GEL R VERG S KANUNUNDA YAPILAN DE fi KL KLER GELİR VERGİSİ

Transkript

1 GEL R VERG S KANUNUNDA YAPILAN DE fi KL KLER GELİR VERGİSİ 149

2 150

3 Müteferrik stisnalar Ücretlerde Madde : 23 - (2361 say l Kanunun 17. maddesiyle de iflen madde, Yürürlük tarihi ; ) Afla da yaz l ücretler Gelir Vergisinden istisna edilmifltir: 1. Köylerde veya son nüfus say m na göre belediye içi nüfusu 5.000'i aflmayan yerlerde faaliyet gösteren ve münhas ran el ile dokunan hal ve kilim imal eden iflletmelerde çal flan iflçilerin ücretleri; 2. (4369 say l Kanunun 28'inci maddesi ile de ifltirilen bent. Yürürlük tarihi : ) Gelir Vergisinden muaf olanlar n veya gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerin yan nda çal flan iflçilerin ücretleri; 3. Toprak alt iflletmesi halinde bulunan madenlerde cevher istihsali ve bununla ilgili di er bütün ifllerde çal flanlar n münhas ran yer alt nda çal flt klar zamanlara ait ücretleri; 4. (4369 say l Kanunun 82/3-b maddesi ile yürürlükten kald r lm flt r. ) 5. Köy muhtarlar ile köylerin katip, korucu, imam, bekçi ve benzeri hizmetlerine köy bütçesinden ödenen ücretler ile çiftçi mallar n koruma bekçilerinin ücretleri; 6. Hizmetçilerin ücretleri (Hizmetçiler özel fertler taraf ndan evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçili i, süt ninelik, dad l k, bahç vanl k, kap c l k gibi özel Müteferrik stisnalar Ücretlerde Madde: ( say l Kanunun 17'nci maddesiyle de iflen madde) Afla da yaz l ücretler Gelir Vergisi'nden istisna edilmifltir: 1. Köylerde veya son nüfus say m na göre belediye içi nüfusu 5.000'i aflmayan yerlerde faaliyet gösteren ve münhas ran el ile dokunan hal ve kilim imal eden iflletmelerde çal flan iflçilerin ücretleri; 2. (4369 say l Kanunun 28'inci maddesiyle de iflen bent Yürürlük; ) Gelir Vergisi'nden muaf olanlar n veya gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerin yan nda çal flan iflçilerin ücretleri; 3. Toprak alt iflletmesi halinde bulunan madenlerde cevher istihsali ve bununla ilgili di er bütün ifllerde çal flanlar n münhas ran yer alt nda çal flt klar zamanlara ait ücretleri; 4. (4369 say l Kanunun 82/3-b maddesiyle bent kald r lm flt r. Yürürlük ; ) 5. Köy muhtarlar ile köylerin katip, korucu, imam, bekçi ve benzeri hizmetlilerine köy bütçesinden ödenen ücretler ile çiftçi mallar n koruma bekçilerinin ücretleri; 6. Hizmetçilerin ücretleri (Hizmetçiler özel fertler taraf ndan evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçili i, süt ninelik, dad l k, bahç vanl k, kap c l k gibi özel hizmetlerde çal flt r lanlard r.) (Mürebbiyelere ödenen ücretler istisna 151

4 hizmetlerde çal flt r lanlard r.) (Mürebbiyelere ödenen ücretler istisna kapsam na dahil de ildir); 7. Sanat okullar ile bu mahiyetteki enstitülerde, ceza ve slahevlerinde, darülacezelerin atölyelerinde çal flan ö rencilere, hükümlü ve tutuklulara ve düflkünlere verilen ücretler; 8. (4108 say l Kanunun 16' nc maddesiyle de iflen bent. Yürürlük tarihi ; ) Hizmet erbab na iflverenlerce yemek verilmek suretiyle sa lanan menfaatler ( flverenlerce, iflyerinde veya müfltemilat nda yemek verilmeyen durumlarda çal fl lan günlere ait bir günlük yemek bedelinin) (2002/5000 say l Karar n 1.maddesi ile de iflen miktar. Yürürlük tarihi : ) liray aflmamas ve buna iliflkin ödemenin yemek verme hizmetini sa layan mükelleflere yap lmas flartt r. Ödemenin bu tutar aflmas halinde, aflan k s m ile hizmet erbab na yemek bedeli olarak nakden yap lan ödemeler ve bu amaçla sa lanan menfaatler ücret olarak vergilendirilir.); 9. (3239 say l Kanunun 42. maddesiyle de iflen bent, Yürürlük tarihi ; ) Genel olarak maden iflletmelerinde ve fabrikalarda çal flan iflçilere ve özel kanunlar na göre bar nd r lmas gereken memurlarla müstahdemlere konut tedariki ve bunlar n ayd nlat lmas, s t lmas ve suyunun temini suretiyle sa lanan menfaatler ile mülkiyeti iflverene ait brüt alan 100 m2'yi aflmayan konutlar n hizmet erbab na mesken olarak tahsisi suretiyle sa lanan menfaatler (Bu kapsam na dahil de ildir); 7. Sanat okullar ile bu mahiyetteki enstitülerde, ceza ve slahevlerinde, darülacezelerin atelyelerinde çal flan ö rencilere, hükümlü ve tutuklulara ve düflkünlere verilen ücretler; 8. (4108 say l Kanunun 16 nc maddesiyle de iflen bent yürülük ) Hizmet erbab na iflverenlerce yemek verilmek suretiyle sa lanan menfaatler ( flverenlerce, iflyerinde veya müfltemilat nda yemek verilmeyen durumlarda çal fl lan günlere ait bir günlük yemek bedelinin (4369 say l Kanunun 28 inci maddesiyle de iflen ibare Yürürlük; ) liray (3) (1999 y l için , 2000 y l için ) aflmamas ve buna iliflkin ödemenin yemek verme hizmetini sa layan mükelleflere yap lmas flartt r. Ödemenin bu tutar aflmas halinde, aflan k s m ile hizmet erbab na yemek bedeli olarak nakten yap lan ödemeler ve bu amaçla sa lanan menfaatler ücret olarak vergilendirilir.); 9. (3239 say l Kanunun 42'nci maddesiyle de iflen bent yürürlük tarihi ) Genel olarak maden iflletmelerinde ve fabrikalarda çal flan iflçilere ve özel kanunlar na göre bar nd r lmas gereken memurlarla müstahdemlere konut tedariki ve bunlar n ayd nlat lmas, s t lmas ve suyunun temini suretiyle sa lanan menfaatler ile mülkiyeti iflverene ait brüt alan 100 m2yi aflmayan konutlar n hizmet erbab na mesken olarak tahsisi suretiyle sa lanan menfaatler (Bu 152

5 konutlar n 100 m2'yi aflmas halinde, aflan k sma isabet eden menfaat için bu istisna hükmü uygulanmaz); 10. Hizmet erbab n n toplu olarak iflyerlerine gidip gelmelerini sa lamak maksad yla iflverenler taraf ndan yap lan tafl ma giderleri; 11. (4697 say l Kanunun 2. maddesiyle de iflen bent. Yürürlük tarihi: ) Kanunla kurulan emekli sand klar ile 506 say l Sosyal Sigortalar Kanunu nun geçici 20 nci maddesinde belirtilen sand klar taraf ndan ödenen emekli, maluliyet, dul ve yetim ayl klar (506 say l Sosyal Sigortalar Kanunu nun geçici 20. maddesinde belirtilen sand klar taraf ndan ödenen ayl klar n toplam, en yüksek devlet memuruna ödenen, en yüksek ödeme tutar ndan fazla ise aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutulur.) (Genel, katma ve özel bütçelerden ödenen bu nevi ayl klar dahil); say l Ç rak, Kalfa ve Ustal k Kanunu hükümlerine tabi ç raklar n asgari ücreti aflmayan ücretleri. 13. (3239 say l Kanunun 42'nci maddesiyle eklenen bent. Yürürlük tarihi ; ) Yabanc ülkelerde bulunan sosyal güvenlik kurumlar taraf ndan ödenen emekli, maluliyet, dul ve yetim ayl klar ; 14. (4842 say l Kanunun 37. maddesiyle kald r lm flt r. Yürürlük tarihi; ) konutlar n 100 m2'yi aflmas halinde, aflan k sma isabet eden menfaat için bu istisna hükmü uygulanmaz); 10. Hizmet erbab n n toplu olarak iflyerlerine gidip gelmelerini sa lamak maksad yla iflverenler taraf ndan yap lan tafl ma giderleri; 11. (4697 say l Kanunun 2 inci maddesiyle de iflen bent Yürürlük; ) Kanunla kurulan emekli sand klar ile 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen sand klar taraf ndan ödenen emekli, malûliyet, dul ve yetim ayl klar (506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen sand klar taraf ndan ödenen ayl klar n toplam, en yüksek Devlet memuruna ödenen en yüksek ödeme tutar ndan fazla ise aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutulur.) (Genel, katma ve özel bütçelerden ödenen bu nevi ayl klar dahil); say l Ç rak, Kalfa ve Ustal k Kanunu hükümlerine tabi ç raklar n asgari ücreti aflmayan ücretleri. 13. (3239 say l Kanunun 42'nci maddesiyle eklenen bent Yürürlük tarihi: ) Yabanc ülkelerde bulunan sosyal güvenlik kurumlar taraf ndan ödenen emekli, malûliyet, dul ve yetim ayl klar ; 14. (4962 say l Kanunun 5' inci maddesiyle eklenen bent Yürürlük; ) Kanunî ve ifl merkezi Türkiye'de bulunmayan dar mükellefiyete tâbi iflverenlerin yan nda çal flan hizmet erbab na, iflverenin Türkiye d fl nda elde etti i kazançlar üzerinden döviz olarak ödedi i ücretler; 153

6 15. (3239 say l Kanunun 42'nci maddesiyle eklenen bent. Yürürlük tarihi ; ) Yüz ve daha afla say da iflçi çal flt ran iflyerlerinde bir, yüzden fazla iflçi çal flt r lan iflyerlerinde iki, amatör sporcu çal flt ranlar n, her y l milli müsabakalara ifltirak ettiklerinin belgelenmesi ve bu amatör sporculara ödenen ücretler.(asgari ücretin iki kat n aflmamak kayd yla) 15. (3239 say l Kanunun 42'nci maddesiyle eklenen bent) Yüz ve daha afla say da iflçi çal flt ran iflyerlerinde bir, yüzden fazla iflçi çal flt ran iflyerlerinde iki, amatör sporcu çal flt ranlar n, her y l millî müsabakalara ifltirak ettiklerinin belgelenmesi ve bu amatör sporculara ödenen ücretler. (Asgari ücretin iki kat n aflmamak kayd yla) AÇIKLAMA rtibat bürolar (Liaison Office) çal flanlar n n ald klar ücretler yeniden gelir vergisinden istisna edilmifltir. Hükmün yürülü e girifl tarihi dür. 154

7 Zirai Kazançta Vergileme Madde : 53 (4369 say l Kanunun 34 üncü maddesiyle de iflen madde Geçerlilik; , Yürürlük: ) Çiftçilerin elde ettikleri zirai kazançlar, bu kanunun 94' üncü maddesine göre has latlar üzerinden tevkifat yap lmak suretiyle vergilendirilir. 54' üncü maddede yaz l iflletme büyüklü ü ölçülerini aflan çiftçiler ile bir biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca veya on yafl na kadar ikiden fazla traktöre sahip olan çiftçilerin kazançlar gerçek usulde (zirai iflletme hesab veya diledikleri takdirde bilanço esas na göre) tespit olunarak vergilendirilir. Kazançlar gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçiler bu kazançlar için beyanname vermezler. Bu hükmün tatbikinde, aile reisi ile birlikte yaflayan efl ve velayet alt ndaki çocuklara ait iflletmeler ile ortakl k halindeki iflletmelerde, iflletme büyüklü ü toplu olarak nazara al n r. Ortakl klarda, ortakl n birden fazla iflletmeye taalluk etmesi veya iflletmelerin ayr ayr mahallerde bulunmas durumu de ifltirmez. 52' nci maddede yaz l tek iflletmelerde iflletme birden fazla ortakl klara ait olsa bile bu ortakl klara ait iflletme büyüklü ü toplanmak suretiyle nazara al n r. Birden fazla zirai iflletmede ayr ayr flah slarla ortakl bulunanlar n iflletme büyüklü ü ölçülerinin tespitinde ortakl k paylar toplam esas al n r. Zirai Kazançta Vergileme Madde : 53 (4369 say l Kanunun 34 üncü maddesiyle de iflen madde Geçerlilik; , Yürürlük: ) Çiftçilerin elde ettikleri zirai kazançlar, bu kanunun 94' üncü maddesine göre has latlar üzerinden tevkifat yap lmak suretiyle vergilendirilir. 54' üncü maddede yaz l iflletme büyüklü ü ölçülerini aflan çiftçiler ile bir biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca veya on yafl na kadar ikiden fazla traktöre sahip olan çiftçilerin kazançlar gerçek usulde (zirai iflletme hesab veya diledikleri takdirde bilanço esas na göre) tespit olunarak vergilendirilir. Kazançlar gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçiler bu kazançlar için beyanname vermezler. (4962 say l Kanunun 6' nc maddesiyle eklenen cümle Yürürlük; ) Ancak, çiftçiye ait olmakla beraber ziraî iflletmeye dahil edilmeyen biçerdöver veya bu mahiyetteki bir motorlu araç veya on yafl na kadar ikiden fazla traktörün iflletilmesinden elde edilen gelirler ticarî kazanç hükümlerine göre vergilendirilir. Bu hükmün tatbikinde, aile reisi ile birlikte yaflayan ve efl velayet alt ndaki çocuklara ait iflletmeler ile ortakl k halindeki iflletmelerde, iflletme büyüklü ü toplu olarak nazara al n r. Ortakl klarda, ortakl n birden fazla iflletmeye taalluk etmesi veya iflletmelerin ayr ayr mahallerde bulunmas durumu de ifltirmez. 52' nci maddede yaz l tek iflletmelerde iflletme birden fazla 155

8 54' üncü maddede yaz l ziraat gruplar n n bir kaç tanesi içine giren zirai faaliyetlerin bir arada yap lmas halinde, en fazla iki gruba ait iflletme büyükleri bu gruplar için tespit olunan hadlerin yar s n aflanlar gerçek usulde vergilendirilir. Gerek flahsi iflletmesi gerekse dahil bulundu u ortakl klar müstakilen iflletme büyüklü ü ölçüsünün alt nda kald halde kendisine ait iflletmenin ve ortakl klardaki paylar n toplam bu ölçüyü aflan çiftçiler gerçek usulde vergilendirilir. Paylar toplam ölçüleri aflmayan di er ortaklar tevkifat yoluyla vergilendirilirler. Yar c l k ortakl k say l r. Kazançlar gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçiler, yaz l olarak vergi dairesinden istemde bulunmalar halinde izleyen vergilendirme dönemi bafl ndan, ifle yeni bafllayanlar, ifle bafllama tarihinden itibaren gerçek usule geçebilirler. 54 üncü maddede yaz l ölçüleri aflanlar müteakip vergilendirme dönemi bafl ndan itibaren gerçek usulde; gerçek usule tabi olanlardan bu ölçülerin alt nda kalanlar müteakip vergilendirme dönemi bafl ndan itibaren has latlar üzerinden tevkifat yap lmak suretiyle vergilendirilirler. Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belge alma verme, saklama ve ibraz yükümlülüklerine uymayan ve Ziraat Odas 'ndan, bulunmayan yerlerde Tar m l veya lçe Müdürlükleri'nden çiftçi belgesini almayan çiftçiler, çeflitli kamu kurum ve kurulufllar taraf ndan verilen avans, kredi, sübvansiyon, prim gibi ayni ve nakdi destek unsurlar ndan ortakl klara ait olsa bile bu ortakl klara ait iflletme büyüklü ü toplanmak suretiyle nazara al n r. Birden fazla zirai iflletmede ayr ayr flah slarla ortakl bulunanlar n iflletme büyüklü ü ölçülerinin tespitinde ortakl k paylar toplam esas al n r. 54' üncü maddede yaz l ziraat gruplar n n bir kaç tanesi içine giren zirai faaliyetlerin bir arada yap lmas halinde, en fazla iki gruba ait iflletme büyükleri bu gruplar için tespit olunan hadlerin yar s n aflanlar gerçek usulde vergilendirilir. Gerek flahsi iflletmesi gerekse dahil bulundu u ortakl klar müstakilen iflletme büyüklü ü ölçüsünün alt nda kald halde kendisine ait iflletmenin ve ortakl klardaki paylar n toplam bu ölçüyü aflan çiftçiler gerçek usulde vergilendirilir. Paylar toplam ölçüleri aflmayan di er ortaklar tevkifat yoluyla vergilendirilirler. Yar c l k ortakl k say l r. Kazançlar gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçiler, yaz l olarak vergi dairesinden istemde bulunmalar halinde izleyen vergilendirme dönemi bafl ndan, ifle yeni bafllayanlar, ifle bafllama tarihinden itibaren gerçek usule geçebilirler. 54 üncü maddede yaz l ölçüleri aflanlar müteakip vergilendirme dönemi bafl ndan itibaren gerçek usulde; gerçek usule tabi olanlardan bu ölçülerin alt nda kalanlar müteakip vergilendirme dönemi bafl ndan itibaren has latlar üzerinden tevkifat yap lmak suretiyle vergilendirilirler. Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belge alma verme, saklama ve ibraz yükümlülüklerine uymayan ve Ziraat Odas 'ndan, bulunmayan yerlerde Tar m l veya lçe Müdürlükleri'nden çiftçi belgesini almayan çiftçiler, çeflitli kamu kurum ve kurulufllar taraf ndan verilen avans, 156

9 yararlanamazlar. Bu hükmün uygulanmas na iliflkin usuller, ilgili kurulufllar n görüflleri de al narak Maliye Bakanl 'nca belirlenir kredi, sübvansiyon, prim gibi ayni ve nakdi destek unsurlar ndan yararlanamazlar. Bu hükmün uygulanmas na iliflkin usuller, ilgili kurulufllar n görüflleri de al narak Maliye Bakanl 'nca belirlenir. AÇIKLAMA Bir biçerdöver veya bu mahiyetteki motorlu arac veya on yafl na kadar ikiden traktör kendisine ait olup,zirai faaliyetinde kullansa bile zirai iflletmeye dahil edilmemiflse bu faaliyetten elde edilen gelirler,zirai kazanç hükümlerine göre vergilendirilecektir 157

10 Toplama yap lmayan haller: Madde 86- (4842 say l Kanunun 9. maddesiyle bafll yla birlikte de iflen madde. Yürürlük tarihi : 2003 y l gelirleri nede uygulanmak üzere ) Afla da belirtilen gelirler için y ll k beyanname verilmez, di er gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler beyannameye dahil edilmez. 1. Tam mükellefiyette; a) Gerçek usulde vergilendirilmeyen ziraî kazançlar, bu Kanunun 75 inci maddesinin (15) numaral bendinde yaz l menkul sermaye iratlar, kazanç ve iratlar n istisna hadleri içinde kalan k sm, b) Tek iflverenden al nm fl ve tevkif suretiyle vergilendirilmifl ücretler (birden fazla iflverenden ücret almakla beraber ücret d fl ndaki gelirleri için beyanname vermek zorunda olmayan ve birden sonraki iflverenden ald klar ücretlerinin toplam, 103 üncü maddede yaz l tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutar aflmayan mükelleflerin, tamam tevkif suretiyle vergilendirilmifl ücretleri dahil), c) Vergiye tâbi gelir toplam n n [(a) ve (b) bentlerinde belirtilenler hariç] 103 üncü maddede yaz l tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutar aflmamas kofluluyla, Türkiye'de tevkif ata tâbi tutulmufl olan; birden fazla iflverenden elde edilen ücretler, menkul sermaye iratlar ve gayrimenkul sermaye iratlar, d) Bir takvim y l içinde elde edilen ve toplam 600 milyon liray Toplama yap lmayan haller: Madde 86- (4842 say l Kanunun 9'uncu maddesiyle de iflen madde Yürürlük; 2003 y l gelirlerine de uygulanmak üzere ) - Afla da belirtilen gelirler için y ll k beyanname verilmez, di er gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler beyannameye dahil edilmez. 1. Tam mükellefiyette; a) Gerçek usulde vergilendirilmeyen ziraî kazançlar, bu Kanunun 75 inci maddesinin (15) numaral bendinde yaz l menkul sermaye iratlar, kazanç ve iratlar n istisna hadleri içinde kalan k sm, b) Tek iflverenden al nm fl ve tevkif suretiyle vergilendirilmifl ücretler (4962 say l Kanunun 17' nci maddesinin (D) f kras yla de iflen ibare Yürürlük; ) (birden fazla iflverenden ücret almakla beraber, birden sonraki iflverenden ald klar ücretlerinin toplam, 103 üncü maddede yaz l tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutar aflmayan mükelleflerin, tamam tevkif suretiyle vergilendirilmifl ücretleri dahil), c) Vergiye tâbi gelir toplam n n [(a) ve (b) bentlerinde belirtilenler hariç] 103 üncü maddede yaz l tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutar aflmamas kofluluyla, Türkiye'de tevkifata tâbi tutulmufl olan; birden fazla iflverenden elde edilen ücretler, menkul sermaye iratlar ve 158

11 aflmayan, tevkif ata ve istisna uygulamas na konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlar. 2. Dar mükellefiyette, tamam Türkiye'de tevkif suretiyle vergilendirilmifl olan; ücretler, serbest meslek kazançlar, menkul ve gayrimenkul sermaye iratlar ile di er kazanç ve iratlar. gayrimenkul sermaye iratlar, d) Bir takvim y l içinde elde edilen ve toplam 600 milyon liray aflmayan, tevkifata ve istisna uygulamas na konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlar. 2. Dar mükellefiyette, tamam Türkiye'de tevkif suretiyle vergilendirilmifl olan; ücretler, serbest meslek kazançlar, menkul ve gayrimenkul sermaye iratlar ile di er kazanç ve iratlar. AÇIKLAMA Ücret d fl ndaki gelirler için beyanname vermemek zorunlulu u kald r lm flt r.baflka gelirleri için beyanname vermek zorunda olsa bile belli hadleri aflmayan ve stopaja tabi tutulmufl ücret gelirleri için beyanname verilmeyecektir. Düzenleme ile bu bent maddenin bafll na ve mant na uygun hale getirilmifltir. 159

12 Sigorta Primi, Teberru ve Di er ndirimler Madde : 89 Mükellefler y ll k beyanname ile bildirecekleri gelirlerden afla daki indirimleri yapabilirler: 1. (4697 say l Kanunun 7 nci maddesiyle de iflen bent, Yürürlük tarihi; ) Beyan edilen gelirin %10 unu (bireysel emeklilik sistemi d fl ndaki flah s sigorta primleri için beyan edilen gelirin %5 ini) ve asgari ücretin y ll k tutar n aflmamak flart yla, mükellefin flahs na, efline ve küçük çocuklar na ait hayat, ölüm, kaza, hastal k, sakatl k, anal k, do um ve tahsil gibi flah s sigorta primleri ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katk paylar (Sigortan n veya emeklilik sözleflmesinin Türkiye de kain ve merkezi Türkiye de bulunan bir sigorta ve emeklilik flirketi nezdinde akdedilmifl olmas, prim ve katk tutarlar n n gelirin elde edildi i y lda ödenmifl olmas ve ücret geliri elde edenlerin ücretlerinin safi tutar n n hesaplanmas s ras nda ayr ca indirilmemifl bulunmas flart yla; efllerin veya çocuklar n ayr beyanname vermeleri halinde, bunlara ait prim ve katk paylar kendi gelirlerinden indirilir.) Bakanlar Kurulu, bu bentte yer alan %10 oran n %20 oran na kadar (bireysel emeklilik sistemi d fl ndaki flah s sigorta poliçeleri için %10 oran na kadar) art rmaya ve belirtilen haddi asgari ücretin y ll k tutar n n iki kat n geçmemek üzere yeniden belirlemeye yetkilidir. 2. (4369 say l Kanunun 46 nc maddesi ile de ifltirilen flekli. Yürürlük tarihi: ) Genel bütçeye dahil dairelere, katma Sigorta Primi, Teberru ve Di er ndirimler Madde : 89 Mükellefler y ll k beyanname ile bildirecekleri gelirlerden afla daki indirimleri yapabilirler: 1. (4697 say l Kanunun 7 inci maddesiyle de iflen bent Yürürlük; ) Beyan edilen gelirin % 10 unu(bireysel emeklilik sistemi d fl ndaki flah s sigorta primleri için, beyan edilen gelirin % 5 ini) ve asgarî ücretin y ll k tutar n aflmamak flart yla, mükellefin flahs na, efline ve küçük çocuklar na ait hayat, ölüm, kaza, hastal k, sakatl k, anal k, do um ve tahsil gibi flah s sigorta primleri ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katk paylar (Sigortan n veya emeklilik sözleflmesinin Türkiye'de kâin ve merkezi Türkiye'de bulunan bir sigorta veya emeklilik flirketi nezdinde akdedilmifl olmas, prim ve katk tutarlar n n gelirin elde edildi i y lda ödenmifl olmas ve ücret geliri elde edenlerin ücretlerinin safi tutar n n hesaplanmas s ras nda ayr ca indirilmemifl bulunmas flart yla; efllerin veya çocuklar n ayr beyanname vermeleri halinde, bunlara ait prim ve katk paylar kendi gelirlerinden indirilir.), Bakanlar Kurulu bu bentte yer alan % 10 oran n % 20 oran na kadar (bireysel emeklilik sistemi d fl ndaki flah s sigorta poliçeleri için % 10 oran na kadar) art rmaya ve belirtilen haddi asgarî ücretin y ll k tutar n n iki kat n geçmemek üzere yeniden belirlemeye yetkilidir. 2. (4369 say l Kanunun 46'nc maddesiyle de iflen bent Yürürlük; ) Genel bütçeye dahil dairelere, katma bütçeli idarelere, il özel 160

13 bütçeli idarelere, il özel idareleri ve belediyelere, köylere ve kamu menfaatine yararl derneklere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tan nan vak flara ve bilimsel araflt rma ve gelifltirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kurulufllara, müzelere, sinema, tiyatro, opera, bale, klasik müzik, klasik Türk müzi i ve plastik sanatlar alan ndaki üretim ve etkinlikler ile bu alanlarda kurulacak özel araflt rma, e itim ve uygulama merkezlerine, Kültür Bakanl nca da desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen uluslararas sanatsal organizasyonlara özel ve tüzel kifliler taraf ndan makbuz karfl l nda yap lan ba fl ve yard mlar (Bir takvim y l içinde yap lan ba fl ve yard mlar n toplam o y la ait beyan edilecek gelirin % 5 ini, kalk nmada öncelikli yöreler için % 10 unu aflarsa fazlas indirilmez). (4842 say l Kanunun 10. maddesiyle eklenen bent. Yürürlük tarihi : ) Yukar da say lan kamu idare ve müesseselerine ba fllanan okul ve yüz yatak (kalk nmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere ö renci yurdu infla as dolay s yla yap lan harcamalar veya bu tesislerin infla as için bu kurulufllara yap lan her türlü ba fl ve yard mlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yap lan her türlü nakdi ve ayni ba fl ve yard mlar n tamam y ll k beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirilir. Ba fl ve yard m n nakden yap lmamas halinde, ba fllanan veya yard m n konusunu teflkil eden mal veya hakk n varsa mukayyet de eri, yoksa Vergi Usul Kanunu hükümleri dairesinde takdir idareleri ve belediyelere, köylere ve kamu menfaatine yararl derneklere, Bakanlar Kurulu'nca vergi muafiyeti tan nan vak flara ve bilimsel araflt rma ve gelifltirme faaliyetlerinde bulunan kurum ve kurulufllara, müzelere, sinema, tiyatro, opera, bale, klasik müzik, klasik Türk müzi i ve plastik sanatlar alan ndaki üretim ve etkinlikler ile bu alanlarda kurulacak özel araflt rma, e itim ve uygulama merkezlerine, Kültür Bakanl 'nca da desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen uluslararas sanatsal organizasyonlara özel ve tüzel kifliler taraf ndan makbuz karfl l nda yap lan ba fl ve yard mlar. (Bir takvim y l içinde yap lan ba fl ve yard mlar n toplam o y la ait beyan edilecek gelirin % 5'ini, kalk nmada öncelikli yöreler için % 10'unu aflarsa fazlas indirilmez.) (4842 say l Kanunun 10'uncu maddesiyle eklenen bent Yürürlük; ) Yukar da say lan kamu idare ve müesseselerine ba fllanan (4962 say l Kanunun 17' nci maddesinin (E) f kras yla de iflen ibare Yürürlük; ) okul, sa l k tesisi ve yüz yatak (kalk nmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere ö renci yurdu inflaas dolay s yla yap lan harcamalar veya bu tesislerin inflaas için bu kurulufllara yap lan her türlü ba fl ve yard mlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yap lan her türlü nakdi ve ayni ba fl ve yard mlar n tamam y ll k beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirilir. Ba fl ve yard m n nakden yap lmamas halinde, ba fllanan veya yard m n konusunu teflkil eden mal veya hakk n varsa mukayyet 161

14 komisyonunca tespit edilecek de er esas al n r. Mükelleflerin, y l içinde yapt klar kendi araflt rma ve gelifltirme harcamalar tutar n geçmemek üzere ilgili dönemde ödemeleri gereken y ll k gelir vergisinin % 20 sinin kanuni süresinde tahsilinden vazgeçilerek, bu orana isabet eden vergi üç y l süre ile faizsiz olarak ertelenebilir. Ertelenen bu vergi üç y l içinde gelir vergisinin ödenme taksitleri ile birlikte eflit taksitler halinde ödenir. Bu uygulaman n esas ve usulleri Maliye Bakanl nca tayin ve tespit olunur. 3. (4369 say l Kanunun 46 nc maddesi ile ilave edilmifltir. Yürürlük tarihi: ) Mesleki faaliyet icra eden veya basit usulde vergilendirilenlerden tüccar ve ücretli durumuna girmeksizin yap lan imalat, tamirat ve küçük sanat iflleriyle u raflan özürlülerin gelir vergisi matrah na esas kazançlar na, bu Kanunun (4842 say l Kanunla de ifltirilen ibare. Yürürlük tarihi: ) 31 inci maddesinde yer alan esaslara göre hesaplanan y ll k indirim uygulan r. Bu indirim, bakmakla yükümlü oldu u özürlü kifli bulunan serbest meslek erbab ve ücret geliri elde edenler için de uygulan r. ndirim, hizmet erbab n n tevkif at matrah na uygulan r. 4. (4842 say l Kanunun 10. Maddesiyle eklenen bent. Yürürlük tarihi: ) Beyan edilen gelirin % 5'ini aflmamas, Türkiye'de yap lmas ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek de eri, yoksa Vergi Usul Kanunu hükümleri dairesinde Takdir Komisyonu'nca tespit edilecek de er esas al n r. Mükelleflerin, y l içinde yapt klar kendi araflt rma ve gelifltirme harcamalar tutar n geçmemek üzere ilgili dönemde ödemeleri gereken y ll k gelir vergisinin % 20'sinin kanuni süresinde tahsilinden vazgeçilerek, bu orana isabet eden vergi üç y l süre ile faizsiz olarak ertelenebilir. Ertelenen bu vergi üç y l içinde gelir vergisinin ödenme taksitleri ile birlikte eflit taksitler halinde ödenir. Bu uygulaman n esas ve usulleri Maliye Bakanl 'nca tayin ve tespit olunur. 3. (4369 say l Kanunun 46 nc maddesiyle eklenen bent Yürürlük; ) Mesleki faaliyet icra eden veya basit usulde vergilendirilenlerden tüccar ve ücretli durumuna girmeksizin yap lan imalat, tamirat ve küçük sanat iflleriyle u raflan özürlülerin gelir vergisi matrah na esas kazançlar na,(4842 say l Kanunun 36/1-a maddesiyle de iflen ibare Yürürlük; ) bu Kanunun 31 inci maddesinde yer alan esaslara göre hesaplanan y ll k indirim uygulan r. Bu indirim, bakmakla yükümlü oldu u özürlü kifli bulunan serbest meslek erbab ve ücret geliri elde edenler içinde uygulan r. ndirim, hizmet erbab n n tevkifat matrah na uygulan r. 4. (4842 say l Kanunun 10'uncu maddesiyle eklenen bent Yürürlük; ) Beyan edilen gelirin % 5'ini aflmamas, 162

15 veya tüzel kiflilerden al nacak belgelerle tevsik edilmesi flart yla, mükellefin kendisi, efli ve küçük çocuklar na iliflkin olarak yap lan e itim ve sa l k harcamalar (mükerrer 121 inci madde çerçevesinde e itim ve sa l k harcamalar nedeniyle vergi indiriminden yararlanan ücretliler, ayn harcamalar n bu hükümden yararlanarak matrahlar ndan indiremezler). Türkiye'de yap lmas ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kiflilerden al nacak belgelerle tevsik edilmesi flart yla, mükellefin kendisi, efli ve küçük çocuklar na iliflkin olarak yap lan e itim ve sa l k harcamalar (mükerrer 121 inci madde çerçevesinde e itim ve sa l k harcamalar nedeniyle vergi indiriminden yararlanan ücretliler, ayn harcamalar n bu hükümden yararlanarak matrahlar ndan indiremezler). AÇIKLAMA Sa l k tesislerine yap lan ba fllar da indirim uygulamas na dahil edilmifltir. 163

16 164