HASTA BİLGİLENDİRME KiTAPÇIĞI Damar içi stent uygulaması: Abdominal Aort Anevrizmalarının Tedavisi
G r ş Abdom nal aortun anatom s Anevr zma ned r? 1 3 4 Aort? 5 Aort r sk faktörler nelerd r? katkıda 5 Aort kullanılan? 6 Stent nasıl çalışır? 8 Stent uygulamasından sonra hasta neler?10 Doktor ne zaman aranmalıdır? 10 O lası tartışma konuları Sözlük 11 12
Burada yer alan eğitsel bilgiler, hekimlerin, Abdominal Aort Anevrizmasının tedavi yöntemi olarak stent uygulama sistemi hakkında hastaları bilgilendirmek üzere kullanmaları amacıyla hazırlanmıştır. Bir hastanın stent uygulama işlemine uygun olup olmadığına sadece doktor karar verebilir. Giriş 1
2
aortun Aort, kanı kalpten vücuda taşıyan en büyük atardamardır. aort, aortun karın boşluğunda yer alan bölümüdür. Renal hemen altında başlar ve aortun ana artere bölündüğü yere kadar uzanır (bkz. 1). ŞEKİL 1 Aort Kalp Renal Arterler Böbrek Ana Arterler Aort 3
Anevrizma nedir? Aort duvarı yaş, hastalık ya da travma nedeniyle zayıfladığında, dışa doğru çıkıntı yaparak Abdominal Aort Anevrizması (AAA) adı verilen duruma yol açabilir. Anevrizma büyüdükçe atardamar duvarı aortun normal kan basıncının oluşturduğu güce bağlı olarak yırtılmasına ve ağır iç kanama oluşmasına neden olacak şekilde zayıflayabilir. Anevrizma yırtılması yaşamı tehdit eden bir durumdur ve acil tıbbi tedavi ŞEKİL 2 gerektirir. Torasik Aort Anevrizma, aort duvarının zayıflamasına bağlı olarak bir kan damarının duvarında oluşan çıkıntı ya da balonlaşmadır (bkz. Şekil 2). Renal Arterler Böbrek İliyak Arterler Kalp Abdominal Aort Anevrizması 4
Abdominal Aort Anevrizmasının belirtileri nelerdir? Birçok kişi, Abdominal Aort Anevrizması olabileceğini düşündüren herhangi bir belirti yaşamaz. Olağan sağlık muayenesi sırasında doktor hastanın karnının ortasında ya da alt kısmında bir atım fark edebilir ya da hissedebilir. Ancak anevrizmaların çoğu, başka sebeplerle gerçekleştirilen teşhise yönelik bir görüntüleme incelemesi (BT veya ultrason taraması gibi) sırasında fark edilir. Abdominal Aort Anevrizmasına katkıda bulunabilen risk faktörleri nelerdir? AAA gelişme riski yaşla birlikte artar. Abdominal Aort Anevrizması 50 yaşın üzerindeki kişilerde görülür ve erkeklerde kadınlardan daha sık ortaya çıkar. Diğer önemli risk faktörleri arasında sigara tüketimi ve yüksek tansiyon yer alır. Ayrıca ailesinde AAA geçmişi olan kişiler daha yüksek risk altındadır ve bu konuyu doktorlarıyla konuşmaları gerekir. 5
Doktor anevrizma rüptürü (yırtılması) riski olabileceğini düşünüyorsa, Abdominal Aort Anevrizması tedavi edilir. Bu durumda, hekimin teşhisine bağlı olarak iki tedavi seçeneği bulunmaktadır: açık ameliyat veya damar içi stent uygulaması. Abdominal Aort Anevrizmasının giderilmesi için kullanılan tedavi seçenekleri nelerdir? 6
ŞEKİL 3 AÇIK AMELİYAT: Cerrah, yoluyla ulaşır (bkz. 3). Açık Damarın bölümü damar çoğunlukla genel altında ve tamamlanması yaklaşık olarak üç dört saat sürer. olarak, hastalar gün yoğun bakım kalır ve daha sonra en az hafta hastanede yatar. Hastaların tam olarak üç ay DAMAR İÇİ STENT UYGULAMASI: Bu, cerrahi ve sırasında metal n tüp olan stent, çevre dokuyu olarak açmadan, her kasıkta açılan küçük b aracılığıyla hastalıklı (anev zmalı) damarın yerleşt r r. İşlem saat kadar sürer. Hastanede kalma dört güne kadar azalır ve yoğun bakım ün te nde yatmak gerekmeyeb. Her Hastalar, en ve faydalar söz konusudur. seçeneğ n ne olduğunu doktorlarıyla konuşmalıdır. 7
Ata Stent nasıl çalışır? Damar içi stent uygulaması anevrizmanın giderilmesi ve aortun zayıflamış olan duvarının güçlendirilmesi amacıyla tasarlanmıştır. Kan akışı için yeni bir yol sağlayarak anevrizma üzerindeki basıncı ve patlama riskini azaltır. Stent yerleştirilir ve kan akışı için yeni bir yol oluşturur. Stent, çevre dokular cerrahi olarak açılmadan uzun, ince bir tüp olan taşıma kateteri kullanılarak ilerletilir. Taşıma kateteri kasıktan sokulan stentin ulaştırılması ve yerleştirilmesi için kullanılır ve daha sonra vücuttan çıkarılır. A Taşıma kateteri hastaların kasığındaki bir damar yoluyla sokulur ve abdominal aorta doğru itilir (bkz. Şekil 4). Stent anevrizma bölgesinde bırakılır ve kan akımı için yeni bir yol sağlayarak kan akımının ŞEKİL 4 normal kanalında sürmesini sağlar. 8
Renal Atardamarlar rdamarlar Stent uygulaması bölgesel, genel ya da lokal İşlemden önce test yapılır. Bu testler doktorun ve sağlar. İşleme hazırlanırken her uyluğun üst bölümünde küçük Yol olarak floroskopi (röntgen) kullanılarak Kalp taşıma hastanın büyük damar damar) boyunca ve ulaşılır Aort (bkz. 4). ŞEKİL 5 Taşıma uygun sonra, stent yavaşça taşıma Kan akışı çıkarılarak kan damarına ve önceden boyutlara Aort Taşıma çıkarılır ve stent damar bırakılır. ve boyutuna bağlı olarak, tamamen dolaşımın dışında tutulduğundan olmak üzere fazla stent Doktorun uygun doğrulamasını sağlamak ultrason görüntüleme faydalanılır (bkz. 5). sıklıkla röntgenlerden ve/veya damar 9
Stent uygulama işleminden sonra hasta neler bekleyebilir? Stent uygulama işlemini takiben, bacaktaki yaraların iyileşmeye başlaması için hekim hastanın dört ila altı saat yatmasını isteyebilir. Kasıktaki yara bölgelerinde hafif rahatsızlık yaşanabilir. Bu, genellikle iki gün içerisinde geçer. Nadir görülen yan etkiler arasında üst uylukta şişme, bacaklarda hissizlik, bulantı, kusma, bacakta ağrı ya da zonklama, iştah kaybı, ateş ve/veya bir ila üç gün süreyle bağırsak hareketi olmaması yer alabilir. Damar içi sent uygulaması, olası komplikasyonların fark edilmesi için düzenli takip gerektirir. Doktor ne zaman aranmalıdır? Hasta aşağıdaki belirtilerden herhangi birini hissederse, derhal doktorunu arayınız: Bacaklar veya kalçada ağrı, hissizlik, soğukluk veya güçsüzlük. Her türlü sırt, göğüs, karın veya kasık ağrısı. Baş dönmesi, bayılma, çarpıntı veya ani halsizlik. Ayrıca hastanın herhangi bir sebeple takip randevusu alması gerektiğinde de doktor aranmalıdır. 10
Bu bilgilendirme kitapçığı, bu işlemin uygunluğu konusunda hekim ile hasta arasında yapılacak ayrıntılı bir tartışmanın yerine geçmek üzere hazırlanmamıştır. Olası tartışma konuları arasında şunlar bulunur: Abdominal Aort Anevrizmasının diğer tedavi seçenekleri nelerdir? Abdominal Aort Anevrizmasının tedavisinde hangi stentlerin kullanımı onaylanmıştır? Stent uygulamasının olası riskleri (rüptür dahil olmak üzere) nelerdir? Sağlık sigortası, bu işlem ile ilişkili tüm masrafları ya da bir kısmını ödeyecek mi? İşlemden sonra hekim hastayı ne sıklıkta görmelidir ve hangi testler yapılmalıdır? Tedaviden sonra hasta faaliyetlerini kısıtlamalı mıdır? Kısıtlamalı ise, ne süreyle? Yerleştirilen stent vücutta ne kadar kalabilir? Kurumda bugüne kadar kaç stent uygulaması gerçekleştirildi? 11
Sözlük Aort aortun (vücudun atardamar karın boyunca damarı) oluşan çıkıntı ya da balonlaşma. Bu sıklıkla AAA kısaltılır. kan damarının oluşan çıkıntı ya da balonlaşma. rüptürü: Kan damarının aort çıkıntı ya da balonlaşma ya da ortaya çıkan damar duvarı yırtılması. Aort: Vücudun atardamar ana BT taraması: ve buna komşu kan damarlarının görüntüsünü elde etmeye yarayan röntgen. Damar stent uygulaması: Hastalıklı damarın etrafındak dokunun yöntemlerle açılmasına gerek olmaksızın, tüpe benzer hazın hastalıklı damar ç e yerleş l m n mal b r şlem. Damar ultrason: Kan damarının yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılarak elde görüntü (yalnızca atardamarda uygulanır). Eksklüzyon: Ana bölümden ayırmak ya da kapatmak. görüntüsü. gerçek zamanlı röntgen 12
Kaçak: Stent sonra kan akışı. (kan damarının çıkıntı ya da balonlaşma ya) Oklüzyon: Tıkanma veya tıkanmış olma durumu. Stent: Çevre dokular açılmadan hastalıklı boru ağ (sıklıkla stent olarak adlandırılan esnek yaylar) örgülü polyester tüp. Artere olarak damar sonra stent önceden boyuta Stent, kan akışı yol sağlayarak baskıyı azaltır. Taşıma Damar stent yardımcı olan uzun, tüpe benzer Ultrason görüntüleme: Yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılarak yaratılan görüntü. 13
MEDTRONIC BAYİLERİ Medtronic Türkiye İçerenköy Mah. Çetinkaya Sok. No:16 Gürbüz İş Merkezi Kat: 1-2 Bodrum Ataşehir/İstanbul Tel:+90.216.469.43.30 Medtro Vascular 3576 Unocal Place Santa Rosa, CA 95403 USA Tel: +1.707.525.0111 www.medtr com Medtro BV Earl Bakkenstraat 10 6422 PJ Heerlen The Netherlands Tel: +31.45.566.8000 Fax: +31.45.566.8668 Medtro Australas a 4/446 ct Road Gladesv lle, NSW 2111 Austral Tel: +61.2.9879.5999 Medtro Interna onal Tra ng Sarl Route du Moll CH-1131 Tolochenaz Sw nd Tel: +41.21.802.7000 Medtro La Amer can Opera ons 3850 ct St. N. MS-V310 Shore ew, MN 55126 USA Tel: +1.763.514.8083 Medtro Interna onal Ltd. te 1602 16/F, Manul fe Plaza The Lee Gardens, 33 Hysan Avenue Causeway Bay, Hong Kong Tel: +852.2891.4456 Medtro of Canada Ltd. 6733 mat Road ga, ON L5N 1W3 Canada Tel: +1.905.826.6020