2. Sınav baģarısında etkili olacak sınav içeriği/sınav anı yapılacaklar/zamanı iyi kullanma teknikleri hakkında bilgi sahibi olmama

Transkript

1 SINAV KAYGISINI NASIL YENERĠM? Sınav Kaygısı Nedir? Öğrencinin belli nedenlerin etkisi ile sınav öncesinde öğrendiği bilgiyi sınav sırasında etkili bir biçimde kullanmasına engel olan ve baģarısının düģmesine yol açan yoğun kaygıya sınav kaygısı denir. Öğrencinin sınavdan beklentisi ile bireysel potansiyelinin uyumsuz oluģu veya sınava yüklediği farklı anlamlara dayalı oluģturduğu olumsuz düģünceler nedeniyle sınavın kendisi için taģıdığı anlam gerçek anlamından uzaklaģır ve kaygı kendisini göstermeye baģlar. Öğrencinin sınavla ilgili düģünce ve tutumları kendi kontrolünden çıkar, psikolojik ve fizyolojik bir mücadeleye dönüģür. Öğrenciyi tutsak eden ve sınav motivasyonunu büyük ölçüde olumsuz etkileyen bu mücadele SINAV KAYGISIDIR. Sınav Kaygısının Nedenleri 1. Yasam biçimi ile ilgili nedenler Uyku düzeninde bozukluk Yetersiz dinlenme Dengesiz beslenme Fiziksel aktivitelerin yetersizliği Sosyal aktivitelere zaman ayıramama/ayırmama Zamanı iyi kullanamama Sınavın ve öğrenciliğin getirdiği sorumluluklara baģlangıçta önem vermeme 2. Sınav baģarısında etkili olacak sınav içeriği/sınav anı yapılacaklar/zamanı iyi kullanma teknikleri hakkında bilgi sahibi olmama Sınav anında zamanı iyi kullanma, test tekniğini tanıma, Sınavda çıkacak konuları bilme, ÇalıĢırken, sınavdan önce, sınav sırasında kaygıyı azaltıcı tekniklerin ne zaman ve nasıl kullanılacağı; 3. Sınava hazırlanma biçimi ÇalıĢma için gereken zamanı ayırmama, uzun süreye dağılması gereken sınav hazırlığını son ana bırakma.

2 Sınavda çıkacak konular hakkında yeterince bilgi sahibi olmamaya bağlı yanlıģ ya da ilgisiz konulara çalıģma, Verimli çalıģma metotlarını bilmemek (not tutma, tekrar etme, edinilen bilgiyi farklı biçimlerde kullanma, yeterince egzersiz yapma, ve etkisiz yöntemleri kullanmak(ezberlemek vb.) Dikkati toplamanın zor olduğu ortamlarda çalıģmak (Gürültülü ve dikkat dağıtan ortamlar, kiģisel çalıģma mekânının olmaması). 4. Olumsuz düģünceler Sınavda baģarılı olmanın kendi kontrolünde olmadığını düģünmek. Sürekli, sınav öncesi ve sınav anı, sınav anı ve sınav sonrası hakkında olumsuz ve gerçekçi olmayan düģünceler geliģtirmek ve olumsuz özeleģtiri yapmak "Nasıl olsa baģaramayacağım". Gerçekçi olmayan düģünceler "Eğer geçemezsem annem/babam beni cezalandırır." "Bu sınavı kazanmalıyım yoksa herkes beni değersiz/baģarısız bulur". Gerçekçi olmayan istek ve beklentiler "Sınavda en yüksek puanla alan okula girmeliyim" Felaket tahminleri "Ne yaparsam yapayım kalacağım" Sınav Kaygısının Ortaya ÇıkıĢı 1. Sınav öncesi, sınav anı, sınav sonucu ve sınav baģarısızlığının daha sonraki hayatını nasıl etkileyeceğine iliģkin geliģtirilen olumsuz düģünce, inanç ve beklentiler: Sınavda baģarılı olamayacağım ve hayatımda her Ģey berbat olacak. Herkes benden daha kolay kavrayabiliyor, ben onlar kadar yeterli değilim. Bu sınavda baģarısız olursam hayatımda hiçbir Ģeyi bir daha asla düzeltemem. Annem, babam benden çok Ģey bekliyor, baģarısız olursam onları utandırırım, bana çok kızarlar ve onların bu kadar çabasını boģa çıkartırsam yüzlerine nasıl bakarım? Yeterince çalıģamadım, hazır değilim, sınav anında her Ģeyi unutacağım heyecandan, Ne kadar çalıģırsam çalıģayım faydası olmayacak, sonuç belli. 2. Kaygının yarattığı fizyolojik uyarım nedeni ile bedensel

3 tepkilerin normal iģleyiģinin dıģına çıkması durumu: Kalbim yerinden fırlayacakmıģ gibi çarpıyor. Midem bulanıyor, sürekli karnım ağrıyor. Gözlerim kararıyor, terliyorum, baģım dönüyor,nefesim sıkıģıyor, titriyorum. Sınav Kaygısının Öğrenci Üzerindeki Etkileri Öğrencinin kaygısı arttıkça ve sürekli hale geldikçe huzursuz olur, baģarısızlık korkusu belirgin hâle gelir. Sınava hazırlanmaya karģı ilgisizlik, motivasyon düģüklüğü, dikkatini toplayamama, ders çalıģmayı sürekli erteleme, isteksiz olma ve tedirginlik hali tehlikeli boyutlara ulaģıp sınav hazırlığında ciddi bir engel oluģturmaya baģlar. Bu kaygı aynı zamanda sınav anına ilerlerken en değerli çalıģma anlarının kaybına neden olur. Ve bütün bu durumların temelindeki kaygı vakit kaybı ile daha da tetiklenmiģ olur.bir süre sonra fiziksel düzeyde de hissedilmeye baģlar. (Mide bulantısı, kalp atıģlarında hızlanma, ellerde titreme, ağız kuruluğu, iç sıkıntısı, terleme, uyku düzensizliği, karın ağrıları, baģ ağrısı vb.) Özellikle sınav gününden önce ve sınav günü sözü edilen fiziksel etkiler artar. Gerginlik, çarpıntı, sinirlilik, karamsarlık, kabus görme, korku, terleme, solunumda güçlük, iģtahsızlık, mide bulantısı, bitkinlik, durgunluk gibi belirtilerde eklenerek kaygı seviyesi artar. Bütün bunların yanı sıra dikkat ve konsantrasyon bozulmaya baģlar, öğrenci hiçbir Ģey bilmediği hissine kapılır. Kendisini yetersiz görme, değersiz görme gibi benliği ile ilgili olumsuz ve gerçek dıģı yorumlar geliģtirir. Öğrencinin sorunlara çözüm üretme ve kaygısını yöneterek kontrol altına alma yeteneği de zayıflar. Sınav Kaygısının Öğrenci Üzerinde Yol Açabileceği DavranıĢ Bozuklukları 1. AĢırı hareketlilik ya da içe kapanık olma hali Sınav kaygısı taģıyan öğrenciler yaģadıkları iç sıkıntısı ve huzursuzluğun etkisi ile aģırı hareketli hale gelebilirler, durduğu yerde duramama, uzun süre aynı pozisyonda kalamama, vücut duruģunu kontrol altına alamadıkları için dikkat toplayamama, ve bunun neden olduğu istemsiz davranıģ bozuklukları (ortama uyumsuz davranıģlarda bulunmak) gösterebilirler. Tepkiler bundan çok farklıda geliģebilir. AĢırı hareketsiz, sessiz, donuk duygusal tepkiler, sosyal ortama uyum sağlamama, etkinliklere katılmama, arkadaģlarından uzaklaģma, yalnız kalmayı tercih etme,

4 anlayamadığı ya da sorun yaģadığı durumları ilgililerle paylaģmama vb. 2. Zamanı verimsiz ve düzensiz kullanma Kaygılı öğrencilerde yaģam aktivitelerinde sapmalar oluģur, uyku, beslenme ve günlük aktivite saatleri düzensiz hâle gelir. Bu düzensizlik zamanın iyi kullanılmasına engel olur; ve öğrenci hiçbir Ģey için yeterince vakit ayıramaz hale gelir. Zamanın verimsiz tüketimi öğrenciyi zamanın yetmeyeceği endiģesi ile aceleci ve dikkatsiz yapar, baģladığı çalıģmayı tam olarak bitirememe ve her Ģeyin kötü gideceği düģüncesinin oluģması vb. yan etkiler oluģturur. 3. Huzursuz ve sabırsız durum Öğrencide kaygı nedeniyle oluģan gergin tutum, arkadaģlarıyla, çevresindeki insanlarla ve belki de anne babasıyla iliģkilerinin yetersiz hale gelmesi, onun sabrını, direncini ve insanlara karģı tahammülünü zayıflatabilir. TartıĢmalar, çatıģmalar yaģayabilir. Çevresindeki herkese kırılabilir ve kırabilir. Bu durumda onun duygusal hâlini olumsuz etkiler. Hiç Kaygı Olmamalı mı? Öğrenme, kiģinin yaģamını sürdürebilmesi ve süregelen yaģamdan doyum alması için gerekli tüm bilgi, eylem ve becerilerin kazanılması sürecidir. Öğrenilenler, kiģinin birikimini (potansiyelini) oluģtururken, öğrenilenlerin belli bir amaca yönelik kullanılması da performansı ortaya koyar. Ġnsanın performansının en iyi olduğu durum, onun o alanda varolan potansiyelinin tümünü eyleme dönüģtürebildiği durumdur. Ancak çeģitli iç ve dıģ etkenler nedeniyle gerçek potansiyelin performansa dönüģmesi zaman zaman güçleģir. Bu etkenlerden biri yüksek kaygıdır. Ancak bu durum çoğu kez kaygının hiç taģınmaması gerektiği gibi yanlıģ bir düģünce oluģmasına neden olmaktadır. Oysa her iģte baģarılı olabilmek, yolumuza devam etmek için birazda olsa bizi tetikleyen bir kaygı taģımalıyız. Bu pozitif etkisi olan bir kaygıdır. Burada önemli olan kaygı düzeyinin öğrenciyi esareti altına almaması, öğrencinin kaygısını yönetebilmesidir. Sonuçta her duygu gibi kaygı da kiģinin duygu sağlığının korunması için gereklidir. Bu durumda amacımız öğrencinin kaygısını kökünden söküp atmak değil, kaygıyı belli bir düzeyde tutarak onu çalıģmak için motive edici bir unsur hâline getirmektir. Öğrencinin kaygının yarattığı her düģünceyi yasalaģtırmaması, ona yenik düģmemesi, onun yan etkilerini tanıyıp savunma sistemini geliģtirmesini sağlamak birinci önceliğimiz olmalı. Normal seviyede hissedilen kaygı öğrenciyi motive eder, çalıģma ve baģarılı olma konusunda isteklendirir, bunları yapabilme enerjisini üretebilme ve bunu kullanabilme onun performansını daha da yükseltir. Hiç kaygı taģınmayan hâller baģarma istek ve enerjisi oluģmadığından istek oluģmadığından, kaderle yapılan kabullenme anlayıģı ve boģ

5 vermiģlik çalıģma hırsını yok ettiği için sonuç genellikle olumsuz olur. Ancak yaģanan kaygı çok yoğun ise, öğrencinin enerjisini verimli bir biçimde kullanması engellenir. Potansiyel gücünü ortaya çıkaramaz ve istenilen seviyeye ulaģamaz. Kaygıyla BaĢ Etme Yolları Kaygıyı Artıran DüĢüncelerin DeğiĢtirmelisi Kaygımızı artıran düģüncelerimizi değiģtirmeliyiz. Kaygı ve heyecanlarımızı yöneten düģüncelerimizdir. Olumsuz düģünceler elbette kaygımızı yönetmemizi engeller. Kaygıyı Artıran DüĢünceler Öğrencinin OKS ile kendini ispat edeceği, sınav sonucunun onun kiģiliğini yansıtacağı ve çevredekilerin bu baģarıya göre onu değerlendireceği düģüncesi, Öğrencinin sınav sonucu ile ilgili kurguladığı olumsuz senaryolar. Bunlar sürdükçe öğrenci bunları gerçekleģmiģ gibi algılar.özellikle ailenin beklentisi ve bu gerçekleģmediği takdirde ailenin davranıģları konusunda geliģtirilen düģünceler yoğundur. OKS'nin kazanılmasının gelecek ile ilgili tek plan olması, hedeflerin gerçekleģmesinde alternatif hiçbir yolun olmadığı düģüncesi. UNUTMAYIN! DÜġÜNCELERĠNĠZ KAYGINIZI ARTTIRIYORSA ÖĞRENME YETENEĞĠNĠZ AZALACAKTIR. DeğiĢtirilmesi Gerekenler DüĢünceler 1. Hayatta baģarılı ve mutlu olabilmek için OKS sınavını kazanmaktan baģka yol yoktur. Bu nedenle; SINAV BAġARISI BĠRĠNCĠ AMACINIZ OLABĠLĠR, AMA TEK AMACINIZ OLMAMALI Bu sınavı kazanamayan ve hayatta baģarılı olan bir sürü insan var. Demek ki hayatın sonu değilmiģ ve alternatif çıkıģ yolları mutlaka bulunmuģ. OKS sınavı baģarısı sizi hayatta mutlu ve baģarılı kılacak tek Ģey değildir, mutluluğunuzu sürekli kılan bir nitelik taģımaz. Mutluluğunuzu ve baģarınızı sağlayan olaylardan sadece biri olabilir.

6 2. OKS'yi mutlaka kazanmak zorundayım. Sınav baģarısı bir istek olmalıdır, zorunluluk değil. Yapmalıyım kazanmalıyım sözleri olayı istek değil zorunluluk haline getirir ki bu da sınavı sizin için uyulması gereken bir yasa haline getirir. Yasaya uyup kazanmazsanız suçlanıp cezalandırılacağınızı düģünmeyin. Oysa OKS'yi kazanamazsanız baģka bir sınavı kazanabilirsiniz bunu unutmayın. Söylemeniz gereken cümle BaĢarmam gerekir değil BaĢarabilirim olmalıdır. 3. Kazanmazsam çok utanırım, kimsenin yüzüne bakamam, baģkaları ne düģünür? Onlar için alay konusu olurum Bu düģünceler tamamen sizin düģüncelerinizdir, baģkalarının düģüncesi değil, baģkalarının düģüncelerini bilemezsiniz, ne düģündüklerini ya da düģüneceklerini bilmekte sınavda baģarınızı artırmaz. Ayrıca bu sınava girecek olan ve sınav baģarısından etkilenecek olan sadece sizsiniz. BaĢkaları bundan etkilenmiyorsa neden siz onları düģünüp kendi baģarınızı olumsuz yönde etkiliyorsunuz. Sınavda kendiniz için baģarılı olacaksınız. BaĢkaları için değil. Bu tip düģünceler hem sizi amacınızdan uzaklaģtırır, hem de endiģelendirir. Olumlu düģünün, geçmiģteki yapabildiklerinizi, baģarabildiklerinizi düģünün. 4. Sınav sonucu benim kiģisel özelliklerime yönelik fikir oluģturur, iyi ya da kötü olduğumu gösterir. OKS sadece bilgiyi ölçen sınavdır. Bugüne kadar her alanda bireysel ilgi ve yeteneklerinizle uygun eğitim ortamlarında edinmiģ olduğunuz bilgileri değerlendirir. KiĢiliğinizin değerlendirmesini yapmaz, sınav baģarınız sizin kiģilik özelliklerinizi iyi ya da kötü olarak etiketlemez. OKS baģarınızla kiģilik değerinizi eģ görmeyin. 5. Her konuda yetersizim, hiçbir Ģey yapamayacağım Kendinizle olan diyalogunuzda aģağıdakilere benzer ifadeler kullanıyor musunuz? Eyvah, yine sınava az kaldı, hiçbir konuyu tam olarak bitiremeyeceğim,

7 ÇalıĢıyorum ama kendimi yeterli görmüyorum, Zaman kalmadı. Hiçbir Ģey bilmiyorum, herkes çalıģmasını bitirmiģtir. Bir tek ben bitiremedim.anlayamıyorum, Sınav günü geldi ve ben çalıģmıģ olsam da nasıl olsa her Ģeyi birbirine karıģtıracağım, Sınav soruları kolay görünüyor ama herhalde bir Ģey bilmediğim için bana öyle geliyor. Yoksa bu kadar kolay cevaplayamam, Herkes benden daha iyi biliyor, Sorular bu kadar kolay olamaz. Ben yanlıģ anlamıģ olmalıyım... Yada hemen cevabı bulabiliyorsam kesin yanlıģtır. Bu sözler sizi baģarınızın en büyük düģmanı hâline getirir, baģarma düģüncenizi yenilgiye uğratan bir düģünce tarzı içine sokar.ve sınav sonucu olumsuz olursa sınav sonrasında da sonuçtan kendinizi sorumlu tutarak suçladığınız bir süreç yaģarsınız. Kendinizi bildiklerinizi yapamamakla, dikkatsizlikle, süreyi iyi kullanamamakla ve doğru yaptığınız soruları sonradan değiģtirmekle suçlar durursunuz. Bu durum, var olan potansiyelinizi kullanmanıza engel olur, gerçek potansiyelinizi ortaya çıkartamadığınız sürece de tetiklenerek artar. Yani kendinizle konuģurken söz ettiğiniz olumsuz, gerçek dıģı beklenti ve yorumları değiģtirmeye gayret edin. "Bu sınav için elimden geleni sağlıklı bir Ģekilde yaptığım sürece her Ģey olabilir, kazanamayacağımdan nasıl emin olabilirim ki, veya benim dıģında herkesin baģarılı olacağını nereden biliyorum? cümlelerini söyleyin kendinize. Amacınız düģüncelerinizi her koģulda kesin istediğim yere girebilirim gibi gerçek dıģı bir iyimserliğe dönüģtürmek olmamalı, ama gerekeni yaptığınız sürece kazanabileceğinizi de düģünmekten kaçınmayın. Sadece gerçekçi olun. Deneme sınavlarındaki performansınızın çok üstünde bir beklentiye girmeyin.unutmayın; baģarıya ulaģmanın ilk aģaması, kiģinin kendi performansını doğru değerlendirebilmesidir. Neleri yapabileceğinizi iyi bilin. Kafanızdaki olmaması gereken iki slogan cümle her Ģeyi yapabilirim ve hiçbir Ģey yapamam dır. O HALDE; Korkmayın Kaygı olsa da panik yapmayın Düzenli çalıģın VERĠMLĠ ÇALIġMA YOLLARINI ÖĞRENĠN Yardım alabileceğiniz kiģilere sorun Öğrendiklerinize güvenin Kaygınızı olumlu kullanın, kaygınızı artırmazsanız sizi çalıģma için

8 istekli yapar. Yapılması Gerekenler Zamanınızı iyi kullanmaya ve planlamaya çalıģın Kaygı zaman kullanımında düzensizliklerine yol açar.oks yaklaģtıkça telaģla bir Ģeyler çalıģma ya da kendinizi dinlendirmeden çalıģmak yerine normal ritminizi korumanızda yarar var. Sabah zamanında kalkın,o günkü çalıģmaları planlayın. Düzeninizi bozacak ek iģ ya da sorumluluklar almayın. Normal halinizde nasıl iseniz o halinizi korumaya çalıģın Kaygı sizi aģırı hareketli veya hareketsiz ve içe kapanık yapabilir. OKS'nin çok yaklaģtığı günlerde beklenilenin tersine daha çok ders çalıģmak yerine; fizik aktivitelerini arttırmak, eğlenceli sporlara veya dinlendirici aktivitelere yer verin. Kaygınızı eğlenceli etkinliklerle ve olumlu düģüncelerle birlikte yaģayın Zevk aldığımız Ģeylere ve hobilerimize hafta içinde en az birkaç saat ayırın. Sinema yada açık havaya çıkmak gerginliği ve kaygıyı azaltır. Enerjiyi artırır. Olumlu düģünceleri pekiģtirir. Beslenmenize dikkat edin Beslenme düzeni önemlidir. Her besin grubundan yeterince alınarak vücut direncinin korunmasına gayret edin. OKS' ye hazırlanırken rejim yapmayın, ya da aģırı beslenmeyi tercih etmeyin. Ġkisi de fiziksel ve psikolojik sağlığınızı olumsuz etkiler. Doktor önerisi ile vitamin alabilirsiniz. Bedeninizi önemseyin Uzun ve yorucu çalıģma temposuna dayanabilmek için uykuyu ve yorgunluğa direncinizi artırdığı düģünülen çay, kahve ya da bir takım ilaçları kullanmayın. Bu tür uyarıcıların ilk baģtan çalıģma süresini artırdığı görülebilir. Ancak zaten sınav kaygısı sebebiyle üst düzeyde uyarılmıģ olan sinir sistemimizin bir de bu tip uyarıcılarla uyarılması doğru değildir. ÖZELLĠKLE ĠLAÇ KULLANIMI SADECE DOKTOR KONTROLÜNDE GERÇEKLEġTĠRĠLEBĠLECEK BĠR EYLEMDĠR. Uykunuzu düzenli hale getirin Uyku belirli periyotlarla devam eder ve sizin hayat ritminize göre Ģekillenir. Ortalama uyku süresi 11 yaģındakiler için 9-10 saat bu yaģtan büyükler için ise 8-8,5 saat arasındadır. Kısa uykular (3-4 saat gibi) bedensel yorgunluğumuzu alsa bile ruhsal

9 yorgunluğumuzu almaz. Ve bu kısa uykuların sürekli olması hali, öğrenme, mantık yürütme, dikkat ve konsantrasyon üzerinde olumsuz etkileri baģlayabilir. Sınav Kaygısıyla BaĢetmede Kimler Yardımcı Olabilir? Aile üyeleri Yakın arkadaģlar Uzman kiģiler: Psikologlar, rehber öğretmenler vb. YaĢadığınız sorunları yaģayan kiģiler Değerli ana babalar Anne-Babaların Sınav Kaygısını Tetiklediği Durumlar Sizin çocuğunuzdan yüksek ve sürekli baģarı beklentiniz, çocuğun hatalarını düzeltmek sen dilini kullanarak olumsuz eleģtirileriniz, yargılama ve suçlamalarınız, çocuğunuzun kendisine olan güvenini azaltır. Çocuğunuz sizin suçlamalarınızı, kullandığınız olumsuz sıfatları ve baģarısızlıkları içselleģtirip, kabullenir,kendini her konuda öyle görmeye baģlar. Çocuğunuzdan beklentinizin olmaması elbette mümkün değildir. Ancak beklentilerinize sınır koymanız faydalı olacaktır. Ondan neyi ne kadar isteyeceğinizi onun bireysel yeteneklerini ve farklılıklarını göz önünde bulundurarak gerçekçi bir Ģekilde belirlemeniz gerekmektedir. Bu çocuğunuzun yapabileceğinden fazlasını bekleyerek onu yoğun kaygıya itmenize engel olur. Yoğun kaygı yaģayan çocukların anne babalarının da çok kaygılı olduğu sık gözlenen bir durumdur. Bu yüzden öncelikle anne baba olarak kendinizi rahatlatın ki çocuğunuzda rahat davranmayı öğrensin, sizi model alabilsin. Gerekirse bir uzmandan bu konuda destek almanız faydalı olacaktır. Sizi ve çocuğunuzu en çok kaygılandıran durum konuların nasıl yetiģtirileceği, eksiklerin nasıl tamamlanacağı, nelere öncelik verileceği, yapılan çalıģmaların yeterli olup olmayacağı, deneme sınavlarında gösterilen performansın ne olacağı, sınav öncesi tercih ve baģvuru bilgilerinde yetersizlik, yanlıģ yapma endiģesi, sınav anında olumsuz bir durum yaģama (hastalık vb.) korkusu vb. sorular sonucunda oluģan "belirsizlik" duygusudur. Bu tür belirsizlikleri sürekli hale getirip çocuğunuzun normal çalıģma ritminin bozulmasına neden olmayın, sınava yönelik kaygılarınızı çocuğunuza yansıtmayın, sizin çözümleyebileceğiniz durumları

10 ona hissettirmeden çözümlemeye çalıģın. Çocuğunuzun elde ettiği ya da elde edemediği baģarıyı tüm geleceğini belirleyecek, tek etmen olarak görüp bunu ona hissettirmeyin. Sınavın sizin tarafınızdan çocuğun bir kiģilik ölçümü olarak görülmesi, baģkaları ile kıyaslama, sınavda yeterli baģarı elde edilmezse "baģkaları ne düģünür?", "ya rezil olursak?" vb. anlamlar yüklenmesi kaygıyı yaratır. Bu çocuğunuzun kiģilik değerlendirmesi değildir, baģkalarının ne düģündüğü de önemli değildir. Anne baba olarak mükemmeliyetçi, rekabetçi kiģilik yapınız çocuğunuzdaki kaygıyı arttırır. Çocuğunuzun Sınav Kaygısı YaĢayıp YaĢamadığını Nasıl Anlarsınız? Çocuğunuzun baģarısında nedenini bilmediğiniz belirgin bir düģüģ var ise, Ders çalıģmayı sürekli erteliyor, sınav ve hazırlığı hakkında konuģmayı reddediyor ise, Bu konuda soru sorulmasından rahatsız oluyor ise, Dikkati çok dağınık, ders çalıģmaya odaklanamıyorsa, Fiziksel Ģikayetlerinde dikkat çeken bir artıģ gözlüyor iseniz (karın ağrısı, mide bulantısı, terleme, uyku düzensizliği, iģtahsızlık ya da tersine aģırı yeme, genel mutsuz bir ruh hali vb.), Çok çalıģtığı zamanlarda bile sınav performansında ve deneme sınavlarında belirgin bir performans yüksekliği görmüyor iseniz, Çocuğunuzu gözlemleyip, kendisine ve öğretmenlerine sorarak araģtırabilirsiniz, Çocuğunuz sınav kaygısı taģıyor olabilir. Öğretmenleri ile ve ilgili uzmanlara danıģıp çözüm üretmek faydalı olacaktır. Anne Babaların Göstermesi Gereken Uygun Tutumlar ANNE BABA OLARAK OLUMSUZ DÜġÜNCELERĠNĠZĠ OLUMLUYA ÇEVĠRĠN Sınav öncesi, sınav anı ve sonrasına yönelik gerçekleģebilecek olumsuzluklara odaklanmayın. Her Ģeyin normal olacağını bazı tersliklerin herkesin hayatında gerçekleģebileceği kadar gerçekleģme Ģansı olduğunu düģünün, ve sınav sonucunun olumsuz olmasının telafisi

11 mümkün olmayan bir terslik olduğu düģüncesini terk edin. DESTEKLEYĠCĠ OLUN Bu zor dönemde çocuğunuzu her zaman destekleyin,ilgi gösterin, GERÇEKÇĠ OLUN Çocuğunuzdan beklentiniz gerçekçi olsun.onun bireysel yeteneklerini ve farklılıklarını iyi tanıyın, neyi baģarıp neyi baģaramayacağını doğru değerlendirin. Yapamayacaklarını söyleyip yargılamak yerine yapabilecekleri konusunda çocuğunuzu CESARETLENDĠRĠN. OLUMLU OLUN Sizin sınava iliģkin olumsuz düģünceleriniz onu kaygılandırır, ona olan güveniniz onun özgüvenini artıracaktır. KIYASLAMA YAPMAYIN Çocuklarınızı hiçbir zaman baģkaları ile kıyaslamayınız. Çocuğunuzun tek, diğerlerinden farklı bir kiģiliğe ve kapasiteye sahip ve kendi istekleri olduğunu düģünün.o baģkalarının yaptığını yapamayabilir, ancak sizin çocuğunuzun da baģkalarının baģaramadığı bir Ģeyleri yapabileceğini aklınıza getirin. Bu nedenle çocuklarınızı kendi istekleriniz doğrultusunda zorlamayınız. Sizi tatmin edecek bir baģarının onu mutlu edeceğinden emin olmadan hareket etmeyin. SUÇLAMAYIN / CEZALANDIRMAYIN SÜREKLĠ OLUMSUZ ELEġTĠRĠ YAPMAYIN, OLUMLU ELEġTĠRĠ HER ZAMAN ÇOCUĞUNUZUN GÜVENĠNĠ ARTIRIR SEN DĠLĠ YERĠNE BEN DĠLĠ NĠ KULLANIN Sen zaten böylesin, bu sonuç normal gibi bir sen dili yerine Bu sonucun nedenini anlayamıyorum, bunu paylaģabiliriz gibi kendinizi de olaya ortak eden ve paylaģan bir cümle daima onun her türlü sorununu sizinle paylaģma konusunda cesaretlendirir. MOTĠVE EDĠCĠ OLUN Aile olarak çocuğunuzun baģarısını arttırmak yolunda yaptığınız davranıģlar ve gösterdiğiniz tutumlar amacınız dıģında geliģebilir, yani baģarısını arttırmak yerine motivasyonunu düģürebilir.

12 SORUMLULUK VERĠN Sınavın sorumluluğunu çocuğunuza bırakın. Çocuğunuzun sorumluluklarını üstlenmeyin,sorumluluklarını yerine getirirken sadece destek olun. TAKDĠR EDĠN VE GÜVENĠN Çocuğunuzun olumlu davranıģlarını takdir edin, uygun olan her ortamda baģarılarını ön plana çıkartın. Anne babasının kendine güvendiğini ve onu takdir ettiğini gören çocuğun kendine olan saygısı ve güveni de artacaktır UYGUN MODEL OLUN Kaygı bulaģıcı bir duygudur Anne babalar çocuklarının en yakınında model aldığı ilk kiģilerdir.anne babaların tüm davranıģları onlar için model olabilir. O nedenle doğru model olmak için anne baba olarak çaba gösterin. Çocuk duyduğunu değil gördüğünü öğrenir ve uygular. Eğer siz kaygılı olursanız çocuğunuzun da kaygılı olması ihtimali çok yüksektir. KOġULSUZ SEVGĠ Ona olan sevginizin karģılığında bir Ģey beklemediğinizi, onu her Ģartta sevdiğinizi belli edin, desteklediğinizi davranıģlarınızla ve sözlerinizle ona iletin. SICAK SAMĠMĠ, HUZURLU KARAR ALMA SÜRECĠNE HERKESĠN KATILDIĞI BĠR AĠLE ORTAMI YARATIN. Unutmayın mutlu çocuklar mutlu ailede yetiģir Profesyonel Yardım Alınması Gereken Konular Depresyon Ağır ve genelleģmiģ kaygı bozuklukları Takıntılar Uyku bozuklukları