KANUNLAŞTIRMA KANUNLAŞTIRMA. Kanunlaş'rma: Toplumda mevcut kuralların yazılı haline Kanunlaş'rma hareketleri:

Transkript

1 Kanunlaş'rma: Toplumda mevcut kuralların yazılı haline KanunlaşDrma iki anlamda kullanılır: a) Genel anlamda kanunlaş'rma (Taknin): Kanun halinde kural koyma yani mevcut kuralın yazılı hukuk kuralı hale b) Özel anlamda kanunlaş'rma (Tedvin): Dağınık halde bulunan yazılı ve yazısız bütün hukuk kurallarının olarak bir şekilde c) İk:bas (recep:on): yabancı kanunun, bazı değişiklerle de olsa, aynen kabulüdür. Kanunlaş'rma hareketleri: 1- Sta:k kanunlaş'rma (tutucu saik): Toplumun sosyal veya ekonomik yapısında esaslı bir değişikliğe gitmeksizin mevcut kuralların herkesin bilebileceği şekilde Örnek; mecelle 2- Dinamik Kanunlaş'rma (devrimci saik): Toplumun sosyal, siyasal ve ekonomik yapısını amacı güdülerek yapılan kanunlaşdrma Örnek; Türk Medeni kanunu 1

2 Kanunlaş'rma hareketlerinin Nedenleri: 1- Siyasal Nedenler: feodal yapı, merkezi devletlerin gücünü Yeni kanunlara duyulan 2- Ulusal Etkenler: Milliyetçilik akımları... Siyasal ve sosyal birliği güçlendirmek, yabancı hukuk kurallarını atarak yeni kanunlar oluşturma 3- Ekonomik Etkenler: Sanayi hayadn ve milli ekonomilerin gelişmesi için duyulan Bir ölçü, bir tard ve bir kanun 4- Bilimsel Etkenler: Rasyonalizim (akılcılık)... Doğal hukuk Kanunlaş'rma Yöntemleri: 1- Somut Yöntem (Somut olay metodu, Meseleci, Kazus:k): Toplumu ilgilendirecek bütün olaylar düşünülerek yani ileride ortaya çıkabilecek bütün olay ve uyuşmazlıklar düşünülerek hukuk kuralının kaleme alınmasıdır. Örn. Prusya devletleri genel kanunu ( madde) Çarlık Rusya Medeni Kanunu (60.000) madde 2- Soyut Yöntem (Mücerret): Olayların ayrındsına girmeden, temel özelliklerine göre genel bir kural konulmasıdır. Örnk. Fransız, İsviçre, Türk Medeni Kanunları Soru; Hangisi daha üstün?... 2

3 Belli Başlı Kanunlaş'rma Örnekleri: 1- Corpus Juris Civilis: taraandan M.S yılları arasında, klasik Roma Hukukçularının eserleri kendi zamanına kadar çıkardığı kanunları bir araya eserdir. Kıt a Avrupası etkilemiş@r Özellikle Almaya da birleş@rici bir hukuk olarak uygulanmışdr. 2- Prusya Genel Memleket Kanunu: Büyük Frederic. Ölümünden sonra yayımlanmışdr yılında Prusya Genel Memleket Kanunu ( madde) Özel Hukuk Kamu Hukuku kuralları mevcut. Prusya da uygulanan örf ve adet hukukundaki boşlukları doldurmak amacı taşıyordu. Belli Başlı Kanunlaş'rma Örnekleri: 3- Fransa da Kanunlaş'rma: 1804 Code Napoleon madde; Kişiler (aile dahil), Eşya, Mülkiyet Kazanma (Miras, Borçlar) ve yargılama hukuku.. Bilimsel anlamda kanunlaşdrma hareke@nin ilk örneği... Alman ve asya ülklerini etkilemiş ; HMK, Ticaret Kanunu, CMK, CK yürürlüğe girmiş Almanya: Tarihçi okulun etkisiyle (Savingy) uzun süre KanunlaşDrma hareke@nden uzak kalınmış ; Almanya Genel Ticaret Kanunu 1871 Alman Birliği 1877; HMK ve CMK ya ilişkin kanunlar 1896 Alman Medeni Kanunu (1900 yürürlüğe girişi) 1897 Alman Kara ve Deniz Tic. Kan. Ve İcra İflas Kanunları 3

4 Belli Başlı Kanunlaş'rma Örnekleri: 5- İsviçre: 22 kanton ve ayrı hukukları ve kanunlar mevcut... Eugen Huber Komsiyon başkanı.. Federal medeni Kanun, yürürlüğe girişi Borçlar kanunu kabul 1912 yürürlüğe girişi TÜRKİYE DE HAREKETLERİ 1- Tanzimat Öncesi: İslam Hukukun Kaynakları (i) Kur an; (ii) Sünnet; söylediği, yapdğı, sessiz kaldığı.. (iii) İcma: aynı dönemde yaşayan müçtehitlerin oybirliği... Toplanıp veya daha sonra aynı yönde olması (iv) Kıyas; tek müçtehidin kural koyan görüşü... 4

5 TÜRKİYE DE HAREKETLERİ 2- Tanzimaban Cumhuriyete: 1- Anayasa Hukuku; 1876 Kanun- i Esasi 1808 senedi ilfak 1839 Tanzimat Fermanı 1840 Islahat Fermanı 1831 Belçika AY ile 1853 Prusya AY esinlenerek hazırlanmışdr. Üniter devlet, resmi dini İslam resmi dili Türkçe Çif meclisli: Heyet- i Mebusan ve Heyet- i Ayan Padişahın Mutlak veto hakkı var 1909 değişikliği ile padişahın; bakanları tayin ve azil, para basma, uluslararası antlaşma yapma, orduya komuta, savaş ve barışa karar verme gibi yetkileri sınırlanırken, temel hak ve özgürlükler konusundaki kısıtlamalar kaldırılmış ve meclisin yetkileri arjrılmış'r. 23 Nisan 1920 yılına kadar uygulanmış'r.. TÜRKİYE DE HAREKETLERİ 2- Ceza Hukuku; İlk kanunlaşdrma hareke@ ceza hukuk alanında yapılmış (i) 1840 Ceza Kanunu maddelik kanun (ii) 1851 yılında yerine Kanunu Cedit madde (iii) 1858 yılında, 1810 tarihli Fransız Ceza Kanunu ndan alınan yeni Ceza Kanunu yürürlüğe konulmuştur. 3- Ticaret Hukuku: 1856 tarihinde Kanuname- Ticaret... Fransa 1869 birinci ek... Ticaret mahkemeleri 1905 ikinci zeyil... İcra ifla kanunu 1906 üçüncü ek... Sigorta hukuku 1862 Usulü muhakemeyi :care: nizamnamesi 1864 tarihinde Deniz Ticaret Kanunu (kanuname- i i Bahriye) 5

6 TÜRKİYE DE HAREKETLERİ 4- Medeni Hukuk; Mecelle Ali paşa Fransız Medeni kanunu teklif etmiş ancak kabul edilememiş Ahmet Cevdet Paşa... Mecelle adında komisyon 7 yılda hazırlanmışdr ( ) Dayanağı şeri hukuk 5- Yargılama Hukuku: azınlık ikili yarılama sistemi Şeriye mahkemeleri, Nizamiye Mahkemeleri, Azınlık Mahkemeleri, Konsolosluk mah Hukuk Usulü ve Ceza Usul kanunu TÜRKİYE DE HAREKETLERİ Cumhuriyet Dönemi: 20 Nisan 1924 Esas Teşkilat Kanunu 1925 tarihli Ceza Kanunu... İtalya dan 1926 tarihli Ceza Usul Kanunu...Almanya dan 1926 tarihli Ticaret Kanunu...Almanya dan 1926 Tarihli Medeni Kanun...İsviçre den 1926 Tarihli Borçlar Kanun...İsviçre den İdare Hukuku ise...fransa dan 6