SÛRELERİMİZİ tefekkürle ÖĞRENİYORUZ 4. FİL SÛRESİ ف ف ع ل ر ب ك با ص ح ا ل م ت ر ك ي ا ل م 1 يل اب الف وا ر س ل ع ل ي ه م 2 يل ج ي عل ك ي ده م ف ي ت ضل ط ر يا ا ب ا ب 4 يل ت رم 3 يل يه م ح ب جا ر ة م ن س ج 5 ول ف ج ع ل ه م ك ع ص ف م ا ك ÖĞRENELİM ANLAMI Rahmân ve Rahîm (olan) Allah ın adıyla. l. Rabbin fil ordusuna neler yaptı, görmedin mi? 2. Onların kötü planlarını boşa çıkarmadı mı? 3. Onların üstüne Ebabil kuşlarını gönderdi. 4. O kuşlar, onların üzerlerine çamurdan dökülerek pişirilmiş taşlar atıyordu. 5. B öylece Allah onları yalnız sap dipleri kalıncaya dek yenmiş ekin çöplerine çevirdi. 80
Benin adım Fil sûresi. Bu ismi almamın sebebi, Allah ın Fil olayı diye bilinen meşhur bir hadiseyi anlatmasıdır. Mekke devrinde indirildim. Beş âyetten oluşmakta- Ebrehe, Habeşistan Krallığı nın Yemen valisi idi. Miladi 570 yıllarında San a şehrinde, Kulleys adı verilen muhteşem bir kilise yaptırmıştı. Amacı, Kâbe ziyaretini azaltmak ve Araplar ın ziyaretlerini, yaptırmış olduğu bu Kiliseye çevirmekti. Bu duruma tepki gösteren bir adam, bir gece kulleys e girip içine pisledi. Bu hakarete çok öfkelenen Ebrehe, Kâbe yi yıkmaya karar verdi. Büyük bir ordu hazırlayarak Mekke nin üzerine yürüdü. İçinde pek çok filin bulunduğu Ebrehe nin bu ordusunun önünde uğurlu saydığı büyük bir fil de vardı. Olayı haber alan Mekke halkı şehri boşaltıp dağlara çekildiler, merakla olacakları izlemeye başladılar. Kâbe nin sahibinin onu koruyacağına gönülden inanıyorlardı. Ebrehe, gururla Mekke ye doğru hareket etti. Kâbe görüldüğünde büyük fil yere çöktü. Onu kaldırmaya çalıştılar. Ne kadar uğraştılarsa da başaramadılar. Tam bu sırada göğü bir karanlık kapladı. Yüce Allah binlerce kırlangıca benzer küçücük Ebabil kuşlarını, sürüler hâlinde göndermişti. Her kuşun ve ayaklarında küçücük taşlar vardı. Kuşlar bu taşları atmaya başladılar. Taşlar, isabet ettiği kimselerin başından girip topuklarından çıkıyordu. Onları delik deşik ediyordu. Ordu Kâbe ye hiçbir zarar veremeden perişan bir hâlde dağıldı. Böylece Allah, kendi evi Kâbe yi zalimlerden korudu. Ebrehe aldığı yara ile kaçmaya çalıştı; ama yolda öldü. Mekke de gerçekleşen bu olay, Peygamber Efendimiz in doğumundan 50-55 gün kadar önce oldu. Mekkeliler bu büyük olayın gerçekleştiği seneye Fil Yılı ismini verdiler. Yüce Allah bu olayı hatırlatıp insanların ibret alması için Fil sûresini indirmiştir. (Kurtubi, el-camiu li-ahkâmi l-kur ân, XIX, 347-348; FİL SÛRESİ - ÖĞRENELİM yım. Kur an da yüzbeşinci sûreyim. Peygamberimiz e indiriliş sıram ise on dokuzdur. Râzi, Mefâtihu l-gayb, XXIII, 413-414) 81
Şüphesiz, yeryüzünde insanlar için yapılan ilk mabet, âlemlere bereket ve hidayet kaynağı olan Mekke deki Kâbe dir. Orada apaçık deliller ve İbrahim in makamı vardır. Oraya giren güven içinde olur. Bundan dolayı yoluna gücü yeten insanlara, Beytullah ı haccetmek Allah ın bir emridir. Kim Allah ın emrini yerine getirmezse şunu bilsin SÛRELERİMİZİ tefekkürle ÖĞRENİYORUZ ki Allah ın kimseye ihtiyacı yoktur. (Âl-i İmrân sûresi, 96-97. âyetler) Yukarıdaki âyetlerden yararlanarak Kâbe nin önemi hakkında konuşunuz. Bütün bilginler, Zalimlerin zulmü, karanlık bir kuyudur. demişler dir. Her kim daha fazla zalimse, kuyusu daha korkunçtur, daha karanlıktır. İlahî adalet, betere beter ceza buyurmuştur. Ey zalim! Sen, zulmünle bir kuyu kazmadasın; ama şunu bil O kuyuyu ken din için kazıyorsun. İpek böceği gibi kendi etrafını örme, kendin için bir kuyu kazacaksan bâri, boyuna göre kaz. Zayıfları kimsesiz sanma, Kur an dan Allah ın yardımı gelince sû resini oku. Sen fil bile olsan ve düşmanın senden ürküp kaçsa, Ebabil kuşları ce zası seni de gelir bulur. Yeryüzünde bir zayıf, bir zavallı; Hak tan yardım isteyecek olursa gökyüzü ordusuna bir telaş düşer. (Mevlânâ, Mesnevî, I-II, 94-95) AÇIKLAMA Birinci âyet: Rabbin fil ordusuna neler yaptı, görmedin mi? 82 Peygamberimiz e Görmedin mi? ifadesi kesin bir şekilde duymadın mı anlamındadır. Ayrıca Fil sûresi indirildiğinde bu olayı gören bir çok insan hâlâ hayattaydı. Yine ilk âyette geçen Fil arkadaşları ifadesi ile fillerle gelen ordudan bahsedilmektedir. Bu ordunun kötü planı ise Kâbe yi yıkarak kutsallığını ortadan kal-
dırmak, kendi dinlerini hâkim kılmak ve maddî imkânlara kavuşmaktı. Allah Teâlâ fil ordusunu cezalandırarak Kâbe nin önemini, dokunulmazlığını insanlara bir kez daha göstermiştir. Üçüncü âyet: Onların üstüne Ebabil kuşlarını gönderdi. lma isyâna çerî kuvvet ile Fil gibi O Düşman-ı Hakka hücûm eyle Ebâbil gibi Hersekli Arif Hikmet Bu şiirde ne anlatılmak istenmiştir? Yüce Allah, bu sûrede Fil olayını hatırlatarak insanlara öğütler vermiştir. Kâbe kutsal evdir. Bunun gibi kutsal olan şeylere karşı sinsi planlar yapanlar, İslâm ı engellemeye çalışanlar, Kur an a ve Peygamberimiz e, salih insanlara düşmanlık besleyenler, kötü niyet taşıyanlar bu şekilde devam ederlerse Allah, Fil ordusunu cezalandırdığı gibi onları da farklı şekillerde cezalandırır. Yüce Allah bir kudsî hadiste Dostlarıma düşman olanlara savaş ilan ederim. (Buhârî Rikâk, 38) buyurur. Bu sûrede FİL SÛRESİ - ÖĞRENELİM Ebabil sürüler hâlinde gelen kuşları ifade etmek için kullanılmıştır. Bu kuşlar deniz tarafından gagalarında nohut tanesi büyüklüğünde taşlarla gelmişler ve taşları asilerin üzerine bırakmışlardır. Allah ın gücü karşısında hiçbir gücün duramayacağı belirtilmiş ve âlemdeki her şeyin O nun emrine uyacağı anlatılmıştır. 83
SÛRELERİMİZİ tefekkürle ÖĞRENİYORUZ Kâbe ile kalp (gönül) arasında irtibat kurulmuştur. Nasıl ki Kâbe âlemin merkezi ise kalp de insanın merkezidir. Allah Teâlâ kulunun kalbine baktığını, ona değer verdiğini bildirir. Kâbe yi yıkmak ne kadar kötü ise bir kalbi kırmak, gönlü incitmek de o kadar kötü görülmüştür. Kâbe nin Allah katında değeri yücedir. Gönlünü Kâbe yapmış insanların da Allah katında kıymeti büyük olur. ir kez gönül yıktın ise B Bu kıldığın namaz değil Yetmiş iki millet dahi Elin yüzün yumaz değil Yunus Emre Yukarıdaki şiirin ana fikri nedir? Kâbe yakınımızda değil. Ancak Kâbe nin şubesi olan camilere yakınız. Peygamberimiz (s.a.v.) Kâbe den ayrılmak zorunda kalınca ilk işi bir mescit inşa etmek olmuştur. Medine de hayat, mescit merkezli olmuştur. Biz de hayatımızın merkezine camiyi almalıyız. Çünkü Allah katında beldelerin en sevimli yerleri mescitlerdir... (Müslim mesâcid 288; İbn Hibban, Sahih, III, 65.) Ona ne kadar hizmet eder, değer verirsek, içerisinde ibadet ve eğitim gibi faaliyetler yaparsak, Allah Teâlâ bize bereket ve güven ihsan eder. Cemaatle birlikte olanlar yalnızlıktan, güvensizlikken ve açlık felaketinden kurtulurlar. 84
Peygamberimiz şöyle buyurdu: Kim güzelce abdest alır ve sadece namaz için camiye giderse, oraya varıncaya kadar atmış olduğu her adıma karşılık bir derecesi yükselir ve bir günahı silinir. (Ebû Davud, Salât, 8) Cennetin ortasında olmak isteyen kimse, cemaate devam etsin (Tirmizi, Fiten, 7/2165) Kişi camiye girip orada kaldığı sürece hep namazdaymış gibi sevap kazanır. Oradan ayrılmadığı müddetçe melekler: Allah ım bunu bağışla, Allah ım buna rahmet et! diyerek dua ve istiğfar ederler. (Buharî, Ezan, 30) FİL SÛRESİ - ÖĞRENELİM Nebiye ve veliye düşman olduğu için halk kendi gözünü kör etmiştir. Kendi gözünü şaşı, kendi kulağını sağır etmiştir. Halkın nebilere ve velilere düşmanlık göstermesi; hintli bir kölenin efendisine kin güderek inadından kendisini öldürmesine benzer. O köle, efendisini kölesiz bırakmak için kendisini damdan aşağı atar. Helak olup gider. Hasta, kendisini tedavi eden hekime düşman olursa; çocuk, kendisini terbiye edene kin güderse, gerçekten de bunlar, kendi canlarına kast etmiş olurlar. Ey hakikati göremeyen; hasedi, çirkin huyu yüzünden nebilere ve velilere düşman olan kişi! Allah senin yüzünü çirkin yaratmışsa, kendine gel, aklını başına al da, hem çirkin yüzlü, hem de çirkin huylu olma. (Mevlânâ, Mesnevî, I-II, 318-319) 85
UYGULAYALIM a. Kendimize Uyarlayalım Soruları Fil sûresi ile ilgili yukarıda geçen bilgilerden yararlanarak cevaplayınız. 1. Yüce Allah, Fil ordusunun başına gelenleri niçin anlatmıştır? SÛRELERİMİZİ tefekkürle ÖĞRENİYORUZ 2. Başta Kâbe olmak üzere kutsal değerlere karşı kötü plan kuranların sonu nasıldır, örnek veriniz? 3. Bu sûrede anlatılan olaydan kendimiz için nasıl bir sonuç çıkarabiliriz? Yazalım... b. Anlamının Zıddını Bulalım Sorular: 1. Kâbe yi yıkmaya kalkışanların karşısında hangi insanları düşünebiliriz? 2. Kimler kutsal şeylere karşı nasıl bir tavır içerisinde olurlar? 3. Allah Teâlâ o insanları nasıl mükâfâtlandırır? 86
Yazalım... c. Duaya Çevirelim 1. Duanızın birinci kısmını Kendimize Uyarlayalım bölümünde yazdıklarınızdan yararlanarak yapınız. 2. Duanızın ikinci kısmını Anlamının Zıddını Bulalım bölümünde yazdıklarınızdan yararlanarak yapınız. FİL SÛRESİ - UYGULAYALIM Yazalım... 87