SĐRKÜLER Đstanbul, 02.03.2012 Sayı: 2012/51 Ref: 4/51 Konu: GELĐR ĐDARESĐ BAŞKANLIĞ INCA ÜCRET KAZANÇLARI VERGĐ REHBERĐ YAYINLANMIŞTIR Gelir Đdaresi Başkanlığınca yayınlanan rehberde; ücretin tanımı, unsurları, ücret matrahından indirim konusu yapılan unsurlar, asgari geçim indirimi uygulaması ile 2011 takvim yılında tevkifata tabi olmayan ücret geliri elde eden ücretlilerle, birden fazla işverenden ücret alan kişilerin hangi hallerde beyanname verecekleri ve beyanname verilmesi durumunda beyan edilecek gelirin tespitine ilişkin örnekli açıklamalara yer verilmiştir. Saygılarımızla, EK: Ücret Kazançları Vergi Rehberi DENGE DENETĐM YEMĐNLĐ MALĐ MÜŞAVĐRLĐK A.Ş. (*) Sirkülerlerimizde yer verilen açıklamalar sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tereddüt edilen hususlarda kesin işlem tesis etmeden önce konusunda uzman bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiyemiz olup; sadece sirkülerlerimizdeki açıklamalar dayanak gösterilerek yapılacak işlemler sonucunda doğacak zararlardan müşavirliğimiz sorumlu olmayacaktır. (**) Sirkülerlerimiz hakkında görüş, eleştiri ve sorularınız için aşağıda bilgileri yer alan uzmanlarımıza yazabilirsiniz. Erkan YETKĐNER YMM Mazars/Denge Vergi Departmanı, Ortak eyetkiner@mazarsdenge.com.tr Güray ÖĞREDĐK SMMM Mazars/Denge Vergi Departmanı, Kıdemli Müdür gogredik@mazarsdenge.com.tr 1
ÜCRET KAZANÇLARI VERG REHBER 2012 Bu rehber sadece pdf format nda haz rlanm t r. 1
Ayr nt l bilgi için Vergi leti im Merkezinin (V MER) 444 0 189 numaral telefon hatt na ba vurabilirsiniz. www.gib.gov.tr Bu rehber, bas m tarihinde yürürlükte olan mevzuat dikkate al narak haz rlanm t r. Güncel mevzuat bilgilerine ücretsiz olarak ula mak için Ba kanl m z n internet sayfas arac l yla e-posta bilgilendirme hizmetine abone olabilirsiniz. GEL R DARES BA KANLI I Mükellef Hizmetleri Daire Ba kanl Yay n No:148 Mart 2012 2
MÜKELLEF HAKLARI B LD RGES Bu bildirge, Türk Gelir daresinin mükellef odakl, kaliteli hizmet sunma anlay içerisinde, sayg l ve dürüst olma temel ilkesiyle çal maya, vergi ödemenin sadece bir yükümlülük de il vatanda olma ve sorgulama hakk oldu u bilinciyle kendisinden hizmet alan herkesi memnun etmeye ve sorunlar çözmeye olan ba l l n onaylar. Bu nedenle; Aç k, güvenilir, zaman nda ve yeterli bilgi ile hizmet verece iz. Bilgi Edinme Hakk Kanunu çerçevesinde ö renmek istedi iniz her bilgi için do ru insanlarla temasa geçmeniz konusunda sizleri yönlendirece iz. Vergi konusundaki geli meleri sürekli güncellenen internet sayfam zla ve bas l yay nlarla sizlere en k sa zamanda duyuraca z. Ücretsiz e-posta sistemimize kaydolman z durumunda vergisel geli meleri kayna ndan ve an nda ö renmi olacaks n z. ahsi ve gizli bilgilerinize sayg l y z. Bu bilgileri Vergi Usul Kanunu nun öngördü ü haller d nda aç klamayaca z ve kullanmayaca z. Vergi ile ilgili yükümlülüklerinizin yerine getirilmesinde sizlere her türlü kolayl sa layaca z. Yapt m z i lemlerde ve gerçekle tirdi imiz düzenlemelerde vergi kanunlar n n adil, hukuksal, tarafs z ve rekabeti koruyucu bir ekilde uygulanmas n esas alaca z. Vergi incelemelerinde kanunlar do ru, tarafs z ve tutarl bir ekilde uygulayaca z. ncelemenin her a amas nda sizi bilgilendirece iz. ikayetlerinizi gerçek kimlik ve ileti im bilgilerinizle iletmeniz halinde, en k sa sürede sonuç ile beraber size dönece iz. Sürekli olarak kendimizi yenileyecek, daha iyi hizmet sunman n aray içinde olaca z. 3
M SYONUMUZ Toplumsal refah n art r lmas na destek sa lamak üzere yeterli geliri adalet, tarafs zl k, verimlilik ilkeleri çerçevesinde toplamak, vergi sisteminin basitle tirilmesi ve uyumun art r lmas na katk da bulunmak ve mükellefe kaliteli hizmet sunmakt r. V ZYONUMUZ Her türlü ekonomik yap ve aktiviteyi geli tiren, kavrayan; güvenilir, etkin, effaf, küresel boyutta öncü ve örnek bir idare olmakt r. TEMEL DE ERLER M Z Güvenilirlik Adalet Tarafs zl k Etkinlik (H z, esneklik ve verimlilik) Saydaml k Sorumluluk Bilinci Çözüm Odakl l k Yetkinlik Sürekli Geli im Kat l mc l k 4
Ç NDEK LER 1. Giri 2. Ücretin Tan m 2.1. Ücret Olarak Vergilendirilecek Di er Ödemeler 3. Ücretin Unsurlar 4. Ücret Gelirinin Vergilendirme ekli 4.1. Gerçek Ücretler 4.1.1. Ücretin Safi Tutar n n Tespiti 4.1.1.1. Emekli Aidat ve Sosyal Sigorta Primleri 4.1.1.2. Sosyal Güvenlik Destekleme Primi 4.1.1.3. ah s Sigorta Primleri ve Bireysel Emeklilik Katk Paylar 4.1.1.4. Sendikalara Ödenen Aidatlar 4.1.1.5. Sakatl k ndirimi 4.1.2. Gerçek Usule Tabi Ücretlerin Vergilendirilmesi 4.1.2.1. Kesinti Yoluyla Vergilendirme 4.1.2.2. Ücretin Y ll k Beyanname ile Beyan Edilmesi 4.1.2.2.1. Birden Fazla verenden Al nan Ücretler 4.1.2.2.2. Yabanc Bir Ülkedeki veren Taraf ndan Do rudan Do ruya Ödenen Ücretler 4.1.2.2.3. Yabanc Elçilik ve Konsolosluklarda Çal an ve stisnadan Faydalanmayan Memur ve Hizmetlilere Ödenen Ücretler 4.1.3. Y ll k Beyan Esas nda Beyannamenin Verilme Zaman ve Yeri 4.1.4. Hesaplanan Verginin Ödenme Zaman ve Yeri 4.1.5. Vergi Tarifesi 4.2. Di er Ücretler 5. Asgari Geçim ndirimi 5.1. Asgari Geçim ndiriminden Yararlanacak ve Yararlanamayacak Olan Ücretliler 5.2. Asgari Geçim ndirimi Tutar n n Hesaplanmas 5.3. Asgari Geçim ndiriminden Aile Fertlerinin, Emekli Maa Olanlar n ve Bo ananlar n Durumu 5.4. Sakatl k ndiriminden Faydalanan Ücretlilerde Asgari Geçim ndirimi Uygulamas 5.4.1. 2012 Y l Asgari Geçim ndirimi Tutarlar 5.5. Medeni Hal ve Çocuk Say s n n De i mesi Durumunda Asgari Geçim ndirimi 5.6. Y ll k Beyanname Veren Ücretlilerde Asgari Geçim ndirimi Uygulamas 5.7. Y ll k Beyannamede Mahsup Edilecek 2011 Y l Asgari Geçim ndirimi Tutarlar 6. Ücret Gelirlerinin Beyan na li kin Örnekler 7. Beyannamenin Doldurulmas nda Dikkat Edilecek Hususlar Verginizi Ödeyebilece iniz Anla mal Bankalar 5
1. G R Bu rehber, gerçek usulde ücret geliri elde eden ki ilere, i verenler taraf ndan yap lan ücret ödemelerinin y l içinde kesinti suretiyle vergilendirilmesi ile 2011 y l nda elde edilen ücret gelirleri için hangi hallerde y ll k beyanname verilmesi gerekti i hususlar nda mükellefleri bilgilendirmek amac yla haz rlanm t r. Bu rehberde; ücretin tan m, unsurlar, ücret matrah ndan indirim konusu yap lan unsurlar, asgari geçim indirimi uygulamas ile 2011 takvim y l nda tevkifata tabi olmayan ücret geliri elde eden ücretlilerle, birden fazla i verenden ücret alan ki ilerin hangi hallerde beyanname verecekleri ve beyanname verilmesi durumunda beyan edilecek gelirin tespitine ili kin örnekli aç klamalara yer verilmi tir. 2. ÜCRET N TANIMI Ücret, i verene tabi ve belirli bir i yerine ba l olarak çal anlara hizmet kar l verilen para ve ay nlar (hizmet kar l n n mal olarak verilmesi) ile sa lanan ve para ile temsil edilebilen (konut, araç sa lanmas vb.) menfaatlerdir. Gerçek ki ilerin bir takvim y l içinde elde etmi olduklar ücret gelirleri gelir vergisine tabidir. Ücret bedensel ya da zihinsel bir emek kar l nda i verenden elde edilen has lay ifade eder. Bu has la para eklinde olabilece i gibi ayni veya para ile temsil edilebilen menfaat eklinde de olabilir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminat (mali sorumluluk tazminat ), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakk, prim, ikramiye, gider kar l veya ba ka adlar alt nda ödenmi olmas veya bir ortakl k ili kisi niteli inde olmamak art ile kazanc n belli bir yüzdesi eklinde tayin edilmi bulunmas ücretin niteli ini de i tirmez. 2.1. Ücret Olarak Vergilendirilecek Di er Ödemeler A a da yaz l ödemeler de ücret say lmaktad r: Kanunla kurulan emekli sand klar ile 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen bankalar, sigorta ve reasürans irketleri, ticaret odalar, sanayi odalar, borsalar veya bunlar n te kil ettikleri birliklerin personellerinin malullük, ya l l k ve ölümlerinde yard m yapmak üzere kurulan sand klardan ödenen ve en yüksek devlet memuruna ödenen tutar a mayan k s m istisna kapsam nda olup bunlar n d nda kalan emeklilik, maluliyet, dul ve yetim ayl klar. Daha önce yap lm veya gelecekte yap lacak hizmetler kar l nda verilen para ve ay nlarla sa lanan menfaatler. TBMM, l Genel Meclisi ve Belediye Meclisi üyeleri ile özel kanunlar na veya dari kararlara göre kurulan daimi veya geçici bütün komisyonlar n üyelerine ve yukar da say lanlara benzer di er ki ilere bu s fatlar dolay s yla ödenen veya sa lanan para, ay n ve menfaatler. Yönetim ve Denetim Kurullar ba kan ve üyeleriyle, tasfiye memurlar na bu s fatlar dolay s yla ödenen veya sa lanan para, ay n ve menfaatler. Bilirki ilere, resmi arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine ve her türlü yar ma jürisi üyelerine ödenen veya sa lanan para, ay n ve menfaatler. Sporculara transfer ücreti veya sair adlarla yap lan ödemeler ve sa lanan menfaatler. 6
3. ÜCRET N UNSURLARI Gelir Vergisi aç s ndan bir ödemenin ücret ya da ba ka bir gelir unsuru olarak vergilendirilip vergilendirilmeyece i a a da say lan üç unsura göre tespit edilecektir. Bu üç unsur birlikte varsa elde edilen gelir ücret olarak vergilendirilecek, aksi takdirde ücretten söz etmek mümkün olmayacakt r. Ücret gelirini meydana getiren 3 temel unsur öyledir: Bir i verene tabi olma: Herhangi bir ödemenin ücret olarak kabul edilebilmesi için gerekli olan ilk unsur çal an n i verene tabi olmas d r. veren, hizmet erbab n i e alan, emir ve talimatlar dâhilinde çal t ran gerçek ve tüzel ki ilerdir. Çal an n i verene ba l l, fiili olabilece i gibi kanun, tüzük, yönetmelik veya sözle melerle de saptanm olabilmektedir. Belli bir i yerine ba l olma: yeri ticari, s nai, zirai ve mesleki bir faaliyetin yürütülmesi için tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullan lan yerlerdir. Bu yerlere ba l l k, hukuki anlamda bir ba l l kt r. Hizmetin mutlaka fiilen i yerinde yap lmas zorunlu de ildir. Hizmetin kar l olarak bir ödemenin yap lmas : Ödeme bir hizmet kar l de ilse ücret say lmas na imkân yoktur. Hizmet kar l olarak yap lan ödeme, nakit (haftal k, ayl k vb.), ay n (hizmet kar l n n mal olarak verilmesi) veya para ile temsil edilebilen menfaatler (konut, araç sa lanmas gibi) eklinde olabilir. 4. ÜCRET N GEL R N N VERG LEND RME EKL Ücret gelirleri iki ekilde vergilendirilmektedir: Gerçek ücretler Di er ücretler 4.1. Gerçek Ücretler Ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde ilke olarak gerçek usul kabul edilmi tir. Vergi, gelirin gerçek ve safi tutar üzerinden al nmaktad r. 4.1.1. Ücretin Safi Tutar n n Tespiti Ücretin safi tutar, i veren taraf ndan verilen para ve ay nlarla sa lanan yararlar toplam ndan (yani ücretin gayrisafi tutar ndan) belli indirimlerin yap lmas ndan sonra kalan miktard r. Bu indirimler unlard r: Emekli aidat ve sosyal sigorta primleri, OYAK ve benzeri kamu kurumlar nca yap lan yasal kesintiler, Sosyal güvenlik destekleme primi, ah s sigorta primleri, Bireysel emeklilik katk paylar, Sendikalara ödenen aidatlar (i çi ve memur sendikalar ), Sakatl k indirimi. 7
4.1.1.1. Emekli Aidat ve Sosyal Sigorta Primleri Kanunla kurulan emekli sand klar ile 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen bankalar, sigorta ve reasürans irketleri, ticaret odalar, sanayi odalar, borsalar veya bunlar n te kil ettikleri birliklerin personellerinin malullük, ya l l k ve ölümlerinde yard m yapmak üzere kurulan sand klara ödenen aidat ve primler ücretin gayrisafi tutar ndan indirilebilir. Emeklilik aidat ve sosyal sigorta primlerinin gider olarak indirilmesi, yasal olarak kabul edilmi bulunan kurumlara, yasalar nda öngörülen ekilde ücretten kesilmek suretiyle ödenen borçlanma aidat ve primlerinin tutar na ve oran na bak lmaks z n, kesildi i aya ait gelir vergisi matrah n n tespitinde indirim olarak dikkate al nmaktad r. Aidat pe in olarak toptan ödenmi ise, ödenen tutar n tamam indirim konusu yap l ncaya kadar gayrisafi ücret tutar ndan indirim konusu yap lmas gerekir. Ücretin gerçek ve safi tutar n n tespitinde indirim konusu yap lan aidat ve primleri, herhangi bir nedenle geri alan ve kendilerine toptan ödeme yap lanlar n, yeniden i tirakçi durumuna girmeleri nedeniyle ilgili kuruma pe in ya da borçlanma suretiyle iade ettikleri aidat ve primleri tekrar ücret matrah ndan indirim konusu yapmalar mümkün de ildir. 4.1.1.2. Sosyal Güvenlik Destekleme Primi 5510 say l Sosyal Sigortalar ve Genel Sa l k Sigortas Kanununa göre hesaplanarak i çiden kesilen sosyal güvenlik destekleme primi de ücretin gerçek safi tutar n n hesaplanmas s ras nda indirim unsuru olarak dikkate al nabilecektir. 4.1.1.3. ah s Sigorta Primleri ve Bireysel Emeklilik Katk Paylar Sigortan n ve emeklilik sözle mesinin Türkiye de kâin ve merkezi Türkiye de bulunan bir sigorta veya emeklilik irketi nezdinde akdedilmi olmas art yla; ücretlinin ahs na, e ine ve küçük çocuklar na ait hayat, ölüm, kaza, hastal k, sakatl k, i sizlik, anal k, do um ve tahsil gibi ah s sigorta poliçeleri için hizmet erbab taraf ndan ödenen primler ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katk paylar, ücretin gerçek safi tutar n n tespitinde indirim konusu yap labilecektir. ndirim konusu yap lacak bireysel emeklilik katk paylar, ödendi i ayda elde edilen ücretin % 10 unu (bireysel emeklilik sistemi d ndaki ah s sigorta poliçeleri için ödenen primlerde, ödendi i ayda elde edilen ücretin %5 ini) ve y ll k olarak asgari ücretin y ll k tutar n a amaz. 4.1.1.4. Sendikalara Ödenen Aidatlar çi sendikalar na ödenen aidatlar, aidat n ödendi inin sendika taraf ndan verilecek bir makbuzla belgelendirilmesi kayd yla, vergi matrah n n tayininde gayrisafi ücret tutar ndan indirilebilecektir. Sendika aidat i verenler taraf ndan ücretlerden kesilmek suretiyle ödenmekte ise ve bu ekilde ödenen aidat n ücret bordrosunda gösterilmesi durumunda makbuz aranmaz. Di er taraftan, 4688 say l Kamu Görevlileri Sendikalar Kanunu hükümleri uyar nca kamu görevlileri sendikalar ndan birisine üye olup, kendisinden sendika taraf ndan belirlenen tutar kadar kesilen sendika aidat n n, ücretin safi tutar n n tespitinde matrahtan indirim konusu yap labilecektir. 8
4.1.1.5. Sakatl k ndirimi Gelir Vergisi Kanununa göre çal ma gücünün asgari %80'ini kaybetmi bulunan hizmet erbab birinci derece sakat, asgari %60' n kaybetmi bulunan hizmet erbab ikinci derece sakat, asgari %40' n kaybetmi bulunan hizmet erbab ise üçüncü derece sakat say l r ve elde ettikleri ücret gelirlerinden a a da belirtilen ayl k sakatl k indirimi tutarlar dü ülür. 2011 y l nda elde edilen ücret gelirlerinin y ll k beyanname ile beyan nda dikkate al nacak sakatl k indirimi tutarlar öyledir: Birinci derece sakatlar için kinci derece sakatlar için Üçüncü derece sakatlar için 700 TL 350 TL 170 TL Ücretli ki inin kendisi özürlü ise sakatl k indirimi tutar gelir vergisi kesintisi yap l rken ücret matrah ndan indirilerek uygulan r. Bu indirimden bakmakla yükümlü oldu u özürlü ki i bulunan hizmet erbab da yararlan r. Ayr ca ücret gelirlerini y ll k beyanname ile beyan eden ve bakmakla yükümlü oldu u özürlü ki i bulunan hizmet erbab da sakatl k indiriminden yararlanabilecektir. Ücret geliri y l içinde kesintiye tabi olmad için gelir vergisi beyannamesi veren hizmet erbaplar da bu indirimi y ll k olarak hesaplay p beyanname üzerinden indirebilirler. Ancak, y l içinde ücret matrah ndan indirim konusu yap lan sakatl k indirimi tutar n n ikinci kez y ll k beyannamede indirim konusu yap lmas mümkün de ildir. Ücretin gerçek ve safi tutarlar n n tespitinde gelir vergisi gibi ki isel vergiler ve ücret dolay s yla ödenen damga vergisi gibi ücretle ilgili vergiler, ücretin gayrisafi tutar ndan indirilemez. 4.1.2. Gerçek Usule Tabi Ücretlerin Vergilendirilmesi Gerçek usule tabi ücretlerin vergilendirilmesi iki ekilde yap lmaktad r: Ücretten i veren taraf ndan vergi kesintisi yap lmas, Elde edilen ücretin y ll k beyanname ile beyan edilmesi. 4.1.2.1. Kesinti Yoluyla Vergilendirme Ücretin ödenmesi s ras nda sorumlular taraf ndan verginin kesilerek vergi dairelerine yat r lmas na kesinti (tevkifat) usulü denilmektedir. Gerçek usulde elde edilen ücretlerin vergilendirilmesi esas olarak bu yöntemle yap lmaktad r. 4.1.2.2. Ücretin Y ll k Beyanname ile Beyan Edilmesi Tek i verenden al nm ve kesinti suretiyle vergilendirilmi ücret gelirleri için tutar ne olursa olsun y ll k beyanname verilmeyecek, di er gelirler için beyanname verilmesi halinde de bu gelirler beyannameye dâhil edilmeyecektir. Kesintiye tabi tutulmam ücret gelirleri için ise bu rehberin 4.2. Di er Ücretler bölümünde aç klanan di er ücretler hariç, tutar ne olursa olsun y ll k beyanname verilecektir. 9
Ücretlerinden vergi kesintisi yap lan ve i verenler arac l yla y l içinde asgari geçim indiriminden yararlanan mükelleflerin birden fazla i verenden kesintiye tabi ücret geliri elde edip, birden sonraki i verenden ald klar ücret tutar beyanname verme s n r n a mas nedeniyle kesintiye tabi ücret gelirlerini y ll k beyannameye dâhil etmeleri halinde, beyan edilen gelir üzerinden hesaplanan vergiden, y l içinde ödenen ücret üzerinden kesilen gelir vergisinin asgari geçim indirimi dü ülmeden önceki tutar mahsup edilecektir. 2011 y l nda elde ettikleri ücret gelirleri nedeniyle beyanname vermek zorunda olanlar; Birden fazla i verenden kesinti yoluyla vergilendirilmi ücret geliri elde eden ücretlilerden, birden sonraki i verenden ald klar ücretlerin toplam 23.000 TL yi (Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yaz l tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutar) a an ücretliler, Ücretlerini yabanc bir memleketteki i verenden do rudan do ruya alan hizmet erbab (istisna kapsam nda olanlar hariç), stisnadan faydalanmayan yabanc elçilik ve konsolosluk memur ve hizmetlileri, Maliye Bakanl nca y ll k beyanname ile bildirilmesi gerekli görülen ücret ödemesi yap lanlar, Ücreti kesinti yoluyla vergilendirilmeyen yukar da say lanlar d nda kalan ücretliler. Öte yandan dar mükellef gerçek ki iler, tamam Türkiye'de tevkif suretiyle vergilendirilmi olan ücret gelirleri için y ll k beyanname vermeyecekler ve di er gelirleri için beyanname vermeleri halinde de bu gelirlerini beyannameye dâhil etmeyeceklerdir. 4.1.2.2.1. Birden Fazla verenden Al nan Ücretler Birden fazla i verenden ücret alan ve birden sonraki i verenden ald klar ücretlerin toplam Gelir Vergisi Kanununda yaz l tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutar (2011 y l için bu tutar 23.000 TL dir.) a mayan mükelleflerin, tamam kesinti yoluyla vergilendirilmi ücretleri y ll k beyanname ile beyan edilmeyecektir. Ancak, birden sonraki i verenden al nan ücretlerin toplam 23.000 TL yi a mas durumunda, ücretlerin tamam (ilk i verenden al nan ücrette dâhil olmak üzere) y ll k beyannameye dâhil edilecektir. Birden fazla i verenden ücret al nmas halinde, birinci i verenden al nan ücretin hangisi olaca ücretli taraf ndan serbestçe belirlenecektir. 2011 y l nda tevkifata tabi olarak birden fazla i verenden elde edilen ücret gelirlerinin y ll k beyanname ile beyan ile ücret geliri ve di er gelir unsurlar n n birlikte elde edilmesi durumunda beyan edilecek gelirin tespitine ili kin örnekler a a da yer almaktad r. Örneklerde, ücret ve di er gelir unsurlar ndan y l içinde yap lan gelir vergisi tevkifat tutarlar dikkate al nmam olup; y ll k beyanname ile beyan edilen gelir unsurlar ile ilgili olarak y l içinde tevkif suretiyle ödenen vergilerin beyannamede hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilece i tabiidir. ÖRNEK 1: Bayan (A), 2011 y l nda üç ayr i verenden ücret geliri elde edilmi ve ücretlerin tamam kesinti yoluyla vergilendirilmi tir. Birinci i verenden al nan ücret kinci i verenden al nan ücret Üçüncü i verenden al nan ücret Beyan edilecek gelir tutar 31.000 TL 13.000 TL 8.000 TL Yok 10
Örnekte yer alan ve birinci i verenden al nan ücret toplama dâhil edilmeyecek olup, ikinci ve üçüncü i verenden al nan (13.000 TL + 8.000 TL=) 21.000 TL ücretler toplam 23.000 TL lik beyan s n r n a mad ndan ücret gelirlerinin tamam beyan edilmeyecektir. ÖRNEK 2: Bay (B), 2011 y l nda üç ayr i verenden tamam tevkif yoluyla vergilendirilmi ücret geliri elde etmi tir. Birinci i verenden al nan ücret kinci i verenden al nan ücret Üçüncü i verenden al nan ücret Beyan edilecek gelir tutar 27.000 TL 22.000 TL 12.000 TL 61.000 TL Birinci i verenden al nan ücret toplama dâhil edilmeyecek olup, 2 nci ve 3 üncü i verenden al nan ücretler toplam (22.000 TL+12.000 TL=) 34.000 TL, 23.000 TL lik beyan s n r n a t için 61.000 TL ücret gelirinin tamam beyan edilecektir. ÖRNEK 3: Serbest meslek erbab Bay (C) serbest meslek kazanc n n yan nda tamam kesinti yoluyla vergilendirilmi iki i verenden ücret geliri elde etmi tir. Serbest meslek kazanc Birinci i verenden al nan ücret kinci i verenden al nan ücret Beyan edilecek gelir tutar 40.000 TL 30.000 TL 19.000 TL 40.000 TL Mükellef elde etmi oldu u serbest meslek kazanc nedeniyle mutlaka beyanname verecektir. Birinci i verenden al nan hariç, ikinci i verenden al nan ücret geliri ise 23.000 TL lik beyan s n r n a mad ndan ücret gelirleri beyannameye dâhil edilmeyecektir. ÖRNEK 4: Bay (D) nin tamam üzerinden tevkifat yap lm olan 2011 y l gelirleri a a daki gibidir. Birinci i verenden al nan ücret kinci i verenden al nan ücret yeri kira geliri (Brüt) Beyan edilecek gelir tutar 55.000 TL 21.000 TL 42.000 TL 42.000 TL Mükellefin birden sonraki i verenden ald ücret geliri olan 21.000 TL, 23.000 TL lik beyan s n r n a mad ndan, ücret gelirleri beyan edilmeyecektir. Tevkifata tabi i yeri kira geliri ise 2011 y l için geçerli olan 23.000 TL lik beyanname verme s n r n a t ndan mükellef sadece bu gelirini beyan edecektir. ÖRNEK 5: Serbest meslek erbab Bayan (E) 2011 y l nda serbest meslek kazanc yan nda tamam tevkif yoluyla vergilendirilmi iki i verenden ücret geliri ile i yeri kira geliri bulunmaktad r. Serbest meslek kazanc Birinci i verenden al nan ücret kinci i verenden al nan ücret yeri kira geliri (Brüt) Beyan edilecek gelir tutar 32.000 TL 27.000 TL 18.000 TL 35.000 TL 67.000 TL 11
Serbest meslek kazanc nedeniyle her halükarda beyanname verilecektir. Birinci i verenden al nan hariç, ikinci i verenden al nan ücret geliri ise 23.000 TL lik beyan s n r n a mad ndan ücret gelirleri beyannameye dâhil edilmeyecektir. Serbest meslek kazanc ve i yeri kira geliri tutar n n toplam 23.000 TL lik beyan s n r n a t ndan, i yeri kira geliri beyannameye dâhil edilecektir. ÖRNEK 6: Bay (F), üç ayr irkette yönetim kurulu üyesi olup, 2011 y l nda elde etti i ücret gelirlerinin tamam tevkif yoluyla vergilendirilmi tir. Ödevli ayr ca 15.000 TL konut kira geliri elde etmi tir. Birinci i verenden al nan ücret kinci i verenden al nan ücret Üçüncü i verenden al nan ücret Konut kira geliri Beyan edilecek gelir tutar 38.000 TL 19.000 TL 14.000 TL 15.000 TL 86.000 TL Ödevli, birden fazla i verenden ald ücret gelirinin yan s ra mesken geliri elde etmi tir. Beyanname verilip verilmeyece i öncelikle ücret gelirleri dikkate al narak de erlendirilecektir. Ücret gelirleri ile ilgili olarak birinci i verenden al nan ücret hariç, ikinci ve üçüncü i verenden al nan ücretlerin toplam (19.000 TL+14.000 TL) 33.000 TL, 23.000 TL lik beyan s n r n a t için birinci i verenden al nan ücret de dâhil olmak üzere ücret gelirlerinin tamam olan 71.000 TL beyan edilecektir. Konut kira geliri ise 2011 y l için belirlenen 2.800 TL lik istisna tutar n a t ndan tamam beyannameye dâhil edilecektir. ÖRNEK 7: Bayan (G) nin 2011 y l gelirleri a a daki gibi olup, ücret gelirleri ile i yeri kira gelirleri tevkif yoluyla vergilendirilmi tir. Birinci i verenden al nan ücret kinci i verenden al nan ücret Konut kira geliri yeri kira geliri (Brüt) Beyan edilecek gelir tutar 34.000 TL 17.000 TL 18.000 TL 14.000 TL 32.000 TL Birinci i veren hariç, ikinci i verenden al nan ücret tutar 23.000 TL lik beyan s n r n a mad ndan ücret gelirleri beyan edilmeyecektir. Mesken kira geliri 2011 y l için belirlenen 2.800 TL lik istisna tutar n a t ndan tamam beyan edilecektir. Konut kira gelirinin istisna tutar n a an k sm ile i yeri kira geliri toplam 23.000 TL lik beyan s n r n a t için, tevkifata tabi tutulmu olan i yeri kira geliri de konut kira geliri ile birlikte beyan edilecektir. 4.1.2.2.2. Yabanc Bir Ülkedeki veren Taraf ndan Do rudan Do ruya Ödenen Ücretler Yabanc ülkelerde bulunan i verenlerden al nan ve tevkifata tabi olmayan ücretler (varsa Türkiye dâhilindeki kazanç ve iratlar yla birlikte) bir beyanname ile ikametgâh n bulundu u yerin vergi dairesine y ll k beyanname ile beyan edilir. 12
Ancak; Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin 14 numaral bendi gere ince, kanunî ve i merkezi Türkiye'de bulunmayan dar mükellefiyete tabi i verenlerin yan nda çal an hizmet erbab na, i verenin Türkiye d nda elde etti i kazançlar üzerinden döviz olarak ödedi i ücretler Gelir Vergisinden istisna edilmi tir. Bu istisnan n uygulanmas nda ücret, i verenin do rudan do ruya yurt d ndan elde etti i gelirinden döviz olarak ödenmesi ve hiçbir zaman i verenin Türkiye de elde etti i kazançla ilgilendirilmemesi gerekmektedir. Bu artlar ta mayan ücret gelirleri için ise y ll k beyanname verilmesi gerekmektedir. ÖRNEK 8: (A) Firmas n n Ankara daki irtibat bürosunda çal an Bay (C) ye, i vereni taraf ndan Türkiye d nda elde etti i kazançlar üzerinden 2011 y l nda 50.000 Dolar tevkifata tabi tutulmam ücret ödenmi tir. Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin 14 numaral bendine göre döviz olarak ödenen ücretler gelir vergisinden istisna oldu undan ödevli y ll k beyanname vermeyecektir. ÖRNEK 9: Bay (H), merkezi yurtd nda bulunan bir firman n Ankara da bulunan irtibat bürosunda çal makta olup, 2011 y l nda tevkifata tabi tutulmam 35.000 TL ücret geliri elde etmi tir. Ödevliye ödenen ücretler döviz olarak ödenmedi inden istisnadan yararlanmas mümkün de ildir. Bu nedenle, elde etti i ve tevkifata tabi tutulmam ücret gelirinin tamam n y ll k beyanname ile beyan edecektir. 4.1.2.2.3. Yabanc Elçilik ve Konsolosluklarda Çal an ve stisnadan Faydalanmayan Memur ve Hizmetlilere Ödenen Ücretler Yabanc ülkelerin Türkiye de bulunan elçi, maslahatgüzar ve konsoloslar ile elçilik ve konsolosluklara mensup olan ve o ülkenin uyru unda bulunan memurlar d nda kalan memur ve hizmetlilerin yaln zca bu i lerden dolay ald klar ücretler, kar l kl olmak ko uluyla gelir vergisinden istisna edilmi tir. Kar l kl l k anla mas n n uygulanmad durumlarda kar l k esas na uymayan ülkenin Türkiye deki temsilcili inde çal an memurlar istisnadan yararlanamazlar. Bu durumda ücret sahipleri elde ettikleri tevkifats z ücret gelirini y ll k gelir vergisi beyannamesiyle oturduklar mahallin vergi dairesine beyan edeceklerdir. ÖRNEK 10: stanbul daki (X) Konsoloslu unda çal an Türk uyruklu Bayan (Y), 2011 y l nda 39.000 TL ücret geliri elde etmi tir. Kar l kl l k geçerli olmamas nedeniyle, an lan personelin elde etti i ücret istisna kapsam nda de ildir. Buna göre, (X) Konsoloslu unda çal an Türk uyruklu personel, ücretinden tevkifat yap lmad ndan ve kar l kl l k esas n n geçerli olmamas nedeniyle, 39.000 TL ücret gelirinin tamam n y ll k beyanname ile beyan edecektir. 4.1.3. Y ll k Beyan Esas nda Beyannamenin Verilme Zaman ve Yeri 1 Ocak- 31 Aral k 2011 döneminde elde edilen beyana tabi ücret gelirlerini 2012 y l n n Mart ay n n ba ndan yirmi be inci günü ak am na kadar (1 Mart 25 Mart) verilecek gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir. Beyanname mükellefin ikametgâh n n bulundu u yer vergi dairesine verilecektir. 13
Ücret kazançlar nedeniyle verilecek beyannamelerin ihtiyari olarak elektronik ortamda gönderilmek istenilmesi halinde, elektronik ortamda beyanname gönderme arac l k yetkisi alm meslek mensuplar vas tas yla gönderilebilecektir. 4.1.4. Hesaplanan Verginin Ödenme Zaman ve Yeri Beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisi, 2012 y l n n Mart ve Temmuz aylar nda iki e it taksitte ödenecektir. Hesaplanan vergi, mükellefin ba l oldu u vergi dairesine ödenebilece i gibi vergi tahsiline yetkili banka ubelerine de ödenebilecektir. 4.1.5. Vergi Tarifesi Gelir Vergisi Kanunu nun 103 üncü maddesi uyar nca 2011 takvim y l gelirlerine uygulanacak vergi tarifesi öyledir; 9.400 TL'ye kadar % 15 23.000 TL'nin 9.400 TL'si için 1.410 TL, fazlas % 20 53.000 TL'nin 23.000 TL'si için 4.130 TL, (ücret gelirlerinde 80.000 TL'nin 23.000 TL'si için 4.130 TL), fazlas % 27 53.000 TL'den fazlas n n 53.000 TL'si için 12.230 TL, (ücret gelirlerinde 80.000 TL den fazlas n n 80.000 TL si için 19.520 TL), fazlas % 35 Di er taraftan 2012 takvim y l gelirlerine a a daki vergi tarifesi uygulanacakt r. 10.000 TL'ye kadar % 15 25.000 TL'nin 10.000 TL'si için 1.500 TL, fazlas % 20 58.000 TL'nin 25.000 TL'si için 4.500 TL (ücret gelirlerinde 88.000 TL'nin 25.000 TL'si için 4.500 TL), fazlas % 27 58.000 TL'den fazlas n n 58.000 TL'si için 13.410 TL (ücret gelirlerinde 88.000 TL'den fazlas n n 88.000 TL'si için 21.510 TL), fazlas % 35 4.2. Di er Ücretler Bir k s m hizmet erbab n n gerçek ücret üzerinden vergilendirilmesi ücretin saptanmas ndaki güçlük nedeniyle mümkün olmamaktad r. Buna göre a a da yaz l hizmet erbab n n safi ücretleri, takvim y l ba nda geçerli olan ve sanayi kesiminde çal an 16 ya ndan büyük i çiler için uygulanan asgari ücretin y ll k brüt tutar n n %25 i olarak tespit edilecektir. Kazançlar basit usulde tespit edilen ticaret erbab yan nda çal anlar, Özel hizmetlerde çal an oförler, Özel in aat sahiplerinin ücretle çal t rd in aat i çileri, Gayrimenkul sermaye irad sahibi yan nda çal anlar, Gerçek ücretlerinin tespitine imkân olmamas nedeniyle, Dan tay' n olumlu görü ü ve Maliye Bakanl nca bu kapsama al nanlar. Di er ücretler için y ll k beyanname verilmez, di er gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde de bu gelirler beyannameye dâhil edilmez. 14
5 - ASGAR GEÇ M ND R M 5.1. Asgari Geçim ndiriminden Yararlanacak ve Yararlanamayacak Olan Ücretliler Ücretleri gerçek usulde vergilendirilen gerçek ki iler asgari geçim indiriminden yararlanabilecektir. Ancak; Ücretleri di er ücret kapsam nda vergilendirilen hizmet erbab, Ücret geliri elde etmeyen di er gerçek ki iler, Ba ka bir kanun hükmü (4490 Türk Uluslararas Gemi Sicili Kanunu, 4691 Teknoloji Geli tirme Bölgeleri Kanunu v.b.) uyar nca ücretlerinden gelir vergisi tevkifat yap lmayanlar, Dar mükellefiyet kapsam nda ücret geliri elde edenler, asgari geçim indiriminden yararlanamazlar. 5.2. Asgari Geçim ndirimi Tutar n n Hesaplanmas Asgarî geçim indirimi, ücretin elde edildi i takvim y l ba nda geçerli olan ve sanayi kesiminde çal an 16 ya ndan büyük i çiler için uygulanan asgarî ücretin y ll k brüt tutar na; Mükellefin kendisi için % 50'si, Çal mayan ve herhangi bir geliri olmayan e i için % 10'u, Çocuklar n her biri için ayr ayr olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5 i, Di er çocuklar için % 5'i, olmak üzere ücretlinin ahsi ve medeni durumu dikkate al narak hesaplanan indirim oranlar n n uygulanmas sonucu bulunacak matrah n, gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine kar l k gelen %15'lik oranla çarp m sonucunun 12 ye bölünmesiyle her aya isabet eden tutar hesaplan r. Hesaplanan bu tutar ise ödenecek gelir vergisinden mahsup edilir. Hesaplamada kullan lan formül öyledir: A.G.. Y ll k Tutar = (Asgari Ücretin Y ll k Brüt Tutar X A.G.. Oran ) X %15 Asgari geçim indiriminin y ll k tutar, her ücretli için asgarî ücret üzerinden hesaplanan y ll k vergi tutar n a amayacak ve y l içerisinde asgari ücret tutar nda meydana gelen de i iklikler, asgari geçim indirimi uygulamas nda dikkate al nmayacakt r. Asgari Ücret Tespit Komisyonu taraf ndan 16 ya ndan büyükler için asgari ücret 2011 y l n n birinci alt ayl k döneminde ayl k brüt 796,50 TL, ikinci alt ayl k dönemi için ise ayl k brüt 837 TL olarak tespit edilmi tir. Dolay s yla, asgari geçim indirimi tutar n n hesaplanmas nda, yukar daki formülde yer alan asgari ücretin y ll k brüt tutar olarak, ücretin elde edildi i takvim y l ba nda geçerli olan ve sanayi kesiminde çal an 16 ya ndan büyük i çiler için uygulanan asgarî ücretin y ll k brüt tutar olarak (796,50 X 12=) 9.558 TL nin dikkate al nmas gerekir. Hesaplamalarda bu tutar 12 ay boyunca kullan lacak olup, 2011 y l n n ikinci yar s nda asgari ücretin farkl uygulanmas bu hesaplamalar etkilemeyecektir. 15
ÖRNEK 11: Asgari ücretle çal an, e i ücretli olarak çal mayan ve iki çocu u olan Bayan (Z) nin 2011 y l asgari geçim indirimi tutar u ekilde hesaplanacakt r: 2011 y l nda Asgari Ücretin Y ll k Brüt Tutar (796,50 TL X 12) 9.558 TL Mükellefin Asgari Geçim ndirimi Oran % 75 - Mükellefin kendisi için %50 - Mükellefin e i için %10 - Mükellefin çocuklar için %15 Asgari Geçim ndirimine Esas Tutar (9.558,00 TL X % 75) 7.168,50 TL Asgari Geçim ndiriminin Y ll k Tutar (7.168,50 TL X % 15) 1.075,28 TL Hesaplanan y ll k asgari geçim indirimi tutar n n 1/12'si olan (1.075,28/12=) 89,61 TL, ayl k olarak hesaplanan gelir vergisi kesintisi tutar ndan mahsup edilerek, ücretliye yans t lacakt r. 5.3. Asgari Geçim ndiriminde, Aile Fertlerinin, Emekli Maa Olanlar n ve Bo ananlar n Durumu Asgari geçim indirimi uygulamas nda; Asgari geçim indirimi, ücret geliri elde eden aile fertlerinden her biri için ayr ayr hesaplanacakt r, Emekli maa alanlar da çal mayan ve herhangi bir geliri olmayan e olarak kabul edilecektir, E lerin her ikisinin de ücretli olmas halinde çocuklar yaln zca sosyal güvenlik yönünden tabi olduklar e in bildirimine dâhil edilecektir, Bo ananlar için indirim tutar n n hesab nda, nafakas n sa lad klar çocuk say s dikkate al nacakt r. Y l içinde i yeri ve i vereni de i en ücretliler, yeni i yerlerinde veya i verenleri nezdinde çal maya ba lad klar aydan itibaren asgari geçim indiriminden yararlanmaya devam edeceklerdir. 5.4. Sakatl k ndiriminden Faydalanan Ücretlilerde Asgari Geçim ndirimi Uygulamas Sakatl k indiriminden yararlanan ücretlinin gelir vergisi matrah hesaplan rken sakatl k indirimi dü ülecek, kalan gelir vergisi matrah üzerinden hesaplanan gelir vergisi tutar ndan da y ll k asgari geçim indirimi tutar n n 1/12'si dü ülecektir. Dü ülecek tutar, kalan gelir vergisi tutar n a amayacak ve asgari geçim indirimi fark di er dönemlerde de de erlendirilmeyecektir. ÖRNEK 12: E i ücretli olarak çal an, iki çocu u olan ve 2. derece sakatl k indiriminden faydalanan asgari ücretli Bay (X) in, ubat/2012 ay asgari geçim indirimi tutar u ekilde hesaplanacakt r. 2012 y l nda Asgari Ücretin Y ll k Brüt Tutar (886,50 TL X 12) 10.638 TL Mükellefin Asgari Geçim ndirimi Oran % 65 - Mükellefin kendisi için %50 - Mükellefin çocuklar için %15 Asgari Geçim ndirimine Esas Tutar (10.638 TL X % 65) Asgari Geçim ndiriminin Y ll k Tutar (6.914,70 TL X % 15) 6.914,70 TL 1.037,20 TL 16
Hesaplanan y ll k tutar n 1/12'si olan (1.037,20/12=) 86,43 TL, ayl k olarak hesaplanan gelir vergisi kesintisi tutar ndan mahsup edilecektir. Bu ücretlinin ubat/2012 ay için, asgari geçim indirimi mahsup i lemi a a daki ekilde gerçekle tirilecektir: 2012 Y l ubat Ay Brüt Ücreti 886,50 TL 2012 Y l ubat Ay Tevkifat Matrah 753,53 TL kinci Derece Sakatl k ndirimi Tutar 380 TL Sakatl k ndirimi Dü üldükten Sonra Kalan Tevkifat Matrah 373,53 TL 2012 Y l ubat Ay Ücretinden Hesaplanan Gelir Vergisi 56,03 TL 2012 Y l ubat Ay Mahsup Edilecek A.G.. Tutar 86,43 TL 2012 Y l ubat Ay Ödenecek Gelir Vergisi - 2012 Y l ubat Ay nda Yararlan lacak A.G.. Tutar 56,03 TL Bu ücretlinin gelir vergisi matrah hesaplan rken sakatl k indirimi de mahsup edilecek, sakatl k indiriminin mahsubundan sonra kalan gelir vergisi matrah üzerinden hesaplanan gelir vergisi tutar ndan da y ll k asgari geçim indirimi tutar n n 1/12'si olan 86,43 TL mahsup edilecektir. Ancak, mahsup edilecek tutar, hesaplanan gelir vergisi tutar n a amayaca ndan yaln zca 56,03 TL'lik k sm ücretliye ödenecek ve ücretli (86,43 56,03=) 30,40 TL asgari geçim indirimi fark ndan yararlanamayacakt r. Buna göre, i veren mahsup edilen asgari geçim indirimi tutar kadar yani 56,03 TL ücretliye daha fazla ödeme yapacakt r. 5.4.1 2012 Y l Asgari Geçim ndirimi Tutarlar 2012 Y l Asgari Geçim ndirimi Tutarlar ise; ASGAR GEÇ M ND R M N N HESAPLANMASINA L K N TABLO (Asgari ücret; 2012 y l için ayl k 886,50 TL y ll k 10.638,00 TL olarak dikkate al nm t r) ÜCRETL N N MEDEN DURUMU (1) ORAN (%) (2) MATRAH (Y ll k Brüt Asgari Ücret X AG Oran ) (3) ND R M TUTARI [(3) X %15] (4) AYLIK TUTAR [(4)/12] (5) BEKÂR 50,00 5.319,00 797,85 66,48 EVL E ÇALI MAYAN 60,00 6.382,80 957,42 79,78 EVL E ÇALI MAYAN 1 ÇOCUKLU 67,50 7.180,65 1.077,09 89,75 EVL E Ç ALI MAYAN 2 ÇOCUKLU 75,00 7.978,50 1.196,77 99,73 EVL E ÇALI MAYAN 3 ÇOCUKLU 80,00 8.510,40 1.276,56 106,38 EVL E ÇALI MAYAN 4 ÇOCUKLU* 85,00 9.042,30 1.356,34 113,03 EVL E ÇALI AN 50,00 5.319,00 797,85 66,48 EVL E ÇALI AN 1 ÇOCUKLU 57,50 6.116,85 917,52 76,46 EVL E ÇALI AN 2 ÇOCUKLU 65,00 6.914,70 1.037,20 86,43 EVL E ÇALI AN 3 ÇOCUKLU 70,00 7.446,60 1.116,99 93,08 EVL E ÇALI AN 4 ÇOCUKLU 75,00 7.978,50 1.196,77 99,73 EVL E ÇALI AN 5 ÇOCUKLU 80,00 8.510,40 1.276,56 106,38 EVL E ÇALI AN 6 ÇOCUKLU 85,00 9.042,30 1.356,34 113,03 *Asgari ücretin 2012 y l ilk 6 ayl k dönemi için hesaplanan Gelir Vergisi tutar 113,03 TL oldu undan, Asgari Geçim ndirimi 2012 y l nda 113,03 TL yi a amayacakt r. 5.5. Medeni Hal ve Çocuk Say s n n De i mesi Durumunda Asgari Geçim ndirimi Ücretliler, medeni durumlar ve çocuk say lar ile e inin i ve gelir durumu hakk nda "Aile Durumu Bildirimi" ile i verenlerine bildirimde bulunacaklard r. Durumlar nda herhangi bir de i iklik olmas halinde (evlenme, bo anma, ölüm, do um vb.) bu de i iklikleri i verene bir ay içerisinde bildireceklerdir. Asgari geçim indirimi oran n etkileyen de i iklikler, söz konusu de i ikli in i verene bildirildi i tarih itibariyle uygulanacakt r. 17
5.6. Y ll k Beyanname Veren Ücretlilerde Asgari Geçim ndirimi Uygulamas Gelir Vergisi Kanununun 95 inci maddesi gere i ücretlerinden vergi kesintisi yap lmayan ve bu nedenle ücretlerini y ll k beyanname ile beyan etmek zorunda olan ücretlilerde asgari geçim indirimi, y ll k beyannamede hesaplanan gelir vergisinin ücret gelirlerine isabet eden tutar ndan mahsup edilmesi suretiyle gerçekle tirilecektir. Bu kapsamdaki ücretliler, y ll k beyannamelerine 265 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebli i ekinde yer alan "Aile Durumu Bildirimi"ni doldurarak ekleyeceklerdir. Kesintiye tabi olmayan ücretlerini y ll k beyanname ile beyan etmek zorunda olan ücretliler bu beyannameye di er gelir unsurlar n da dâhil etmeleri halinde asgari geçim indirimi, y ll k beyannamede sadece ücret gelirlerine isabet eden gelir vergisinden mahsup edilecektir. Birden fazla i verenden kesinti yoluyla vergilendirilen ücret geliri elde edilmesi dolay s yla ücret gelirinin y ll k beyanname ile beyan edilmesi halinde, y l içinde i veren arac l yla asgari geçim indiriminden yararlan lmas nedeniyle, y ll k beyannamede asgari geçim indiriminden yararlan lmas mümkün de ildir. Ücretlerinden vergi kesintisi yap lan ve i verenler arac l yla y l içinde asgari geçim indiriminden yararlanan mükelleflerin, kesintiye tabi ücret gelirlerini y ll k beyannameye dâhil etmeleri halinde, beyan edilen gelir üzerinden hesaplanan vergiden, y l içinde kendisine ödenen ücret üzerinden kesilen gelir vergisinin asgari geçim indirimi mahsup edilmeden önceki tutar mahsup edilecektir. Böylelikle, kaynakta vergileme s ras nda ücretliye ödenmi olan asgari geçim indirimi tutarlar n n, y ll k beyanname üzerinden yap lan vergileme sonucunda da ücretlide kalmas sa lanm olacakt r. 5.7. Y ll k Beyannamede Mahsup Edilecek 2011 Y l Asgari Geçim ndirimi Tutarlar ASGAR GEÇ M ND R M N N HESAPLANMASINA L K N TABLO (Asgari ücret; 2011 y l için ayl k 796,50 TL y ll k 9.558,00 TL olarak dikkate al nm t r) ÜCRETL N N MEDEN DURUMU (1) ORAN (%) (2) MATRAH (Y ll k Brüt Asgari Ücret X AG Oran ) (3) ND R M TUTARI [(3) X %15] (4) AYLIK TUTAR [(4)/12] (5) BEKAR 50.00 4.779,00 716,85 59,74 EVL E ÇALI MAYAN 60.00 5.734,00 860,22 71,69 EVL E ÇALI MAYAN 1 ÇOCUKLU 67.50 6.451,65 967,75 80,65 EVL E Ç ALI MAYAN 2 ÇOCUKLU 75.00 7.168,50 1.075,28 89,61 EVL E ÇALI MAYAN 3 ÇOCUKLU 80.00 7.646,40 1.146,96 95,58 EVL E ÇALI MAYAN 4 ÇOCUKLU* 85.00 8.124,30 1.218,65 101,55 EVL E ÇALI AN 50.00 4.779,00 716.85 59,74 EVL E ÇALI AN 1 ÇOCUKLU 57.50 5.495,85 824,38 68,70 EVL E ÇALI AN 2 ÇOCUKLU 65.00 6.212,70 931,90 77,66 EVL E ÇALI AN 3 ÇOCUKLU 70.00 6.690,60 1.003,59 83,63 EVL E ÇALI AN 4 ÇOCUKLU 75.00 7.168,50 1.075,28 89,61 EVL E ÇALI AN 5 ÇOCUKLU 80.00 7.646,40 1.146,96 95,58 EVL E ÇALI AN 6 ÇOCUKLU * 85.00 8.124,30 1.218,65 101,55 * Asgari ücretin 2011 y l ilk 6 ayl k dönemi için hesaplanan Gelir Vergisi tutar 101,55 TL oldu undan, Asgari Geçim ndirimi tutar 2011 y l nda 101,55 TL yi a amayacakt r. 18
6. ÜCRET GEL RLER N N BEYANINA L K N ÖRNEKLER ÖRNEK 1: E i çal an ve üç çocu u olan Bay (A), 2011 y l nda birinci i verenden 40.000 TL, ikinci i verenden ise 25.000 TL ücret geliri elde etmi tir. Ücretlerin tamam tevkif yoluyla vergilendirilmi bulunmaktad r. Birden sonraki i verenden al nan ücret (25.000 TL), 2011 y l için 23.000 TL'lik beyan s n r n a t için, 65.000 TL'lik ücret gelirinin tamam beyan edilecektir. Asgari geçim indirimi tutar, ücretlinin y l içinde net ücreti hesaplan rken tevkif edilen vergi tutar ndan mahsup edilmek suretiyle mükellefe yans t lm t r. Y ll k gelir vergisi beyannamesi verilmesi nedeniyle beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, asgari geçim indirimi mahsup edilmeden önceki vergi tevkifat tutarlar toplam olan (7.100+3.780)=10.880 TL beyanname üzerinden mahsup edilecektir. Bu durumda ödenecek gelir vergisi a a daki gibi hesaplanacakt r; Ücret Geliri (40.000 +25.000) Sigorta prim ödemesi (65.000 X %15)* Kalan Vergiye Tabi Gelir (Matrah) Hesaplanan Gelir Vergisi Mahsup Edilecek Gelir Vergisi (7.100+3.780) (Asgari Geçim ndirimi Mahsup Edilmeden Önceki Vergi) Ödenecek Gelir Vergisi (12.837,50 10.880) 65.000 TL 9.750 TL 55.250 TL 55.250 TL 12.837,50 TL 10.880 TL 1.957,50 TL *Gelir vergisi hesaplan rken, %15 oran nda sigorta primi ve i sizlik sigortas prim kesintisi yap lm t r. ÖRNEK 2: Yabanc ülke konsoloslu unda çal an ve ücret istisnas ndan yararlanmayan Türk uyruklu Bay (B), 2011 y l nda 55.000 TL ücret geliri elde etmi tir. Ödevlinin e i çal mamakta ve bir çocu u bulunmaktad r. Bu gelirler için 2012 y l nda verilecek y ll k beyannamede asgari geçim indirimi a a daki ekilde hesaplanacakt r. 2011 y l nda Asgari Ücretin Y ll k Brüt Tutar (796,50 X 12) 9.558,00 TL Mükellefin Asgari Geçim ndirimi Oran % 67,5 - Mükellefin kendisi için %50 - Mükellefin e i için %10 - Mükellefin çocuklar için %7,5 Asgari Geçim ndirimine Esas Tutar (9.558,00X %67,5) 6.451,65 TL Asgari Geçim ndiriminin Y ll k Tutar (6.451,65 X %15) 967,75 TL Ücret geliri nedeniyle verilen y ll k beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisi tutar 9.574,75 TL'dir. Y ll k beyannamede hesaplanan vergi toplam ndan, asgari geçim indirimi tutar olan 967,75 TL mahsup edilecektir. Böylece y ll k beyanname ile bildirilen ücret gelirine isabet eden vergiden, asgari geçim indirimi tutar mahsup edilerek indirim tutar ücretliye yans t lacakt r. Bu durumda ödenecek gelir vergisi a a daki gibi hesaplanacakt r. 19