TÜRK VERGİ SİSTEMİ DERS NOTU 3.DERS

Transkript

1 TÜRK VERGİ SİSTEMİ DERS NOTU 3.DERS

2 III. ÜCRETLER Ücret, işverene tabi ve belli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin Nitelikleri 1- İşverene tabi olmak 2- Belli bir işyerine bağlı olmak 3- Ödemenin hizmet karşılığında yapılmış olması 4- Ödemenin para, ayın veya parayla temsil edilebilen menfaatler şeklinde yapılması

3 Ücret Sayılan Diğer Ödemeler 1-İstisna kapsamına girmeyen emeklilik, maluliyet, dul ve yetim aylıkları. 2- Evvelce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmet karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan diğer menfaatler. 3- Meclis üyelerine yapılan ödemeler. (TBMM, il genel meclisi, belediye meclis üyeleri vs.) 4- Bilirkişilere, resmi arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine ve yarışma jürisi üyelerine ödenen paralar veya sağlanan menfaatler. 5- Sporculara transfer ücreti veya sair adlarla yapılan ödemeler veya sağlanan menfaatler. 6- Hizmet erbabına yeme ve yatma gideri karşılığı olarak verilen gündeliklerin kanuni haddi aşan kısımları ( 7- Çocuk, evlenme ve doğum yardımlarının istisna haddini aşan kısmı 8- Kıdem tazminatının istisna haddini aşan kısmı

4 Ücretin Serbest Meslek Kazancından Ayırımı Emek, başkasına ait bir organizasyon içerisinde değerlendirilirse, elde edilen gelir ücret olarak nitelendirilir. Emek, bağımsız bir organizasyon içerisinde, yani bir işverene bağımlı olmaksızın kişinin kendi adına ve hesabına çalışması suretiyle değerlendirilirse elde edilen gelir serbest meslek kazancı sayılır. Ücretin Ticari Kazançtan Ayırımı İşletmeye emeği karşılığı ortak olan kişinin elde ettiği gelir ticari kazanç sayılır. Buna karşılık, çalışanlara yapılacak ödemeler işletme tarafından elde edilen karın belli bir oranı şeklinde ise, bu şekilde emek sahiplerine ödenen kar payları ücret sayılır.

5 Ücretin Vergilendirilmesi Başlıca üç yöntem vardır; 1- Vergi Kesintisi (stopaj)yöntemi 2- BeyanYöntemi 3- Vergi Karnesi 1-Vergi Kesintisi (stopaj) Yöntemi: Vergi sorumlusu sıfatıyla vergi kesmek zorunda olan işverenler, çalıştırdıkları kişilerin ücretlerinden vergi kesmek ve muhtasar beyanname ile beyan edip ödemek zorundadırlar.

6 2-Beyana Tabi ücretler: a)kesintiye tabi olmayan ücretlerin beyanı: Aşağıda yazılı hizmet erbabının ücretleri, kesintiye tabi tutulmaksızın yıllık beyanname ile bildirilir; -Yabancı bir ülkedeki işverenden doğrudan doğruya alınan ücretler -Diplomat muafiyetinden yararlanamayan yabancı elçilik ve konsolosluk mensuplarının ücretleri -Maliye Bakanlığınca yıllık beyanname ile bildirilmesinde gereklilik görülen ücretler b)birden fazla işverenden alınan ücretlerin beyanı: Birden fazla işverenden ücret alanlardan, birden sonraki işverenden aldıkları ücret gelirlerinin toplamı Gelir Vergisi tarifesinin 2.dilimini aşanlar (2011 yılı için ), tamamı kesintiye tabi tutulmuş ücretleri için yıllık beyanname vermek zorundadırlar.

7 3-Ücret Vergisinin Karne İle Ödenmesi Esası: GVK da diğer ücretler başlığı altında belirtilmiş olan kişilere ait ücretler vergi karnesi ile ödenir. Bu kişilerin safi ücretleri, takvim yılı başında geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarının %25 idir. Vergi karnesi ile vergi ödemek zorunda olan ücretliler; - Kazançları basit usulde tespit edilen ticaret erbabı yanında çalışanlar - Özel hizmetlerde çalışan şoförler - Özel inşaat sahiplerinin ücretle çalıştırdığı inşaat işçileri - Gayrimenkul sermaye iradı sahibi yanında çalışanlar - Gerçek ücretlerinin tespitine imkan olmaması nedeniyle Maliye Bakanlığınca bu kapsama alınanlar

8 Karne ile vergi ödeme zamanları; - Öteden beri işe devam edenler; Şubat ve Ağustos aylarında iki taksit halinde - Bütçe yılının birinci yarısı içinde işe başlayanlar; 1.taksiti verginin karneye yazıldığı ayda, diğer yarısını Ağustos ayında - Bütçe yılının ikinci yarısı içinde işe başlayanlar; verginin karneye yazıldığı ayda vergiyi öderler.

9 Gayrisafi Ücretten Yapılacak İndirimler 1- Sosyal güvenlik kurumları için yapılan kesintiler 2- Memur yardımlaşma kurumları için yapılan kesintiler 3- Şahıs sigorta primleri 4- Sendikalara ödenen aidatlar 5- Sakatlık indirimi 6- Özürlü kişi indirimi 7- Asgari geçim indirimi 8- İşsizlik sigortası

10 Ücretlerde Muaflık ve İstisnalar 1-Diplomat Muaflığı; 2- Diğer istisnalar; -Köylerde ve belediye içi nüfusu 5000 i aşmayan yerlerde faaliyet gösteren ve münhasıran dokunan halı, kilim imalatında çalışan işçilerin ücretleri - Sanat okullarında çalışan öğrencilerin ücretleri - Ceza evlerinde çalışan tutuklulara ödenen ücretler - Yemek yardımı (günlük yemek bedelinin 10,70 i aşmaması) - Hizmet erbabına sağlanan konut yardımı - Ulaşım yardımı - Emekli, dul ve yetim aylıkları - Çırakların asgari ücretleri - Amatör sporculara ödenen ücretler

11 3- Gider Karşılıklarındaki İstisnalar - Emekli, dul ve yetimlere ödenen ikramiye ve tazminatlar 4-Tazminat veyardımlara İlişkin İstisnalar - Emekli sandıkları tarafından ödenen emekli, dul, yetim ve evlilik ikramiyeleri ve sürelerini doldurmamış bulunanlarla dul ve yetimlerine toptan ödenen tazminatlar 5-Vatan Hizmetleri Yardımlarında İstisnalar - Şehitlerin dul ve yetimlerine şehit, dul ve yetimi sıfatıyla yapılan her türlü ödemeler - Vatan hizmetleri tertibinden bağlanan aylıklar ile ödenen mükâfatlar

12 6- Teçhizat ve Tayın (günlük yiyecek) Bedellerinde İstisnalar -Tahsilde bulunanlar için yapılan giyim giderleri 7-Tahsil ve Tatbikat Ödemelerinde İstisnalar - Resmi ve özel kurumlar ve şahıslar hesabına yabancı memleketlerde tahsilde veya stajda bulunan öğrenci ve memurlara gider karşılığı olarak verilen paralar 8-Teşvik, İkramiye ve Ödüllere İlişkin İstisnalar - İlim ve fenni, güzel sanatları, tarımı, hayvan yetiştirilmesini ve memleket bakımından faydalı olan diğer işleri ve faaliyetleri teşvik maksadıyla verilen ikramiyeler ve ödüller

13 9- Teknoloji Merkezi ile Ar-Ge Merkezlerinde Çalışanlara İlişkin İstisna Teknoloji Geliştirme Bölgeleri kapsamında kurulan bölgelerde çalışan araştırmacı ve Ar-Ge personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri tarihine kadar vergiden istisna edilmiştir. 10- Teknoloji Merkezi İle Ar-Ge Merkezlerinde Çalışanlara İlişkin İstisna tarihine kadar Ar-Ge personeline ödenen ücret üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisinin; doktoralı olanlar için %90 ı, diğerleri için %80 i verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilir. Kaynak: Osman PEHLİVAN,Vergi Hukuku,Trabzon 2011