Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ
SAMSUN UN İÇİNDE BULUNDUĞU EKONOMİK ORTAM 2
SAMSUN GENEL BİLGİLER Nüfus (2017); Samsun: 1.312.990 Türkiye: 80.810.525 Nüfus Yoğunluğu (2017- km2 başına); Samsun: 140 Türkiye: 105 Sosyo Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması: 33 KOBİ Sayıları; (2016) Samsun: 53.876 Türkiye: 3.606.637 3
SAMSUN GENEL BİLGİLER Okur Yazarlık Oranı (6+Yaş) (2016); Samsun: 96 % Türkiye: 96 % Hastane/Yatak Sayısı(2016); Samsun: 28/ 4.416 Türkiye: 1.510/ 217.771 Hekim Sayısı (2016); Samsun: 2.550 Türkiye: 144.827 Kaynak: TÜİK 2018 4
SAMSUN GENEL BİLGİLER 2017 Yılı İhracatçı Firma Sayısı ve Toplam İhracat Rakamları; Samsun: 264 firma, 469.716 (1000$) Türkiye: 71.264 firma, 156.782.257 (1000$) İhracat Büyüklüğüne Göre İller Arası Sıralaması : 24 2012 2017 İhracat Değişimi: Samsun: 10% Türkiye: 7% 2017 Yılı İllere Göre Kamu Yatırımları Sıralamasındaki Yeri: 28 Karadeniz Bölgesi Gelişmişlik Sıralamasında Samsun un Yeri: 5 5
SAMSUN İLLER ARASI TİCARET SAMSUN ilinin, iller arası ticaret değerlerinin %70-80 ini oluşturan iller aşağıdaki gibidir. 2016 YILI SAMSUN UN SATIŞ YAPTIĞI İLLER PAY SAMSUN 34% İSTANBUL 20% TRABZON 8% ANKARA 7% ORDU 4% AMASYA 2% GİRESUN 2% Kaynak: T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI 2016 YILI SAMSUN A SATIŞ YAPAN İLLER PAY İSTANBUL 33% SAMSUN 29% ANKARA 9% ORDU 3% İZMİR 2% KOCAELİ 2% TOKAT 1% 6
SAMSUN İLİNİN REKABET ÖZELLİKLERİ Yaşanabilirlik Alt Endeksinde 81 il içerisinde 10. sıradadır. Yenilikçilik Alt Endeksi sıralamasında 81 il içerisinde 39. sıradadır. Genel Rekabette 81 il içerisinde 20. sıradadır. Üretim ve Ticaret Alt Endeksi 81 il içerisinde 23. sıradadır. Beşeri Sermaye Alt Endeksi sıralamasında 81 il içerisinde 25. sıradadır. 7
SAMSUN İLİNİN REKABET ÖZELLİKLERİ Net Göç Hızı 2013-2014 de, bir önceki döneme göre 50. sıradan 37. sıraya yükselmiştir. Şehirleşme Oranı, büyükşehir yasası ile %100 olmuştur. İl, Piyasa Büyüklüğü endeksine göre 18. sırada yer almaktadır. Mikroekonomik İstikrar endeksine göre 26. sırada yer almaktadır. İl, Fizik Altyapı endeksinde 27. sırada yer almıştır İl, Yaratıcı Sermaye endeksi alanında 29. sırada yer almaktadır 8
SAMSUN EKONOMİK GÖSTERGELER Samsun Limanı Karadeniz Bölgesi ndeki en büyük, ülke genelinde ise 5. büyük limandır. Türkiye limanlarına gelen gemilerin groston ağırlıklarının toplamının %1,9 una ve sayısına göre %4 üne ev sahipliği yapan liman bu sayıyla 136 özel liman arasında 12. sıradadır. (2017 yılında limana toplamda 15 milyon grostona sahip 2.984 gemi gelmiştir.) 2016 yılında bakanlığa bağlı ve özel müzelere 465 bin ziyaretçi gelmiştir. İl Karadeniz genelinde ziyaretçilerin %27 si ile birinci sıradadır. Terme/Samsun doğalgaz kombine çevrim santrali 890 MWe lık kapasitesi ile Türkiye'nin 21. en büyük enerji santralidir. Türkiye deki kayıtlı 221 doğalgaz santrali arasında ise 10. dur. Deniz suyu ile soğutma sistemi ile aynı zamanda Türkiye nin en çevreci santrallarından biridir. Cerrahi aletler sektöründe dünyada 3. kümelenme merkezi (1. Almanya-Tutlingen, 2.Pakiskan-Sialkot) olma özelliğiyle önemli sağlık kenti olan Samsun ulusal ve uluslararası sağlık kenti olmaya adaydır.
SAMSUN EKONOMİK GÖSTERGELER İlin, 2017 yılında en çok üretimini gerçekleştirdiği saman ve ot ürününde, 1.377.913 ton ile Türkiye nin toplam üretiminin %2,7 sini gerçekleştirerek en çok saman ve ot üreten 15. olmuştur. Hayvansal ürünlerde inek sütü üretiminde 357.670 ton ile 13. sırada olan Samsun ili, manda sütü bakımından 9.773 ton üretim ile ilk sırada yer almaktadır. 2017 yılında Samsun da arıcılık alanında 1.000 tona yakın bal üretimi gerçekleştirilmiştir. Arıcılık alanında faaliyet gösteren 1.500 ün üzerinde işletme bulunmakta olup Samsun işletme sayısı açısından Türkiye genelinde 16. sırada bulunmaktadır. 10
SAMSUN DA ÖNE ÇIKAN SEKTÖRLER SEKTÖR TARIM ve HAYVANCILIK (Biber, saman, hıyar, lahana, pırasa, patlıcan, inek sütü, manda sütü) TURİZM (Samsun Arkeoloji Müzesi, Bandırma Vapuru ve Gazi Müzesi, Amisos Tepesi, Lerdüge Tümülüsleri, İkiztepe ve Dündartepe Höyüğü, Ladik Gölü, Akalan ve Şelaleleri, Tekkeköy Mağaraları, Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti) TIBBİ ÜRÜNLER (cerrahi motor sistemleri, steril konteyner sistemleri, fiber optik aydınlatma, hastane gaz sistemleri, cerrahi aletler, genel cerrahi, beyin cerrahi, ortopedi) SAĞLIK HİZMETLERİ ( Sağlık Kenti Samsun ) LOJİSTİK (Samsun Limanı) 11
SAMSUN İHRACAT VERİLERİ İHRACAT Yıl İhracatçı Firma Sayısı İhracat Değeri (1000 $) 2012 230 426.553 2013 248 426.699 2014 262 467.889 2015 253 398.436 2016 247 358.699 2017 264 469.716 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı ve TİM, 2017 TİM rakamlarına göre 2012-2017 Yılları arası ihracat değerinde yaşanan değişim; 10% 12
SAMSUN İHRACAT VERİLERİ SEKTÖR 2017 YILI İHRACAT DEĞERİ - 1000 $ PAY (%) 1 Otomotiv Endüstrisi 69.497 14,8 2 Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller 69.291 14,8 3 Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri 63.876 13,6 4 Çelik 54.962 11,7 5 Makine ve Aksamları 37.667 8,0 Kaynak: TİM, 2018 13
SAMSUN İTHALAT VERİLERİ İTHALAT Yıl İthalatçı Firma Sayısı İthalat Değeri ( 1000 $) 2012 250 1.006.611 2013 270 767.694 2014 258 786.697 2015 303 670.485 2016 271 589.776 2017 312 792.363 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı ve TUİK, 2018 2012-2017 Yılları arası ithalat değerinde yaşanan değişim; -21% 14
SAMSUN YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ Yerli Sermaye Alt Sektörü Belge Adedi Sabit Yatırım (Milyon TL) İstihdam İstihraç ve İşleme 4 655 58 Enerji 33 637 159 Ulaştırma 9 402 1.026 Taşıt Araçları 8 395 738 Turizm 21 273 806 Altyapı - Belediye Hizmetleri 17 173 35 Sağlık 12 151 820 Makina İmalat 18 128 435 Eğitim 38 111 1.667 Çimento 1 110 90 Madeni Eşya 18 78 248 Gıda ve İçki 21 69 297 Orman Ürünleri 21 59 328 01.01.2012 31.05.2018 Arasında Verilen Yatırım Teşvik Belgeleri Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı 15
SAMSUN YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ Yerli Sermaye Alt Sektörü Belge Adedi Sabit Yatırım (Milyon TL) İstihdam Kimya 2 49 15 Dokuma ve Giyim 11 47 657 Cam 11 47 258 Ticaret - Depolama 11 41 88 Hayvancılık 4 23 54 Diğer Hizmetler 6 17 90 Lastik-Plastik 8 16 100 Demir Çelik 2 14 2 Mesl.Bil.Ölç.Opt.Do. 5 9 36 Su Ürünleri 5 7 46 Diğer İmalat 2 5 15 Demir Dışı Metaller 3 4 23 Pişmiş Kil ve Çim.Ger. 2 3 27 Deri ve Kösele 1 2 8 Bitkisel Üretim 1 2 12 Dokuma ve Giyim 11 47 657 Genel Toplam 299 3.574 8.217 01.01.2012 31.05.2018 Arasında Verilen Yatırım Teşvik Belgeleri Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı 16
SAMSUN YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ Yabancı Sermaye Alt Sektörü Belge Adedi Sabit Yatırım(Milyon TL) İstihdam Kimya 4 690 10 Enerji 1 59 0 Gıda ve İçki 2 45 17 Turizm 3 36 115 Ticaret - Depolama 1 20 120 Bitkisel Üretim 1 9 30 Makina İmalat 1 7 40 Elektronik 1 7 90 Genel Toplam 14 871 422 01.01.2012 31.05.2018 Arasında Verilen Yatırım Teşvik Belgeleri Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı 17
SAMSUN TEŞVİK BELGELERİ Turizm sektörü 24 Belge ve 310 Milyon TL lik sabit yatırım tutarı ile altıncı sıradadır. Samsun da Turizm sektöründe belge başına ortalama 13 Milyon TL, Türkiye de ise 15 Milyon TL sabit yatırım yer almaktadır. Sağlık sektörü 12 belge ve 151 Milyon TL lik sabit yatırım değeri ile sekizinci sıradadır. Samsun da Sağlık sektöründe belge başına ortalama 12 Milyon TL, Türkiye de ise 46 Milyon TL sabit yatırım yer almaktadır. Eğitim sektörü 38 belge ve 111 Milyon TL lik sabit yatırım ile on birinci sıradadır. Samsun da Eğitim sektöründe belge başına ortalama 3 Milyon TL, Türkiye de ise 8 Milyon TL sabit yatırım yer almaktadır. 18
SAMSUN TEŞVİK BELGELERİ Samsun ilinde Kimya sektöründe 6 Belge ve 739 Milyon TL lik sabit yatırım gerçekleşmiştir. Ortalama sabit yatırım miktarı belge başına Samsun da 123, Türkiye de 55 Milyon TL dir. Samsun ilinde Enerji Sektöründe 34 belge ve 696 Milyon TL lik sabit yatırım gerçekleşmiştir. Ortalama sabit yatırım miktarı belge başına Samsun da 20, Türkiye de 38 Milyon TL dir. Samsun ilinde İstihraç ve İşleme sektöründe 4 belge ve 655 Milyon TL lik sabit yatırım gerçekleşmiştir. Ortalama sabit yatırım miktarı belge başına Samsun da 163, Türkiye de 21 Milyon TL dir. 19
YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ VE İHRACAT DEĞERLERİ KARŞILAŞTIRMASI 69,5 Milyon $ ile il ihracatından %14,8 payla ihracat sıralamasında birinci sırada yer alan Otomotiv Endüstrisi yatırım teşvik belgeleri 8 belge ile sıralamasında beşinci sırada yer almaktadır. 69,3 Milyon $ lık ihracat değeri ve %14,8 payla ihracat sıralamasında ikinci sırada olan Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller yatırım teşvik belgeleri sıralamasında toplam 9 belge ile on dokuzuncu sırada yer almaktadır. 63,8 Milyon $ ihracat değeri ve %13,6 lık payla ihracat sıralamasında üçüncü sırada yer alan Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri yatırım teşvik belgeleri sıralamasında 2 belge ile yirmi üçüncü sırada yer almaktadır. 20
GELECEĞE BAŞARIYLA YÜRÜMEK İÇİN NE YAPMALIYIZ?
KOBİ LERDE KALICI OLMA ÇABASI KOBİ ler gelecekte var olmak için uzun dönemli kararlar almak ve planlar yapmak zorundadır. Yani gelecek stratejilerini belirlemeleri gerekir.
KOBİ LERDE KALICI OLMA ÇABASI Uzun dönemde başarılı ve kalıcı olmak için işletmelerde Etkin pazarlama Verimli üretim Yeterli yönetim yapılarının oluşturulması gereklidir.
KOBİ LERDE KALICI OLMA ÇABASI İşletmenin uzun dönemli kalıcı olma hedefine giden yolda kurumsal gelişme mücadelesi çeşitli aşamalardan oluşmaktadır: Başlangıç Tutundurma Gelişme Olgunluk Küçülme Başlangıç Tutundurma Gelişme Olgunlaşma İŞLETMELERDE HAYAT DÖNGÜSÜ
TEB KOBİ AKADEMİ KURUMSAL GELİŞİM PROGRAMI ATÖLYE ÇALIŞMASI
TEB KOBİ AKADEMİ ATÖLYE ÇALIŞMASI 1) Bugünün Başarılı KOBİ si Geleceği Nasıl Yönetecek? KOBİ lerde Stratejik Yönetim 2) İşletmeniz Gelişim Haritasının Neresinde? KOBİ lerde Büyüme Senaryoları?
TEB KOBİ AKADEMİ ATÖLYE ÇALIŞMASI 1. Bugünün Başarılı KOBİ si Geleceği Nasıl Yönetecek? KOBİ lerde Stratejik Yönetim
TEB KOBİ AKADEMİ ATÖLYE ÇALIŞMASI 1. Bugünün Başarılı KOBİ si Geleceği Nasıl Yönetecek? KOBİ lerde Stratejik Yönetim KOBİ lerde Uzun Dönemli Hedeflere Yönelik Stratejik Yönetim Uygulanabilir mi? KOBİ lerde Stratejik Yönetim İçin Pratik Bir Yöntem: İŞ PLANI
TEB KOBİ AKADEMİ ATÖLYE ÇALIŞMASI İşletmeniz Gelişim Haritasının Neresinde? KOBİ lerde Büyüme Senaryoları
GELİŞİM ÇABASININ BAŞINDA OLAN KOBİ LER NASIL ÇALIŞIYOR: Kuruluş BAŞLANGIÇ AŞAMASI Yakın Yerlerden İlk Müşteriler Üretilebilen Az Sayıda Ürün Çeşidi Müşterinin Her İsteğini Karşılama Müşteri İsteklerine Özel Ürün/Ölçüler Üretmek Memnun Müşterilerden Duyup Kendi Gelen 1-2 Yeni Müşteri Siparişlerin Uzun Üretim Süreleri Yeni Müşteri Bulmaya Zaman Yok Az Kazanç Nedeniyle Paz. Satış Gideri/Satış Elemanı Yok Az Kazanç Nedeniyle Yeni veya Standart Ürün Yok Siparişler Yokken Boş Duran Makine/Ustalar Müşteri Bulmaya Çalışan Yok Yüksek Maliyet Yüksek Fiyat Az Kazanç
Değişen Dünyada Güçlü İşletmeler Olmak TEB KOBİ AKADEMİ GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ