LOZAN ANTLAŞMASI Sevr antlaşmasını bütünüyle geçersiz kılan TBMM Ordusu nun kesin zaferi ve Lozan Antlaşmasıdır. Amerika Lozan'ı Neden Tanımaz: Yıl 1923 Lozan Konferansı görüşmeleri, İngiltere'nin çıkardığı zorluklar yüzünden tıkanmak üzere iken ABD aniden Türkiye'ye destek verme kararı alır ve İngiliz Hükümeti anlaşmanın altına imzasını koyar. Amerika'nın aniden Türkiye'yi desteklemesinin altından, dönemin bakanlarından Rafet Bey'in ABD yetkilileri ile gizlice imzaladığı CHESTER Antlaşması çıkar. 1 / 7
Antlaşma TBMM tarafından da onaylanır. Ancak TBMM'nde aceleyle onaylanan bu anlaşmadan şüphelenen Mustafa Kemal Atatürk, yaptığı incelemede Chester imtiyaz haklarının Türkiye'nin Aleyhine olduğunu görüp, anlaşmayı yırtıp çöpe atar ve tanımadığını açıklar. Bu olayın ardından ABD de LOZAN ANTLAŞMASI'NI tanımadığını dünyaya ilan eder ve 18 Ocak 1927 günü, Senato'da yapılan oylamada LOZAN'IN onaylanması reddedilir. ABD halen Lozan Antlaşmasını tanımamaktadır. 18 Ocak 1927 ABD Senatosu'nda Yapılan Konuşma Metni Antlaşmaya karşı Amerika'nın tepkisi o kadar büyüktü ki, antlaşma metni Amerikan senatosuna bir yıl sonra getirilmiştir. (18 Ocak 1927) Amerikalı senatör Upshow şöyle diyordu: 2 / 7
'Antlaşma, Timurlenk kadar hunhar, Müthiş İvan kadar sefih ve kafatasları piramidi üzerinde oturan Cengiz Han kadar kepaze olan bir diktatörün zekice yürüdüğü politikasının bir toplamıdır. Bu canavar, savaştan bıkmış bir dünyaya, bütün uygar uluslara onursuzluk getiren bir diplomatik antlaşma kabul edirmiştir. Buna her yerde bir Türk Zaferi dediler. Ve eski dünya parlamentolarını bunu kabule ikna edikten sonra büyük sermaye grupları, soğukkanlı ticaret erbabı ve giderek güya bazı din temsilcileri bile Türkiye'yi uygar uluslar masasında, Uluslar arası bir konuk durumuna yücelterek Amerika'yı yüksek ülkülerinden uzaklaştırmada birleştiler' 3 / 7
Mustafa Kemal Atatürk'ün Yırttığı Chester İmtiyazı: Amiral Chester'in adını taşıyan imtiyaza göre, Amerikalılar, Türkiye sınırları içinde döşenmiş ve döşenecek tüm demiryolları boyunca, rayların 20 km sağında ve 20 km solunda yer alan arazi şeridinde, bütün yer altı ve yer üstü zenginliklerin tüm haklarını kendilerine verilmesini istemişler, kurulan şirketin ismini de Osmanlı- Amerikan Şirketi vermişler. Bu şirketin faaliyet sahasında da başta petrol, altın, kömür, krom, bakır, gümüş, cıva, çinko, demir, manganez, gibi maddeler eklemişler. İşte Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye'nin bağımsızlığına ters düşen, hatta Sevr'deki gibi Türkiye'nin parçalanmasına yol açabilecek bu imtiyazı yırtıp çöpe atmıştır. 4 / 7
Chester Projesi: Amerikalı emekli Amiral Colby Chester'in aracılığı ile bir ABD-Kanada ortaklık grubu şrketi tarafından hazırlanan, inşa bölgesinin çevresindeki madenleri işletme imtiyazı karşılığında bazı bölgelerde demiryolu ve liman yapımını içeren projeye göre şirket Adana-Yumurtalık, Musul Kerkük ve Samsun bölgelerinde yaklaşık 4400i Km'lik bir demiryolu; Yumurtalık ve Trabzon'a birer Liman inşa edecek buna karşılık olarak da bu bölgelerin çevresindeki 40 km'lik bir kuşak çevresinde bilinen ve sonradan bulunabilecek petrol ve diğer bütün madenlerin 99 yıllığına işletecekti. Şirket gerek demiryolları ve limanlardan gerekse madenlerin işletiminden 5 / 7
elde ettiği kârdan Türk Hükümetine belirli bir pay verecekti.. Chester Projesi ile verilen imtiyaz, Cumhuriyet döneminin ilk yabancı sermaye yatırım girişimi olması bakımından önemlidir. Nisan 1923'te Meclis tarafından onaylandıysa da Musul ve Kerkük'ün Lozan Antlaşması ile alınamaması nedeniyle proje uygulamaya konamadı ve Meclis Aralık 1923'te sözleşmeleri feshetti. Lozan Barış Antlaşmasının Özel Önemini, Mustafa Kemal Belirtmiştir. Bu Muahedename, Türk Milleti aleyhine, asırlardan beri hazırlanmış ve Sver Muahedesiyle ikmal edildiği zannedilmiş büyük bir suikastın inhidamını ifade bir vesikadır. Osmanlı devrine ait tarihte emsali namesbuk bir siyasi zafer 6 / 7
eseridir.. Sözleriyle belirtmiştir. Sevr Antlaşmasını Geçersiz Kılan. Sevr Antlaşması, Osmanlı Ayan ve Mebusan Meclisleri toplanamadıkları için onaylanmamış, bu yüzden de kesinleşmeyerek Proje halinde kalmıştır. İşin tuhafı Sevr Antlaşması, imza koyan öteki devletlerde onaylanmamış ama yok saymamışlardır. Sevr antlaşmasını bütünüyle geçersiz kılan TBMM Ordusu nun kesin zaferi ve Lozan Antlaşmasıdır. 7 / 7