BSTB: Kümelenme Destek Programı ULUSLARARASI REKABETÇİLİĞE GİDEN YOLDA KÜMELENME: ADANA-SAĞLIK TURİZMİ KÜMELENME TOPLANTISI 11/12/2012 1
Küme ne değildir? Net bir tanım yapmak mümkündür ancak bu yönde bir çaba risklidir. Belirli bir iktisadi değerin oluşmasına yönelik, birbirleriyle etkileşim içinde faaliyet gösteren firma, kurum ve kuruluşların meydana getirdikleri coğrafi yoğunlaşmalar küme olarak addedilebilir. Net bir tanım belirli bir coğrafi kısıt gerektirir, bu tür sınırlamalar bazı kümeleri tanımlamakta yetersiz kalmaktadır. Sektörün gücüne ve yayılımına göre ekonomik coğrafya genişleyebilir. Kümelenme Destek Programı kümeyi bir olgu olarak kabul etmiştir. 2
Küme Bir sanayi sitesi, Bir OSB, Bir bilim ve teknoloji parkı, Bir serbest bölge, Bir meslek birliği, Bir kooperatif, Bir sektör, DEĞİLDİR. Ancak, bunlar, küme içerisinde önemli bir unsur ve küme geliştirme girişimi için güçlü bir temel oluşturabilir. 3
Kümelerde Kilit Unsurlar Ana İşletmeler:Makro ve mikro işletmeler,girişimler vb Destekleyici İşletmeler: Hammadde, Ambalaj malzemeleri tedarikçileri vb Kurumsal Altyapı: KA,üniversite, arge,sendikalar vb Fiziki Altyapı: Ulaşım, İletişim, Arıtma vb
Kümelenme neden tercih edilir? Tedarikçilerden kaynaklı gelişmişliklere ulaşabilirlik Ortak arge ve teknoloji üretimi İhtiyaç duyulan bilgiye erişebilirlik Kendilerini ispat edene kadar ortak yatırım Tecrübe ve paylaşımından doğan verimlilik ve yenilikçilik kapasitesindeki artış Küme etiketinden faydalanma 5
Küme Faaliyetlerine Somut Örnek Bakanlık Desteği Alan Bir Küme Projesi Olarak Test Merkezi Kurulması 1) Firmalar; kendi olanaklarıyla yapmakta zorlandıkları ancak coğrafyalarında ciddi bir katma değer oluşturacak projeleri kamu desteği ile çok daha kolay yapabileceklerdir. 2) Firmaların zorunlu masrafları azalacak böylelikle, nitelikli personel, Ar-Ge vb. için daha fazla kaynak oluşturabileceklerdir. 50 K Firması Y Firması 15 20 10 5 X Firması Z Firması %100 Test Merkezi
Kümelenme Tanımları Kümeler, özellikle de aynı faaliyet alanında hem rekabet içinde olan hem de birbirleriyle işbirliği yapan şirketlerin, belli bir alanda uzmanlaşmış tedarikçilerin, hizmet sağlayıcıların, ilgili sektörlerdeki firmaların ve ilgili kurumların (üniversite, meslek odaları, teknoloji transfer ofisleri v.b) coğrafi yoğunlaşmalarıdır (Porter, 1998).
Rekabetçilik ve Yenilikçilik Alanlarında Küme Destek Programı Geliştirilmesi Projesi (9.Kalkınma Planı ve yılı programları) Saha Analizleri (Adana dahil 17 il) Kümelenme Destek Programı Yönetmeliği 15/09/2012 Başvuru 2013? 8
Amacımız nedir? Türk sanayisinin rekabet edebilirliğinin ve verimliliğinin yükseltilerek, dünya ihracatından daha fazla pay alan, ağırlıklı olarak yüksek teknolojili ürünlerin üretildiği, nitelikli iş gücüne sahip, çevreye ve topluma duyarlı bir sanayi yapısına dönüşümünü hızlandırmak için belirli bir rekabet edebilirlik ve sürdürülebilirlik potansiyeli taşıyan, ulusal düzeyde önemi haiz ve ağırlıklı olarak imalat sanayinde faaliyet gösteren kümelenme teşebbüslerini desteklemektir. 9
Kümelenme Birlikteliği Başvuru Beyan Formu Kümelenme Birlikteliği Üniversite ve Araştırma Kurumları Sanayi Odaları, Ticaret ve Sanayi Odaları Yerel Yönetimler İl Özel İdareleri Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Organize Sanayi Bölgeleri Serbest Bölgeler Kümelenme birlikteliği ile işbirliği yapmayı taahhüt eden kümenin ana faaliyet alanında en az 20 firma İhracatçı Birlikleri Kümelenme Birlikteliği ile İlgili Dernekler vb. 10
Başvuru Süreci İş Planının Uygulanması Kümelenme Birlikteliği (Sonuçların ilanını takiben, 4 ay içerisinde Tüzel kişilik oluşturulur.) Kurulan Kümelenme Teşebbüsü Bakanlığa bildirilir. Destek Sözleşmesi 11
Nasıl? Kümelenme Birlikteliği Başvurusu Başvuru Rehberi Referans Mektubu Başvuru Elenir İdari Kontrol Bakanlık Komisyonu Ön Değerlendirme Bağımsız Değerlendiriciler (Öğretim üyeleri, kamu kurum ve kuruluşlarından görevlendirme, ihtiyaç halinde gerçek veya tüzel kişilerden hizmet 12 alımı yolu ile )
Ön değerlendirme Bağımsız Değerlendiriciler Sürdürülebilirlik ve Rekabet edebilirlik eksenleri Değerlendirme Ölçütleri Başvuru Elenir Seçiçi Kurul Değerlendirmesi Akademisyenler ile kamuda çalışanlar hariç olmak üzere özel sektörde çalışmış/çalışmakta olan tecrübeli kişiler KB Vizyon ve Stratejisinin Değerlendirilmesi Müzakareler Bakanlık Komisyonu ile Kümelenme Birlikteliği 13
Müzakereler İş Planı Sonuçların İlanı Bakan Onayı Kümelenme Teşebbüsünün Kurulması Tüzel Kişiliğin Kazanılması Kümelenme İş Planının Destek Sözleşmesinin Başlanması İmzalanması Uygulanmaya Kümelenme Teşebbüsü ile Bakanlık 14
Destek Tutarı ve Oranı Kümelenme Teşebbüsü %50 İş Planı Toplam Bütçesi Bakanlık %50 Geri Ödemesiz 15
Destekler Küme Koordinasyonunu, Farkındalığını ve Etkinliğini Geliştirme Faaliyet Grubu: Kümeyi temsil edecek hukuki yapının kapasitesinin güçlendirilmesi Küme aktörlerinin kümelenme konusundaki farkındalığının güçlendirilmesi Küme aktörlerinin birbirlerini tanımalarını sağlayacak organizasyonlar Küme aktörlerinin katılımı için sektörel organizasyonlar Ortak küme markasının geliştirilmesi ve tanıtımı Lobi ve tanıtım faaliyetleri Yatırım promosyonu Pazar (yerel pazar dâhil) geliştirme faaliyetleri Uluslararası iş ağlarına erişim ve diğer kümelerle işbirliği vb. Kümeye ilişkin temel analizlerin yapılması (rekabetçilik vb.) Kümeye ilişkin sofistike analizlerin yapılması Kümelenme stratejisinin belirlenmesi ve yol haritasının hazırlanması Çeşitli mali destek programlarına başvuruların hazırlanması 18
Destekler Faktör Koşullarını ve Piyasalarını Geliştirme Faaliyet Grubu: Temel (az veya yarı nitelikli) işgücü piyasasını geliştirme Nitelikli işgücü piyasasını geliştirme (tekniker, temel mühendislik) İleri nitelikli işgücü piyasasını geliştirme Hammadde ve/veya ara malı kalitesini güçlendirmeye yönelik çalışmalar Hammadde ve/veya ara malı maliyetini düşürmeye yönelik çalışmalar Ortak fiziki altyapının güçlendirilmesine yönelik yatırımlar Üniversite Sanayi İşbirliği Programları Pazar hakkında sürekli bilgi hizmetleri sağlayacak birimlerin kurulması Stratejik bilgi kaynaklarına erişim 19
Destekler Verimlilik Arttırıcı Uygulamalar Faaliyet Grubu: Tedarikçi geliştirme programları uygulanması Ortak kullanım atölyeleri (ORTKA) kurulması Ortak kullanım depolarının kurulması Ortak hammadde veya ara malı teminine yönelik organizasyonlar Üniversite - Sanayi İşbirliği Programları Enerji verimliliği programları Yenilenebilir enerji programları Test/analiz laboratuvarının kurulması Küme aktörleri arasındaki en iyi uygulamaların yaygınlaştırılması Endüstriyel ortak yaşam Ortak ulaşım, vardiya planlama Ürün sertifikasyonu ve akreditasyonu 20
Destekler Yenilikçilik Faaliyet Grubu Uygulamalı AR-GE laboratuvarı kurulması İnovasyon (ürün, süreç, pazar) destek programı Ortak kullanıma yönelik numune hatlarının kurulması Ortak kullanıma yönelik (test, simülasyon vb.) platformlarının kurulması Teknoloji takip, tanıtım ve transfer birimlerinin kurulması Üniversite Sanayi İşbirliği Programları Tasarım ve yaratıcılık kapasitesini arttırıcı programlar 21
Kurumsal Çalışmalarımız Anahtar Dergisi: http://vgm.sanayi.gov.tr/documentlist.aspx?catid=1888&lng=tr Broşür ve Kılavuz: http://kss.sanayi.gov.tr/servicedetails.aspx?dataid=185 22
Teşekkürler Gülşah TARHAN Sanayi ve Teknoloji Uzman Yardımcısı gulsah.yilmaz@sanayi.gov.tr 23