Soru ve Cevap. ÇÖZÜM Say : SORU 1

Transkript

1 Soru ve Cevap SORU 1 flyeri Kira sözleflmesini iki örnek olarak düzenledik, birini kirac di erini kiralayan ald.kirac olarak kira kontrat n n damga vergisini tahakkuk ettirmek için vergi dairesine gitti imde iki taraf n da damga vergisi istendi.sorum flu damga vergisinin kimler ad na tahakkuk ettirilip, ödenecek? YANIT say l Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde; ''Bu Kanuna ekli (1) say l tabloda yaz l kâ tlar Damga Vergisine tabidir. Bu Kanundaki kâ tlar teriminin, yaz l p imzalanmak veya imza yerine geçen bir iflaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullan lmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri fleklinde oluflturulan belgeleri ifade eder.'' 3 üncü maddesinde; ''Damga Vergisinin mükellefi kâ tlar imza edenlerdir. Resmi dairelerle kifliler aras ndaki ifllemlere ait kâ tlar n Damga Vergisini kifliler öder.'' 5 inci maddesinde de; ''Bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kâ- tlar n her nüshas ayr ayr ayn miktar veya nispette Damga Vergisine tabidir.'' hükümlerine yer verilmifltir. Ayn Kanunun, 26 nc maddesinde ise; ''Resmi dairelerin ilgili memurlar kendilerine ibraz edilen kâ tlar n Damga Vergisini aramaya ve vergisi hiç ödenmemifl veya noksan ödenmifl olanlar bir tutanakla tespit etmeye veya bunlar tutana düzenlemek üzere, vergi dairesine göndermeye mecburdurlar.'' hükmüne yer verilmifltir. 311

2 Kanuna ekli (1) say l tablonun, (1/A 2) bendinde; ''Belli paray ihtiva eden Kira mukavelenamelerinin (mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden) binde 1,5 nispetinde damga vergisine tabi tutulaca '' belirtilmifltir. Yukar da yer alan kanun hükümlerine göre; düzenlenen kira sözleflmelerinde mükellefiyet imza sahiplerinin tümüne birden terettüp ederek ayn kâ- tta birden fazla imzan n olmas al nacak damga vergisini art rmamakta ancak imza sahiplerinin hepsinin verginin tümünden müfltereken ve müteselsilen mükellef ve sorumlu olmalar n gerektirmektedir. Bu nedenle, düzenlenen kira sözleflmelerinin, mukavele süresine göre bulunacak KDV hariç toplam kira bedeli üzerinden binde 1,5 nispetinde damga vergisine tabi tutulmas gerekmekte olup, sözü edilen sözleflmelerin iki nüsha düzenlenmesi halinde her nüshas n n ayr ayr (asl kadar) ayn miktar veya nispette damga vergisine tabi tutularak, verginin de kâ- d (sözleflmeyi) ibraz edenler taraf ndan ödenir. SORU 2 fiirketimiz aktifine kay tl binek otomobil ile flirket ortaklar ndan birinin yapt kaza sonras Mahkeme karar ile ödenen tazminatlar gider olarak kabul edilir mi? YANIT say l Kurumlar Vergisi Kanunu nun 6 nc maddesinde; kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazanc üzerinden hesaplanaca, safi kurum kazanc n n tespitinde Gelir Vergisi Kanunu nun ticari kazanç hakk ndaki hükümlerinin uygulanaca, hükme ba lanm flt r. Di er taraftan, Gelir Vergisi Kanunu nun 40' nc maddesinde; safi kazanc n tespit edilmesinde indirilecek giderler say lm fl olup; sözkonusu mad- 312

3 denin 3 üncü bendinde, iflle ilgili olmak flart yla, mukavelenameye veya ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar n gider olarak indirilebilece i; 41 inci maddesinin 6 nc bendinde ise, her türlü para cezalar ve vergi cezalar ile teflebbüs sahibinin suçlar ndan do an tazminatlar n gider olarak indirilemeyece i, hüküm alt na al nm flt r. Bu hükümlere göre, ödenen tazminatlar n gider yaz labilmesi için iflle ilgili olmas ve iflletme sahibinin kusurundan kaynaklanmay p sözleflmeye, ilama ve kanun emrine ba l bulunmas flartt r. flle ilgili olmayan ve iflle ilgisi olsa dahi iflletme sahibinin kiflisel nitelikteki kusurundan kaynaklanarak ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar ise, kazanc n tespitinde gider yaz lamayacakt r. Bu ba lamda, flirketinize ait arac n (hususi otomobilin) flirket orta n z n sevk ve idaresinde sebebiyet verdi i trafik kazas sonucunda; mahkeme karar na istinaden, ödemifl oldu unuz tazminat n flirket orta n z n kiflisel nitelikteki kusurundan kaynaklanm fl olmas nedeniyle kurum kazanc n z n tespitinde gider yaz lmas mümkün bulunmamaktad r. Söz konusu tazminat n kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate al nmas gerekmektedir. SORU 3 Katma De er Vergisinden istisna edilen Hurda metal teslimlerine ait faturalar KDV beyannamesinde beyan edilmesi gerekir mi? YANIT 3 : Katma De er Vergisi Kanununun 1/1 inci maddesi ile ticari, s nai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yap lan teslim ve hizmetler katma de er vergisine tabi tutulmufl, 8/1-a maddesinde ise, mal teslimi ve hizmet ifas hallerinde bu iflleri yapanlar n katma de er vergisi mükellefi oldu u hükme ba lanm flt r. 313

4 Buna göre, Katma De er Vergisi Kanununun 17/4-g maddesi uyar nca katma de er vergisinden istisna bulunan hurda mal al m sat m faaliyetinden baflka bir iflleminin olup olmad na bak lmaks z n KDV mükellefiyetinin tesis edilmesi gerekmektedir. denilmifltir. Bu itibarla, istisna kapsam ndaki hurda metal, ka t, naylon al m sat m - na iliflkin ifllemlerinizi her ay verilecek 1 No lu KDV Beyannamesinin K smi stisna Kapsam na Giren fllemler bölümünde beyan etmeniz gerekmektedir. SORU 4 6 y l önce sat n ald m gayrimenkulü al fl mdan karl olarak satt m.alan ve satan yönünden Gelir vergisi ve Katma de er Vergisi karfl - s ndaki durumumuz nedir? YANIT 4 GEL R VERG S YÖNÜNDEN: 193 Say l Gelir Vergisi Kanunu nun 37 nci maddesinde; ticari kazanç, her türlü ticari ve s nai faaliyetlerden do an kazançlar olarak tan mlanm fl ve ayn maddenin (2) nci f kras n n 4 numaral bendinde; gayrimenkullerin al m, sat m ve infla iflleri ile devaml olarak u raflanlar n bu ifllerden elde ettikleri kazanc n ticari kazanç oldu u, hükme ba lanm flt r. Buna göre; yap lan faaliyetin ticari faaliyet olarak kabul edilebilmesi için faaliyetin devaml olmas gerekmektedir. Ayr ca, bir takvim y l içerisinde birden fazla tekrarlanan veya birden fazla takvim y l nda tekrarlanan ifllemlerde de devaml l k oldu u varsay lacakt r. Dolay s yla, gayrimenkul al m-sat m, flekli ve maddi flartlar ile kurulmufl bir ticari organizasyon içinde yap ld nda, al m-sat m n ticari faaliyetin unsuru say laca aç kt r. Ticari organizasyonun flekli ve maddi unsurlar ile aç kça belli olmad 314

5 hallerde, faaliyetin devaml l k kas t ve niyeti ile yap ld n belirleyen objektif ölçü, muamelenin çoklu udur. Muamelenin çoklu u, gayrimenkullerin ayn takvim y l içerisinde birden fazla defada veya takip eden birden fazla takvim y l nda ard arda sat lmas d r. Di er taraftan, ayn Kanunun mükerrer 80 inci maddesinin 6 nc bendinde; iktisap flekli ne olursa olsun (ivazs z olarak iktisap edilenler hariç) arazi ve binalar n (gerçek usulde vergiye tabi çiftçilerin zirai istihsalde kulland klar gayrimenkuller dahil), iktisap tarihinden bafllayarak befl y l içinde elden ç kar lmas ndan do an kazançlar n de er art fl kazanc oldu u, hüküm alt na al nm flt r. Ayn maddenin 2 nci f kras nda ise; elden ç karma deyiminin, yukar da yaz l mallar n sat lmas, bir ivaz karfl l nda devir ve temliki, trampa edilmesi, takas, kamulaflt r lmas, devletlefltirilmesi, ticaret flirketlerine sermaye olarak konulmas n ifade edece i, belirtilmifltir. Ayr ca, ayn maddenin son f kras nda Faaliyetine devam eden ticarî bir iflletmenin k smen veya tamamen sat lmas ndan veya ticarî iflletmeye dahil amortismana tâbi iktisadî k ymetlerle birinci f krada yaz l haklar n elden ç - kar lmas ndan do an kazançlar ticarî kazanç say l r ve bunlara ticarî kazanç hakk ndaki hükümler uygulan r. hükmü yer almaktad r. Bu hükümler uyar nca, sat n al nan gayrimenkulün, al m tarihinden itibaren 5 y l içinde sat lmas karfl l nda elde edilen kazançlar, Gelir Vergisi Kanunu nun mükerrer 80/1-6 maddesine göre De er Art fl Kazanc olarak vergiye tabi tutulacakt r. Ancak, bu gayrimenkullerin ticari iflletmeye dahil olmas durumunda ise, bunlar n elden ç kar lmas ndan do an kazançlar, ticari kazanç say lacak ve Gelir Vergisi Kanunu nun ticari kazançlar hakk ndaki hükümlere göre vergiye tabi tutulacakt r. Bunun yan nda, söz konusu gelir vergisinin mükellefi, gayrimenkulü alanlar de il satanlar olacakt r. Bunun yan nda, bu gayrimenkuldeki hissesini satacak olan hisse sahibinin gayrimenkulün iktisap tarihinden itibaren 5 y l geçmesi nedeniyle bu sat fl iflleminden elde edece i kazançlar n de er art fl kazanc olarak vergilendirilmesi mümkün de ildir. Ancak söz konusu gayrimenkulün hisse sahibinin 315

6 ticari iflletmesine dahil bulunmas veya hisse sahibinin devaml olarak (bir takvim y l içerisinde birden fazla veya birden fazla takvim y l nda) gayrimenkul al m-sat m yapmas durumunda, bu gayrimenkulün elden ç kar lmas ndan do an kazançlar ticari kazanç say lacak ve Gelir Vergisi Kanunu nun ticari kazanç hakk ndaki hükümlerine göre vergiye tabi tutulacakt r. KATMA DE ER VERG S YÖNÜNDEN: 3065 say l Katma De er Vergisi Kanunu nun 1/1. maddesi ile, Türkiye de yap lan ticari, s nai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yap lan teslim ve hizmetlerin katma de er vergisine tabi oldu u hüküm alt na al nm flt r. Buna göre, gayrimenkul (arsa, arazi ve bina) teslimlerinde, gayrimenkulün bir iktisadi iflletmeye dahil olmas veya gayrimenkul sahibinin gayrimenkul al m sat m n mutad ve sürekli bir faaliyet olarak sürdürmesi halinde bu gayrimenkul teslimi katma de er vergisine tabi olacakt r. Ancak, gayrimenkul sahibinin, gerçek usulde mükellefiyetini gerektirmeyecek flekilde ar zi bir faaliyet olarak gayrimenkul tesliminde ise katma de er vergisi uygulanmayacakt r. 316