GLOBAL EKONOMİK GELİŞMELERİN SAĞLIK SEKTÖRÜNE ETKİLERİ Uğur Genç CEO Memorial Sağlık Grubu
Sunum İçeriği n Türkiye Sağlık Sektörünün Büyüklüğü n Global Ekonominin Büyüme Etkisi n Kur Değişimi ve Faiz Etkisi
Türkiye de Sağlık Harcamaları Her Geçen Gün Artmaktadır. Dünyada ve ülkemizde yaşanan tüm olumsuz ekonomik gelişmelere rağmen sağlık harcamaları hız kesmeden artmaya devam etmiştir. Türkiye Toplam Sağlık Harcaması Milyon (TL) 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 30.021 35.359 44.069 50.904 57.740 57.911 61.678 68.607 74.189 84.390 94.750 104.568 20 000 Kaynak: TUİK 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Sağlık harcamalarının büyüme hızı, GSYİH büyüme hızı ile paralel şekildedir. Sağlık harcamalarının büyüme hızı GSYİH büyüme hızından oldukça yüksektir. 25% Türkiye de sağlık harcamaları ve GSYİH büyümeleri 18% 16% 13% 7% 11% 8% 14% 12% 10% 0% 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Kaynak: TÜİK Sağlık Harcamaları Büyüme Hızı (%) GSYİH Büyüme Hızı (%)
Ülkemizde Sağlık Sektörü Harcamaları Niçin Büyüyor? n Artan GSMH ve Harcanabilir Gelir ile Artacak Olan Sağlık Harcamaları n Artan ve Yaşlanan Nüfus n Sektördeki Yatırımın Azlığı (yatak sayısı,...) n Özel Sigorta ve Tamamlayıcı Sigorta Potansiyeli n Sağlık Turizmi Potansiyeli n Teknolojik Gelişmelerin Getirdiği Erken Teşhis ve Kapsamlı Tedavi n Sosyokültürel Değişimler
Konuya Yaklaşım 1. Global Ekonominin Büyüme Etkisi 2. Kur ve Faiz Etkisi 2.a Gelir -- Yabancı Hasta Sayısı ve Fiyatları 2.b Gider 2.b.1. İlaç ve Malzeme Maliyetleri 2.b.2. Finansman Gideri 2.b.3. Medikal Ekipman ve İnşaat Yatırımı 2.b.4. Kira Gideri 2.c Uluslararası Yatırım -- Yatırımcı İlgisinin Azalması
Ülkelerin gelir düzeyleri ile sağlık harcamaları arasında bir korelasyon vardır. Ülke zenginleşince sağlık harcamaları artıyor. 2015 Yılı OECD Ülkeleri Kişi Başına Düşen GSMH Sağlık Harcaması Kıyaslaması Kişi Başına Düşen Sağlık Harcaması ($) 10.000 9.000 ABD 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 OECD 1.000 Türkiye - 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000 60.000 70.000 Kaynak: OECD Kişi Başına Düşen GSMH ($)
Sağlığa harcanan para ile sağlıktan duyulan memnuniyet arasında da bir korelasyon vardır. (Verimliyiz!)
18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Sayılan sebepler ve bulunduğu seviye yüzünden Türkiye nin sağlığa ayıracağı harcamanın artması gerekecektir. 5% Turkey 6% 6% 6% 7% 7% 7% 7% Latvia Mexico Poland Kaynak: OECD Health Statistics 2015 Yılı OECD Ülkelerinde kişi başına sağlık harcaması nın kişi başına GSMH içindeki payı Israel Hungary Czech Republic Chile 9% 9% 9% 9% 9% 9% 10% 10% 10% 10% 10% 11% 11% 11% 11% Greece Italy Portugal Spain OECD Australia United Kingdom Belgium Austria Japan Canada France Netherlands Germany Switzerland 17% United States
OECD Ülkelerinde Sağlık Harcamalarının GSMH içindeki payı artmıştır. OECD ülkelerinin GSMH içindeki sağlık harcamaları oranı artmaktadır. 9,5 9,0 8,5 8,0 7,5 7,0 Kaynak: OECD Health Statistics Sağlık Harcamalarının GSMH içindeki payı 8,90 8,80 8,75 8,84 8,96 8,97 9,00 7,99 8,05 7,98 7,96 8,24 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 OECD Ortalaması Doğrusal (OECD Ortalaması)
Gelecekte her ülke sağlığa daha fazla kaynak ayıracaktır. Tahmini sağlık harcamaları % GSYİH Gelişmiş Pazarlar OECD ülkeleri 2005 2030 2050 Amerika 15,3 24,0 36,7 İsviçre 11,6 18,8 27,8 Fransa 11,1 18,0 26,6 Almanya 10,7 17,4 25,6 Yunanistan 10,1 16,4 24,2 Kanada 9,8 15,9 23,5 Hollanda 9,2 14,9 22,0 Danimarka 9,1 14,8 21,8 İtalya 8,9 14,5 21,3 İngiltere 8,3 13,5 19,9 Türkiye 7,6 12,3 18,2 Meksika 6,4 10,4 15,3 <10% 10 20% 20 30% >30%
Konuya Yaklaşım 1. Global Ekonominin Büyüme Etkisi 2. Kur ve Faiz Etkisi 2.a Gelir -- Yabancı Hasta Sayısı ve Fiyatları 2.b Gider 2.b.1. İlaç ve Malzeme Maliyetleri 2.b.2. Finansman Gideri 2.b.3. Medikal Ekipman ve İnşaat Yatırımı 2.b.4. Kira Gideri 2.c Uluslararası Yatırım -- Yatırımcı İlgisinin Azalması
2.a. Yabancı Hasta Sayısı ve Fiyatları Nereye? Nereden? Asya K.Amerika L.Amerika Ortadoğu K.Amerika 45% 27% 26% 2% Nereye? Nereden? Asya K.Amerika Ortadoğu Avrupa L.Amerika Avrupa 39% 33% 13% 10% 5% Nereye? Nereden? K.Amerika Asya Avrupa Ortadoğu Ortadoğu 58% 32% 8% 2% Nereye? Nereden? Asya K.Amerika Avrupa Asya 93% 6% 1% Nereye? Nereden? K.Amerika L.Amerika Asya L.Amerika 87% 12% 1% Nereye? Nereden? Asya Avrupa L.Amerika Afrika 95% 4% 1% Nereye? Nereden? Asya L.Amerika Okyanusya 99% 1%
2.a. Yabancı Hasta Sayısı ve Fiyatları Azerbaycan Vakası: Petrol fiyatlarında düşüş Rusya ya yaptırımlar 2 devalüasyon SONUÇ: AZALAN AZERİ HASTA SAYISI VE DAHA DÜŞÜK FİYATLAR
2.a. Yabancı Hasta Sayısı ve Fiyatları XXX Ülke Nüfus (mn) Ülke Nüfus (mn) Ülke Nüfus (mn) Ülke Rusya 143,4 Fas 33,0 Suriye 21,4 Belarus 9,5 Sırbistan 7,2 Gürcistan 4,5 Arnavutluk 2,8 Mısır 83,7 Özbekistan 29,6 Romanya 20,1 Azerbaycan 9,2 Ürdün 6,5 Bosna-Hersek 3,8 Makedonya 2,1 Ukrayna 45,5 S.Arabistan 29,2 Kazakistan 17,0 BAE 8,3 Libya 6,2 Umman 3,8 Katar 1,9 Cezayir 37,9 Afganistan 25,5 Yunanistan 10,8 Tacikistan 8,0 Kırgızistan 5,6 Kuveyt 3,6 Karadağ 0,6 Irak 35,4 Yemen 24,5 Tunus 10,8 Bulgaristan 7,3 Türkmenista 5,2 Moldova 3,6 TOPLAM NÜFUS (mn) Nüfus (mn) Ülke Nüfus (mn) Ülke Nüfus (mn) Ülke Nüfus (mn) 667,4
Değerlenen Döviz Etkisi Küresel ekonomik gelişmelerin etkisiyle döviz kurları değerlenmekte ve bu artış hem ülke ekonomisini hem sağlık sektörünü etkilemektedir. Sağlık harcamalarında gerek operasyonel kalemler olan tıbbi malzeme ve ilaç kalemlerinde, gerekse yatırım kalemlerinde (Medikal Cihaz, Ekipman vb) net ithalatçı konumda olan ülkemizde sağlık kurumlarının maliyetleri ciddi oranda artmaktadır. Sadece medikal kalemlerde değil, inşaat sırasındaki inşai, elektrik, mekanik pek çok sistem döviz üzerinden satılmaktadır. Yatırım geri dönüşü çok uzun yıllar süren sağlık sektörü, uzun vadeli borç ile yatırım yapabilmektedir. Maalesef TL enstrümanların vadeleri yeterli değildir. Onun için yatırım borçlanmaları dövizle yapılmaktadır.
2.b. İlaç ve Malzeme Maliyetleri Cirodaki Oranı : Branşa bağlı değişmekle beraber %15-25 Özellikli Malzemeler ve İlaç dövize çok bağımlı 58% 57% 56% 55% 54% 53% 52% 51% Kaynak: İEİS 53,2% TÜRKİYE İLAÇ PAZARI İÇİNDEKİ İTHAL ÜRÜN ORANI (Satış Değeri Oranı) 55,5% 56,6% 56,8% 2012 2013 2014 2015 30 25 20 15 10 TL (Milyar) TÜRKİYE İLAÇ PAZARI Kutu (Milyar) 1,9 1,90 1,85 1,8 1,80 1,7 1,75 1,7 1,70 16 12 13 14 1,65 5 1,60 6 0 7 8 9 1,55 2012 2013 2014 2015 İthal Ürün Satış Değeri Toplam Ürün Satış Değeri Satış Miktarı (Kutu)
2.b.Tıbbi Sarflar ve Tıbbi Cihaz Yatırımları Milyon TL 3.500 3.000 2.750 2.806 3.202 Diğer elek.cihazlar 2.500 2.000 1.500 1.610 1.785 1.820 2.085 Tanısal Görüntüleme Cihazları Diğer Tıbbi Cihazlar 1.000 500 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Komisyon Hesapları, 2014 Ortopedik Cihazlar ve Protezler Tıbbi Sarf Türkiye Tıbbi Cihaz ve sarflarda net ithalatçı bir ülke konumundadır. En yüksek ithalat yapılan ürün grupları; Tıbbi Sarf Ortopedik Cihazlar ve Protezler (İmplant,lens,Çivi vb) Tanısal Görüntüleme Cihazları (USG,BT,MR vb) Diğer Elektronik Cihazlar (EKG, Diyaliz,Anestezi vb) Diğer Tıbbi Cihazlar (Tekerlekli sandalyeler, Cerrahi makaslar, Sterilizatörler)
2.b.Tıbbi Sarflar ve Tıbbi Cihaz Yatırımları Milyon TL İthal Edilen Hastane Cihaz-Ekipman-Mobilyaları 2.500 2.238 2.000 2.013 1.982 1.500 1.434 1.537 1.396 1.577 1.000 500 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Milyon 1.800TL 1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 Tıbbi Sarf ve Ortopedik Cihaz Protez İthalatı 1.629 1.432 1.351 1.011 771 825 655 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Kaynak: Komisyon Hesapları, 2014
2.c.Yatırımcı İlgisinin Azalması
2.c. Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri azdır ve son yıllarda daha da azalmıştır. Milyon Dolar 20.000 18.000 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 16.182 17.550 13.628 12.896 12.828 9.099 112 232 546 106 202 59 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Kaynak Ekonomi Bakanlığı, Sağlık Sektöründe UDY Girişleri Toplam UDY Girişleri
En Büyük Sorum? MEDULA verileri kullanılarak kişilerin her yaşındaki sağlık harcamaları hesaplansa ve 15 yıl sonra yaşlılar da dahil yeni toplam nüfusun SGK üzerindeki yükü ortaya çıkarılabilir mi? Acaba insanlara sağlık hizmetinin çoğunu bugün ücretsiz yaparak çocuklarımıza-torunlarımıza haksızlık mı ediyoruz?