C seçeneğinde sıcaklık değişikliği ile ayırt edici özellik olan genleşme ifade edilmiştir. (Cevap C)

29 Maddenin Ayırt Edici Özellikleri - 1 BÖLÜM 01 Test Madde miktarına bağlı olan kütle, hacim, sürtünme ile elektriklenme ve tanecikli yapı ortak özellik iken madde miktarına bağlı olmayan genleşme ayırt edici özelliktir. (Cevap D) I. Hacimleri kullanılarak, d = V m ile özkütleleri belirlenebilir. (Yanıt) II. Donma noktası ayırt edici özelliktir. (Yanıt) III. Çözünürlük ayırt edici özelliktir. (Yanıt) (Cevap E) Ayırt edici özellikler madde miktarına bağlı değildir. I. Özkütle, II. Esneklik ve IV. Çözünürlük ayırt edici özelliklerdir. III. Tanecikli yapı ortak özelliktir. (Cevap E) Esneklik yalnızca katılar için ayırt edicidir. II. Genleşme ve III. Özısı katılar için ayırt edicidir. (Cevap D) Özkütlesi en küçük olan X gaz, Donma noktası ayırt edici olan Z sıvı halde Y de katıdır. (Cevap C) Özkütle her üç hal için, genleşme katı ve sıvı için, esneklik yalnızca katı için ayırt edicidir. X : Sıvı, Y : Katı, Z : Gaz I. Molar hacmi en büyük olan Z(Gaz) dir. (Yanlış), II. Gazlar yoğunlaşır. (Gaz Sıvı) (Doğru), III. Y(Katı) X(Sıvı) olayı ısı alandır. (Yanlış) (Cevap B)

30 Test D 2. E 3. C 4. E 5. D 6. B 7. A 8. C 9. D 10. C 11. D 12. D I. Esneklik (Yalnızca katı için) (Yanıt) Ayırt edici özellikler madde miktarına bağlı değildir. (Cevap C) II. Genleşme (Katı ve sıvı için) III. Çözünürlük (Katı, sıvı ve gaz için) (Cevap A) Genleşme sıcaklık değişikliği ile hacimde gerçekleşen değişimdir. Gazlar sıcaklıkla genleşir ancak genleşme katsayıları aynı olduğu için genleşme gazlar için ayırt edici değildir. (Cevap C) Verilen bilgilerden Y : Katı, Z : Gaz, X : Sıvı sonucuna ulaşılır. Kaynama noktası sıvı için, esneklik katı için ayırt edicidir. (Cevap D) C de X gaz, Y sıvı, Z katıdır. I. Kaynama sıvı için ayırt edicidir. (yanlış) II. Yoğunlaşma sıvı için ayırt edici değildir. (Doğru) III. Donma sıvı için ayırt edicidir. (Yanlış) (Cevap D) I. Miktarı artırılan saf bir katıya ait olabilir. (Doğru) II. ve III. esnek balonda sıcaklığı artırılan gazın hacmi artar. (Doğru) IV. 2. aralıkta kütle sabit, hacim arttığı için özkütle azalır. (Yanlış) (Cevap D)

31 Maddenin Ayırt Edici Özellikleri - 2 BÖLÜM 01 Test I. Ayırt edici özellikler madde miktarına bağlı değildir. (Yanlış) II. Ortamın basınç ve sıcaklığı ayırt edici özelliklerin değerini değiştirir. (Doğru) III. Farklı basınç koşullarında farklı maddelerin ayırt edici özelliklerinden bazıları aynı olabilir. (Doğru) (Cevap D) Sabit sıcaklıktaki saf katı ve sıvıların özkütleleri sabittir. Erime noktası miktara bağlı değildir. (Cevap C) Saf katı ve sıvıların sıcaklık sabit iken hacimleri yalnızca miktar (m) artışı ile artar. Sıcaklıkları sabit ise özkütleleri de (d) sabittir. Erime sıcaklığı miktara bağlı olmayan ayırt edici bir özelliktir. (Cevap C) Aynı miktar sıcaklık artışı sonucu hacimce genleşme miktarı fazla olanı X tir. (I. ve II. öncül doğru) 50 C de m ve V değerleri eşit olduğu için özkütleleri (d) eşittir. (III. öncül doğru) (Cevap E) Saf suyun sıvı olduğu sıcaklık aralığı C aralığıdır. Bu aralıklarda X her üç fiziksel halde, Y katı veya sıvı, Z ise gaz haldedir. Genleşme gazlar için ayırt edici değildir. (Cevap C) V m değerleri (Özkütleleri) ve kaynama noktaları aynı olan Y ve Z aynı madde olabilir. (Cevap D)

32 Test D 2. C 3. C 4. C 5. E 6. D 7. D 8. C 9. C 10. B 11. B I. Metaller ve ametal olan grafit katı halde elektriği iletir. (Yanlış) II. Metaller ve alaşımların elektrik akımı iletkenlikleri elektron hareketi iledir. (Doğru) III. Bazlar ve tuzlar sıvı halde elektriği iletir. (Yanlış) (Cevap D) 8. I. 1,2 atm basınçta X sıvı haldedir. Genleşme ayırt edicidir. (Doğru) II. Buhar basınçlarının eşit olduğu 1 atm deki değere göre K.N. Z > Y > X tir. (Yanlış) III. 0,5 atm t 3 C de her üçü de gazdır. Gazlar birbiri ile homojen karışır. (Doğru) (Cevap B) 11. V X = 3V, V Y = 6 V, V Z = 2V Özkütleleri : d Z > d X > d Y şeklindedir. X ve Z bir arada olmalıdır. (Cevap C) Aynı maddeye ait farklı fiziksel haller birbiri içinde çözünmez. X (Katı) Y (Sıvı) erime olayı gerçekleşir. (Cevap C) Grafikte Y nin hacmi artmasına rağmen B seçeneğinde sabit hacimli bir kapta denildiği için B seçeneği yanlıştır. (Cevap B)

33 Maddenin Ayırt Edici Özellikleri - 3 BÖLÜM 01 Test Metaller, alaşımlar ve grafit elektriği iletir. Hiç bir bileşik katı halde elektriği iletmez. (Cevap E) Esneklik yalnızca katı için ayırt edicidir. I. Potansiyel enerji gaz > sıvı > katıdır. (Doğru) II. Katılar yalnızca titreşim hareketi yapar. (Doğru) III. Genleşme katı ve sıvı için ayırt edicidir. (Doğru) (Cevap E) I. Mıknatıslanma özelliği olanlar Fe, Co, Ni dir. (Yanlış) II. Esneklik katılar için ayırt edicidir. (Doğru) III. Hiç bir bileşik katı halde elektiği iletmez. (Yanlış) (Cevap B) I. Dış basınç azaldıkça K.N. azalır. II. Uçucu olmayan katılar K. N. artırır. III. Aynı sıvıların K.N ları aynıdır. (Değişmez.) (Cevap C) I. Gazların çözünürlüğü basınçla artar. (X gazdır). (Doğru) II. Katı ve sıvıların çözünürlüğü basınçla değişmez. Y katı veya sıvıdır. Genleşme ayırt edicidir. (Doğru) III. Öz ısı katı, sıvı ve gaz için ayırt edicidir. (Yanlış) (Cevap C) X : Özkütle ve özısı olabilir. Y : Gazlar için ayırt edici değildir. (Genleşme) Z : Yalnızca katı için ayırt edicidir. (Esneklik)) (Cevap B)

34 Test E 2. C 3. C 4. E 5. B 6. B 7. B 8. D 9. E 10. B 11. D 12. A I. Özkütle ve III. Molar hacim maddenin fiziksel haline bağlı oldukları için farklıdır. II. Kimyasal formülü ise fiziksel halden bağımsız olduğu için aynıdır. (Cevap B) I. ve III. Tek bir ayırt edici özelliğin aynı olması yeterli değildir. II. Farklı koşullardaki yoğunlaşma noktası aynı olan maddelerin aynı koşullardaki yoğunlaşma noktaları farklıdır. (Yanıt) (Cevap B) d + 1 d2 1,6+ 0,8 I. = = 2 2 1,2 (Doğru) II. K.N sı düşük olan X daha çok uçar. X in özkütlesi büyük olduğu için kalan karışımın özkütlesi 1,2 den küçük olur. (Yanlış) III. Özkütlesi küçük olan Y üstte kalır. (Doğru) (Cevap D) I. aralıkta katının sıcaklığı artıyor. (Yanlış) II. aralıkta sıvılaşıyor. (Doğru) III. Katının hepsi erimediği için 2. ve 3. aralık sıcaklıkları eşittir. (Yanlış) (Cevap D) I. Hal değiştirmekte olan bir madde olabilir. (Olabilir.) II. ve III. de ayırt edici olan özısı ve buhar basıncı madde miktarına (hacim ve kütle) bağlı değildir. (Olabilir.) (Cevap E) I. Dış basınç arttıkça tüm sıvıların kaynama noktası artar. (Doğru) II. Katısı - sıvısında yüzen X in donma noktası azalır. (X için doğru) III. X sıvısı donduğunda hacim artarken, Y sıvısı donduğunda hacim azalır. (X için doğru) (Cevap A)

35 Güvenliğimiz ve Kimya BÖLÜM 01 Test Laboratuvarda kimyasal maddelerin koklanması ile vücuda gaz fazda geçen kimyasallar ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. (Cevap E) A : Aşındırıcı B : Yakıcı C : Patlayıcı D : Yanıcı E : Maske kullanılmalı (Cevap D) I. Kimyasal maddeler yalnızca yetkin kimselerin kullanımında olmalıdır. (Doğru) II. Kimyasal maddelerin solunması zararlıdır. (Doğru) III. Etiketlerinde gerekli güvenlik uyarı işareti bulunmalıdır. (Doğru) (Cevap E) D seçeneğindeki sembol, yapılacak işlemde şehir hattından elektrik enerjisi kullanmak gerektiğini ifade eder. (Cevap D) Kimyasal maddeleri tanımak için tadına bakmak uygun bir yöntem değildir. (Cevap D) Verilen güvenlik sembolü maddenin oksitleyici, yanıcı etkisinin olduğunu ifade eder. (Cevap E)

36 Test E 2. D 3. D 4. D 5. E 6. E 7. E 8. D 9. B 10. B 11. B 12. E Semboller ile ilgili verilen açıklamaların hepsi doğrudur. (Cevap E) 8. I - b, II - a, III - c (Cevap B) 11. I. Tahriş edici, II. Zehirli, III. Yakıcı, IV. Patlayıcı (Cevap D) 9. I. Zaç yağı, kezzap ve tuz ruhu - Tahriş edici (Doğru) II. Çamaşır suyu ve hidrojen peroksit - Tahriş edicidir. Radyoaktif değil (Yanlış) III. Hidrojen ve etil alkol - Patlayıcı (Doğru) (Cevap B) I. Sıcak yüzey, II. Çevreye zararlı, III. Kırılabilir. (Cevap B) Kolonya yanıcı bir maddedir. Radyoaktif değildir. (Cevap E)

37 BİRE BİR BÖLÜM 01 Test I. Element (Tekcins atom ya da molekül), II. Bileşik (Tek cins molekül), III. Karışım (Farklı cins tanecikler) (Cevap C) 2. I. Saf olan Na ve H 2 O tek cins tanecik içerir. II. Element (Na), bileşik (H 2 O) ve çözelti (NaCI (Suda) ) homojendir. (Yanıt) III. Element (sembol), bileşik (formül) (Cevap B) X bileşik, Y element, Z çözeltidir. I. Bileşikler bileşenlerinin özelliğini taşımaz. (Doğru), II. Y elementtir. (Doğru) III. Çözeltilerin formülü yoktur. (Yanlış) (Cevap C) Arı (Saf) maddeler element ve bileşiktir. Tek cins tanecik içerirler. (Cevap D) I. Sembolle (elemetler) II. Saf olan element ve bileşiğin belirli ayırt edici özellikleri vardır. (Ortak) III. Bileşikler kimyasal yolla ayrışır. (Cevap B) Esneklik katı için ayırt edicidir. (X katıdır.) Genleşme gazlar için ayırt edici değildir. (Y gazdır.) Z de sıvıdır. I. Donma sıvı için ayırt edicidir. (Yanlış), II. Gazlar bulunduğu kabın hacmini alır (Doğru), III. Özkütle ve çözünürlük üç hal için de ayırt edicidir. (Doğru) (Cevap E) Esneklik yalnızca katı için ayırt edicidir. (Cevap C)

38 Test C 2. B 3. B 4. E 5. C 6. D 7. C 8. D 9. C 10. B 11. D 12. C CO 2, HCI, O 2 ve H 2 O moleküler yapılı iken He atomik yapılı saf bir maddedir. (Cevap D) 9. X : İyonik bağlı bir bileşiktir. NaCI(s) yada NaOH(s) gibi Y : Katısı sıvısında yüzdüğüne göre d katı < d sıvı dır. V katı > V sıvı dır. Z : Esneklik katı için ayırt edicidir. Z katıdır. Moleküler yapılı bileşiklerin iyon içeriği olmadığı için sıvı halde elektriği iletmezler. (Cevap D) I C aralığında X gaz, Y sıvı ya da gaz, Z katı ya da sıvıdır. (Yanlış) II. -10 C de X gaz, Y sıvı hallerde de bulunabilir. (Kesin değil) III. 170 C nin üzerinde hepsi gazdır. Gazlar homojen karışır. (Kesin doğru) (Cevap C) Sabit sıcaklıkta saf katı ve sıvının özkütle (d) değeri sabittir. (X katı ya da sıvı). Y ise gazdır. I. Grafiğe göre (Yanlış), II. Miktarı artan katı ve sıvının hacmi artar. (Doğru), III. Y bir gazdır. (Yanlış) (Cevap B) H 2 gazı yanıcı bir gazdır. Soruda karşısında belirtilen güvenlik işareti yakıcı anlamına gelir. (Cevap C)

39 Atomun Yapısı ve Periyodik Sistem / Kimyanın Temel Kanunları / Kütlenin Korunumu Kanunu BÖLÜM 02 Test Tepkimeye giren kütle = Ürün kütlesi olmalı ,6 = 32,2 + x ise x = 0,4 olur. (Cevap C) 4. Kütlenin konumunu ilkesine göre fiziksel ve kimyasal olaylarda dönüşüme uğrayan ve oluşan maddelerin atom sayı ve türleri ile toplam kütle korunur. (Cevap E) 2. I. tepkimede : = m m = 56 dır. 56 g olan XY kütlesi II. tepkimede yerine yazılır ise, = n n = 88 (Cevap B) Deneyi yapan öğrenci I. aşamada maddeleri deney tüpü ile birlikte tartmalıydı. V. aşamada I. aşamada deney tüpünün kütlesi belirlenmediği için deney tüpü kullanmadan tartım yapmalıydı. (Cevap A) (25-18)g X g Y 2 = mg X 2 Y 5 7g + 20g = m = 27g (Cevap E)

40 Test E 2. A 3. C 4. B 5. E 6. D 7. D 8. D 9. C 10. C 11. D 12. B Cu + 2X CuSO 4 + SO 2 + 2H 2 O 1 Cu 2S olmalı 4H olmalı 8O olmalı 1 Cu 2 S 4H 8 O X = H 2 SO 4 (Cevap C) I. Ağzı açık kapta oluşan açığa çıkan gaz kaptaki kütleyi azaltır. (Yanlış) II. KCI kütlesi 0 dan başlayıp zamanla artar. (Doğru) III. KCIO 3 katısının bir kısmı O 2 gazına dönüşür. (Doğru) (Cevap D) XY nin % 40 ı, Y dir. Kütle azalmasının sebebi oluşan 16g Y 2 gazıdır. % 40 ı 16 g ise % 100 ü 40 g dır. (Cevap D) Fiziksel ve kimyasal olaylarda kütle korunur iken D seçeneğinde yeni atom türlerinin oluşabildiği radyoaktif tepkimelerde kütle korunmaz. (Cevap D) IV. Atom altı taneciklerde elektronun keşfinde ön planda olan bilim insanı J.J. Thomson dur. (Cevap D) g Mg + 16g O 40g MgO O 8g O artar. (Cevap C) Kütlenin konumunu yasasının ortaya çıkmasında Priestley, Cavendish ve Lavosier in çalışmaları etkili olmuştur. Doğru kronolojik sıralama I, III, II, IV şeklindedir. (Cevap B)

41 Sabit Oranlar Kanunu -1 BÖLÜM 02 Test Sabit oranlar yasasını Joseph Proust bulmuştur. (Cevap E) I. ve III. öncülde bileşikteki elementlerin birleşme oranlarının sabitliği söz konusudur. (Sabit Oranlar Yasası) III. öncülde kütlenin korunumu vardır. (Cevap D) Bileşikteki sabit oran değişmemelidir. 7g N 2+ 4g O 2 11g N 2O 3 ka 3 ka 3 ka 33g N 21g C 2O 12g C (Cevap A) I. Toplam kütle korunur (Yanıt) II. Katı kütlesi 0 olmalıydı, Hg sıvıdır. (Yanıt değil) III. HgO da kütlece birleşme oranı hep sabittir. (Yanıt) (Cevap D) Sabit kütle oranı bileşikler için geçerlidir. I. NaCI II. NaOH III. CuSO 4 IV. H 2 SO 4 birer bileşik iken V. Cam bir karışımdır. (Cevap E) g Ca + 32g 72g CaS oluştu! O 8g S arttı. 40 Birleşme oranı 32 5 = tür. 4 (Cevap D)

42 Test E 2. A 3. E 4. D 5. D 6. D 7. B 8. D 9. D 10. D 11.B 12. B g N 2+ 4g O 2 11g N 2O 3 ka 3 ka 3 ka 33g N 21g C 2O 12g C (Cevap B) 8. mfe Fe 2 O 3 kütlece birleşme oranı = 2.56 = 7 mo tür Başlangıçta 7 şer gram olsaydı. O dan 4g artardı. 24g arttığına (6 katı) göre m = 42 dir g Fe + 18g O 60g Fe 2 O 3 O 24gO artar. 56g Fe eklenmeli. (Cevap D) 9g C + 1g H 10g C 3 H 4 3 ka 3 ka 3 ka 30g C 3 H 4 27g C 3g H 9. (Cevap D) 11. m m mg X + 4mg Y 5mg XY 2 m - m 5m =, m (Cevap B) g X g Y 5g XY g Y artan. 20g XY 3 oluşur. X 3Y = 2 1 atom kütleleri oranı (Cevap D) X 28, X 7 XY 2 de = & =. mx , X 2 Y de = = = dir. 2Y 6, 4 Y 8 my ,5 2 = 2,5g Y artar. (Cevap B)

43 Sabit Oranlar Kanunu - 2 BÖLÜM 02 Test Sabit oranlar yasasına göre bileşiği oluşturan elementler arasında değişmeyen bir kütle oranı vardır. Proust tarafından bulunmuştur. Dalton atom modelini açıklamada bu yasayı kullanmıştır. (Cevap E) 14g N g O 2 54g N 2 O 5 0,2 ka 0,2 ka 0,2 ka 10,8g N 2,8gN 2 O 5 2 8gO 2 (Cevap C) I. Öncül sonucu Fe/S oranlarının sabit kaldığı (Sabit oranlar yasası) II. Öncül sonucu karışımların belirli bir orana sahip olmadığı ispatlanır. III. Öncül kütlenin korunumunu ispatlar. I. ve II öncüller birlikte kullanılırsa sabit oranlar yasasının bileşikler için geçerli, karışımlar için geçersiz olduğu anlaşılır. (Cevap C) mx my mx my 6. = 3 8 dir. 8 er gram alınırsa 5g X artar. (I. ve II. doğru) 3 12 = = 8 32 oranı ile artansız gerçekleşir. (III. doğru) (Cevap E) mc. C 3 H 4 bileşiğinde = 312 = 9, mh % 90 C (Cevap B) x 8 Cu8r 7. mcu 2 de = 64 = 2 = 16 r. mbr x = 4gCu artar. 56gCuBr 2 oluşur. (Cevap C)

44 Test E 2. C 3. B 4. C 5. E 6. C 7. E 8. A 9. D 10. B 11. D 12. D 10. Katı kütlesindeki artış gaz kütlesinden (Y 2(g) ) kaynaklanır. mx 28gX = = 7 my 8gY g X + 2g Y 2 9g Z g Z (Cevap B) gAI + 32gS 50gAI 2 S 3 O 8g S artar = % Sartar = 36 % AI' dir. (Cevap E) X XY 2 de = 7 X Y ise = Y 8 ' dir. X = 5 X Y ise = Y 3 'ü. t r (Cevap A) X 2 Y 3 de mx , = = = / my , 6 şar gram alınırsa 6 3,5 = 2,5g X artar. (Cevap D) X = 2, Y = 1 olsun. 20 gram bileşikte 8g X ve 12g Y bulunur. X 8 2 Y 12 1 ( X Y ( XY (Cevap D) Y = 3 Z = 4 olsun. XYZ 3 te YZ 3 = = 15 olur. % 60 ı 15 ise % 40 ı 10 = X tir gX + 3gY + 12gZ 25g XYZ 3 75g XYZ 3 (Cevap D)

45 Sabit Oranlar Kanunu - 3 BÖLÜM 02 Test I. Sabit oranlar yasası bileşiklerdeki elementler arası kütle oranını ifade eder. (Doğru) II. Bileşiklerin belirli formüllerinin olması sabit oranlar sonucudur. (Doğru) III. Dalton atom teorisini bu yasayla açıkladı. (Doğru) (Cevap E) 2. m m... X +... Y 18g XY 2 O 2g Y arttı 2m = m = 10 ise 10gX ve 18gY harcanır. Kütlece birleşme oranı 18 dir. (II. öncül yanlış) 2 Y nin = 20 % si artmıştır. (III. öncül doğru) (Cevap B) X. XY bileşiğinde = 15 = 20 Y 6 m ise m = 620 = 15 8 (Cevap C) my mz = 1 = 3 mx = my 3 ise 10 10gX + 3gY + 12gZ = 25g XYZ 3, = 40 %X (Cevap C) mcu I. = 64 = mo 16 4 (Yanıt), II. mc mh = 212. = mca (Yanıt), III. = 40 = 5 ms 64 8 (Yanıt değil) (Cevap C) Bileşenleri arasında sabit bir oran bulunanlar SO 3 ve H 2 O dur. (Bileşik). SO 3 te ms = 32 = 2 mo tür. (Cevap D)

46 Test E 2. C 3. C 4. B 5. C 6. D 7.D 8. C 9. D 10. C 11. D 12. C XY 2 de X katı kütlesi = Y 2 gaz kütlesidir. XY 2 de mx my = X = 2Y 1 ise X Y = 2 1 dir. x 6 XY 3 te mx = 2 = 2 = my x = 6gX artar. (Cevap C) 7gX + 4gY 11gXY (I. öncül doğru.) 7 şer gram X ve Y tepkimeye girse 7 4 = 3gY artar. (II. öncül yanlış) 11 7 = 4gX artmıştır. (III. öncül doğru.) (Cevap D) Artan madde Y, eklenmesi gereken X tir. mgx, mgy tepkimeye girdiğinde artmaması için mx 5 m + 3 3gX ekleyelim. = = my 2 m ise m = 2 Başlangıç toplamı = 2m = 4 tür. (Cevap D) 12. XY 2 de mx = 40 = 5 D my er gram alınsa 2g Y artar. 4g Y arttığına (2katı) göre, I. Başlangıçta 10g X ve 10g Y vardır. (Doğru) II. 8.2 = 16g XY 2 (Doğru) III. Artan Y dir. X eklenmeli (Yanlış) (Cevap C) mx my x 6 = 3 = 4 x = 3g X artar. 3 4 oranına göre 4gY eklenmeli. (Cevap D) X 19 7 = 12g Y kullanıldı. a = 7, = 7 Y 8 ise X 2 Y 5 te 0,8 mx = 2.7 = 7 = 5,6 dır. k = 16 ve b = 16 5,6 = 10, 4 tür. (Cevap C) my ,8

47 Katlı Oranlar Kanunu - 1 BÖLÜM 02 Test ( NO ) $ N O N O $ N O 'ü. t r 3 (Cevap B) 5. Katlı oranlar yasası John Dalton tarafından bulunmuştur. (Cevap C) 2. I. II. X Y Formül 3 x 1 2 x 2 X 2 Y x x 2 X 2 Y 2 ise XY (Cevap C) Katlı oran, aynı elementlerden oluşan farklı formüllere sahip bileşikler arasında alınır. III. de farklı elementler vardır. (Cevap C) Katlı oran alınabilmesi içen en fazla 2 cins atom içeren, aynı elementlerden oluşan, basit formülleri aynı olmayan bileşikler olmalıdır. (Cevap A) 2X I. = 14 X Y 8 ise = 7 2X Y 8, = 7 5Y 20 dir. (Doğru), II. 27g da 20g Y var ise 5,4g da 4g Y vardır. (Doğru), III. II > I olmalıydı. (Yanlış) (Cevap C)

48 Test C 2. C 3. A 4. B 5. C 6. C 7. D 8. A 9. D 10. A 11. E 12. C D seçeneğinde C 4 H 8 C 4 H8 4 C ler arası oran = tür. 2(C 3 H 4 ) C 6 H 8 (Cevap D) 21 = 2X 18 3Y ise X Y = dir. m = ise m = 21 (Cevap A) X 16, 1,6g X ile 0,4g Y X 2 Y 6 bileşiğini oluşturur. = X 6Y 04, ise = = 12 Y 1 mx. X 5 Y 12 de = 512 = 5 = 100 my dir. 100 er gram alınırsa 80g Y artar. (Cevap E) n(x 2 Y m ) X 2n Y nm nm = ise n.m = 3 tür. 2(X n Y 2 ) X 2n Y 4 (Cevap A) Bileşik Harcama X Harcama Y 4 8 XY X 3 Y 3 I. öncül (Yanlış), II. öncül (Doğru), III. 2. bileşik değerleri 2 ile çarpılırsa Y ler arası oran 2 o 2 halde X ler arası oranı 3 tür. (Doğru) (Cevap D) X I. = 14 = 7 Y bileşikte X21Y8 = X Y olur. (Yanlış) II. X değerleri 42 de eşitlenirse sırasıyla Y kütlesi 12, 18 ve 16 olur. (Yanlış) mx III. = 21 my 9, 21 er gram alınırsa 21 9 = 12g Y artar. (Doğru) (Cevap C)

49 Katlı Oranlar Kanunu - 2 BÖLÜM 02 Test B seçeneğinde X ler eşitlenirse 2(XY) X 2 Y 2 2 Y ler arası oran 3 tür. X 2 Y 3 X 2 Y 3 (Cevap B) de 3 1 = 2 tane Y 1 tane X XY 2 2. de 4 3 = 1 tane Y 3 tane X X 3 Y (Cevap A) 5. O ler eşitlenirse; 3(NO 2 ), 6(N 2 O) ve 2(N 2 O 3 ) te I. de 3N, I. de 12N, III. de 4N II > III > I (Cevap D) 3. I. X a Y b 2(X a Y b ) 2b ise = 4 a a b = , formülü XY 2 ya da X 2 Y 4 II. X 2 Y 3 a(x 2 Y 3 ) (Cevap D) X XY4 te = 3 X 4Y 1 ise = 12 Y 1 dir. II. bileşikte 4 X Y X Y X Y ( a 3 4 k ( (Cevap E) 3X 4Y = ise X Y = 12 1 dir. XY 4 te mx my = 12 = / = 25 %Y (Cevap C)

50 Test B 2. D 3. E 4. A 5. D 6. C 7. E 8. B 9. C 10. D 11. D 12. B bileşikte 2. bileşikte mx my mx my = 12 = deki Y = 4 = 4. deki Y 8 = = (Cevap E) X I. bileşikte = m 2Y 2m ise X = 3 ve Y = 1 olabilir. 3 X ve Y nin birim kütlesi II. bileşikte kullanılırsa Xn Yn/ 2 = 6`X1 Y1j = X Y (Cevap D) İlk tepkimede 2g X artar. 2g X ve 0,4g Y X 5 Y 12 yi oluşturur. 5X = 2 X 12Y 04, ise = 12 Y 1 dir. = X = 12 ve Y = 1 İlk tepkimede 8 g X ile 2g Y kullanılarak Z oluşmuştur. 2X. 2. bileşikte = 488 3Y 366, ise X = 2 ve Y = 1 dir. 1. bileşikte X666, Y999, = XY tür. (Cevap B) Z nin formülü X Y2 = 3`X1 Yj = XY tür. (Cevap D) X 2 Y de 2X Y = 7 4 ise X = 7 ve Y = 8 olabilir. X 2 Y 3 te mx = 2.7 = 7 = my x4 x (Cevap C) 2X 1. bileşikte = 7 X Y 4 ise = 7 Y 8 X = 7 ve Y = 8 olabilir. 2. de 8g Y ile 11,5 8 = 3,5g X kullanılmıştır. Formül X35, Y8 = XY dir. (Cevap B) 7 8 2

51 Birleşen Hacim Oranları Kanunu BÖLÜM 02 Test Birleşen hacim oranları yasası için gaz fazda reaksiyon, katlı oranlar için aynı elementlerden oluşan farklı formüllü birleşikler gerekir. D seçeneğinde N 2 O ve N 2 O 3 bulunur. (Cevap D) 5. Lavosier - Kütlenin Korunumu Yasası Proust Sabit Oranlar Dalton Katlı Oranlar Yasası Lussac Birleşen Hacim Oranları Yasası (Cevap B) 2. Avagadro hipotezine göre aynı koşullardaki gazların tanecik sayıları (molekül) ile hacimleri doğru orantılıdır. E seçeneğinde bu orantı verilmiştir. (Cevap E) 6. Gaz fazında gerçekleşen tepkimelerde birleşen hacim oranları yasası kullanılabilir. (Cevap A) X 2 + 5Y 2 2Z(X 2 Y 5 ) Z = X 2 Y 5 (Cevap E) Tepkimede 6L X 2, 9L Y 2 harcanırken 6L Z oluşmuştur. 6X 2 + 9Y 2 6Z ya da 2X 2 + 3Y 2 2Z(X 2 Y 3 ) Tepkimeye girenlerden en azından birisi bitmiştir. (Tam verimli) (Cevap E)

52 Test B 2. A 3. E 4. D 5. E 6. E 7. B 8. B 9. B 10. D 11. B 12. C bilgiden 1X 2 + 2Y 2 2XmYn ise m = 1 ve n = 2 dir. 2. bilgiden 20XY 2 + 5Y 2 10Z(X 2 Y 5 ) (Cevap B) 5V 5V 2X 2 + 5Y 2 2X 2 Y 5 2V -5V +2V V ilk = = 10V V son = = 5V 3V O 10V 5V = 5V = 40 cm 3 V = 8 cm 3 V yerine 8 yazılırsa I. grafik doğru, II. ve III. grafikler yanlış. (Cevap D) şer L reaktiflerle tepkimeler gerçekleştirilirse, V 1 4 N I. de VN 2 = = L artar II. = = 12 V L artar. H2 O2 VC3H4 3 III. de = VO 12 9 L artar III > I > II (Cevap B) 2 B seçeneğinde harcanan O 2 nin 2 katı kadar gaz oluşurken diğer seçeneklerde bu değer daha düşüktür. (Cevap B) X 4x 2 + 3Y 2 2XY 3 4x 4x -4L -12L 8L 8L O V başlangıç = = 24 L V sonuç = = 16 L (Cevap B) 2X + 8O 2 6CO 2 + 4H 2 O atom sayılarının eşit olacağı ilkesine göre X = C 3 H 4 tür. (Cevap C)

53 BİRE BİR BÖLÜM 02 Test ,3 + 31,5 + 3,6 = 29,4 +?? = 15 (Cevap A) mx 6gX + 4gY 10g bileşik, birleşme = 6 = 3 my 4 2, O 4g Y artar 3 er gram alınırsa 3 2 = 1g Y artar. Artan 4g Y için 6g X eklenmelidir. (Cevap D) 5. Kütle korunmuş ve bileşik oluşumu dolayı sabit oran ispatlanır. (Cevap C) Aşırı miktar Y eklendiği için Y artar. (I. doğru), Kütlece birleşme oranı sabittir. (II. doğru). Kapta başlangıçta X vardı. Başlangıç kütlesi O dan büyüktür. (III. yanlış) (Cevap B) I. a(x 3 Y 4 ) X 3a Y 4a 4a = 4 a 3b 9 ise = 1 II. 3(X b 3 a Y b ) X 3a Y 3b X a Y b = XY 3 ya da X 2 Y 6 dır. (Cevap E) B seçeneğinde = 5 hacim tepkimeye girerken, 2 hacim ürün oluşur. (Cevap B)

54 Test A 2. C 3. E 4. D 5. B 6. B 7. E 8. C 9. B 10. C 11. E CaO da mo mca = 2 mo 5, SO 2 de ms = 5 mo 5, AI 2 O 3 de MAI = 8 9 Oranlar dikkate alındığında SO 2 > AI 2 O 3 > CaO dür. (Cevap B) 10. I. bileşikte mx = 7 my 16 II. bileşikte mx = 7 my 12 Y ler arası oran 16 = 4 tür (Cevap E) 8. XY 2 de mx my x 5 = 40 = 5 = x g XY 2 oluşur = 3g Y artar. (Cevap C) Tepkimeye giren maddelerden en azından birisi biterse tam verimle gerçekleşmiştir. Grafikte X in bittiği görülmektedir. (Cevap C) 2m 2m 2mX + my 3m bileşik m Tepkime tam verimlhe gerekleştiği için ya X in hepsi, ya da Y nin hepsi harcanmıştır. II ve III doğru olabilir. (Cevap E)

55 Atomun Yapısı ve Periyodik Sistem / Atom Kavramının Gelişimi / Atom Modelleri ve Atom Spektrumları - 1 BÖLÜM 02 Test Tarihsel dönem sırası I, II, IV, III şeklindedir. (Cevap A) Eşleştirmelerin tamamı doğrudur. (Cevap E) Bir elementin özdeş olmayan (P + sayıları aynı n 0 sayıları farklı) atomlarına izotop denir. (Cevap D) Katot ışınına elektron ismini Stoney verdi (I yanlış), Katot ışınlarının + kutba saptığını Crookes gözlemledi (III yanlış) II. doğru. (Cevap B) Sürtünme ile elektriklenme, elektroliz deneyleri ve Craokes tüpleri ile yapılan deneyler öncelikle elektron olmak üzere atom altı parçacıkların keşfini sağlamıştır. (Cevap E) Faraday elektroliz deneyinde atomdan atoma taşınan tanecikler yüklü elektronlardır. (Cevap D)