TÜRK TIP DİZİNİ. Doç. Dr. Orhan YILMAZ

Transkript

1 TÜRK TIP DİZİNİ Doç. Dr. Orhan YILMAZ

2

3 1994 yılında TÜBİTAK Sağlık Bilimleri Araştırma Grubu bünyesinde, Sağlık Bilimleri alanında ulusal bir dizinleme sistemini ülkemize kazandırmak, yurtiçi yayın kalitesini yükseltmek, dergilerimizin uluslararası düzeyde kabul görmesini sağlamak ve belirlenen kriterlere göre dergileri standardize etmek için Türk Tıp Dizini nin oluşturulması amacıyla Türk Tıp Dizini Oluşturma Kurulu çalışmalarına başladı

4

5 Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi (ULAKBİM) ile birlikte yürüttüğü çalışmaların sonucu 1993, 1994, 1995, 1996 ve 1997 yılı konu ve yazar dizinleri yayınlandı yılından başlayarak ULAKBİM web sayfalarında INTERNET ortamında da araştırıcıların kullanımına sunuldu.

6

7

8

9 2001 yılından başlayarak da makalelerin önemli bölümünün özet ve tam metinlerine ulaşmak mümkün olmaktadır. Türk Tıp Dizini Kurulunun çalışmaları 30 Mart 2001 tarihinde ULAKBİM bünyesinde devam etmiştir.

10

11

12 Türk Tıp Dizini Kurulu nun bugüne kadar yaptığı çalışmalardaki hedefi; Index Medicus benzeri bir dizin oluşturabilmek ve öncelikle dergilerin şekil ve bir takım olmazsa olmaz kurallar açısından standardizasyonunu sağlamak idi. Diğer taraftan Kurulun görevi tüm dergileri dizinlemek değil, bazı evrensel kurallar çerçevesinde değerlendirme yapmaktı.

13 Başlangıçta hakemli, danışmanlı olduğu söylenen ya da olduğu sanılan dergiler dizine alınırken, dizine katılabilmeye ilişkin ve akademik yeterlilik eşeli oluşturan çıta geçen süre içerisinde kademe kademe yükseltilmiş ve ilk yıllarda dizine alınan dergilerin bir kısmı daha sonra kurallara uymadığı için dizinde yer almamıştır.

14 AMAÇ Sağlık bilimleri ile uğraşan Türk bilim adamlarına ulusal nitelikteki mevcut bilgileri sunarak, çalışmalarında yardımcı olmak, Sağlık bilimleri alanındaki araştırma makalelerinin bibliyografik verilerini depolayarak, onları geleceğe ve gelecek nesillere aktarmak, Sağlık bilimlerinde ulusal düzeyde bibliyografik denetimi gerçekleştirebilmek,

15 Araştırmalarda tekrarları önleyerek, işgücü ve ekonomi sağlamak, Araştırmaları bibliyografik verilerle desteklemek suretiyle, onların yaygınlaşmalarına yardımcı olmak, Böylece araştırma kalitesini arttırırken, artan kalitenin getireceği daha iyiye yönelik rekabet ortamının gelişmesine katkıda bulunmak, Aynı şekilde, dergilerin de kaliteli bir şekilde yayınlanmalarını sağlamak ve buna bağlı olarak yayın sürekliliklerini arttırmak,

16 Tıp Veri Tabanı işletmeciliğinde yapılan bu öncülüğün sonucu olarak, aynı konuda danışmanlık hizmetleri sunmak, Başta tıp alanları olmak üzere bilim dilinin gelişmesine yardımcı olmak ve bu bağlamda, veri tabanları kapsamında oluşacak kavramsal dizinler, konu başlıkları listesi vb. ürünler meydana getirmek, Türk araştırmacıların yayınlarını uluslararası platforma taşımak.

17

18 Özellikleri Türk Tıp Dizini, sağlık bilimleri alanlarında Türkiye'de yayınlanan süreli yayınlardaki Türkçe ve diğer dillerdeki makaleleri kapsamaktadır. Türk Tıp Dizini'ne giren makalelerin yaklaşık %25'inin İngilizce olarak yazılmış bulunduğu görülmektedir. Türk Tıp Dizini kapsamına derleme ve çeviriler alınmamaktadır. Türkiye'de düzenli aralıklarla çıkan dergiler, Türk Tıp Dizini'nin kapsamına alınmaktadır.

19 Türk Tıp Dizini'nde dizinlenmek üzere Kurula iletilen dergiler, Türk Tıp Dizini kriterlerine uygun ise, "dizine girme adaylığı" süreci geçirirler. Hem bu aday dergilerin ve hem de dizin kapsamında bulunan dergilerin süregelen içerikleri bilgisayar ortamında izlenmektedir. İlgili kurul toplantılarında her dergi, sayı bazında tek tek ele alınarak incelenmektedir. Dizinde yer alan derginin de, bu statüsünü kaybetmemesi için kalite özelliklerini koruması şarttır.

20 Dergileri inceleyen, değerlendiren Türk Tıp Dizini Kurulu üyeleri, uzmanlık dalları bakımından tıp doktorları, eczacılar, veterinerler ve kütüphanecilerden oluşmaktadır. Dergi seçimi, Türk Tıp Dizini Kurulunca geliştirilmiş bulunan ve her yıl bilimsel ve teknolojik ilerlemelerin getirdiği değişiklikler doğrultusunda güncellenen "Tıp Dergileri Değerlendirme Kriterleri" çerçevesinde Kurul tarafından yapılmaktadır

21 Türk Tıp Dizini'nde yer alan makalelerin, genelde özgün araştırmalardan oluştuğu görülmektedir. Makale girdilerinin bilgisayar ortamına aktarılmasında kullanılan girdi formu, National Library of Medicine (NLM) formatı göz önüne alınarak geliştirilmiştir. Makale ile ilgili kayıtlar yapılırken, dizinlemedeki anahtar sözcükler Medical Subject Headings (MESH)'den, Türkçe anahtar sözcükler ise, ULAKBİM Tıp Grubunda çalışan konu uzmanları tarafından serbest olarak verilmektedir.

22 Indekslemede daima en son tarihli MESH, "Subject Headings" listesi kullanılmaktadır. Dergilerin sağlanması ve izlenmesi, verilerin girilmesi, dizinlenmesi ve editörlüğü ULAKBİM Tıp Grubu tarafından, dizinlenen dergilerin bilgisayar ortamına geçirilmesi, güncelleştirilmesi ve onların web erişimlerinin sağlanabilir duruma getirilmesi ULAKBİM Teknik Grup elemanlarınca yürütülmektedir.

23 Başarı Türk Tıp Dizini'nin ülkemizin tıp enformasyonunun kalitesine yaptığı en büyük katkı, "Dergilerin Türk Tıp Dizini'ne Alınma Kriterleri"ndeki bağlayıcı hükümler olmuştur. Bu kıstaslar çerçevesinde, dergilerin düzenli zaman aralıklarında yayınlanması, dergilerdeki danışman değerlendirme sisteminin belirlenen koşullara uygunluğu, araştırma makalesi sayısının makalelerin!! en az % 50'sini oluşturması koşulu, yıllık dizinlerin olması, İngilizce ve Türkçe başlıkların bulunma zorunluluğu, makalelerde anahtar sözcüklerinin verilmesi gereği, tıp dergi yayıncılığına en azından "standartlara uyma" kaygısını getiren bir çığır açmıştır.

24 Bugün Tıp Veri Tabanı

25 Bugün Tıp Veri Tabanı

26 Bugün Tıp Veri Tabanı Süreli Yayınların Türk Tıp Dizinine Kabul Edilme Koşulları Dergiler yıl içinde düzenli aralıklarla yayımlanmalı, derginin her sayısından 2 adet, yayınlanması gereken tarihten itibaren en geç 3 ay içerisinde "TÜBİTAK- ULAKBİM Ulusal Veri Tabanları Ofisi YÖK Binası B-5 Blok Bilkent-ANKARA" adresine ulaştırılmalıdır. Ayrıca derginin her sayısına ait elektronik kopyalar pdf dosyası halinde, zamanında ve düzenli olarak Online Dergi İzleme Sistemi (ODİS)'ne yüklenmelidir. Gecikmeler dergi/yayınevi sorumluluğundadır

27 Bugün Tıp Veri Tabanı * Dergi künyesinde dergilerin tam adı, kısaltılmış adı, açık adresi, editörün ve kurumsal olarak derginin e-posta dahil, güncel adresleri belirtilmelidir. Kapakta ve/veya iç kapak sayfasında derginin yayın aralığı ve yayınlanması gereken tarih(yıl ve ay olarak) belirtilmelidir. * Dergiler bir yılda en az 3 sayı basılmalı, birleşik sayı basılmamalıdır. Özel sayı ya da ek sayı niteliğindeki dergiler değerlendirilmeyecektir. Eklere sayı ve devam eden sayfa numaraları verilmemelidir. * Bir yıl içindeki toplam bilimsel araştırma yazısı 12'den az olmamalı ve toplam bilimsel yazı sayısının (araştırma, olgu sunumu, derleme) en az %50'sini oluşturmalıdır. * Dergilerde danışman (hakem) değerlendirme sistemi bulunmalıdır. Danışman sayısı her bilimsel yazı için en az iki olmalıdır. Danışman değerlendirme raporları, Türk Tıp Dizini Komitesi'nin incelemesine olanak verebilecek şekilde yayın tarihinden sonra en az beş yıl süreyle saklanmalı ve istenildiğinde birer kopyaları Türk Tıp Dizini Komitesi'ne ulaştırılmalıdır.

28 Dergi - makale * Bilimsel yazılarda; Türkçe ve İngilizce başlık, yapılandırılmış öz ve yeterli sayıda "Index Medicus: Medical Subject Headings" standartlarına uygun anahtar sözcük bulunmalıdır. Basılı kopyalarında Türkçe öz bulunmayan dergilerin, web sayfalarında veya ULAKBİM'e iletilen elektronik kopyalarında Türkçe öz bulundurmaları durumunda değerlendirmeye alınacaktır. * Bilimsel yazıların ilk sayfasında, yazıların gönderim/kabul tarihleri belirtilmeli, yazarların kurumları ve iletişim kurulacak yazarın adres bilgilerine yer verilmelidir. * Kaynakların doğruluğu, ulaşılabilirliği ve uluslararası kaynak yazım şekline uygunluğuna özen gösterilmelidir. * Dergiler elektronik ortamda da tam metin olarak bulunmalıdır. Basılı olarak yayınlanan dergiler her yayın yılı sonunda yıllık konu ve yazar dizinlerini yayınlamalıdır. Sadece elektronik olarak yayınlanan dergilerde bu koşul aranmaz, ancak bu dergilerde arama motoru bulunmalıdır.

29 Dergi - makale * Kültür Bakanlığı'ndan ISSN (Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası) alınmalıdır. ISSN derginin dış kapak sağ üst köşesinde ve künye sayfasında yer almalıdır. Elektronik ortamda da yayımlanıyor ise e-issn de yer almalıdır. * Etik kurul kararı gerektiren klinik ve deneysel hayvan çalışmaları için ayrı ayrı etik kurul onayı alınmış olmalı ve belgelendirilmelidir. Ulusal ve uluslararası geçerli etik kurallara uyulmalıdır. Dergilerin yazım kuralları içerisinde araştırma ve yayın etiğine uyum gerekliliği açık olarak belirtilmelidir. * Dergide yayınlanan bilimsel yazılar, türlerine göre sınıflandırılarak (araştırma, olgu sunumu, derleme) içindekiler bölümünde ve bilimsel yazının ilk sayfasında belirtilmelidir. Araştırma, olgu sunumu, derleme, kaynak içeren editöre mektup, kısa rapor, teknik rapor gibi bilimsel içerikli yazılar dışındakiler dizinlenmemektedir. Bu nedenle sayfa numarası verilmemelidir. * Bilimsel yazıların bütünlüğünü bozmamak açısından, reklam ve benzeri tanıtılar bilimsel yazı içinde yer almamalı ve bunlara sayfa numarası verilmemelidir. * Süreli yayınlara gönderilecek bilimsel yazılarda Dünya Tıp Dergileri Editörler Kurulu'nun (ICMJE Türkçe Çevirisi)( "Biyomedikal dergilere gönderilecek yazılarda aranan ortak kurallarının güncel sürümü dikkate alınmalıdır.

30 Dergi - makale 1996 yılı 44 dergi 805 makale 1997 yılı 41 dergi yılı 73 dergi yılı 67 dergi yılı 84 dergi yılı 90 dergi yılı 92 dergi yılı 100 dergi yılı 97 dergi yılı 98 dergi 4427

31 Dergi - makale 2006 yılı 97 dergi 4184 makale 2007 yılı 97 dergi yılı 99 dergi yılı 108 dergi yılı 105 dergi yılı 110 dergi yılı 108 dergi * yılı dergi

32 Tüm yıllar Toplam dergi sayısı : 192 başlık (isim değiştiren- ISSN değişikliği olan dergilerin her iki adı mevcut)

33 Hedef : Dergilerin fiziksel standartlar yönünden başarısını, makalelerin nitelikleri açısından da yakalayabilmek, Tüm dergilerin tam metinlerine ulaşımı elektronik ortamda sağlayabilmek, Sağlık bilimleri ile ilgili terminolojik birliğin sağlanmasına daha fazla katkıda bulunmak,

34 Sağlık bilgi alanlarında uluslararası düzeyde erişilebilen Türkçe kaynakların sayılarını arttırarak, küçülen Dünyada Türkiye'nin bilgi düzeyinin tanıtılma ve yaygınlaştırılmasına önemli katkı sağlamak, Türk Tıp Dizini'ne giren dergilerin Science Citation Index (SCI)'deki atıf sayılarının arttırılmasına çalışmak, Türkiye'deki e-dergi yayıncılığını özendirmek,

35 Daha kısa sürede erişimi sağlayacak teknolojileri Türkiye'ye getirerek hem bu konudaki verimliliği arttırmak, hem de ulusal ölçekte artmasına katkıda bulunmak, Editörlere ve kullanıcılara yönelik tanıtım ve eğitim toplantıları düzenlemek suretiyle Dizin'in daha etkin kullanımını sağlayarak, bir taraftan da onu daha fazla kurumsallaştırmak, Yayın etiğine doğrudan veya dolaylı yaptırım yollarıyla katkıda bulunmak,

36 ULAKBİM veri tabanları için geliştirilen uluslararası düzeydeki standartların da yardımıyla, veri tabanı işletmeciliğinde öncülük ve danışmanlık yapmak, Çoğunlukla internet aracılığı ile, ulusal ve uluslararası platformda bilgilerin paylaşımını arttırmak, Türk tıbbının bilgi birikiminin uluslararası kullanılabilirliğini yaygınlaştırmak, Türk tıp araştırmalarını dünyaya daha etkin bir biçimde duyurmak ve dünya tıp enformasyon sistemine tam bir entegrasyon sağlamak.

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48 O Öğretmenlere, Öğretmenlerimize Başöğretmenimize... Saygıyla Türk Tıp Dizini Komitesi...