ADRESE İLİŞKİN İDARİ PARA CEZALARININ KONULAR
Kabahatler Kanunu Kabahatler Kanununda; toplum düzenini, genel ahlakı, genel sağlığı, çevreyi ve ekonomik düzeni korumak amacıyla; Kabahatlere ilişkin genel ilkeler, Kabahatler karşılığında uygulanabilecek olan idari yaptırımların türleri, Karar alma süreci, İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yolu, İdari yaptırım kararlarının yerine getirilmesine ilişkin esaslar belirlenmiş ve çeşitli kabahatler tanımlanmıştır. (Kabahatler Kanunu md. 1)
Kabahatler Kanunu Kabahat deyiminden; kanunun, karşılığında idari yaptırım uygulanmasını öngördüğü haksızlık anlaşılır (Kabahatler Kanunu md. 2). Kabahatler karşılığında uygulanacak idari yaptırımlar; İdari para cezası ve İdari tedbirler olarak belirlenmiştir. (Kabahatler Kanunu md. 16)
Adrese İlişkin İdari Para Cezaları 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunun 68 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi gereğince mülki idare amirince; Süresi içinde adres bildiriminde bulunmayanlar için 250 YTL, Gerçeğe aykırı beyanda bulunanlara 500 YTL idari para cezası verilmesi öngörülmüştür.
İdari para cezaları her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için Vergi Usul Kanununun hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır (Kabahatler Kanunu md. 17/7). Bu kapsamda 2013 yılı için; Süresi içinde adres bildiriminde bulunulmaması 420,00 TL, Gerçeğe aykırı beyanda bulunulması 842,00TL.
İdari yaptırım kararına ilişkin tutanakta; a) Hakkında idari yaptırım kararı verilen kişinin kimlik ve adresi, b) İdari yaptırım kararı verilmesini gerektiren kabahat fiili, c) Bu fiilin işlendiğini ispata yarayacak bütün deliller, d) Karar tarihi ve kararı veren kamu görevlilerinin kimliği, e) Kabahati oluşturan fiil, işlendiği yer ve zamanın bulunması zorunludur.
Ayrıca ; İdari para cezasının ödeme süresi, Ödeme yeri, Kanun yolu (mercii ve süresi), İndirimli ödeme hakkı, Taksitlendirme talep etme hakkı, Ödeme yapılmaması halinde uygulanacak müeyyideler, Tebliğ tarihi bulunması gerekir. (Kabahatler Kanunu md. 25, 442 Seri No lu Tahsilat Genel Tebliği III/A)
İdari yaptırım kararı, 11/02/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir. (Kabahatler Kanunu md. 26) İdari yaptırım kararının gerçek kişi huzurunda verilmesi halinde;
İlgiliye başvurabileceği kanun yolu, mercii ve süresi, İndirimli ödeme hakkı, taksitlendirme talep etme hakkı, Ödeme yapılmaması halinde uygulanacak müeyyideler, hakkında bilgi verildikten sonra karar tutanağını imzalaması istenir. İmzadan kaçınılması halinde bu durum tutanakta açıkça belirtilir.
Karar tutanağının bir örneği ilgiliye, vergi dairesi veya mal müdürlüğüne dairede dosyasında muhafaza edilir. (Kabahatler Kanunu md. 26)
İdari yaptırım kararının huzurda tebliğ edilmesinin mümkün olmadığı hallerde; Savunma (İlgiliye tebliğinden itibaren 7 gün) İdari yaptırım kararının uygulanması
İdari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna başvurulmaması, Kanun yoluna başvurulması halinde yargılama aşamalarının son bulması neticesinde idari para cezalarının takip edilebilir aşamaya gelmesi idari para cezalarının kesinleşmesidir.
Bu itibarla; Kararın ilgilisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde sulh ceza mahkemesine başvurulmadığı takdirde bu sürenin bitiminde, Kanuni süresinde sulh ceza mahkemesine başvurulması halinde, - Sulh ceza mahkemesinin kararına itiraz edilmemiş ise kararın taraflara tebliğini takip eden 7 nci günün bitiminde, - 2.000,-YTL'ye kadar (bu tutar dahil) idari para cezalarına ilişkin sulh ceza mahkemesinin karar tarihinde kesinleşir.
Bu nedenle, elden tebliğin yapıldığı veya tebligatın ilgili tarafından tebellüğ edildiği tarih, tebliğ tarihi olarak kabul edilecek ve dava açma süresi ile kararın kesinleşme tarihi bu tarihte başlayacaktır.
Tebligatın usul ve yasaya uygun bir şekilde yapılması son derece önemlidir. Tebligat, şahsa bilinen en son adresinde yapılır (Tebligat Kanunu md. 10). Tebligat yapılacak kişi şayet adreste bulunmazsa, kendileriyle birlikte oturan kişilere (aile fertlerine), hizmetçilere veya aile içinde sürekli çalışan işçilere yapılabilir.
Kendisine tebligat yapılacak kimse ya da muhatap adına tebligat yapılacak aynı konutta ehil bir kişi yok ise; tebliğ memuru öncelikle adreste bulunmama nedenini araştıracak, sonra da bu adreste bulundukları halde geçici olarak orada bulunmuyor ise Tebligat Kanunun 20 inci maddesine göre tebligat yapılacaktır. Ancak muhatap, tebligat evrakında belirtilen adreste oturuyor olmakla birlikte dağıtım saatinde muhatap ya da muhatap adına kendisine tebligat yapılabilecek kimse bulunmazsa tebligat, Tebligat Kanununun 21 inci maddesine göre yapılır.
Bu çerçevede; Tebliğ memurunun geçici ayrılma sebebini bilecek yakın komşu ve akrabalardan, yönetici, kapıcı, muhtar, aza, meclis üyeleri, zabıta amir ve memurlarından araştırması, Beyanlarını tutanağa geçirmesi, imtina halinde ise imtina işlemini tatbik etmesi, Tebliğ olunacak evrakı o yerin muhtar ve ihtiyar heyetinden birine yaparak ihbarnameyi tebligat yapılması istenen muhatabın kapısına ve idareye dönen nüshasına yapıştırması gerekir.
20 nci maddeye göre yapılan tebligatlarda tebliğ evrakının 13, 14, 16, 17 ve 18 inci maddelerde yazılı kişilere verildiği tarihte veya ihbarname kapıya yapıştırılmışsa bu tarihten itibaren onbeş gün sonra yapılmış sayılır. 21 inci maddeye göre yapılması halinde, tebligatın kapıya yapıştırıldığı tarih, tebliğ tarihi sayılır.
Mevcut veya tespit edilen adrese tebligat yapılamaza ve tebliğ memuru tarafından da yeni adres tespit edilemez ise; İlgilin en emin şekilde görebileceği düşünülen bir gazetede ilan suretiyle tebligat yapılır. Bu suretle yapılan sonuncu ilan tarihinden itibaren yedi gün sonra idari para cezası ilgiliye tebliğ edilmiş sayılır. Ayrıca gazete ilan edilen ilanın bir nüshası kaymakamlık binasına veya köy ya da mahalle muhtarlığına asılır. Askıda bir ay kalır.
İlanda; İlgililerin adı-soyadı, Bilinen son adresi, Tebliğ olunacak evrakın içeriği, Konusu, Sebebi, İlanın hangi merciden verildiği hususlarına yer verilir.
Gazete yoluyla yapılacak ilanlar, 195 sayılı Basın İlan Kurumu Kanunu gereğince Basın İlan Kurumunun şubesinin bulunduğu yerlerde söz konusu kurum aracılığıyla, şubesinin bulunmadığı yerlerde valilik aracılığıyla il nüfus ve vatandaşlık müdürlükleri tarafından bağlı ilçe nüfus müdürlüklerini de kapsayacak şekilde uygun periyotlar (3 ya da 4 ay) halinde toplu olarak / liste halinde yapılabilir.
Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarına yapılacak tebligat, Bakanlıkça o ülkedeki Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğu aracılığı ile yapılır. (Tebligat Kanunu 25/a md.)
İdari para cezalarının ödeme yeri Kesinleşmesinden önce; İdari yaptırım kararları genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri tarafından verilmiş ise söz konusu cezalar, muhasebe yetkilisi mutemetleri ve muhasebe birimleri (merkez muhasebe birimi, mal müdürlükleri ve defterdarlık muhasebe müdürlükleri) vasıtasıyla tahsil edilecektir.
İdari para cezalarının ödeme yeri Kesinleşmesinden sonra; İdari yaptırım kararlarının kesinleşmesi üzerine ödemeler, ilgili vergi dairesinin hesabının bulunduğu bankalara veya vergi dairelerine yapılır.
İndirim uygulaması İdari para cezasını kanun yoluna başvurmadan önce ödeyen kişiden bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme, kişinin bu karara karşı kanun yoluna başvurma hakkını etkilemez. (Kabahatler Kanunu md. 17)
Taksitlendirme uygulaması Kişinin ekonomik durumunun müsait olmaması halinde, idarî para cezasının, ilk taksitinin peşin ödenmesi koşuluyla, bir yıl içinde ve dört eşit taksit halinde ödenmesine karar verilebilir. Taksitlerin zamanında ve tam olarak ödenmemesi halinde, idarî para cezasının kalan kısmının tamamı tahsil edilir." hükmüne yer verilmiştir.
Taksitlendirme uygulaması Taksitlendirme başvurusu idari yaptırım kararının tebliğini müteakip kanuni ödeme süresi içinde bu kararı veren idareye yapılır ve talepler bu idareler tarafından değerlendirilerek karara bağlanır. Kanuni ödeme süresinden sonra yapılan taksitlendirme başvuruları değerlendirmeye alınmaz.
Taksitlendirme uygulaması Taksitlendirme talebi kabul edilen borçlular; 4 eşit taksit halinde ve birinci taksit idari para cezasının kanuni ödeme süresi içinde, geri kalan 3 taksiti ise idari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde idarece belirlenecek sürelerde ödenir.
Taksitlendirme uygulaması Taksitlerin zamanında ve tam olarak ödenmemesi halinde idari para cezasının kalan kısmı muaccel hale gelir ve tahsil için durum ilgili vergi dairesine bildirilir.
Süresi içinde adres bildiriminde bulunmama; İlgili tarafından beyan edilen taşınma tarihi esas alınır.
Gerçeğe aykırı adres beyanlarında; İlgili tarafından beyan edilen adreste oturulduğuna dair resmi belgelerin (elektrik, su faturası, v.b) ibrazı, Numaralama ve levhalama çalışmalarının tamamlanmamış ya da abone faturalarında adres standardına uygun adres bilgilerinin yer almaması nedeniyle vatandaşın yanlış adres beyanında bulunması ve bunu yetkili idareden alınacak bir belgeyle belgelendirmesi halinde idari para cezası uygulanmaz.
Yetki Devri 05/071984 tarih, 1984/72 Esas ve 1984/155 sayılı Danıştay Kararında Dar anlamda yetki unsuru denilen karar alma yeteneği, konu, yer ve zaman itibariyle, Anayasa ve yasalarla, belirli organ, makam ve kamu görevlilerine tanınmış bir güçtür. Yetki devrinin hukuken geçerli olabilmesi daha önce kanunda açıkça öngörülmüş bulunmasına bağlıdır. Ancak kamu hukukunda yetkiler ait olduğu organ, makam ve görevlilerce bizzat kullanılmak üzere verildiğinden, yetki devri istisnai durumlarda söz konusudur denilmektedir.
Bu çerçevede adrese ilişkin idari para cezalarının uygulanmasında nüfus müdürlerine yetki devri yapılamaz. Ancak Kanunda mülki idare amiri geçmekte olup, Vali Vali Yardımcısına konu hakkında yetki devri yapabilir.
TEŞEKKÜR EDERİM