Muhasebat Genel Müdürlü ü Eski Daire Ba kan (Muhasebat Ba kontrolörü) H.Bayram ÇOLAK ile Devlet Muhasebe Uzman Ömer DA taraf ndan kaleme al nan Mahalli dareler Muhasebesi kitab, uygulay lara yard mc olunmas anlam nda çok detay örneklere yer vererek haz rlanm r. Kitapta konular anlat lmaya çal rken okuyucunun genel muhasebe bilgisinin çok az oldu u varsay larak, sorular n cevaplar nda olabildi ince fazla aç klamaya gidilmi, konunun daha iyi anla labilmesi için ayn hesapla ilgili olarak olabildi ince çok say da farkl örne e yer verilmi tir. Sorular n cevaplar ile ilgili aç klamalar ya o konuyla ilgili mevzuat dayanak gösterilerek ya da devlet muhasebesi mant ile yap lmaya çal lm r. Hesaplar anlat rken ilgili hesab ilgilendiren mali lemler, kopuk kopuk anlat lmak yerine, ba tan sona bir bütün olarak ele al nm ve bu ekilde ilgili hesab n daha iyi kavranmas amaçlanm r. Klasik muhasebe kitaplar nda (genel muhasebe, maliyet muhasebesi vb di er muhasebe kitaplar ) pek fazla aç klamalara yer verilmedi inden kitaplardaki baz bölümleri anlamak için konuyu bilen birilerine dan ma ihtiyac duyulmaktad r. Bu kitapta ise gerekli görülen yerlerde aç klamalara yer verildi inden konunun anla lmas için birilerine dan maya da gerek duyulmayaca dü ünülmektedir. Kitab n bu anlamda alan nda önemli bir kaynak eser olaca dü ünülmektedir. Kitapta hangi konular n yer ald ve kitapta yer alan hesaplar n, nas l i lendi ini göstermek amac yla içindekiler bölümü ile 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab a da verilmi tir. Kitab n temin edilebilece i yerler: 1- Güncel Mevzuat Ara rma ve E itim Derne i http://www.guncelmevzuat.com.tr/ 1042. Cadde 1326. Sokak No: 10 / 8 Öveçler / ANKARA 0312 472 93 46 2- Seçkin Yay nc k http://www.seckin.com.tr/urun.aspx?productid=13224
H. Bayram ÇOLAK 28.06.1969 tarihinde Malatya da do du. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi bölümünü 1990 y l nda bitirdikten sonra ayn yl Stajyer Muhasebat Kontrolörü olarak göreve ba lad.1994 y l nda yeterli ini alarak Muhasebat Kontrolörü olarak atand. 1996-97 döneminde Maliye Bakanl dari ve Mali ler Daire Ba kanl nda Ba kan Yard mc s olarak görev yapt. 2001-2003 döneminde Amerika da Illinois Üniversitesinde Finans dal nda master yapt. ubat 2004 ten Ekim- 2008 e kadar Maliye Bakanl -Muhasebat Genel Müdürlü ünde Daire Ba kan olarak görev yapt. Ekim 2008 den itibaren de Türk Telekom Genel Müdürlü ünde ç Denetim Ba kan Yard mc s olarak görev yapmaya ba lad. Evli ve iki çocuk babas olan H.Bayram ÇOLAK n bugüne kadar yaymlanm çok say da kitap ve makalesi bulunmaktad r. Ömer DA 1978 ylnda Mardin ilinin Kzltepe ilçesinde do du. 2001 y l nda Dokuz Eylül Üniversitesi Maliye Bölümünden mezun oldu. Serbest Muhasebecilik ve Mali Mü avirlik yeterlilik s nav n geçerek Serbest Muhasebeci Mali Mü avir olma hakkn kazand. Memuriyete 2002 y l nda Mardin Defterdarl -Ömerli Malmüdürlü ü nde veznedar olarak ba - lad, 2005 ylnda ise Maliye Bakanl n n açt snav kazanarak Devlet Muhasebe Uzman Yard mc s olarak Muhasebat Genel Müdürlü ü nde çal maya devam etti. 2008 ylnda yeterlili ini alarak Devlet Muhasebe Uzman olarak atand. Evli ve bir çocuk babas olan yazar n bugüne kadar devlet muhasebesi alan nda yay mlanm çok say da makalesi bulunmaktad r.
6 Ç NDEK LER I. BÖLÜM DEVLET MUHASEBES KAVRAMI VE TAR H GEL M...13 1. DEVLET MUHASEBES KAVRAMI VE TEOR K YAPISI...13 1.1. Devlet Muhasebesi Kavram...13 1.1.1. Devlet Muhasebesinin Amac ve Kapsam...13 1.1.2. Devlet Muhasebe Sistemlerinin Dayana n Olu turan Görü ler...13 1.1.3. Devlet Muhasebesini Di er Muhasebe Sistemlerinden Ay ran Yönler...15 1.2. Devlet Muhasebesinde Uluslararas Hesap Sistemleri...15 1.2.1. SNA 93...15 1.2.2. ESA 95...15 1.2.3. GFSM 2001...16 1.3. Devlet Muhasebesi Anlay ndan Kamu Sektörü Muhasebesine Geçi...17 2. TÜRK YE DE CUMHUR YET SONRASI DEVLET MUHASEBES N N TAR H GEL M...19 2.1. 1923-1945 Dönemi Devlet Muhasebesi...19 2.2. 1945-1980 Dönemi Devlet Muhasebesi...20 2.3. 1980- Sonras Devlet Muhasebesi...21 II. BÖLÜM DEVLET MUHASEBES NDEK LKELER, KAVRAMLAR, STANDARTLAR VE YEVM YE S STEM...25 1. DEVLET MUHASEBES NDEK TEMEL KAVRAMLAR...25 2. DEVLET MUHASEBES N N TEMEL LKELER...26 2.1. Faaliyet Sonuçlar Tablosu lkeleri...26 2.2. Bütçe Uygulama Sonuçlar Tablosu lkeleri...26 2.3. Bilanço lkeleri...26 2.4. Varl klara li kin lkeler...27 2.5. Yabanc Kaynaklara li kin lkeler...28 2.6. Öz Kaynaklara li kin lkeler...29 2.7. Naz m Hesaplara li kin lkeler...29 3. GENEL YÖNET M MUHASEBE STANDARTLARI, KURALLARI VE UYGULANMASI...30 3.1. Genel Yönetim Muhasebe Standartlar n n Olu turulmas...30 3.2. Muhasebe lemi...30 3.3. lemlerin Belgeye Dayanmas ve Belge Düzeni...30 3.4. Kay t Zaman, Kamu Gelir ve Giderleri le Bütçe Gelir ve Giderlerinin Y l...31 3.5. Çift Tarafl Kay t Sistemi...31 3.6. Kay t Düzeni ve Kay t Düzeltmesi...31 3.7. Yabanc Para Cinsinden Yap lan lemler ve Kur De i iklikleri...31 3.8. ç mkânlarla Üretilen Maddi Duran Varl klar...32 3.9. Yat r m Amaçl Varl k Edinimleri...32 3.10. Mali Varl klar ve S n fland r lmas...32 3.11. Mali Olmayan Varl klar ve Snfland r lmas...32 3.12. Maddi Duran Varl klar n Kay t De erleri...32 3.13. Maddi Duran Varl klar çin Yap lan De er Art r c Harcamalar...33 3.14. Maddi Olmayan Duran Varl klar ve Kay t De erleri...33 3.15. Amortisman ve Tükenme Pay Uygulamas...34 3.16. Yeniden De erleme Uygulamas...34 3.17. Amortismana Tabi Varl klar n Kullan m Sürelerinin De i mesi...35 3.18. Ödenemeyen Giderler ve Emanet Hesaplar...35 3.19. De er ve Miktar De i imleri...35 3.20. Mübadele lemlerinden Sa lanan Gelirler...36
Ç NDEK LER 7 3.21. Borçlanma ve Borçlanma Maliyetleri...36 3.22. Faiz Giderleri ve Faiz Gelirleri...36 3.23. Sübvansiyonlar ve Transferler...36 3.24. Sosyal Yard mlar...37 3.25. Gayri Safilik lkesi...37 3.26. Taahhütler le Garantilerin Kayd ve De erlemesi...37 3.27. artl Ba ve Yardmlar...37 3.28. Di er dare, Kurum ve Kurulu lara Verilecek Paylar...37 3.29. Bütçe Ödenek lemleri...38 3.30. Kesin Hesap...38 3.31. Hesap Verme Sorumlulu u...38 4. YEVM YE S STEM VE DEFTER KAYITLARI...38 4.1. Yevmiye Sistemi, Muhasebele tirme Belgeleri ve Aç l Kay tlar...38 4.2. Kullan lacak Defterler ve Kay t Düzeni...39 4.3. Tutulacak Di er Defterler...39 5. HESAP PLANI...41 5.1. Genel Yönetim Hesap Plan n n Yap s...41 5.2. Mahalli dareler Hesap Plan n n Yap s...42 III. BÖLÜM MAHALL DARELERDE HESAPLARIN LEY...47 1. DÖNEN VARLIKLAR...47 10- HAZIR DE ERLER...47 100- KASA HESABI...48 101- ALINAN ÇEKLER HESABI...60 102- BANKA HESABI...67 103- VER LEN ÇEKLER VE GÖNDERME EM RLER HESABI (-)...72 104- PROJE ÖZEL HESABI...76 105- DÖV Z HESABI...80 106- DÖV Z GÖNDERME EM RLER HESABI (-)...86 108- D ER HAZIR DE ERLER HESABI...89 109- BANKA KRED KARTLARINDAN ALACAKLAR HESABI...91 11- MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR...94 117- MENKUL VARLIKLAR HESABI...95 118- D ER MENKUL KIYMETLER VE VARLIKLAR HESABI...101 12 FAAL YET ALACAKLARI...105 120- GEL RLERDEN ALACAKLAR HESABI...105 121- GEL RLERDEN TAK PL ALACAKLAR HESABI...115 122- GEL RLERDEN TEC LL VE TEH RL ALACAKLAR HESABI...119 126- VER LEN DEPOZ TO VE TEM NATLAR HESABI...122 13 KURUM ALACAKLARI...124 132- KURUMCA VER LEN BORÇLARDAN ALACAKLAR HESABI...124 137- TAK PTEK KURUM ALACAKLARI HESABI...128 14 D ER ALACAKLAR...130 140- K LERDEN ALACAKLAR HESABI...130 15 STOKLAR...150 150- LK MADDE VE MALZEME HESABI...151 153- T CAR MALLAR HESABI...157 157- D ER STOKLAR HESABI...159
8 Ç NDEK LER 16 ÖN ÖDEMELER...161 160- AVANS VE KRED LER HESABI...162 161- PERSONEL AVANSLARI HESABI...171 162- BÜTÇE DI I AVANS VE KRED LER HESABI...183 164- AKRED T FLER HESABI...190 165- MAHSUP DÖNEM NE AKTARILAN AVANS VE KRED LER HESABI...195 166- PROJE ÖZEL HESABINDAN VER LEN AVANS VE AKRED T FLER HESABI...200 167- DO RUDAN DI PROJE KRED KULLANIMLARI AVANS VE AKRED T FLER HESABI...203 18 GELECEK AYLARA A T G DERLER...205 180- GELECEK AYLARA A T G DERLER HESABI...207 19 D ER DÖNEN VARLIKLAR...209 190- DEVREDEN KATMA DE ER VERG S HESABI...209 191- ND R LECEK KATMA DE ER VERG S HESABI...212 197- SAYIM NOKSANLARI HESABI...217 2. DURAN VARLIKLAR...223 21 MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR...223 217- MENKUL VARLIKLAR HESABI...223 218- D ER MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR HESABI...227 22 FAAL YET ALACAKLARI...229 220- GEL RLERDEN ALACAKLAR HESABI...229 222- GEL RLERDEN TEC LL VE TEH RL ALACAKLAR HESABI...232 23 KURUM ALACAKLARI...234 232- KURUMCA VER LEN BORÇLARDAN ALACAKLAR HESABI...234 24 MAL DURAN VARLIKLAR...236 240- MAL KURULU LARA YATIRILAN SERMAYELER HESABI...236 241- MAL VE H ZMET ÜRETEN KURULU LARA YATIRILAN SERMAYELER HESABI...241 25 MADD DURAN VARLIKLAR...245 250- ARAZ VE ARSALAR HESABI...249 251- YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLER HESABI...252 252- B NALAR HESABI...257 253- TES S, MAK NE VE C HAZLAR HESABI...266 254- TA ITLAR HESABI...271 255- DEM RBA LAR HESABI...277 256- D ER MADD DURAN VARLIKLAR HESABI...282 257- B R KM AMORT SMANLAR HESABI (-)...285 Genel Yönetim Kapsam ndaki Kamu darelerinde Amortisman Uygulamas...289 258- YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI...297 259- YATIRIM AVANSLARI HESABI...306 26 MADD OLMAYAN DURAN VARLIKLAR...310 260- HAKLAR HESABI...311 264- ÖZEL MAL YETLER HESABI...314 268- B R KM AMORT SMANLAR HESABI (-)...316 28 GELECEK YILLARA AT GDERLER...318 280 GELECEK YILLARA AT GDERLER HESABI...318 29 D ER DURAN VARLIKLAR...320 294- ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADD DURAN VARLIKLAR HESABI...320 297- D ER ÇE TL DURAN VARLIKLAR HESABI...324 299- B R KM AMORT SMANLAR HESABI...325 3. KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR...326
Ç NDEK LER 9 30 KISA VADEL Ç MAL BORÇLAR...327 300- BANKA KRED LER HESABI...328 303- KAMU DARELER NE MAL BORÇLAR HESABI...332 304- CAR YILDA ÖDENECEK TAHV LLER HESABI...334 309- KISA VADEL D ER Ç MAL BORÇLAR HESABI...342 31 KISA VADEL DI MAL BORÇLAR...344 310- CAR YILDA ÖDENECEK DI BORÇLAR HESABI...344 32 FAAL YET BORÇLARI...349 320- BÜTÇE EMANETLER HESABI...349 322- BÜTÇELE T R LECEK BORÇLAR HESABI...355 33 EMANET YABANCI KAYNAKLAR...357 330- ALINAN DEPOZ TO VE TEMNATLAR HESABI...357 333- EMANETLER HESABI...364 34 ALINAN AVANSLAR...369 340- ALINAN S PAR AVANSLARI HESABI...369 349- ALINAN D ER AVANSLAR HESABI...371 36 ÖDENECEK D ER YÜKÜMLÜLÜKLER...372 360- ÖDENECEK VERG VE FONLAR HESABI...372 361- ÖDENECEK SOSYAL GÜVENL K KES NT LER HESABI...377 362- FONLAR VEYA D ER KAMU DARELER ADINA YAPILAN TAHS LÂT HESABI...383 363- KAMU DARELER PAYLARI HESABI...385 368- VADES GEÇM ERTELENM VEYA TAKS TLEND R LM VERG VE D ER YÜKÜMLÜLÜKLER HESABI...390 37 BORÇ VE G DER KAR ILIKLARI...392 372- KIDEM TAZM NATI KAR ILI I HESABI...392 379- D ER BORÇ VE G DER KAR ILIKLARI HESABI...394 38 GELECEK AYLARA A T GEL RLER VE G DER TAHAKKUKLARI...396 380- GELECEK AYLARA A T GEL RLER HESABI...396 381-GDER TAHAKKUKLARI HESABI...398 39 D ER KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR...401 391- HESAPLANAN KATMA DE ER VERG S HESABI...401 397- SAYIM FAZLALARI HESABI...406 399-D ER ÇE TL KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR HESABI...409 4. UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR...410 40 UZUN VADEL Ç MAL BORÇLAR...410 400- BANKA KRED LER HESABI...412 403- KAMU DARELER NE MAL BORÇLAR HESABI...417 404- TAHV LLER HESABI...422 409- UZUN VADEL D ER Ç MAL BORÇLAR HESABI...426 41 UZUN VADEL DI MAL BORÇLAR...428 410- DI MAL BORÇLAR HESABI...428 43 D ER BORÇLAR...433 430- ALINAN DEPOZ TO VE TEM NATLAR HESABI...433 438- KAMUYA OLAN ERTELENM VEYA TAKS TLEND R LM BORÇLAR HESABI...436 44 ALINAN AVANSLAR...438 440- ALINAN S PAR AVANSLARI HESABI...438 449- ALINAN D ER AVANSLAR HESABI...440 47 BORÇ VE GDER KAR ILIKLARI...441 472- KIDEM TAZM NATI KAR ILI I HESABI...441 479- D ER BORÇ VE G DER KAR ILIKLARI HESABI...443
10 Ç NDEK LER 48 GELECEK YILLARA A T GEL RLER VE G DER TAHAKKUKLARI...445 480- GELECEK YILLARA A T GEL RLER HESABI...445 481- G DER TAHAKKUKLARI HESABI...448 49 D ER UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR...450 499- D ER UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR HESABI...450 5. ÖZ KAYNAKLAR...451 50 NET DE ER...451 500- NET DE ER/SERMAYE HESABI...451 51 DE ER HAREKETLER...455 511- MUHASEBE B R MLER ARASI LEMLER HESABI...455 519- DE ER HAREKETLER SONUÇ HESABI...459 52 YEN DEN DE ERLEME FARKLARI...462 522- YEN DEN DE ERLEME FARKLARI HESABI...462 DÖNEM SONU HESAPLARININ LEY...467 57 GEÇM YILLAR OLUMLU FAAL YET SONUÇLARI...470 570- GEÇM YILLAR OLUMLU FAAL YET SONUÇLARI HESABI...470 58 GEÇM YILLAR OLUMSUZ FAAL YET SONUÇLARI...472 580- GEÇM YILLAR OLUMSUZ FAAL YET SONUÇLARI HESABI (-)...472 59 DÖNEM FAAL YET SONUÇLARI...474 590- DÖNEM OLUMLU FAAL YET SONUCU HESABI...474 591- DÖNEM OLUMSUZ FAAL YET SONUCU HESABI (-)...475 6. FAAL YET HESAPLARI...476 60 GEL R HESAPLARI...476 600- GEL RLER HESABI...476 63 GDER HESAPLARI...487 630- G DERLER HESABI...487 69 FAAL YET SONUÇLARI...495 690- FAAL YET SONUÇLARI HESABI...495 8. BÜTÇE HESAPLARI...497 80 BÜTÇE GELR HESAPLARI...497 800- BÜTÇE GEL RLER HESABI...498 805- GEL R YANSITMA HESABI...505 81 BÜTÇE GEL RLER NDEN RET VE ADE HESAPLARI...506 810- BÜTÇE GEL RLER NDEN RET VE ADELER HESABI...506 83 BÜTÇE G DER HESAPLARI...511 830- BÜTÇE G DERLER HESABI...512 834- GEÇEN YIL BÜTÇE MAHSUPLARI HESABI...522 835- G DER YANSITMA HESABI...524 89 BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI...525 895- BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI HESABI...525 BÜTÇE HESAPLARININ LEY MANTI I...527 9. NAZIM HESAPLAR...541 90 ÖDENEK HESAPLARI...541 l Özel darelerinde Kullan lacak Ödenek Hesaplar...545 900- GÖNDER LECEK BÜTÇE ÖDENEKLER HESABI...545 901- BÜTÇE ÖDENEKLER HESABI...545 902- BÜTÇE ÖDENEK HAREKETLER HESABI...545 903- KULLANILACAK ÖDENEKLER HESABI...546
Ç NDEK LER 11 904- ÖDENEKLER HESABI...546 905- ÖDENEKL G DERLER HESABI...546 906- MAHSUP DÖNEM NE AKTARILAN KULLANILACAK ÖDENEKLER HESABI...546 907- MAHSUP DÖNEM NE AKTARILAN ÖDENEKLER HESABI...546 Belediye, Ba l dare ve Birliklerde Kullan lacak Ödenek Hesaplar...554 900- GÖNDER LECEK BÜTÇE ÖDENEKLER HESABI...554 901- BÜTÇE ÖDENEKLER HESABI...554 905- ÖDENEKL GDERLER HESABI...554 906- MAHSUP DÖNEM NE AKTARILAN KULLANILACAK ÖDENEKLER HESABI...554 907- MAHSUP DÖNEM NE AKTARILAN ÖDENEKLER HESABI...555 91 NAK T DI I TEM NAT VE K LERE A T MENKUL KIYMET HESAPLARI...560 910- TEM NAT MEKTUPLARI HESABI...560 911- TEM NAT MEKTUPLARI EMANETLER HESABI...567 912- K LERE A T MENKUL KIYMETLER HESABI...568 913- K LERE A T MENKUL KIYMET EMANETLER HESABI...575 92 TAAHHÜT HESAPLARI...576 920- G DER TAAHHÜTLER HESABI...577 921- G DER TAAHHÜTLER KAR ILI I HESABI...580 IV. BÖLÜM DÖNEM SONU LEMLER, DÖNEM BA I LEMLER VE YÖNET M DÖNEM...581 1. DÖNEM SONU LEMLER...581 2. DÖNEM BA I LEMLER...595 3. YÖNET M DÖNEM...595 V. BÖLÜM MAL RAPORLAMA...597 1. MAL RAPORLAMA...597 2. RAPORLAMA B R M...597 3. M ZAN CETVEL VE DÜZENLENECEK TEMEL MAL TABLOLAR...597 4. RAPORLAMA SÜRELER...602 5. MAL TABLOLARIN LG L KURUMLARA GÖNDER LMES...602 VI. BÖLÜM ÇÖZÜMLÜ MONOGRAF LER...603 Monografi-1...603 Monografi-2...631 VII. BÖLÜM EKLER:...659 Ek-1 Ba ve Yardmlar le lgili Aç klama...659 Ek-2 Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeli i Genel Tebli i (Say :1)...661 Ek-3 KDV Mükellefiyeti le lgili Maliye Bakanl Görü ü...675 KAYNAKÇA...676
136 MAHALL DARELERDE HESAPLARIN LEY - tarihindeki T.C. Merkez Bankas efektif sat kuru üzerinden Türk Liras olarak; sözle melerinde böyle bir hüküm yok ise alaca n vade veya fiili ödeme tarihindeki T.C. Merkez Bankas efektif sat kuru üzerinden Türk Liras olarak tahsil edilir. 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab nda, uygulay c lar taraf ndan en çok kar t r lan konular n ba nda, bu hesapta kay tl tutarlardan yap lan tahsilâtlar n bütçeye gelir kaydedilip kaydedilmeyece idir. A a da verilen örneklerde, bu hesapta kay tl tutarlar n neden bütçeye gelir kaydedilece i; ayet bütçeye gelir kaydedilmeyecekse neden bütçeye gelir kaydedilmeyece i ayr ca aç klanmaya çal lm t r. Bütçe gelirleri aç s ndan 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab n n ayr bir önemi bulunmaktad r. Bu hesaba al nan tutarlardan baz lar tahsil edildi inde bütçeye gelir olarak kaydedilmekte, baz lar ise bütçeye gelir olarak kaydedilmemektedir. 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab, kamu zarar ndan 31 do an alacaklar ile ki ilerden tahsil edilmesi gereken di er alacaklar için kullan lmaktad r. Kamu zarar ndan kaynaklan p 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab na al nan tutarlar tahsil edildi inde bütçeye gelir kaydedilmekte, kamu zarar meydana getirmemekle birlikte ki ilerden tahsil edilmesi gereken tutarlar ise tahsil edildi inde bütçeye gelir kaydedilmemektedir. 32 Ancak, gerek kamu zarar ndan dolay olsun gerekse kamu zarar d ndaki sebeplerden dolay olsun bu hesaba al nan tutarlar için hesaplanan faizlerden tahsil edilenler her halükarda bütçeye gelir olarak kaydedilecektir. Mahalli dareler Detayl Hesap Plan nda, 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab n n yard mc hesaplar itibar yla görünümü a a daki gibidir: 140 K LERDEN ALACAKLAR HESABI 140 01 Tahsilinde Bütçeye Gelir Kaydedilecek Olan Alacaklar 140 01 01 Alaca n Asl 140 01 02 Alaca n Faizi 140 02 Di er Alacaklar 140 02 01 Alaca n Asl 140 02 02 Alaca n Faizi 31 5018 say l Kanunda kamu zarar ; eklinde tan mlanm t r. Kamu zarar n n belirlenmesinde; a), mal veya hizmet kar l olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yap lmas, b) Mal al nmadan, i veya hizmet yapt r lmadan ödeme yap lmas, c) Transfer niteli indeki giderlerde, fazla veya yersiz ödemede bulunulmas, d), mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek yatla al nmas veya yapt r lmas, e) dare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil i lemlerinin mevzuata uygun bir ekilde yap lmamas f) Mevzuat nda öngörülmedi i halde ödeme yap lmas, Esas al n r. Kontrol, denetim, inceleme, kesin hükme ba lama veya yarg lama sonucunda tespit edilen kamu zarar, zarar n olu tu u tarihten itibaren ilgili mevzuat na göre hesaplanacak faiziyle birlikte ilgililerden tahsil edilir. 32 Ömer DA ;, Güncel Mevzuat Dergisi Say : 33-34 (Eylül-Ekim 2008)
14 Di er Alacaklar 137 Hesap plan n n yap s ndan da görülece i üzere, 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab iki ana yard mc hesaba ayr lm t r. Bunlardan birincisi Tahsilinde Bütçeye Gelir Kaydedilecek Olan Alacaklar d r. Bu ana yard mc hesab n gerek alt yard mc hesab gerekse alt yard mc hesab na kaydedilen tutarlar, tahsil edildiklerinde bütçeye gelir olarak kaydedilecektir. kinci ana yard mc hesap ise Di er Alacaklar d r. Bu ana yard mc hesab n alt yard mc hesab na kaydedilen tutarlardan tahsil edilenler bütçeye gelir olarak kaydedilmeyecektir. Faizi alt yard mc hesab na kaydedilen tutarlardan tahsil edilenler ise bütçeye gelir olarak kaydedilecektir. Dolay s yla 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab n n 140.02.01 yard mc hesab na kaydedilip tahsil edilenler bütçeye gelir olarak kaydedilmeyecek, bunun d ndaki yard mc hesaba kaydedilen tutarlardan tahsil edilenler ise bütçeye gelir olarak kaydedilecektir. A a da verilen örneklerde, 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab na al nan tutarlar için parantez içerisinde hangi yard mc hesaba kaydedildi i aç klamas yap lacakt r. Çünkü uygulamada bu hesaba al nacak olan tutarlar n hangi yard mc hesaba kaydedilece i en çok kar t r lan konular ba nda yer almaktad r. HESABIN LEY NE L K N ÖRNEKLER 1. Ceylanp nar Belediyesi veznesinde yap lan say mda 100 TL noksanl k tespit edilmi tir. Daha sonra yap lan say mda noksanl n, veznedar n paray zimmetine geçirmesinden kaynakland tespit edilmi tir. Bu tutar 5 TL faizi ile birlikte veznedardan tahsil edilmi tir. Noksanl n tespit edilmesinin kayd : 197-Say m Noksanlar Hesab 100 100-Kasa Hesab 100 Noksanl n veznedar ad na hesaba al nmas n n kayd : 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.01) 100 197-Say m Noksanlar Hesab 100 Noksan tutar için gecikme faizi hesaplanmas n n kayd : 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.02) 5 600-Gelirler Hesab 5
138 MAHALL DARELERDE HESAPLARIN LEY - Noksanl k ile birlikte faizinin de tahsil edilmesinin kayd : 100-Kasa Hesab 105 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.01) 100 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.02) 5 805-Gelir Yans tma Hesab 5 800-Bütçe Gelirleri Hesab 5 Yukar daki muhasebe kayd nda; noksanl ktan dolay 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab na al nan tutar n (anapara) tahsil edilmesinde bütçeye gelir kayd yap lmam t r. 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab na al nan tutar bütçeden yap lan yersiz veya fazla ödeme ile ilgili olmad ndan, noksanl n tespitinde bütçeye gider kaydedilmeyen tutar, tahsilinde de bütçeye gelir olarak kaydedilmemi tir. Ancak hesaplanan faiz bütçeye gelir kaydedilmi tir. 2. Çaycuma Belediyesi ambar nda yap lan say mda 5 top fotokopi kâ d n n eksik oldu u tespit edilmi tir. Yap lan ara t rmalar neticesinde fotokopi kâ tlar n n ambar memuru taraf ndan evine götürüldü ü anla lm olup bu tutar n ambar memurundan tahsil edilmesine karar verilmi tir. 1 top fotokopi kâ d n n kay tl de eri 10 TL, rayiç bedeli ise 8 TL dir. Hesap edilen tutar ambar memuru taraf ndan belediye veznesine yat r lm t r (Faiz ihmal edilmi tir). Noksanl n tespit edilmesinin kayd : 197-Say m Noksanlar Hesab 50 150- lk Madde ve Malzeme Hesab 50 Noksanl n (rayiç bedel üzerinden) veznedar ad na hesaba al nmas n n kayd : 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.01.01) 40 630-Giderler Hesab 10 197-Say m Noksanlar Hesab 50 830-Bütçe Giderleri Hesab 10 835-Gider Yans tma Hesab 10 Yukar daki muhasebe kayd nda 630-Giderler Hesab na yaz lan tutar bütçeye gider olarak kaydedilmeyecektir. Çünkü fotokopi kâ tlar sat n al nd klar nda zaten bütçeye gider kayd yap lm t. Dolay s yla bir daha bütçeye gider kaydetmek, bütçe giderlerinde mükerrerli e yol açacakt r. Söz konusu tutar n veznedardan tahsil edilmesinin kayd : 100-Kasa Hesab 40 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.01.01) 40 805-Gelir Yans tma Hesab 40 800-Bütçe Gelirleri Hesab 40
14 Di er Alacaklar 139 Bir önceki örnekte de say m noksan oldu u halde tahsil edilen anapara tutar bütçeye gelir kaydedilmemi ti. Bu örnekte ise tahsil edilen tutar bütçeye gelir kaydedilmi tir. Bunun nedeni ayn kâ tlar n ambara giri inin yap labilmesi için kâ tlar n sat n al nmas, sat n al nma s ras nda ödenen tutar n da bütçeye gider kayd yla yap lacak olmas ndan kaynaklanmaktad r. Bir taraftan tahsil edilen tutar bütçeye gelir, sat n alma s ras nda da ödenen tutar bütçeye gider kaydedilecektir. Bu ekilde bütçe denkli i sa lanacakt r. 100-Kasa Hesab ile 105-Döviz Hesab nda meydana gelen noksanl klardan dolay tahsil edilen tutarlar bütçeye gelir kaydedilmemekte, bunun d nda dönen varl klarda meydana gelen noksanl klardan dolay tahsil edilen tutarlar ise bütçeye gelir kaydedilmektedir. 3. Banaz Belediyesi memurlar ndan A ya Haziran-2009 mesaisi, çal ma saatinin yanl toplanmas ndan dolay 150 TL yerine 250 TL olarak ödenmi tir. Yanl l k bir gün sonra fark edilmi olup bu tutar memur taraf ndan belediye veznesine yat r lm t r. Fazla ödemenin kay tlara al nmas : 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.01.01) 100 600-Gelirler Hesab 100 Fazla ödenen ve hesaba al nan tutar n tahsil edilmesinin kayd : 100-Kasa Hesab 100 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.01.01) 100 805-Gelir Yans tma Hesab 100 800-Bütçe Gelirleri Hesab 100 Yukar daki muhasebe kayd nda, tahsil edilen tutar bütçeye gelir kaydedilmi tir. Çünkü personele 150 TL ödenmesi gerekirken 250 TL ödenerek bütçeye fazladan 100 TL gider kaydedilmi tir. Dolay s yla bütçeye gider kayd yla fazla ödenen tutar n tahsilinde bu tutar n bütçeye gelir kaydedilmesi gerekmektedir. 4. Ç narc k Belediyesinin deposunda bulunan 200 litre motorin (mazot) çal nm t r. Yap lan ara t rmalar neticesinde motorinin çal nmas n n, depo kap s n n ambar memuru taraf ndan kilitlenmemesinden kaynakland tespit edilmi olup, zarar n ambar memurundan tazmin edilmesine karar verilmi - tir (1 Litre motorin: 3 TL). Ambar memuru zarar ödemekle birlikte idare mahkemesinde dava açm t r. Motorinin kay tlardan ç kar lmas n n kayd : 630-Giderler Hesab 600 150- lk Madde ve Malzeme Hesab 600
140 MAHALL DARELERDE HESAPLARIN LEY - 830-Bütçe Giderleri Hesab 600 835-Gider Yans tma Hesab 600 Yukar daki muhasebe kayd nda 630-Giderler Hesab na yaz lan tutar bütçeye gider olarak kaydedilmeyecektir. Çal nan motorinin ambar memurundan tazminine karar verilmesi üzerine yap lacak kay t: 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.01.01) 600 600-Gelirler Hesab 600 Tazmin tutar n n tahsil edilmesi kayd : 100-Kasa Hesab 600 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.01.01) 600 805-Gelir Yans tma Hesab 600 800-Bütçe Gelirleri Hesab 600 Tazmin edilen tutar n bütçeye gelir kaydedilmesinin nedeni, ayn miktarda motorinin sat n al nmas için bütçeye gider yaz lacak olmas ndan kaynaklanmaktad r. Dolay s yla ayn miktarda motorin sat n al nd nda bu tutar bütçeye gider yaz ld ktan sonra bütçe giderlerinin toplam 600 TL, bütçe gelirlerinin toplam 600 TL olacak ve kurum bütçesi aç s ndan denklik sa lanacakt r. Ç narc k Belediyesi ambar memurunun, çal nan motorinden dolay kendisine ödettirilen 600 TL için idare mahkemesinde ayn y l içinde açm oldu u dava sonuçlanm t r. Buna göre 600 TL den sadece 300 TL sinin ambar memurundan tazmin ettirilmesi gerekti ine ve davac n n ödemi oldu u 60 TL dava harc n n yar s n n belediye taraf ndan ödenmesine karar verilmi tir. (Faiz ihmal edilmi tir.). Mahkeme karar uyar nca 300 TL ile mahkeme harc n n yar s ambar memuruna ödenmi tir: 600-Gelirler Hesab 300 630-Giderler Hesab (Mahkeme Gideri) 30 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesab 330 810-Bütçe Gelirlerinden Ret ve adeler Hesab 300 805-Gelir Yans tma Hesab 300 830-Bütçe Giderleri Hesab 30 835-Gider Yans tma Hesab 30 Yukar daki muhasebe kayd nda dava ayn y l içerisinde sonuçland için 300 TL 600-Gelirler Hesab n n (ve 810-Bütçe Gelirlerinden Ret ve adeler Hesab n n) borcuna kaydedilmi tir. Di er taraftan mahkemece, ambar memuru taraf ndan ödenmi olan 60 TL harc n yar s, belediye için bir gider olmas ndan dolay da bu tutar 630-Giderler Hesab na (ve 830-Bütçe Giderleri Hesab ) kaydedilmi tir.
14 Di er Alacaklar 141 5. Muradiye lçe Özel dare Müdürlü ünün kay tl de eri 1.000 TL olan bilgisayar, iddetli rüzgâr ve ya murdan dolay zarar görmü tür. Yap lan ara - t rma sonucunda, bilgisayar n zarar görmesinin, ilçe özel idare müdürünün pencereleri aç k b rakmas ndan kaynakland tespit edilmi olup olu an zarar n müdürden tazmin edilmesine karar verilmi tir. Bilgisayar n hurda deeri 50 TL, rayiç bedeli 500 TL olup, 200 TL birikmi amortisman mevcuttur. Hesaplanan tutar, müdür taraf ndan ilçe özel idare müdürlü ünün banka hesab na yat r lmak suretiyle ödenmi tir. Bilgisayar n kay tlardan ç kar lmas için yap lacak kay t: 630-Giderler Hesab 750 294-Elden Ç kar lacak Stoklar ve MDV Hesab 50 257-Birikmi Amortismanlar Hesab 200 255-Demirba lar Hesab 1.000 Bilgisayar kay tlardan ç kar l rken, bilgisayara ait olarak ayr lm olan amortisman kay tlardan ç kar l r, varsa hurda de eri ilgili hesaba kaydedilip geri kalan tutar 630-Giderler Hesab na al n r. Hurda bilgisayar, belediye taraf ndan sat ld nda ise bu tutar da bütçeye gelir kaydedilecektir. Bilgisayar n rayiç bedeli üzerinden müdür ad na tazminine karar verilmesinin kayd : 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.01.01) 500 600-Gelirler Hesab 500 Bilgisayar n rayiç bedelinin, müdürden tahsil edilmesinin kayd : 102-Banka Hesab 500 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab 500 805-Gelir Yans tma Hesab 500 800-Bütçe Gelirleri Hesab 500 Yönetmeli in 173, 175 ve 177 nci maddelerine göre, ki iler taraf ndan hasara u rat lan duran varl klar, rayiç bedel 33 üzerinden sorumlular ndan tahsil edilir. 6. Pervari Belediyesi Harcama Yetkilisi Mutemedine madeni ya al m için verilen 300 TL avans, süresinde mahsup edilmemi tir. Yap lan ara t rmaya göre mutemedin avans tutar ile herhangi bir al m yapmad tespit edilmi olup söz konusu avans tutar 40 gün sonra 3 TL faizi ile birlikte mutemet taraf ndan belediye veznesine yat r lm t r. 34 33 Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeli ine göre rayiç de er; varl k veya kaynaklar n de erleme günündeki normal al m sat m de eridir. 34 21.01.2006 tarihli ve 26056 say l Resmî Gazete de yay mlanan Ön Ödeme Usul ve Esaslar Hakk nda Yönetmeli inin 11 inci maddesine göre; Her mutemet ön ödemelerden harcad tutara ili kin kan tlay c belgeleri, ilgili kanunlar nda ayr ca belirtilmemi olmas halinde avanslarda bir ay, kredilerde ise üç ay içinde muhasebe yetkilisine vermek ve artan tutar iade ederek hesab n kapatmakla yükümlüdür. Mutemet, i in tamamlanmas ndan sonra, yukar daki bir ve üç ayl k sürelerin bitimini beklemeden, son harcama tarihini takip eden üç i günü içinde ön ödeme art n iade etmek ve süresinde mahsubunu yaparak hesab n kapatmak zorundad r.
142 MAHALL DARELERDE HESAPLARIN LEY - Süresinde mahsup edilmeyen avans n ki ilerden alacaklar hesab na devrinin kayd : 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.01) 300 160- Avans ve Kredileri Hesab 300 Avans n süresinde kapat lmamas nedeniyle faiz hesaplanmas kayd : 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.02) 3 600-Gelirler Hesab 3 Süresinde kapat lmayan avans tutar ile buna ili kin olarak hesaplanan faizin tahsil edilmesi kayd : 100-Kasa Hesab 303 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.01) 300 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.02) 3 805-Gelir Yans tma Hesab 3 800-Bütçe Gelirleri Hesab 3 Bu örnekte, verilen avans herhangi bir harcamaya dönü meden tahsil edilmi tir. Avans verilmesi s ras nda bütçeye gider kayd yap lmad için avans n iadesi yoluyla mahsubunda da bütçeye gelir kayd yap lmam t r. Ancak avans n süresinde mahsup edilmemesinden dolay tahsil edilen faiz ise bütçeye gelir kaydedilecektir. ayet verilen avans ile ya al m gerçekle ti i halde avans süresinde mahsup edilmemi olsa ve avansla yap lan harcamaya ili kin mahsup evraklar 40 gün sonra ibraz edilmi olsayd yap lacak muhasebe kay tlar a a daki ekilde olacakt : - Süresinde mahsup edilmeyen avans n ki ilerden alacaklar hesab na devrinin kayd : 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.01) 300 160- Avans ve Kredileri Hesab 300 - Süresinde avans n mahsup edilmemesi nedeniyle faiz hesaplanmas n n kayd : 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.02) 3 600-Gelirler Hesab 3
14 Di er Alacaklar 143 - Avans mahsubunun kayd : 630-Giderler Hesab 300 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.01) 300 830-Bütçe Giderleri Hesab 300 835-Gider Yans tma Hesab 300 - Süresinde mahsup edilmeyen avansa ili kin olarak hesaplanan faizin tahsil edilmesinin kayd : 100-Kasa Hesab 3 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.02) 3 805-Gelir Yans tma Hesab 3 800-Bütçe Gelirleri Hesab 3 7. Vadesi gelmesine ra men mükellef K, 300 TL tutar ndaki Emlak Vergisi borcunu ödememi tir. Vergi alaca n n tahsil edilebilmesi için gerekli yasal i lemlere ba lan lm t r. Daha sonra, mükelle n borcunu vadesinde ödedi i ancak veznedar n, tahsil etti i tutar hesaplara almay p zimmetine geçirdi i anla lm t r. Bu tutar daha sonra veznedardan, 20 TL faiz ile birlikte tahsil edilmi tir. - Vergi alaca n n takibe al nmas n n kayd : 121-Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesab 300 120-Gelirlerden Alacaklar Hesab 300 - Vergi alaca n n veznedar taraf ndan tahsil edilip zimmetine geçirmesi (mahsuben tahsil) olay n n kayd : 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.01) 300 121-Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesab 300 805-Gelir Yans tma Hesab 300 800-Bütçe Gelirleri Hesab 300 Yukar daki muhasebe kayd nda, belediyenin kasas na herhangi bir para girmemesine ra men bütçeye gelir kayd yap lm t r. Çünkü burada mükellefin herhangi bir suçu bulunmamaktad r. Dolay s yla vergi alaca tahsil edilmi say lacak, ancak bu tutar veznedardan tahsil edilecektir. Veznedar n zimmetine para geçirmesinden dolay belediye hesaplar na herhangi bir para giri i olmamas na ra men bu tutar bütçeye gelir kaydedilmi tir. Dolay s yla bu tutar n veznedardan tahsil edilmesi an nda ise bütçeye herhangi bir gelir kayd yap lmayacakt r. Bütçeye sadece bu tutar ile ilgili olarak hesaplanan faiz gelir kaydedilecektir. Çünkü veznedardan tahsil edilecek olan anapara herhangi bir bütçe geliri de ildir. Tahsil edilecek olan paran n bütçe gelirleri aç s ndan yukar daki örneklerde verilen kasa noksan ndaki durumdan hiçbir fark bulunmamaktad r.
144 MAHALL DARELERDE HESAPLARIN LEY - - Veznedar ad na faiz tahakkuku 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.02) 20 600-Gelirler Hesab 20 - Veznedar n zimmetine geçirdi i para ve buna ili kin olarak hesaplanan faizin tahsil edilmesi (Bu i lemde sadece faiz tutar bütçeye gelir kaydedilmi tir.) 100-Kasa Hesab 320 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.01) 300 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.02) 20 805-Gelir Yans tma Hesab 20 800-Bütçe Gelirleri Hesab 20 8. Yaz han Belediyesince, memurlar n maa ndan kesilen ilaç kat l m tutar 300 TL iken, eczaneye yanl l kla 400 TL ödeme yap lm t r. Yap lan yanl l k iki gün sonra fark edilerek fazla olarak gönderilen 100 TL eczac dan tahsil edilmi tir. Bu sorunun daha iyi anla labilmesi için memurlar ad na hesap edilen ve maa lar ndan kesilen tutarlar n kaydedildi i 333-Emanetler Hesab n n defter görünümüne bak lmas nda yarar vard r. 333-Emanetler Hesab 300 300 u halde 333-Emanetler Hesab n n alaca nda 300 TL bulunmaktad r. Ancak eczac ya a a daki muhasebe kayd nda da görülece i üzere 400 TL ödemede bulunularak 333-Emanetler Hesab n n borcuna 400 TL kay t yap lm t r. 333-Emanetler Hesab 400 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesab 400 Yukar daki muhasebe kayd nda, gönderilen ilaç kesintisi tutarlar n n bütçeye gider kaydedilmemi oldu una dikkat edilmesinde yarar vard r. Çünkü bu tutarlar personelin maa ndan kesilen tutarlard r. Dolay s yla belediye bu tutarlar sadece sorumlu s fat yla eczaneye ödemektedir. 35 Dolay s yla bu tutarlardan fazla gönderilenlerin tahsilinde de bütçeye gelir kayd yap lmayacakt r. 35 ayet belediye, kurum pay olan %80 lik ilaç kat l m tutar n hesap edip gönderseydi bu tutarlar bütçeye gider kaydedilecekti.
14 Di er Alacaklar 145 333-Emanetler Hesab 400 300 100 333-Emanetler Hesab alacak karakterli bir hesap olmas ndan dolay ancak alacak kalan verebilirken yap lan yanl l ktan dolay borç kalan vermi tir. Dolay s yla yap lan yanl l n düzeltilmesi için 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab n n borcu kar l nda 333-Emanetler Hesab n n alaca na 100 TL kay t yap lmas durumunda 333-Emanetler Hesab kapanacakt r. - Yanl l kla fazla gönderilen tutar n hesaba al nmas n n kayd : 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (02.01) 100 333-Emanetler Hesab 100 333-Emanetler Hesab 400 300 100 0 0 - Fazla gönderilen paran n tahsil edilmesinin kayd : 100-Kasa Hesab 100 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (02.01) 100 Fazla gönderilen tutarlar bütçeye gider kaydedilmedi inden, bu tutarlar n tahsilinde yukar da aç kland üzere bütçeye gelir kayd yap lmayacakt r. 9. Gediz Belediyesi veznedar Y, askerlik görevini yapacak olmas ndan dolay ücretsiz izne ayr lm t r. Ancak veznedar askerde iken kendisine yersiz olarak 9.000 TL maa ödendi i tespit edilmi tir: 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (01.01) 9.000 600-Gelirler Hesab 9.000 Memura, ücretsiz izindeyken fazla ödenen maa tutar n n, takipsizlik nedeniyle zamana m na u rat ld Say tay ilam ile karar alt na al nm ve bu tutar ilgilileri ad na hesaba al nm t r: 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (01.01) 9.000 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (01.01) 9.000 Takipsizlik nedeniyle zamana m na u rat lan tutar, veznedar n borcundan dü ülecek ve takip i lemini gerekti i gibi yapmayan ilgilileri ad na bu hesaba al nacakt r. Bu tutar tahsil edildi inde tamam bütçeye gelir kaydedilecektir. Çünkü söz konusu maa ödemesi, bütçeye gider kayd yla yap lm t.
146 MAHALL DARELERDE HESAPLARIN LEY - 10. Meram Belediyesi taraf ndan yüklenici C ye yapt r lan belediye saray n n yap m bitmi olup, geçici kabulü yap larak binan n maliyet bedeli 258- Yap lmakta Olan Yat r mlar Hesab ndan 252-Binalar Hesab na aktar lm t r. Ancak bu i e ili kin olarak kesin kabul s ras nda müteahhide fazla ödemeden dolay 50.000 TL alacakl olundu u tespit edilmi tir. Bu tutar yükleniciden 3.000 TL faizi ile birlikte tahsil edilmi tir. Fazla ödenen tutar n hesaba al nmas n n kayd : 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.01.01) 50.000 252-Binalar Hesab 50.000 Kesin kabul i lemleri esnas nda idarenin yükleniciden alacakl olmas durumunda tahsil edilmesi gereken tutar n 600-Gelirler Hesab yerine 252-Binalar Hesab na al nmas gerekir. Fazla ödenen tutara ili kin olarak faiz tahakkukuna ait kay t: 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.01.02) 3.000 600-Gelirler Hesab 3.000 Fazla ödenen tutar ile buna ba l olarak hesap edilen faizin tahsiline ait kay t: 100-Kasa Hesab 53.000 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.01.01) 50.000 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.01.02) 3.000 805-Gelir Yans tma Hesab 53.000 800-Bütçe Gelirleri Hesab 50.000 800-Bütçe Gelirleri Hesab 3.000 Yukar da tahsil edilen tutar n hem anaparas hem de buna ba l olarak hesaplanan faiz tutar bütçeye gelir kaydedilecektir. Çünkü fazla ödenen tutar bütçeye gider kayd yla yap ld ndan tahsilinde de buna paralel olarak bütçeye gelir kaydedilmesi gerekmektedir. Söz konusu tutara ili - kin olarak hesaplanan tutar belediye için gerçek bir gelir oldu undan dolay da ayn ekilde bütçeye gelir kaydedilecektir. 11. Seydi ehir Belediye binas n n kalorifer yak t al m için görevlendirilen memur B, 05.03.2009 tarihinde 12.000 TL lik yak t ald n beyan etmi olup buna göre yak t rmas na ödemede bulunulmu tur. ki gün sonra ise al m yap lan yak t n 10.000 TL lik oldu u anla lm, fazla ödenen tutar sorumlu memur ad na ilgili hesaba al nm t r. Memur B buna itiraz etmi ve olu turulan komisyon taraf ndan yap lan de erlendirme sonucunda, al m yap lan yak t n de erinin 11.000 TL oldu u tespit edilmi, memur B de buna göre ödeme yapm t r.
14 Di er Alacaklar 147 Yak t al m n n kayd : 150- lk Madde ve Malzeme Hesab 12.000 360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesab 90 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesab 11.910 830-Bütçe Giderleri Hesab 12.000 835-Gider Yans tma Hesab 12.000 Tespit edilen fazla ödemenin memur ad na hesaplara al nmas n n kayd : 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.01.01) 2.000 600-Gelirler Hesab 2.000 Memur ad na hesaplara al nan tutar n bir k sm n n y l içinde terkin edilmesinin kayd : 600-Gelirler Hesab 1.000 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.01.01) 1.000 Terkin i lemi y l geçtikten sonra yap lsayd 600-Gelirler Hesab yerine 630-Giderler Hesab borçland r lacakt. Hesaba al nan tutar n tahsili için yap lacak kay t: 100-Kasa Hesab 1.000 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.01.01) 1.000 805-Gelir Yans tma Hesab 1.000 800-Bütçe Gelirleri Hesab 1.000 Yukar daki muhasebe kayd nda tahsil edilen tutar n bütçeye gelir kaydedilmesi, fazla ödemenin bütçeye gider kayd yla yap lmas ndan kaynaklanmaktad r. 12. Yüklenici ad na ki ilerden alacaklar hesab na al nan 12.000 TL ile 1.000 TL faizin bu hesaba yersiz olarak kaydedildi ine idari makamlarca a) Y l içinde, b) Y l geçtikten sonra, karar verilmi tir. a) Hesaba al nan tutar n y l içinde terkini için yap lacak kay t: 600-Gelirler Hesab 1.000 600-Gelirler Hesab 12.000 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab 1.000 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab 12.000
148 MAHALL DARELERDE HESAPLARIN LEY - b) Hesaba al nan tutar n y l geçtikten sonra terkini için yap lacak kay t: 630-Giderler Hesab 1.000 630-Giderler Hesab 12.000 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab 1.000 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab 12.000 13. Keskin Belediye Ba kan n n Temmuz ay maa ndan, yanl hesaplama sonucunda Sosyal Güvenlik Kurumuna (%20 olan) kurum pay olarak 100 TL ile (%16 olan) i tirakçi pay olarak 80 TL fazla gönderildi i tespit edilmi tir. Sosyal Güvenlik Kurumuna fazla gönderilen 180 TL, belediye personelinin A ustos ay maa lar ndan hesap edilen emekli keseneklerinden gönderilmesi gereken 3.380 TL den mahsup edilmi tir. Yanl hesaplamadan kaynaklanan fazla ödemenin hesaplara al nmas n n kayd : 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.01.01) 100 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.01) 80 333-Emanetler Hesab 68 360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesab 12 600-Gelirler Hesab 100 Yukar daki muhasebe kayd ndaki hesaplara kaydedilen tutar n aç klanmas nda yarar vard r: Öncelikle ki inin maa fazla hesapland nda ki inin emekli kesene i de fazla hesaplanm t r. Sosyal güvenlik primi kurum ve i tirakçi hissesinden olu maktad r. Soruda sosyal güvenlik primi kurum pay olarak 100 TL ve ki i pay olarak da 80 TL fazla ödendi i belirtildi inden bu tutarlar n Sosyal Güvenlik Kurumu ad na 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab na al nmas gerekmektedir. Buradaki ki i den kas t (önceki ad yla Emekli Sand olan) Sosyal Güvenlik Kurumudur. Di er bir husus ise memurun maa ndan, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesine göre tevkif edilen Gelir Vergisidir. Memurun maa hesaplan rken gelir vergisi matrah na emekli kesene i dâhil edilmez. Yani gelir vergisi matrah elde edilirken ki inin emekli kesene i katk s matrah olu turan unsurlardan ç kar l r ve böylece gelir vergisi matrah na ula lm olur. Dolay s yla emekli kesene i ki i katk s ne kadar fazla olursa gelir vergisi matrah da o kadar dü ük olacakt r. Soruda yanl hesaplamadan dolay ki i pay olarak 80 TL fazla gönderildi i belirtilmektedir. Dolay s yla memurun gelir vergisi hesaplan rken matrah 80 TL eksik hesap edilerek, (80TL X %15=) 12 TL eksik gelir vergisi hesaplanm t r. Bu tutar n ise ilgili vergi dairesine ödenmek üzere 360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesab na al nmas gerekmektedir. Ki inin maa ndan Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilen tutardan 12 TL gelir vergisi ç kar ld ktan sonra geri kalan k sm n ise memura ödenmek üzere 333-Emanetler Hesab na al nmas gerekmektedir.
14 Di er Alacaklar 149 En son husus ise kurum pay olarak fazla ödenen 100 TL nin kay tlara al nmas d r. 100 TL, kurum pay olarak Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilirken, 630-Giderler Hesab ile 830-Bütçe Giderleri Hesab na 100 TL fazladan kaydedilmi tir. Dolay s yla fazla gönderilen tutar n tahakkukunda 600-Gelirler Hesab na kaydedilmesi, mahsuben tahsilinde de (Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilecek A ustos keseneklerinin 100 TL eksik gönderilmesi eklinde) 800- Bütçe Gelirleri Hesab na kaydedilmesi gerekmektedir. Temmuz ay maa ndan fazla gönderilen tutarlar n A ustos maa ndan hesaplanan primlerine mahsubunun kayd : 361-Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesab 3.380 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.01.01) 100 140-Ki ilerden Alacaklar Hesab (140.02.01) 80 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesab 3.200 805-Gelir Yans tma Hesab 100 800-Bütçe Gelirleri Hesab 100 Yukar daki muhasebe kayd nda 100 TL bütçeye gelir olarak kaydedilmi - tir. Bu tutar Temmuz maa hesaplan rken fazladan bütçeye gider kaydedilmi oldu undan a ustos maa ndan hesaplanan keseneklerin gönderilmesinde mahsuben tahsil edilmi tir. Dolay s yla fazla ödenen tutarlar tahsil edildi inde nas l bütçeye gelir kaydediliyorsa, mahsuben tahsilâtta da bütçeye gelir kaydedilecektir.