Aktivite Raporu No : 1 TEMİZLİK ve KIŞLIK YARDIM MALZEMELERİ DAĞITIM RAPORU 1
MSYD,kendini doğal afetler ve insan ürünü çatışmalardan etkillenen insanların temel hak ve hizmetlere erişimlerini sağlamaya adamış, faaliyetlerini ulusal çerçevede yürüten, İstanbul merkezli hükümet dışı bir sivil toplum kuruluşudur. MSYD Mülteciler ve Sığınmacılarla Yardımlaşma Dayanışma ve Destekleme Derneği Güvercintepe Mahallesi Beştepe Sokak No: 23 Giriş Kat Başakşehir İstanbul Copyright November 2017 ASRA 2
TEŞEKKÜR MSYD Saha araştırmacıları,saha çalışanları ve diğer programdan çalışanlara, durum değerlendirme raporuna ilgi,alaka ve aktif destekleri için teşekkür eder. Ayrıca bu raporun geliştirilmesinde aktif rol oynayan ve destek veren faydalanıcılara da özel bir teşekkürü borç biliriz. 3
İÇİNDEKİLER GİRİŞ...5 UYGULAMA...5 4
GİRİŞ Halihazırda dinamik, karmaşık ve çok boyutlu bir yapı arz eden Orta Doğu bölgesindeki süregelen çatışma, II. Dünya Savaşı ndan itibaren dünyanın en büyük insani krizini oluşturmaktadır. Ulusal çapta faaliyet gösteren bir sivil toplum kuruluşu olarak MSYD, Türkiye ölçeğinde Suriye krizine insani cevabın bir parçası olarak acil durum hizmeti ve uzun dönemli stratejiler geliştirmiştir. Türkiye, sınırın hemen öte yakasında ortaya çıkan krizden en fazla etkilenen nadir ülkelerden birisidir. Bölge kendi tarihinde en zorlu zamanların içinden geçerken, mağdur kişilerin çıkarlarını birinci sıraya koyan tüm yerel ve ulusal girişim ve çabalar, mevcut ve muhtemel kaynakların etkili kullanımını garanti altına alması bakımından önem taşımaktadır. Çünkü toplumun esenliğini düzenleyen toplumsal yapılar, çatışma ve kriz dönemlerinde güçten düşerler. Toplumsal girişimlerin ve onların hükümet dışı, insani aktörler şeklinde örgütlenen temsilcilerinin, mültecilerin acil ihtiyaçlarını sürekli olarak karşılayabilmeleri için gerekli olan kalıcı örgüt formuna kavuşabilmeleri için desteklenmesi gerekir. Bir diğer ifadeyle göçün karmaşık nitelikleri en yerel olan örgütlerden uluslararası olanlara kadar geniş çaplı bir işbirliği ilişkişi gerektirmektedir. Bu bilgiler ışığında MSYD, Türkiye deki en yerel insani yardım örgütlerinden birisi olarak, 2015 yıından itibaren sahada geniş çaplı faaliyetler yürütmektedir. İki haftada bir yayımlanması planlanan bu rapor, Türkiye nin çeşitli bölgelerinde temizlik ve kışlık yardım paketi şeklinde düzenlenen yiyecek-dışı destek paketlerini alan faydalanıcıların bio-data sını göstermektedir. Dağıtım aktivitesinin ardında yatan yaklaşım, dondurucu kış koşullarına mültecilerin hazırlıklarını artırmanın birincil öncelikli konu başlığını oluşturduğu anlayışına dayanır. Çünkü en güncel verilere göre Suriyeli mültecilerin kahir ekseriyeti, kamp dışı yaşam alanlarında hayatlarını sürdürmeye devam etmektedir. Çok az bir miktarı geçici barınma merkezlerinde kalırken, kentte oturan mülteciler olarak adlandırılan geniş bir toplamı hayatlarını bu merkezlerin dışında yaşamaktadır. Suriyeli mültecilerin yiyecek, sağlık, giyecek, eğitim ve iletişim türündeki tüm ihtiyaçları AFAD tarafından karşılanırken, kentte yaşayan mülteciler temel haklara kolay ve eşit erişim konusunda çeşitli sorunlarla karşılaşmaktadır. Ankara ve İstanbul gibi Türkiye nin metropol illerinde yaşayan Suriyeli mülteciler için en önemli sorun, hayatlarını ekonomik ve toplumsal açıdan idame ettirebilmektir. Ancak kış koşulları altında, bu sorunlar yumağına yeni sorunlar da eklenmektedir. MSYD, bu bölgelerde Suriyeli ve Iraklı mülteciler için dağıtım aktivitesi düzenlemeye başlamıştır. Bu toplumların yanısıra, dağıtım aktivitesi, yerel halktan mağdur bazı çevreleri de içermektedir. Çünkü Suriyeli mültecilerin yaşadığı şehir çeperleri çoktandır yoksulluk gibi sorunlarla başetmek durumunda olan bölgeler arasında yer almaktadır. UYGULAMA MSYD nin insani operasyonlarının şekillenme ve uygulama aşamalarında faydalanıcıların katılımı, yürütülen faaliyetlerin ana değerini oluşturur. Bu çerçevede, dağıtım aktivitemizin program şekli ön-fizibilite çalışması ile birlikte başlamıştır. Faydalanıcılarla birebir görüşmeler, Ankara içerisinde MSYD saha takımları tarafından 2-20 Ekim 2017 tarihleri arasında tamamlanmıştır. Yüzyüze görüşmeler ve yarı yapılandırılmış, açık uçlu sorularla yapılan derinlemesine mülakatlardan elde edilen bulgular uyarınca program şekillenmiştir. Böylelikle temizlik gereçlerinin ve kışlık yardım setlerinin yerelden tanımlanması sağlanmıştır. 5
Bu çalışmanın ana amacı, Ankara da yaşayan kent mültecilerinin temel sorunlarını ortaya çıkarmaktadır. Bununla alakalı olarak, dağıtım programımızın ana hedefi de temel ihtiyaçları ile şehirde devam eden hizmet üretimi arasıdaki açığı, acil ihtiyaçların karşılanması suretiyle belirli ölçülerde gidermektedir. Projenin hedefi kadar önemli bir diğer mevzu da, mülteci toplumunun proje uygulamasına içerilmiş ve entegre edilmiş olmasıdır. Tüm projeler de olduğu gibi, dağıtım projemiz de gönüllülük ilkesi uyarınca şekillendirilmiştir. MSYD karar alma süreçlerinde mültecilerin katılımını önemsemekte ve bunu ileriye taşımayı hedeflemektedir. Becerileri ve vasıflarına göre mültecilerin katılımı, katılımcı ve toplum temelli yaklarım ilkeleri uyarınca güvence altın alınmıştır. Bu çalışma, hedef kitlenin neye ihtiyaç duyduğu ve bu konuda kitlenin ihtiyaçlarının kültürel olarak ne tür hizmetler sayesinde karşılanabileceği konusunda net bir resim çizmek üzere hazırlanmıştır. Sabun, şampuan, konolya, dişfırçası, dişmacunu, içlik, iç çamaşırı, süveter ve bebek bezi ile birlikte çeşitli ürünler temizlik setleri içerisinde ailelere göre ayrı ayrı paketlenmiştir. Ayrıca, özel durumlara cevaben, her hanenin ihtiyaç listesi kayıt altına alınıp tespit edilmiş olup, verili kaynaklar dışında olan ürünlere yönelik ihtiyaçlar, projenin sonraki aşamalarında dağıtılmak üzere listelenmiştir. Dağıtım programının coğrafi kapsamı Ankara ili ile sınırlıdır. Mültecilerin Ankara da yaşamayo seçmesinde çeşitli sebepler vardır. Özellikle şehrin yarattığı toplumsal ve ekonomik ilişki ağları, hayatta kalma mücadelesinde Suriyelilerin omuzlarına düşen yükü hafiflettiği varsayılır. Kitlesel göç dalgasının sonucu olarak, mülteci kişilerin çoğunluğu Ankara nın en yoksul bölgelerine yerleşmiştir. Altındağ İlçesindeki Önder Mahalesi ve bu mahallenin çeper çevresindeki yerleşim yerleri, kayda değer miktardaki Suriyeli kent mültecileri için önemli bir yerleşim merkezi konumundadır. Siteler bölgesi, en yoğun Suriyeli mülteci nüfusu ağırlamaktadır. Altında bölgesi, içerisinde Suriyeli kültürün dikkat çekici bir şekilde görünür olduğu bölgelerin başında gelmektedir. Bununla birlikte Keçiören, belki sadece Suriyelilere değil ama Iraklı Arap ve Türkmenler ile, Afgan ve Somalili mültecilere ev sahipliği yapmaktadır. Mağduriyet kritelerini karşılayan vakalar, öncelikli hedef kitleyi oluşturmaktadır. Bir sonraki çizelge, ev ziyaretleri türünden dış takım aktivitesi ile yiyecek dışı temel ihtiyaç ürünleri alan faydalanıcıların bio-datasını göstermektedir. İki haftalık süre içerisinde hijyen ürünleri ve kışa hazırlanma paketi alan toplam faydalanıcı sayısı 621 dir. Toplam nüfusunda 473 ünü Suriyeliler, 173 ünü Iraklılar ve 25 ini Türkler oluşturmaktadır. 1 1 Yukarıdaki sayısal ifadeler yerel halktan yüzde %4 civarında bir katılımın sağlandığını göstermektedir. 6
Bulgular, faydalanıcı profilinde kadınların erkeklere göre daha yüksek bir miktarda katılım sağladığını göstermektedir. Kadın faydalanıcı sayısı 581 iken, erkek faydalanıcı sayısı 40 tır. Aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere, saha takımları tarafından düzenlenen ev ziyaretlerinin ve yürütülen dış takım saha aktivitelerinin coğrafı kapsamı çeşitlilik göstermektedir. Buna bağlı olarak, dış takım saha çalışanları Altındağ a 401 haneye, Mamak ta 87, Keçiören de 40, Yenimahalle ed 49, Çankaya da 34 ve Etimesgut ta 10 haneye erişmiştir. Aşağıdaki tabloya göre, 568 kadın faydalanıcı 18 yaşının üzerinde iken, 13 ü 18 yaşının altındadır. Buna ek olarak, erkek faydalanıcıların tümünün 18 yaşının üzerinde olduğu tespit edilmiştir. 7
8