DÜNYADA VE TÜRKĠYE DE SAĞLIK TURĠZMĠ Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlık Turizmi Daire Başkanlığı nın 23.05.2017 tarihli güncellenmiş yazısında sağlık turizmi üç ana başlık altında toplanmıştır(http://saglikturizmi.gov.tr/tr,176/saglik-turizmi-cesitleri.html). 1- Termal sağlık turizmi: Kaplıca tedavileri ve fizyoterapiler, talossoterapiler, hidroterapi ve egzersizler, balnoterapi ve peloidoterapiler ve klimaterapileri kapsayan turizmdir. 2- Medikal turizm: Kardiyovasküler cerrahi, radyoterapi, cyberknife vb. gibi ileri tedavileri, transplantasyonu, Tüp bebek IVF uygulamalarını, estetik cerrahiyi, göz, diş ve diyaliz tedavileri gibi turizm çeşididir. 3- Yaşlı ve Engelli turizmi(3.yaş turizmi): Gezi turları, meşguliyet terapileri, bakım evlerinde veya rehabilitasyon merkezlerinde gerçekleştirilen yaşlı bakım hizmetleri, klinik otelde rehabilitasyon hizmetleri, engelliler için özel bakım ve gezi turlarını gibi faaliyetleri kapsayan turizmdir. Ayrıca uluslararası hasta sınıflaması Sağlık Bakanlığı tarafından aşağıdaki şekilde yapılmıştır(http://www.saturk.gov.tr/images/pdf/tyst/02.pdf ); İkamet etiği yerden başka bir yere sağlık kazanmak amacıyla seyahat eden kişilere Medikal Turist Tatilleri esnasında acil veya plansız sağlık hizmeti almak zorunda kalan turistlere Turistin Sağlığı Kapsamında Hizmet Alan Hasta Sağlık bakanlığının da bazı ülkelerle sağlıkla ilgili bir çok alanda yapmış olduğu ikili anlaşmalar kapsamında Türkiye ye gelen kişilere Sağlık Alanında Ġkili Anlaşmalı Ülkelerden Gelen Hasta Sosyal güvenlik kuruluşları arası anlaşma kapsamında birbirlerinin sağlık hizmetleri olanaklarından yararlanma amacıyla Türkiye ye gelen kişilere Sosyal Güvenlik Kurumuyla Anlaşmalı Ülkelerden Gelen Hasta denilmektedir. Sağlık Bakanlığı nın bu tanımlaması, net bir şekilde sağlık turizminin sadece medikal turizm ayağının ülkemize özgün alt başlıklarını tanımlamaktadır. Türkiye medikal, termal sağlık, yaşlı ve engelli olarak 4 farklı başlıkta tanımlanan sağlık turizminin tüm başlıklarında hizmet sunma şansı olan nadir ülkelerden biridir. Patients Beyonda Borders ın 2017 çalışmalarına göre sağlık turizmindeki öncü ülkeler ise şu şekilde sıralanabilir: Kosta Rika, Hindistan, İsrail, Malezya, Meksika, Singapur, Güney Kore, Tayvan, Tayland, Türkiye ve Amerika dır. Bu destinasyonların belirlenmesinde göz önünde bulundurulan kriterler(https://patientsbeyondborders.com/medical-tourism-statistics-facts ) ise şunlardır.
Sağlık altyapısına devlet ve özel sektörün yatırımları, Uluslararası akreditasyon, kalite güvencesi ve sonuçların şeffaflığı konusunda güvenilir anlaşmalar, Uluslararası hasta akışı, Tıbbi prosedürlerde maliyet tasarrufu, Siyasi şeffaflık ve toplumsal istikrar, Mükemmel turizm altyapısı, Kliniklerin mükemmelliği için sürdürülebilir itibar, Sağlık inovasyonları ve başarılarının tarihi, En iyi uygulamaların ve en gelişmiş tıbbi teknolojinin başarılı bir şekilde benimsenmesi, Uluslararası alanda eğitilmiş, tecrübeli bir tıbbı personelin mevcudiyeti. Sağlık turizminde öncü ülkelerin yanı sıra Blomberg Küresel Sağlık İndeksi nin 2017 verilerine göre dünyanın en sağlıklı 50 ülkesi açıklandı. Bu ülkeler belirlenirken, ortalama yaşam süresi, ölüm nedenleri, yüksek tansiyonlu hasta oranları, yüksek kan şekeri, tütün kullanımı ve fiziksel hareketsizlik gibi değişkenler hesaba katılmıştır. Diğer hesaba katılan parametreler ise, çocuklukta yetersiz beslenme, zihinsel sağlık, aşı olma kapsamı ve sera gazı emisyonlarıdır. En doğru sonuca ulaşabilmek için 200 den fazla ülke değerlendirilmiş ve 163 ünün yeterli veriye sahip olduğu belirlenmiştir(https://igeahub.com/2017/08/02/theworlds-healthiest-countries-2017/ ).
Bloomberg Global Health Index 2017, https://igeahub.com/2017/08/02/the-worlds-healthiest-countries- 2017/ Ülke Health Grade Health Score Sıra Ülke Health Grade Health Score 1 İtalya 93.11 97.44 26 Belçika 80.96 86.03 2 İzlanda 91.21 96.20 27 Slovakya 80.81 86.65 3 İsviçre 90.75 94.96 28 Danimarka 80.36 85.02 4 Singapur 90.23 94.11 29 Şili 77.18 82.53 5 Avustralya 89.24 93.88 30 Çek Cum. 75.76 81.82 6 İspanya 89.19 94.14 31 Küba 74.23 79.13 7 Japonya 89.15 93.69 32 Lübnan 74.03 79.55 8 İsveç 88.92 93.78 33 Kosta rika 73.14 77.16 9 İsrail 88.14 92.47 34 Amerika 73.05 78.25 10 Lüksemburg 87.87 92.90 35 Hırvatistan 72.88 78.16 11 Norveç 86.81 91.61 36 Katar 71.78 77.33 12 Avusturya 86.34 90.78 37 Brunei 70.21 75.14 13 Hindistan 85.83 89.94 38 Estonya 69.24 75.67 14 Fransa 85.59 90.93 39 Polanya 68.92 75.34 15 Finlandiya 84.80 89.58 40 Bahreyn 68.73 74.20 16 Almanya 84.78 89.40 41 Maldivler 67.90 71.82 17 Kanada 84.57 89.53 42 Bosna 67.83 72.91 18 Mısır 84.52 89.17 43 Birleşik Arap 67.30 73.56 Emi. 19 Yeni Zelanda 84.48 89.95 44 Makedonya 65.64 69.96 20 Yunanistan 84.28 88.17 45 Uruguay 65.40 70.86 21 Portekiz 82.97 88.24 46 Slovakya 65.10 70.54 22 İrlanda 82.52 88.53 47 Barbados 64.14 68.55 23 İngiltere 82.28 87.21 48 Umman 62.89 67.79 24 Güney Kore 82.06 87.67 49 Panama 62.39 67.13 25 Malta 81.27 86.42 50 Arnavutluk 62.01 66.72 Kaynak: Bloomberg Global Health Index 2017, https://igeahub.com/2017/08/02/the-worlds-healthiestcountries-2017/ 2017 sağlıklı ülkeler verilerine göre en sağlıklı ülkenin Ġtalya olduğu belirlenirken, onu sırasıyla İzlanda, İsviçre, Singapur ve Avustralya takip etmektedir. Medikal Turizm Endeksi nin 41 destinasyondan 34 kritere göre 4.348 katılımcıya gerçekleştirdiği 2016 raporlarına göre ise, medikal turizmdeki top 5 listesinde sırasıyla Kanada, İngiltere, İsrail, Singapur ve Hindistan yer almaktadır. Bu ülkeleri ise Almanya, Fransa, Güney Kore, İtalya ve Kolombiya takip etmektedir. Türkiye ise bu sıralamaya göre 32. sırada yer almaktadır(http://www.healthcareresearchcenter.org/medical-tourism-index/ ). Türkiye nin sağlık turizmi konusunda sahip olduğu imkanlar ve potansiyeli düşünüldüğünde daha iyi yerde olması gerekmektedir. Çünkü Türkiye pek çok ülkeyle karşılaştırıldığında daha uygun tedavi ücretlerine sahiptir. Bununla ilgili 2016 yılına ait tedavi türleri ve ücretleri karşılaştırması aşağıda sunulmuştur.
Tıbbi Hastalıklar Tablo: Ülkelere Göre 2016 Yılı Tedavi Ücretleri Amerika Kosta Rika Kolombiya Hindistan Ürdün Güney Kore Meksika Ġsrail Tayland Malezya Singapur Türkiye Bypass 123,000 27,000 14,800 7,900 14,400 26,000 27,000 28,000 15,000 12,100 17,200 13,900 Anjiyoplasti 28,200 13,800 7,100 5,700 5,000 17,700 10,400 7,500 4,200 8,000 13,400 4,800 Kalp Kapakçığı Değişimi 170,000 30,000 10,450 9,500 14,400 39,900 28,200 28,500 17,200 13,500 16,900 17,200 Kalça Protezi Ameliyatı 40,364 13,600 8,400 7,200 8,000 21,000 13,500 36,000 17,000 8,000 13,900 13,900 Diz Kapağı 35,000 12,500 7,200 6,600 9,500 17,500 12,900 25,000 14,000 7,700 16,000 10,400 Değişimi Omurga 110,000 15,700 14,500 10,300 10,000 16,900 15,400 33,500 9,500 6,000 12,800 16,800 Füzyonu Ġmplimant 2,500 800 1,200 900 900 1,350 900 1,200 1,720 1,500 2,700 1,100 Mide 14,000 9,450 8,500 7,300 7,000 10,200 6,500 17,300 11,500 8,150 9,200 8,600 Kelepçesi Rahim 15,400 6,900 2,900 3,200 6,600 10,400 4,500 14,500 3,650 4,200 10,400 7,000 Ameliyatı Burun 6,500 3,800 4,500 2,400 2,900 3,980 3,800 4,600 3,300 2,200 2,200 3,100 Estetiği Yüz 11,000 4,500 4,000 3,500 3,950 6,000 4,900 6,800 3,950 3,550 440 6,700 Gerdirme Yağ 5,500 2,800 2,500 2,800 1,400 2,900 3,000 2,500 2,500 2,500 2,900 3,000 Aldırma Karın 8,000 5,000 3,500 3,500 4,200 5,000 4,500 10,900 5,300 3,900 4,650 4,000 Sıkılaştırma Lazer(Her 4,000 2,400 2,400 1,000 4,9000 1,7000 1,900 3,800 2,310 3,450 3,800 1,700 Ġki Göze) Katarak Ameliyatı 3,500 1,7000 1,600 1,500 2,4000-2,100 3,7000 1,800 3,000 3,250 1,600 Tüp Bebek 12,400-5,450 2,500 5,000 7,900 5,000 5,500 4,100 6,900 14,900 5,200 Kaynak: http://medicaltourism.com/forms/price-comparison.aspx Sağlık turizmiyle ilgili olarak devletin çeşitli çalışma ve teşvikleri bulunmaktadır. Bunlar hakkındaki bilgiler aşağıda açıklanmıştır: 2003 yılında başlatılan Sağlıkta Dönüşüm Programı sağlık sisteminde reform ile sonuçlanmıştır. Bu reformun bir sonucu olarak kamu ve özel sağlık kuruluşlarının sayısı ve nitelikleri artmıştır. Türk sağlık sektörü, yurt içi ve yurt dışı rekabete hazır hale gelmiştir. Özellikle sağlık sektöründe 2003-2011 yılları arasında kuruluş sayısı bakımından patlama yaşanmıştır. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü nün 2017 verilerine göre(http://khgm.saglik.gov.tr/hastanelerimiz ), Türkiye deki kamu hastanelerinin(genel hastaneler, kadın doğum ve çocuk hastalıkları hastaneleri, eğitim ve araştırma hastaneleri, entegre ilçe hastaneleri, göğüs hastalıkları ve göğüs kalp damar cerrahisi hastaneleri, ruh sağlığı hastalıkları hastaneleri, acil yardım ve travmatoloji hastaneleri, kemik hastalıkları hastaneleri, çocuk hastalıkları hastaneleri, onkoloji hastaneleri, meslek hastalıkları hastaneleri, fizik tedavi ve rehabilitasyon hastaneleri ve göz hastalıkları hastaneleri) sayısı 711 dir. Antalya da ise bu sayı 15 dir.
Tablo: Ülkemize Sağlık ve Tıbbi Nedenlerle Gelen Yabancılar ve Türkiye Vatandaşları(TUĠK verileri) Çeyrekler Yabancı Sağlık Turisti Vatandaş(Yurt dışında Ġkamet Eden) Sağlık Turisti Yerli ve Vatandaş Toplam Turist Sayıları I 69 560 38 373 5 107 553 2016 II 53 911 36 351 7 495 035 III 53 067 16 883 12 063 311 IV 75 272 33 967 6 699 430 Toplam 251 900 125 574 31 365 330 %1.20 2017 I 79 709 35 373 4 844 761 II 78 826 24 449 8 863 391 III 76 710 20 191 16 663 265 Toplam 235 245 80 013 30 371 417 %1.04 Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/pretablo.do?alt_id=1072 Tablo: Ülkemize Gelen Turistlerin Sağlık Harcamaları(TUĠK verileri) Çeyrekler Turistlerin Sağlık Harcamaları Turizmden Elde Edilen Toplam Gelir(Yerli ve Yabancı Turistler) Sağlık Turistlerinin Toplam Turistler Ġçindeki Payı Sağlıktan Elde Edilen Gelirin Toplam Turizm Geliri Ġçindeki Payı I 174 128 4 066 384 2016 II 175 988 4 981 318 III 161 953 8 277 009 IV 203 369 4 782 729 Toplam 715 438 22 107 464 %3.23 2017 I 208 051 3 369 753 II 182 100 5 413 048 III 206 338 11 391 668 Toplam 596 489 20 174 469 %2.96 Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/pretablo.do?alt_id=1072 Ülkeler arası ulaşım imkânlarının artması ve iletişim teknolojilerinin hızla gelişmesine bağlı olarak yurt dışındaki hastaneler hakkında daha kolay bilgi edinebilmeleri kişilerin sağlık hizmeti almak için yurt dışına çıkmalarını kolaylaştırmaktadır. Sağlık bakanlığı tarafından yayınlanan Onuncu Kalkınma Planıyla(2014-2018), son yıllarda sağlık alanında kaydedilen gelişmelere paralel olarak, dünyada yükselen Pazar konumunda olan medikal turizm, termal turizm ve ileri yaş-engelli turizmi alanlarında Türkiye nin hizmet kalitesinin yükseltilerek rekabet gücünün arttırılması amaçlanmaktadır. Kalkınma planındaki programın hedefleri arasında 2018 yılının sonuna kadar (http://odop.kalkinma.gov.tr/dokumanlar/17saglik_turizminin_gelistirilmesi_programi.pdf ); Termal turizmde 100 000 yatak kapasitesine ulaşmak, Termal turizmde 1 500 000 yabancı termal turiste hizmet sunulması, Termal turizmde 3 milyar dolar gelir elde edilmesi, Medikal turizmde dünyanın ilk 5 destinasyonu içerisinde olunması,
750 000 medikal yabancı hastanın tedavi edilmesi, Medikal turizmde 5,6 milyar dolar gelir elde edilmesi, İleri yaş turizminde 150 000 yabancı turistin ülkemizi ziyaret etmesi, İleri yaş turizminde 750 milyon dolar gelir elde edilmesidir. Bu hedeflerin gerçekleştirilmesi için hazırlanan eylem planında ise şunlar yer almıştır(http://odop.kalkinma.gov.tr/dokumanlar/17saglik_turizminin_gelistirilmesi_progra mi.pdf ): 1- Hedef Ülke, Bölge ve Branşları Dikkate Alan Bir Sağlık Turizmi Stratejisi ve Eylem Planı Hazırlanması: Öncelikli ülkeler, bölgeler ile güçlü olunan branşların belirleneceği pazar araştırmaları yapılacak ve araştırma sonuçlarına göre sağlık turizmi stratejisi ve ülke-bölge bazlı eylem planları hazırlanacaktır. 2- Kamu Kurumları Arasında Koordinasyon Mekanizmalarının Geliştirilmesi, Kamu Ġle Özel Sektör Arasında Ġşbirliğinin Güçlendirilmesi: bu politikanın amacı; Pazar araştırmalarını takiben pazara giriş stratejisi belirlemek, sağlık turizmi sunucularının sahip olması gerekn özellikleri belirlemek, sağlık turizmi tanıtım stratejisni belirlemek ve sağlık turizmi fiyat listesini belirlemektir. 3- Ġlgili Mevzuat Altyapısının Oluşturulması: sağlık turizmi alanında faaliyet gösterecek kurumların altyapı ve mevzuat kapsamına alınarak ilerde oluşabilecek problemleri azaltmak, sağlık turizmindeki kurumlara teşvik vermek ve akreditasyonları genişletmektir. 4- Ġstatistik Altyapısının Geliştirilmesi: sağlık hizmet sunucuları ve aracı kurumların(medikal ve termal), hizmet sundukları turistlerin geldikleri ülke, geliş sebepleri, geliş biçimleri(bireysel-aracı kurum vb.), seyahat esnasında yapılan sağlık harcamaları gibi bilgilerin toplanacağı, analiz edilmeye uygun bir veri tabanı oluşturulacaktır. 5- Hastane, Termal Otel(Turizm-Klinik), Ġleri Yaş ve Engelli Turizm Altyapısı Envanterlerinin Hazırlanması: Termal kaynakların hangi hastalılar için kullanılacağının belirlenmesi, ülkemizdeki medikal turizm kapsamında değerlendirilecek hizmetleri sunan tüm sağlık tesislerinin envanterinin çıkarılması ve ileri yaş ve engellilere hizmet veren sağlık turizmi kapsamında değerlendirilebilecek kurumları belirlemektir. 6- Sağlık Turizmi Kapsamında Yatırım ve Planlama Konusunda Destek Sağlanması, Arazi Temini ve Ġşletme Ġçin Yeni Modellerin Oluşturulması: İmar planı çalışmalarının tamamlanması ve yaşlı bakım elemanlarının meslek standartlarının ve çalışma şartlarının belirlenerek, eğitim almalarının sağlanmasıdır.
7- Sağlık Turizmi Alanında Çalışan Personelin Nitelik ve Nicelik Olarak Geliştirilmesi: Sağlık turizminde kaliteyi arttırmaya yönelik olarak, Sağlık Bakanlığı nın bünyesinde üniversiteler ve TOBB tarafından çalıştaylar ve eğitimler düzenlenecek. Sağlık hizmetinde yabancı dil bilen kalifiye kişilerin sayısının artması amacıyla Sağlık Turisti Rehberliği-Uluslararası Hasta Rehberliği sertifika programları oluşturulacak. Sağlık turizmi potansiyelini artırmak amacıyla tıp eğitimindeki yabancı öğrenci kontenjanı arttırılarak, bu öğrenciler ülkelerine döndüklerinde ülkemizin sağlık sistemini tanıtmada irtibat noktası olmalarını sağlamak. Ortaöğretim, ön lisans ve lisans programlarına Sağlık Turizmi seçmeli dersleri konması. 8- Sağlık Turizmine Yönelik Hizmet Tesis Standartlarını Yükseltmek: Kamu ve özel sağlık kuruluşlarına gelen hastaların memnuniyetinin ölçülmesi amacıyla düzenli olarak hastalardan geri bildirim alınması. Mevcut sağlık çalışanlarının yabancı dil bilgi düzeyleri göz önüne alınarak personel dağılımının yapılandırılması ve buna bağlı olarak ideal sağlık turizmi hizmet kalitesinin istenilen düzeye ulaştırılmasını sağlamak. 9- Hedef ülke ve bölgelerde tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinin arttırılması: SATURK tarafından oluşturulan heyet ziyaretleri ile belirlenen hedef pazarlarda Hayatınız İçin Doğru Tercih Türkiye temalı sağlık haftalarının organize edilmesi. Hangi sağlık sorununda, kime, nasıl, hangi şekilde ulaşacağı kaygısını gidermek için Bir portal hazırlamak. Ülkemizi ziyaret eden turistlerin ihtiyaç duydukları uzmanlık dalında kendi dillerini ya da tanımladıkları diğer dilleri konuşan sağlık hizmeti sunucularına ulaşmalarını sağlayacak mobil uygulamalar hazırlamak. 10- Tanıtım ve Pazarlama Alanında Kamu ve Özel Sektör Ġşbirliklerinin Arttırılması: Tek tanıtım stratejisi ile markalaştırma ve logolaştırma (RIGHT CHOICE: For Your Life) tamamlanacak. Kültür ve Turizm Bakanlığı nın tanıtma politikalarına ileri yaş turizmi entegre edilecek. Sağlık turizminin tanıtımında sosyal medya, çağrı merkezi, farklı dillerde zenginleştirilmiş web siteleri gibi araçların kullanımı arttırılacaktır. Tıbbi tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerinde kazanılan başarıların dünya genelinde kongre, sempozyum vb. etkinliklerde tanıtımı sağlanacaktır. 11- Uluslararası Ġşbirliği ve Anlaşmaların Artırılması: Hedef ülke ve bölgelerle yürütülecek hizmet ticareti müzakerelerinde hasta hareketinin kolaylaştırılmasına yönelik anlaşma hükümleri akdedilmesi sağlanacaktır.
Hazırlanan Kalkınma Planına göre, birçok eylemden sorumlu kurum olarak Sağlık Bakanlığı gösterilirken, eylemlerle ilgili yapılacaklarda kısmında 5, 6, 7, 8, 9 ve 10. maddelerle ilgili kısmında diğer kurumlara ek olarak üniversiteler de sorumlu kurumlar olarak belirlenmiştir. Kalkınma Planı kapsamında gerçekleştirilen eğitimler 2016 yılı içinde Sağlık turizmi kapsamında, Bolu Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği tarafından, sağlık kuruluşunun kapılarını yurt dışından hastalara da açmak için sağlık personellerine 80 saatlik mesleki İngilizce eğitimi düzenlemiştir(http://www.haber7.com/bolu/1919364-saglik-turizmi-kapsamindahastayi-anlamak-medikal-iletisim-projesi). Eğitime katılamayan personellerin faydalanabilmesi amacıyla ise Sağlık Turizmi Kapsamında Medikal İngilizce Eğitim Kılavuzu yayınlanmıştır(https://uygulama.saglik.gov.tr//genelsekreterlikweb/resimler/bolu/c6 4bea21-cfff-4154-973f-ef66368df7c2.pdf ). 2016 yılında İstanbul Kalkınma Ajansı nın desteğiyle ve TEGEP in katkılarıyla İstanbul Ticaret Üniversitesi nin yürüttüğü Sağlıkla Gelişim Kampüsü Projesi kapsamında, medikal ve termal turizm, SPA turizmi, ileri yaş ve engelli turizmi alanalrında, başta sağlık kuruluşları olmak üzere pazarlama kuruluşları, lojistik ve ulaşım kuruluşları gibi sağlık turizmi hizmet bileşenlerinin tümünden 5 000 personele İstanbul da eğitimler verilmiştir(http://www.sagliklagelisimkampusu.com/sagliklagelisim/eep/kurumportal/ Content/egitimler/5/ ). Amaç: Sektörde var olan eksikliklerin giderilmesi, kurumsal kapasite ve insan kaynağı kapasitesinin güçlenmesi ve İstanbul un medikal turizmde küresel istatistiklerde üst sıralara çıkması ve daha çok yabancı hastanın tedavi için ülkemize gelmesi hedeflenmiştir. Eğitimler: Temel İletişim eğitimleri, empati, şikayet yönetimi, english for business needs, hasta psikolojisi, hasta yakını psikolojisi, hasta hakları, hijyen ve temizlik, sağlık terminolojisi, sağlık turizmi, hasta hizmetleri İngilizcesi. 2017 yılında ise, Türkiye Sağlık turizmi Derneği tarafından geliştirilen Engelsiz Sağlık Turizmi Ġle Yeni Hayatlar projesi ile engelli bireylere 3 ay süreyle çağrı merkezi operatörlüğü, mesleki İngilizce ve kat hizmetleri eğitimleri verilmiştir. Projenin amacı dezavantajlı kişilerin sosyal entegrasyonu ve istihdam edilebilirliklerinin gelişmesidir(http://www.urfakultur.gov.tr/tr,174326/engelsizsaglik-turizmi-ile-yeni-hayatlar.html ). 2015 yılında 10.Kalkınma Planı kapsamında turizmin geliştirilmesi programı hedeflerine uygun olarak, Kayseri İli Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği nin Sağlık Turizmi Personelinin Ġngilizce Eğitimi başlıklı projesi uygulanmıştır. Sağlık turizmi ve turistin sağlığı kapsamındaki hastaların, hizmet alırken karşılaşması muhtemel birimlerde görev yapan, Kayseri Kamu Hastaneleri Birliği Genel
Sekreterliğine bağlı sağlık tesislerinden Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesinde görevli 50 sağlık çalışanı, proje kapsamında eğitim almış, bu personelin yabancı hastalarla temel düzeyde diyalog kurabilmesi ve kendilerine başvuran yabancı hastaların sağlık hizmetlerine ulaşmasında koordinasyonu sağlayabilecek seviyede yabancı dil eğitimi almaları hedeflenmiştir(http://www.hurriyet.com.tr/kamuhastanelerinden-saglik-turizmi-atagi-37123444 ). 2014 yılında Ġstanbul Teknik Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi tarafından Sağlık Turizmi Sertifika Programı yapılmıştır. Programın amacı, turizm hizmetlerinin sunulması aşamasında yöneticilerin yetiştirilmesi ve doğru karar verebilmelerini sağlamak ile ilgili teorik ve uygulamalı bilgi sahibi olmalarının sağlanması amaçlanmıştır. Programa turizm sektöründe çalışan veya çalışmayı düşünen, kariyerinin geliştirmek isteyen yöneticiler, adaylar(öğrenci olanlar dahil) katılmıştır. Program kapsamında katılımcılara; sağlık turizminde satış ve pazarlama, termal sağlık sağlık turizmi, teşvikler, yurtdışı sözleşmeleri, sağlık turizminde acentaların yeri, toplam kalite yönetimi, kurumsal karne, termal sağlık turizmi, engelli turizmi, 3.yaş turizmi, sağlık turizminde JCI, finansal teknikler, sağlık ekonomisi, sağlık hukuku ve uluslararası sağlık sigortaları gibi konularda 65 saatlik eğitim verilmiştir(http://itusem.itu.edu.tr/egitimler-ve-programlar/isletme-fakultesi-sertifikaprogramlari/saglik-turizmi-sertifika-programi ). 2016 yılında Ġstanbul Bilgi Üniversitesi tarafından Sağlık Turizmi Ġşletmeciliği Yönetici Eğitimi programı düzenlenmiştir. Program kapsamında Tıp, Diş Hekimliği, Eczacılık Fakültesi öğrenci ve mezunlarına, hastanelerin, kliniklerin, yaşlı bakım ve sağlık merkezlerinin, termal tesislerin ve turizm acentelerinin idarecileri, yöneticileri ve personelleri ile sağlık sektöründe kariyer yapmak isteyenler için 12 hafta süreyle 72 saatlik ücretli eğitim verilmiştir. Verilen eğitim konuları ise şunlardır: Sağlık turizminin tarihçesi, dünyada sağlık turizmi, Türkiye de sağlık turizmi, sağlık turizmi devlet destekleri, sağlık turizminde akreditasyon, kültürlerarası iletişim, sağlık hukuku ve hasta hakları, sağlık turizmi işletmelerinde otelcilik hizmetleri(http://www.bilgiegitim.com/tr/programlar/694/saglk-turizmi-isletmeciligi-yonetici-egitimi/ ). Kalkınma Planı Kapsamında Bakanlığın Gerçekleştirdiği Düzenlemeler (http://saglikturizmi.gov.tr/tr,23596/saglik-turizminde-mevzuat-ve-tesvikler.html ) 1-663 Sayılı Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Yapılan uygulamalar: Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesinde sağlık hizmetlerinin tek elden kontrol edilmesi ve geliştirilmesi için Medikal Turizmi, Termal Turizm Spawellness ve İleri Yaş Engelli Turizmi bölümlerinden oluşan Sağlık Turizmi Daire Başkanlığı kurulmuştur. Sağlık turizmi alanında sorunları çözebilmek açısından Sağlık Turizmi Daire Başkanlığı bünyesinde acil durumlarda 112 hattında, şikayet halinde ise
184 hattından Arapça, Almanca, İngilizce, Rusça dillerinde tercümanlık hizmeti de sağlanmaktadır. 2012 yılı içerisinde Sağlık Turizmi Daire Başkanlığı bünyesinde İngilizce, Almanca, Rusça ve Arapça dillerinde hizmet veren Yurt dişi Hasta Çağrı Merkezi kurulmuştur. 2011 yılında yedi şehirde Yurt dışı Hasta Koordinasyon Merkezi kurulmuştur. Bu merkezin en önemli görevlerinden biri hastanın garanti reddi, oluşacak komplikasyon, malpraktis gibi durumlarda kriz yönetimi oluşturarak olayları çözmeye çalışmaktır. Sağlık turizmi hizmeti veren hastanelerde de Yurt dışı hasta birimi kurulmuştur. 2- Sağlık Turizmi ve Turist Sağlığı Kapsamında Sunulacak Sağlık Hizmetleri Hakkında Yönerge ile Yapılanlar: Ülkemize yurt dışından gelen uluslararası hastalar ile turistlere, kamu ve özel sağlık kuruluşlarında sunulacak olan hizmetin içeriği, hizmet sunumunun esasları, tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri ile tercümanlık hizmetlerinin temini konularını çevreleyen maddeler belirlenmiştir. Devlet üniversitelerine bağlı tıp fakülteleri hastaneleri ve Sağlık Bakanlığı na bağlı sağlık kurum ve kuruluşları, bu yönerge kapsamındaki uluslar arası hastalar için belirlenen fiyat tarifesini uygulama zorunluluğu getirilmiştir. 3- Özel Hastaneler Yönetmeliği: Yönetmelikte Geriatrik Tedavi Merkezleri nin yaşlı hastalara multidisipliner yaklaşımla hizmet sunabilmesi amacıyla, hastane bünyesinde veya hastaneye bağlı olarak kurulabileceği ve bu yönetmelikte belirlenen şartlara uygun binalarda hizmet sunabileceği belirtilmiştir. 4- Kaplıcalar Yönetmeliğine Göre Yabancı Hasta İstatistiklerinin Kayıt Altına Alınması: Kamu ya da özel sağlık kuruluşlarında sağlık hizmeti alan kişilerin kayıtlarının tutulması için yabancı uyruklu hasta kayıt ve yabancı uyruklu hasta muhasebe sistemleri oluşturulmuştur. Ar.Gör. Gamze Alp Akdeniz Üniversitesi, Turizm Fakültesi gamzealp@akdeniz.edu.tr