YAKIN FAY VE UZAK FAY YER HAREKETLERİNİN EĞİK KABLO ASKILI KÖPRÜLER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Benzer belgeler
Hibrit ve Çelik Kablolu Köprülerin Dinamik Davranışlarının Karşılaştırılması

YÜKSEK RİSKLİ DEPREM BÖLGESİNDEKİ BİR PREFABRİK YAPININ FARKLI YER HAREKETLERİ ETKİSİNDEKİ SİSMİK DAVRANIŞININ İNCELENMESİ

KABLO DESTEKLİ KÖPRÜLERİN DİNAMİK DAVRANIŞLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Karayolu Köprülerinin Modal Davranışına Kutu Kesitli Kiriş Şeklinin Etkisi Doç. Dr. Mehmet AKKÖSE

İTME ANALİZİ KULLANILARAK YÜKSEK RİSKLİ DEPREM BÖLGESİNDEKİ BİR PREFABRİK YAPININ SİSMİK KAPASİTESİNİN İNCELENMESİ

Lif Takviyeli Kompozit Asma Yaya Köprüsünün Yapısal Davranışının İncelenmesi: Halgavor Asma Yaya Köprüsü

İtme Sürme Yöntemi İle İnşa Edilmiş Sürekli Ardgermeli Köprülerin Deprem Tasarımı. Özgür Özkul, Erdem Erdoğan, Hatice Karayiğit

ÇOK KATLI BİNALARIN DEPREM ANALİZİ

Kablolu Köprülerin Dinamik Davranışının Deprem Ve Trafik Yükleri Açısından İncelenmesi

EĞİK GERGİLİ KÖPRÜLERDE GERİLME İLERLEYİŞİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

FATİH SULTAN MEHMET KÖPRÜSÜ YAPISAL DAVRANIŞININ BELİRLENMESİ. Kubilay KAPTAN 1

Dr. Süleyman ADANUR. Karadeniz Teknik Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü 61080, Trabzon, TÜRKİYE. Tel: , Faks:

YAKIN FAY YER HAREKETLERİNİN YÖN ETKİSİ DIRECTION EFFECT OF NEAR FAULT GROUND MOTIONS

Şekil 1. DEÜ Test Asansörü kuyusu.

Sıvı Depolarının Statik ve Dinamik Hesapları

Yapı Sağlığı İzleme Sistemlerinin Farklı Taşıyıcı Sistemli Uzun Açıklıklı Tarihi Köprülere Uygulanması

K VE DİRSEK TİPİ EĞİK ELEMANLARLA RİJİTLEŞTİRİLMİŞ DEPREM ETKİSİNDEKİ YAPILARIN LİNEER DAVRANIŞLARININ KARŞILAŞTIRMALI OLARAK İNCELENMESİ

BETONARME ÇERÇEVE YAPILARIN GERÇEK DEPREMLERE AİT İVME KAYITLARI İLE DOĞRUSAL OLMAYAN DİNAMİK ANALİZİ

KÖPRÜ SARSMA DENEYLERİYLE ARAÇLARIN KÖPRÜ DEPREM DAVRANIŞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. Genel Uygulamalar-2

Doç.Dr. ŞEVKET ATEŞ ÖZGEÇMİŞ DOSYASI

BİNALARDA KISA KOLONA ETKİ EDEN PARAMETRELERİN İNCELENMESİ

SARILMIŞ VE GELENEKSEL TİP YIĞMA YAPILARIN DEPREM DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ. Ali URAL 1

KAZIK GRUPLARININ SİSMİK ETKİ ALTINDAKİ PERFORMANSI PERFORMANCE OF PILE GROUPS UNDER SEISMIC EXCITATIONS

HOŞGELDİNİZ Mustafa ERGÜN Şevket ATEŞ

KISA KOLON TEŞKİLİNİN YAPI HASARLARINA ETKİSİ. Burak YÖN*, Erkut SAYIN

Güçlendirme Alternatiflerinin Doğrusal Olmayan Analitik Yöntemlerle İrdelenmesi

İzmit Körfez Geçişi Asma Köprüsü nün Dinamik Analizi

BETONARME BİNALARDA SARGI DONATISI ETKİSİNİN YAYILI PLASTİK MAFSAL MODELİYLE İNCELENMESİ

MEVCUT BETONARME BİNALARIN DOĞRUSAL ELASTİK VE DOĞRUSAL ELASTİK OLMAYAN HESAP YÖNTEMLERİ İLE İNCELENMESİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

MEMDUH KARALAR EDUCATION RESEARCH INTEREST

ORTA KATLI MEVCUT BETONARME YAPILARDA ÇEKİÇLEME DAVRANIŞININ İNCELENMESİ

MEVCUT KÖPRÜLERİN DEPREME KARŞI DEĞERLENDİRME VE GÜÇLENDİRME UYGULAMALARI. M. Cem Dönmez, Mehmet Erinçer Şefika Caculi, Necdet Çilingir

İÇİNDEKİLER. Sayfa ÖNSÖZ... II ÖZET... VIII SUMMARY...IX ŞEKİL LİSTESİ... X TABLO LİSTESİ...XIX SEMBOL LİSTESİ...XX

MEVCUT BİNALARDA DEPREM PERFORMANSLARININ AYRINTILI İNCELEME YÖNTEMLERİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Fotoğraf Albümü. Zeliha Kuyumcu. Mesnetlerinden Farklı Yer Hareketlerine Maruz Kablolu Köprülerin Stokastik Analizi

UZAYSAL VE DOLU GÖVDELİ AŞIKLARIN ÇELİK ÇATI AĞIRLIĞINA ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Doç. Dr., İnşaat Müh. Bölümü, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir

Ceyhun EREN 1 ve Hilmi L 2

GERÇEK ZAMANLI YAPI SAĞLIĞI İZLEME SİSTEMLERİ

SÜLEYMANİYE CAMİİ NİN FARKLI DEPREM KAYITLARI ALTINDA DAVRANIŞININ İNCELENMESİ

Yapım Aşamalarının Betonarme Binaların Yapısal Davranışına Etkisi

YAKIN SAHADAN KAYDEDİLMİŞ DEPREMLERİN TEPE YER HIZI (PGV) DEĞİŞİMİNİN BETONARME YÜKSEK YAPILARA ETKİSİ

hir Osmangazi Üniversitesi, Mühendislik

Betonarme Yapıların Davranışının Zaman Tanım Alanında Hesap Yöntemi ile Belirlenmesi

UZUN AÇIKLIKLI BETONARME KARAYOLU KÖPRÜLERİNİN DEPREM GÜVENLİKLERİNİN HASARSIZ DİNAMİK DENEYSEL YÖNTEMLERLE BELİRLENMESİ: BİRECİK KÖPRÜSÜ ÖRNEĞİ

MEVCUT PERDELİ BETONARME BİR YAPININ DOĞRUSAL OLMAYAN YÖNTEMLE DEPREM PERFORMANSININ BELİRLENMESİ

ANALİTİK MODEL GÜNCELLEME YÖNTEMİ KULLANILARAK KÖPRÜLERİN HASAR TESPİTİ

Prof.Dr. ŞEVKET ATEŞ

YAPILARDA BURULMA DÜZENSİZLİĞİ

Prof.Dr. ŞEVKET ATEŞ

PİEZOELEKTRİK YAMALARIN AKILLI BİR KİRİŞİN TİTREŞİM ÖZELLİKLERİNİN BULUNMASINDA ALGILAYICI OLARAK KULLANILMASI ABSTRACT

BİNALAR İÇİN GEREKLİ PERDE DUVAR ORANININ FARKLI DEPREMLER İÇİN İNCELENMESİ

DÜŞEY DEPREM ETKİSİ ALTINDAKİ ÇOK KATLI BETONARME YAPILARIN DAVRANIŞININ İNCELENMESİ

Farklı Zemin Koşullarındaki Betonarme Yapıların Davranışının Zaman Tanım Alanında Hesap Yöntemi ile İncelenmesi: 8 Katlı Çerçeve Örneği

BURKULMASI ÖNLENMİŞ ÇAPRAZLARIN BETONARME ÇERÇEVELİ YAPININ DEPREM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ

DERİNER BETON KEMER BARAJI NIN DENEYSEL DİNAMİK ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

İNM Ders 2.2 YER HAREKETİ PARAMETRELERİNİN HESAPLANMASI. Yrd. Doç. Dr. Pelin ÖZENER İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı

BETONARME KÖPRÜLERİN YAPISAL ÇELİK ELEMANLAR KULLANILARAK DEPREME KARŞI GÜÇLENDİRİLMESİ UYGULAMALARI

Müfredat Hafta Konular Yöntem Giriş. Genel bilgiler. Ödevi 1, 2, 3 açıklaması

1. Giriş. 2. Model Parametreleri

BETONARME ÇERÇEVELERİN DEPREM HESABINDA TASARIM İVME SPEKTRUMU UYUMLU DİNAMİK YÖNTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

SÜREKLİLİK VE SÜREKSİZLİK DURUMLARINDA PERDE-ÇERÇEVE ETKİLEŞİMİ. İnşaat Y. Müh., Gebze Teknik Üniversitesi, Kocaeli 2

TÜRKİYE DEKİ ORTA KATLI BİNALARIN BİNA PERFORMANSINA ETKİ EDEN PARAMETRELER

AKDENİZ BÖLGESİNDEKİ SANAYİ YAPILARININ DEPREMSELLİĞİNİN İNCELENMESİ

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Afyon Kocatepe University Journal of Science and Engineering

İsmail KARTAL. Bölge Müdürü

ARTIMLI DİNAMİK ANALİZ YÖNTEMİ İLE BETON AĞIRLIK BARAJLARDAKİ HASAR BELİRLENMESİ

HİBRİT ve ÇELİK KABLOLU KÖPRÜLERİN DİNAMİK DAVRANIŞLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

TDY 2007 de Kullanılan Farklı Zemin Sınıfları İçin Performans Değerlendirme Yöntemleri Üzerine Bir Araştırma

BETONARME YÜKSEK YAPILARIN DEPREM PERFORMANSINA BETONARME PERDE ORANIN ETKİSİ

YÜKSEK BİNALAR İÇİN DEPREM TEHLİKE DEĞERLENDİRMESİ VE ZEMİN BAĞIMLI TASARIM DEPREM YER HAREKETLERİNİN BELİRLENMESİ

YTÜ Mimarlık Fakültesi Statik-Mukavemet Ders Notları

MAKSİMUM YER İVMESİ VE HIZI İLE YER DEĞİŞTİRME TALEBİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ARAŞTIRILMASI

ÇOK KATLI BETONARME YAPILARIN DİNAMİK ANALİZİ

DÜŞEY/EĞİK KAZIKLI İSKELE YAPILARININ DOĞRUSAL OLMAYAN STATİK ÇÖZÜMLEMESİ

YAKIN SAHA DEPREMLERİNİN ZEMİN ÖZELLİKLERİ FARKLI YÜKSEK KATLI BETONARME BİNALARA ETKİSİ

DOĞRUSAL OLMAYAN SİSMİK İZOLASYON SİSTEMLERİNİN PERFORMANSLARININ YAPISAL PARAMETRELERE OLAN DUYARLILIĞI

DEPREM YÖNETMELİĞİNDEKİ FARKLI ZEMİN SINIFLARINA GÖRE YAPI DAVRANIŞLARININ İRDELENMESİ

Kirişli Döşemeli Betonarme Yapılarda Döşeme Boşluklarının Kat Deplasmanlarına Etkisi. Giriş

DOKUZ KATLI TÜNEL KALIP BİNA SONLU ELEMAN MODELİNİN ZORLAMALI TİTREŞİM TEST VERİLERİ İLE GÜNCELLENMESİ

Deprem Hareketinin Düşey Bileşeninin Çeşitli Yapı Elemanları Üzerindeki Etkileri ve Hasar Potansiyeli

KUZEY MARMARA (3. BOĞAZ KÖPRÜSÜ DAHİL) OTOYOLU PROJESİ ODAYERİ-PAŞAKÖY (3. BOĞAZ KÖPRÜSÜ DAHİL) KESİMİ 3. BOĞAZ KÖPRÜSÜ (YAVUZ SULTAN SELİM KÖPRÜSÜ)

DEPREM ETKİSİ ALTINDA TEK KATLI ÇELİK YAPILARIN TEMEL SİSTEMİ İÇİN MODEL ÇALIŞMASI

YARI RİJİT BİRLEŞİMLİ ÇELİK ÇERÇEVELERİN ANALİZİ

ÇELİK UZAY ÇATI SİSTEMLİ HAL YAPILARIN DEPREM DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ. Armağan KORKMAZ *, Zeki AY **

YÜKSEK SÖNÜM ORANLARI İÇİN ÖNERİLEN SÖNÜM AZALTMA KATSAYILARININ DEPREM ETKİME AÇISINA BAĞLI DEĞİŞİMİ

İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ (Bölüm-3) KÖPRÜLER

YAKIN SAHA DEPREMLERİ YÖNELİM ETKİSİNİN YÜKSEK KATLI BETONARME BİNALARA ETKİSİ

DENGELİ KONSOL BETONARME KÖPRÜLER İÇİN DENEYSEL YÖNTEMLERE DAYALI DOĞAL FREKANS FORMÜLÜ

DEPREME DAVRANIŞI DEĞERLENDİRME İÇİN DOĞRUSAL OLMAYAN ANALİZ. NEJAT BAYÜLKE 19 OCAK 2017 İMO ANKARA ŞUBESİ

İÇERİSİ BETON İLE DOLDURULMUŞ ÇELİK BORU YAPI ELEMANLARININ DAYANIMININ ARAŞTIRILMASI ÖZET

Dolgu Duvarlarının Çerçeve Yapının Deprem Davranışına ve Göçme Mekanizmasına Etkisi

UZUN / BÜYÜK AÇIKLIKLI KÖPRÜLER

DEPREM YÖNETMELİĞİ NDEKİ SÜREKSİZ KOLON DÜZENSİZLİĞİ KRİTERİNİN İRDELENMESİ

T.C. YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

KONSOLA MESNETLİ KOLONUN SÜREKSİZLİĞİNİN TAŞIYICI SİSTEMİN DEPREM DAVRANIŞINA OLAN ETKİSİ

DEPREME DAYANIKLI YAPI İNŞAATI SORULAR

2.3. Dinamik Benzeri Yöntemler ile Ölçekli Beton Barajda Deprem Simulasyonu

GEOMETRİK DÜZENSİZLİĞE SAHİP NURTEPE VİYADÜĞÜNÜN SİSMİK PERFORMANSININ FARKLI YÖNTEMLER KULLANILARAK BELİRLENMESİ

Transkript:

YAKIN FAY VE UZAK FAY YER HAREKETLERİNİN EĞİK KABLO ASKILI KÖPRÜLER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ ÖZET: H. Karaca 1 ve K. Soyluk 2 1 Araştırma Görevlisi, İnşaat Müh. Bölümü, Bozok Üniversitesi, Yozgat 2 Profesör, İnşaat Müh. Bölümü, Gazi Üniversitesi, Ankara Email: hayrettin.karaca@bozok.edu.tr Bu çalışmada, uzun açıklıklı eğik kablo askılı bir köprünün yakın fay ve uzak fay yer hareketleri etkisi altındaki davranışı incelenmektedir. Eğik kablo askılı köprülerin büyük açıklıklar için kullanılmaya başlanmasıyla birlikte 1000 m ye ulaşan merkez açıklıklar için kullanılan köprü tipinin yakın fay yer hareketi etkisi için araştırılması önemli hale gelmiştir. Bu sebeple, bu çalışmada yakın fay ve uzak fay yer hareketlerinin eğik kablo askılı köprülerin dinamik tepkileri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Japonya da inşa edilen Tatara Köprüsü eğik kablo askılı köprü modeli olarak seçilmiştir. Tatara Köprüsü nün toplam uzunluğu 1480 m, merkez açıklığı 890 m dir. Yakın fay ve uzak fay yer hareketleri olarak; 1995 Kobe, 1999 Chi-Chi, 1999 Kocaeli ve 1999 Düzce güçlü yer hareketi kayıtları kullanılmıştır. Yakın fay yer hareketi, darbeli ve darbesiz olarak sınıflandırılmak suretiyle yakın fay etkisinin eğik kablo askılı köprüler üzerindeki etkisi kapsamlı olarak ele alınmıştır. Yakın fay ve uzak fay yer hareketleri için dikkate alınan köprü sisteminin çözümlenmesi neticesinde elde edilen köprü tepkileri karşılaştırılarak, deprem yer hareketlerinin köprü davranışı üzerindeki etkisi vurgulanmaya çalışılmıştır. Özellikle darbe etkili yakın fay yer hareketinin eğik kablo askılı köprülerin dinamik davranışı üzerinde önemli etkilerinin olduğu çalışma sonucunda anlaşılmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Eğik kablo askılı köprü, yakın fay yer hareketi, uzak fay yer hareketi EFFETCS OF NEAR-FAULT AND FAR-FAULT GROUND MOTIONS ON CABLE-STAYED BRIDGES ABSTRACT: In this paper, the response of a long span cable-stayed bridge is investigated under the effect of near-fault and far-fault ground motions. Because cable-stayed bridges has been started to be used for center spans reaching to 1000 m it has become important to investigate the cable-stayed bridges under the effect of near-fault ground motions. Therefore, in this study a cable-stayed bridge is considered to determine the effects of near-fault and far-fault ground motions on the seismic responses of these types of bridges. Tatara Bridge constructed in Japan is chosen as a cable-stayed bridge model. Total length of the Tatara Bridge is 1480 m having a main span of 890 m. As near-fault and far-fault ground motions, 1995 Kobe, 1999 Chi-Chi, 1999 Kocaeli and 1999 Duzce strong ground motion records are used. Classifying near-fault ground motions as pulse type and none pulse type ground motions, the effect of near-fault ground motion on cable-stayed bridges has been investigated considerably. Bridge responses obtained from the near-fault and far-fault ground motion cases are compared with each other to emphasize the importance of earthquake ground motions on bridge responses. The remarkable effect of the pulse type near-fault ground motions on the dynamic responses of cable-stayed bridges has been observed. KEYWORDS: Cable-stayed bridges, near-fault ground motion, far-fault ground motion

1. GİRİŞ Deprem fayına yakın yer hareketlerinin, sismik kaynaktan uzakta kaydedilen yer hareketlerinden önemli ölçüde farklı olduğu belirlenmiştir. Yakın fay bölgesinde belirli alanlardaki yer hareketleri; fay kırılma mekanizması, fayın sahaya göre kayma yönü, tektonik hareket sonucu sahadaki kalıcı yer değiştirme gibi faktörlerden önemli derecede etkilenmektedir (Bray ve Rodriguez-Marek, 2004). Son zamanlarda kaydedilen büyük depremlerde, yakın fay yer hareketlerinin darbe tipi özellikler gösterdiği ve deprem kaydının başlangıç aşamasında yapısal sisteme ciddi bir enerji aktardığı gözlenmiştir. Daha önce yapılan çalışmalar, deprem fayına yakın bölgelerde meydana gelen darbe etkili yakın fay yer hareketlerinin, uzak fay yer hareketlerine göre köprü sistemlerinin dinamik davranışı üzerinde daha etkili olduğunu ortaya koymuştur (Liao, Loh ve Lee, 2004; Park vd., 2004; Jonsson, Bessason ve Haflidason, 2010; Brown ve Saiidi, 2011; Jalali, Jokandon ve Trifunac, 2012; Yasrebi ve Ghafory-Ashtiany, 2014; Mosleh vd., 2016). Son yıllarda kablo destekli köprülerin yakın fay yer hareketi altındaki davranışının incelendiği çeşitli çalışmalar yapılmış olmasına rağmen, bu tür köprü sistemlerinin darbe etkili yakın fay yer hareketleri altındaki davranışları konusunda halen bir takım belirsizlikler mevcuttur. McCallen ve diğerleri (2006), esnek asma köprü tipindeki bir köprü sistemi üzerindeki uzun periyot özelliğindeki yakın fay yer hareketlerinin etkisini araştırmışlardır. Yan ve Lee (2007), yakın fay yer hareketi etkisindeki bir çelik keme köprü sistemini deprem hareketinin yayılma hızını da dikkate alarak incelemişlerdir. Jia ve Ou (2008), eğik kablo askılı bir köprü sistemi üzerindeki darbeli yakın fay yer hareketlerinin etkisini incelemişlerdir. Shrestha ve Tuladhar (2012), eğik kablo askılı bir köprü üzerindeki yakın fay düşey yer hareketinin etkisini incelemişlerdir. Adanur, Altunışık, Bayraktar ve Akköse (2012), yakın fay ve uzak fay yer hareketlerinin asma köprü sistemlerinin dinamik davranışı üzerindeki etkisini incelemişlerdir. Ismail, Casas ve Rodellar (2013), eğik kablo askılı bir köprüdeki izolasyon sisteminin yakın fay sismik performansını incelemişlerdir. Shrestha (2015), düşey yöndeki yakın fay yer hareketi etkisindeki eğik kablo askılı bir köprü sistemini analitik olarak ele almıştır. Eğik kablo askılı köprülerin artan merkez açıklığı, 1000 m ye varan merkez açıklıklar için kullanılan köprü tipinin araştırılmasını gerekli kılmıştır. Depremler sırasında eğik kablo askılı ve asma köprülerin dinamik davranışının farklılıkları dikkate alındığında, büyük açıklıklar için bu tür köprü sistemlerinin dinamik davranışını tanımlayabilmek önemli görülmektedir. Bu nedenle, bu çalışmada eğik kablo askılı bir köprü sisteminin sismik davranışına yakın fay ve uzak fay yer hareketlerinin etkisi üzerinde durulmuştur. 2. SEÇİLEN YER HAREKETLERİ Darbe etkisi yakın fay yer hareketinin en önemli ayırt edici özelliğidir. Yakın fay yer hareketleri, yüksek enerjili yer hareketlerinin başlangıç safhasında yüksek darbe özellikleri göstermektedir ve darbe süresi genellikle 2-3 sn den büyüktür. Son zamanlarda kaydedilmiş olan yer hareketlerinden Kobe 1995, Kocaeli 1999, Chi-Chi 1999 ve Düzce 1999 depremleri bu çalışmada dikkate alınmış olup, bu deprem hareketlerinin yakın fay yer hareketlerinin özelliklerini gösterdiği gözlenmiştir. Deprem kayıt istasyonunun faya olan uzaklığı 10 km den küçük, deprem kayıtlarının hız-zaman grafiklerinin başlangıç aşamasında görülen 2 sn den daha büyük darbe süresine sahip ve maksimum yer hızının maksimum yer ivmesine oranı (PGV/PGA) 0,1 sn den büyük olan yer hareketi kayıtları bu çalışmada yakın fay yer hareketi olarak tanımlanmıştır. Yakın fay ve uzak fay yer hareketlerinden elde edilen sonuçları uygun bir şekilde karşılaştırabilmek için deprem ivme kayıtlarının enine, boyuna ve düşey bileşenleri sırasıyla; Chi-Chi Depremi için 0,35g, 0,35g ve 0,20g, Düzce Depremi için 0,40g, 0,35g ve 0,20g, Kobe Depremi için 0,55g, 0,50g ve 0,40g, Kocaeli Depremi için 0,20g, 0,30g ve 0,20g ivme değerleri ile ölçeklendirilmiştir. Seçilen deprem kayıtlarının özellikleri Tablo 1-Tablo 4 de her bir deprem kaydı için ayrı ayrı verilmiştir (Karaca, 2017).

Tablo 1. Chi-Chi depremi yakın fay ve uzak fay yer hareketi kayıtları Kayıt Yer Hareketi Mw d (km) PGA (g) PGV (cm/sn) PGV/PGA (sn) Tp (sn) TCU050, DB Darbeli Yakın Fay 7,62 9,49 0,14 36,67 0,27 7,7 TCU050, KG Darbeli Yakın Fay 7,62 9,49 0,13 43,28 0,34 7,8 TCU050, D Darbeli Yakın Fay 7,62 9,49 0,09 42,14 0,48 4,7 TCU054, DB Darbeli Yakın Fay 7,62 5,28 0,15 46 0,31 9,2 TCU054, KG Darbeli Yakın Fay 7,62 5,28 0,19 41,4 0,22 5,8 TCU054, D Darbeli Yakın Fay 7,62 5,28 0,13 30,13 0,24 5,7 TCU089, DB Darbesiz Yakın Fay 7,62 9 0,35 34,97 0,1 Darbesiz TCU089, KG Darbesiz Yakın Fay 7,62 9 0,23 33,13 0,15 Darbesiz TCU089, D Darbesiz Yakın Fay 7,62 9 0,19 21,02 0,11 Darbesiz HWA032, DB Uzak Fay 7,62 47,31 0,15 8,2 0,06 Darbesiz HWA032, KG Uzak Fay 7,62 47,31 0,11 8,17 0,08 Darbesiz HWA032, D Uzak Fay 7,62 47,31 0,09 8,71 0,1 Darbesiz Tablo 2. Düzce depremi yakın fay ve uzak fay yer hareketi kayıtları Kayıt Yer Hareketi Mw d (km) PGA (g) PGV (cm/sn) PGV/PGA (sn) Tp (sn) 1058, KG Darbeli Yakın Fay 7,14 0,21 0,08 14,28 0,18 6,1 1058, DB Darbeli Yakın Fay 7,14 0,21 0,11 15,81 0,15 2,9 1058, D Darbeli Yakın Fay 7,14 0,21 0,07 15,21 0,22 3,7 531, KG Darbeli Yakın Fay 7,14 8,03 0,16 10,87 0,07 4,8 531, DB Darbeli Yakın Fay 7,14 8,03 0,12 13,4 0,11 2,7 531, D Darbeli Yakın Fay 7,14 8,03 0,06 8,84 0,15 7,1 498, KG Darbesiz Yakın Fay 7,14 3,58 0,4 24,15 0,06 Darbesiz 498, DB Darbesiz Yakın Fay 7,14 3,58 0,35 25,22 0,07 Darbesiz 498, D Darbesiz Yakın Fay 7,14 3,58 0,18 17,69 0,1 Darbesiz BOLU, KG Uzak Fay 7,14 12,04 0,74 55,9 0,08 Darbesiz BOLU, DB Uzak Fay 7,14 12,04 0,8 65,85 0,08 Darbesiz BOLU, D Uzak Fay 7,14 12,04 0,2 23,46 0,12 Darbesiz Tablo 3. Kobe depremi yakın fay ve uzak fay yer hareketi kayıtları Kayıt Yer Hareketi Mw d (km) PGA (g) PGV (cm/sn) PGV/PGA (sn) Tp (sn) PRI, KG Darbeli Yakın Fay 6,9 3,31 0,35 90,62 0,26 2,2 PRI, DB Darbeli Yakın Fay 6,9 3,31 0,29 51,11 0,18 2,7 PRI, D Darbeli Yakın Fay 6,9 3,31 0,57 62,08 0,11 2,3 KBU, KG Darbeli Yakın Fay 6,9 0,92 0,27 55,27 0,21 2,4 KBU, DB Darbeli Yakın Fay 6,9 0,92 0,31 30,87 0,1 2,2 KBU, D Darbeli Yakın Fay 6,9 0,92 0,45 18,57 0,04 1,7 NIS, KG Darbesiz Yakın Fay 6,9 7,08 0,48 46,8 0,1 Darbesiz NIS, DB Darbesiz Yakın Fay 6,9 7,08 0,46 38,24 0,08 Darbesiz NIS, D Darbesiz Yakın Fay 6,9 7,08 0,49 24,61 0,06 Darbesiz CHY, KG Uzak Fay 6,9 49,91 0,09 5,32 0,06 Darbesiz CHY, DB Uzak Fay 6,9 49,91 0,11 4,12 0,04 Darbesiz CHY, D Uzak Fay 6,9 49,91 0,07 2,43 0,04 Darbesiz

Hız (cm/sn) Hız (cm/sn) Hız (cm/sn) Hız (cm/sn) 4. Uluslararası Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı Tablo 4. Kocaeli depremi yakın fay ve uzak fay yer hareketi kayıtları Kayıt Yer Hareketi Mw d (km) PGA (g) PGV (cm/sn) PGV/PGA (sn) Tp (sn) YPT, KG Darbeli Yakın Fay 7,51 4,83 0,23 69,68 0,31 4,4 YPT, DB Darbeli Yakın Fay 7,51 4,83 0,32 71,85 0,23 4,7 YPT, D Darbeli Yakın Fay 7,51 4,83 0,24 30,76 0,13 4,3 IZT, KG Darbeli Yakın Fay 7,51 7,21 0,16 22,32 0,14 3,2 IZT, DB Darbeli Yakın Fay 7,51 7,21 0,23 38,27 0,17 4,7 IZT, D Darbeli Yakın Fay 7,51 7,21 0,14 12,38 0,09 3,1 ERG, KG Uzak Fay 7,51 142,29 0,09 16,63 0,19 Darbesiz ERG, DB Uzak Fay 7,51 142,29 0,1 10,91 0,11 Darbesiz ERG, D Uzak Fay 7,51 142,29 0,06 3,98 0,07 Darbesiz Kobe depremi darbe etkili yakın fay yer hareketi bileşenleri PRI ve KBU, darbe etkisi görülmeyen yakın fay yer hareketi bileşeni NIS ve uzak fay yer hareketi bileşeni CHY Şekil 1 de verilmektedir. Şekilden görüleceği üzere darbe etkili yakın fay yer hareketlerinde darbe süresi 2 sn den daha büyüktür. 100 50 0-50 40 20 0-20 -40-100 0 10 20 30 40 50 Zaman (sn) -60 0 10 20 30 40 Zaman (sn) 40 6 20 0-20 -40 4 2 0-2 -4-60 0 10 20 30 40 50 Zaman (sn) -6 0 10 20 30 40 50 60 Zaman (sn) Şekil 1. (a) PRI-KG; (b) KBU-KG; (c) NIS-KG; (d) CHY-KG yer hareketi bileşenleri hız-zaman kayıtları 3. TATARA KÖPRÜSÜNÜN SONLU ELEMAN MODELİ Merkez açıklığı 890 m olan Tatara Köprüsü nün toplam uzunluğu 1480 m dir. Köprü uzunluğu boyunca 1312 m lik tabliye kesiti çelikten oluşmaktadır. Ana kule uzunluğu 220 m dir ve ters Y şeklinde tasarlanmıştır. Çalışmada köprü sisteminin üç boyutlu sonlu eleman modeli dikkate alınmıştır (Şekil 2). Sonlu eleman modelinde 450 düğüm noktası, 283 çubuk elemanı, 168 kafes elemanı ve 168 rijit bağlantı elemanı

kullanılmıştır. Köprü tabliyesi ve kuleleri çubuk elemanlarla tanımlanmıştır. Kablolar ise kafes eleman olarak tanımlanmıştır. Kutu kesitli tabliye, tabliyenin ortasından geçen eşdeğer kiriş elemanı ile modellenmiştir. Tabliyenin her bir kablo bağlantı noktasında, kabloların tabliye merkezinden olan mesafelerini uygun şekilde dikkate alabilmek amacıyla, tabliye eksenine dik olacak şekilde yatay yönde rijit bağlantı elemanları yerleştirilmiştir. Rijit bağlantı elemanları aynı zamanda tabliye çubuk elemanları ile kule çubuk elemanlarının birleşim noktalarında da kullanılmıştır. Bu bağlantı elemanları yatayda ve düşeyde sabit olup köprünün boyuna yönünde 20000 kn/m lik rijitliğe sahiptir. Eşdeğer elastisite modülü kullanılarak kabloların doğrusal olmayan davranışları göz önünde bulundurulmuştur. Şekil. 2. Tatara Köprüsü nün üç boyutlu sonlu eleman modeli 4. NÜMERİK ÇÖZÜMLEMELER Bu çalışmada eğik kablo askılı köprülerin dinamik davranışına yakın fay ve uzak fay yer hareketlerinin etkilerini belirlemek için Chi-Chi, Düzce, Kobe ve Kocaeli depremleri dikkate alınarak karşılaştırmalı bir analiz yapılarak elde edilen tabliye yerdeğiştirme ve eğilme momentleri karşılaştırılmıştır. Şekil 3a da köprü açıklığı boyunca yer değiştirme değerleri Chi-Chi depremi için karşılaştırılmıştır. TCU050 ve TCU054 yakın fay darbeli yer hareketi için elde edilen yer değiştirmelerin, TCU089 yakın fay darbesiz yer hareketi kaydı ile HWA032 uzak fay yer hareketi kaydı için elde edilen yer değiştirmelerden önemli ölçüde büyük olduğu gözlenmiştir. TCU050 darbeli yer hareketi kaydı için elde edilen tabliye yer değiştirmeleri, TCU054 darbeli yer hareketi kaydı için elde edilen yer değiştirmelerden daha büyük çıkmıştır. TCU050 deprem kaydının, TCU054 deprem kaydına göre daha büyük yer değiştirme değerlerine neden olmasının nedeni, TCU050 deprem kaydının PGV/PGA değerinin daha büyük olmasındandır. Yakın fay darbesiz yer hareketi kaydı TCU089 için elde edilen yer değiştirmeler de uzak fay yer hareketi kaydı HWA032 için belirlenen yer değiştirmelerden daha büyük çıkmıştır. Tabliye eğilme momenti değerlerinin karşılaştırıldığı Şekil 3b de de tabliye yerdeğiştirmelerine benzer bir değişim elde edilmiştir. Şekil 4a da köprü açıklığı boyunca yer değiştirme değerleri Düzce depremi için karşılaştırılmıştır. Düzce depremi için de yakın fay darbeli yer hareketi kaydı 1058 için elde edilen yer değiştirmelerin; yakın fay darbeli yer hareketi kaydı 531, yakın fay darbesiz yer hareketi kaydı 498 ve uzak yer hareketi kaydı BOLU için elde edilen yer değiştirmelerden önemli ölçüde büyük olduğu gözlenmiştir. Şekil 4b de de köprü açıklığı boyunca elde edilen eğilme momenti değerleri karşılaştırılmış ve tabliye yerdeğiştirmelerine benzer bir değişim elde edilmiştir. Şekil 5a da köprü açıklığı boyunca yer değiştirme değerleri Kobe depremi için karşılaştırılmıştır. Burada PRI yakın fay darbeli yer hareketi kaydı için elde edilen yer değiştirmeler en büyük olurken, KBU yakın fay darbeli

yer hareketi kaydı, NIS yakın fay darbesiz yer hareketi kaydı ve CHY uzak fay yer hareketi kaydı için elde edilen yer değiştirmeler küçük mertebelerde olup birbirine yakın sonuçlar ortaya çıkmıştır. Şekil 5b de köprü açıklığı boyunca eğilme momenti değerleri karşılaştırılmıştır. Yakın fay darbeli yer hareketi kaydı PRI için elde edilen eğilme momentlerinin, yakın fay darbesiz yer hareketi kaydı ve uzak fay yer hareketi kaydı için elde edilen eğilme momentlerinden önemli ölçüde büyük olduğu gözlenmiştir. Daha önce elde edilen değişimlerden farklı olarak yakın fay darbesiz yer hareketi kaydı NIS için elde edilen eğilme momentleri yakın fay darbeli yer hareketi kaydı olan KBU için elde edilen eğilme momenti değerlerinden daha büyük çıkmıştır. Uzak fay yer hareketi CHY kaydı için belirlenen eğilme momentleri küçük mertebelerde çıkmıştır. Kocaeli Depremi dikkate alınarak yapılan analizlerde yakın fay darbeli yer hareketi kayıtları YPT ve IZT ile uzak fay yer hareketi kaydı ERG kullanılmıştır. Bu üç yer hareketi kaydı için köprü açıklığı boyunca elde edilen yer değiştirme ve eğilme momenti değişimleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir (Şekil 6a, Şekil 6b). Yakın fay darbeli yer hareketi kaydı YPT için elde edilen tepki değerlerinin, yakın fay darbeli yer hareketi kaydı IZT ve uzak fay yer hareketi kaydı ERG için elde edilen tepki değerlerinden genellikle daha büyük olduğu gözlenmiştir. Kocaeli Depremi nin köprü sistemi üzerindeki yakın fay etkisi burada da açık bir şekilde görülmüştür. Bunun yanında yakın fay darbeli yer hareketi kaydı IZT ve uzak fay yer hareketi kaydı ERG için elde edilen tepki değerleri genel olarak yakın çıkmıştır. Şekil 3. Chi-Chi Depremi a) Tabliye yer değiştirmeleri b) Tabliye eğilme momentleri Şekil 4. Düzce Depremi a) Tabliye yer değiştirmeleri b) Tabliye eğilme momentleri

Şekil 5. Kobe Depremi a) Tabliye yer değiştirmeleri b) Tabliye eğilme momentleri Şekil 6. Kocaeli Depremi a) Tabliye yer değiştirmeleri b) Tabliye eğilme momentleri 5. SONUÇLAR Bu çalışmada yakın fay ve uzak fay yer hareketleri etkisindeki eğik kablo askılı bir köprünün dinamik analizi yapılarak elde edilen köprü tepkileri karşılaştırılmıştır. Kullanılan deprem hareketleri yakın fay darbeli, yakın fay darbesiz ve uzak fay yer hareketi olarak sınıflandırılmış ve her bir deprem kaydı için ayrı dinamik analizler yapılarak köprü tepkileri belirlenmiştir. Elde edilen tepki değerleri karşılaştırıldığında; kullanılan deprem hareketlerinin hemen hemen tümünde (Chi-Chi, Düzce, Kocaeli ve Kobe), dikkate alınan yakın fay darbeli yer hareketlerinin, yakın fay darbesiz yer hareketleri ile uzak fay yer hareketleri için elde edilen tepki değerlerinden daha büyük tepki değerlerine neden olduğu görülmüştür. Bunun yanında Chi-Chi, Düzce, Kobe ve Kocaeli depremlerinin her biri için iki farklı yakın fay darbeli yer hareketi kullanılmış ve köprü tepkileri yakın fay darbeli yer hareketinin etkisi açısından karşılaştırılmış ve genel olarak yakın fay darbeli yer hareketinin köprü davranışı üzerindeki etkisini artıran temel parametrenin PGV/PGA değerinin olduğu belirlenmiştir. Ayrıca dikkate alınan yakın fay darbesiz yer hareketleri için elde edilen köprü tepkilerinin genel olarak uzak fay yer hareketleri için elde edilen tepki değerlerinden daha büyük tepki değerlerine neden olduğu gözlenmiştir.

Bu çalışma sonucunda merkez açıklığı 1000 m ye ulaşan ve dolayısıyla diğer yapı sistemlerine göre daha büyük titreşim periyotlarına sahip olan uzun açıklıklı eğik kablo askılı köprülerin, büyük genlikli ve uzun periyotlu darbe etkilerinin görüldüğü darbe içerikli yakın fay yer hareketine maruz kalması durumunda daha fazla hasar alma potansiyelinin olduğu gözlenmiştir. Bu durumda uzun açıklıklı eğik kablo askılı köprü sistemlerinin güvenli tasarımı için yakın fay yer hareketlerinin dikkate alınması gereği açıktır. KAYNAKLAR Adanur, S., Altunişik, A.C., Bayraktar, A. ve Akköse, M. (2012). Comparison of near-fault and far-fault ground motion effects on geometrically nonlinear earthquake behavior of suspension bridges. Nat. Hazards 64, 593-614. Bray, J.D. ve Rodriguez-Marek, A. (2004). Characterization of forward-directivity ground motions in the nearfault region. Soil Dynamics and Earthquake Engineering 24, 815-828. Brown, A. ve Saiidi, M.S. (2011). Investigation of effect of near-fault motions on substandard bridge structures. Earthq. Eng.&Eng. Vib 10, 1-11. Ismail, M., Casas, J.R. ve Rodellar, J. (2013). Near-fault isolation of cable-stayed bridges using RNC isolator. Engineering Structures 56, 327-342. Jalali, R.S., Jokandan, M.S. ve Trifunac, M.D. (2012). Earthquake response of a three-span simply supported bridge to near-field pulse and permanent-displacement step. Soil Dynamics and Earthquake Engineering 43, 380-397. Jia, J.F. ve Ou, J.P. (2008). Seismic analyses of long-span cable-stayed bridges subjected to near-fault pulsetype ground motions. In: 14 th World Conference on Earthquake Engineering, Beijing, 2008. Jonsson, M.H., Bessason, B. ve Haflidason, E. (2010). Earthquake response of a base-isolated bridge subjected to strong near-fault ground motion. Soil Dynamics and Earthquake Engineering 30, 447-455. Karaca, H. (2017). Yakın Fay Etkisindeki Uzun Açıklıklı Köprü sistemlerin Dinamik Analizi. Yüksek Lisans Tezi, İnşaat Müh. Bölümü, Gazi Üniversitesi, Ankara. Liao, W.I., Loh, C.H. ve Lee, B.H. (2004). Comparison of dynamic response of isolated and non-isolated continuous girder bridges subjected to near-fault ground motions. Engineering Structures 26, 2173-2183. Mosleh, A., Razzaghi, M.S., Jara, J. ve Varum, H. (2016). Seismic fragility analysis of typical pre-1990 bridges due to near- and far-field ground motions. Int. J. Adv. Struct. Eng. 8, 1-9. McCallen, D., Astaneh-Asl, A., Larsen, S. ve Hutchings, L. (2006). Dynamic response of the suspension spans of the San Francisco-Oakland Bay Bridge. In: 8 th U.S. National Conference on Earthquake Engineering, San Francisco, CA, 2005. Park, S.W., Ghasemi, H., Shen, J., Somerville, P.G., Yen, W.P. ve Yashinsky, M. (2004). Simulation of the seismic performance of the Bolu Viaduct subjected to near-fault ground motions. Earthquake Engng. Struct. Dyn 33, 1249-1270. Shrestha, B. ve Tuladhar, R. (2012). The response of Karnali Bridge Nepal to near-fault earthquakes. Proceedings of the Institution of Civil Engineers 165, 223-232. Shrestha, B. (2015). Seismic response of long span cable-stayed bridge to near-fault vertical ground motions. KSCE Journal of Civil Engineering 19, 180-187. Yan, X. and Lee, G.C. (2007). Traveling wave effect on the seismic response of a steel arch bridge subjected to near fault ground motions. Earthquake Engineering and Engineering Vibration 6:3, 245-257. Yasrebi, L. ve Ghafory-Ashtiany, M. (2014). Inelastic response of a long span bridge under asynchronous nearfield pulse-like and far-field excitations. JSEE 16:2, 111-128.