ACİL HAVA YOLU YÖNETİMİ İnt. Dr. NUMAN TALHA GÜRDAL
ACİL HAVAYOLU YÖNETİMİ
Acil Hastaya Yaklaşım Havayolu Solunum Dolaşım-Kalp (Airway) (Breathing)(Circulation) A B C OKSİJEN
Üst Havayolu Anatomisi Nazofarenks orofarenksten posteriora uzanan hayali bir düzlemle ayrılır Dil kökünde epiglot fonksiyonel olarak orofarenksi laringofarenksten ayırır
Larinks Larinks 3. ve 6. servikal vertebralar arasında yer alır Vokal kordlar tiroaritenoid ligamanlar tarafından oluşturulur, erişkin havayolunun en dar bölgesi Vokal kordlar ön arka açıklığı, erkekte 23 mm kadında 17 mm, transvers planda 6-9 mm (12mm ye kadar çıkabilir)
Trakea Trakea 6. servikal vertebra hizasında başlar ve 5. torakal vertebra hizasındaki karinaya kadar uzanır Trakea 10-15 cm uzunlğunda, 16-20 adet at nalı şeklinde kartilaj ile desteklenir
Aşağıdaki larinks kaslarından hangisi rima glottidis in açılmasını sağlar? (nis-97 ey-2001-2006) A)M.cricothyroideus B)M.cricoarytenoideus posterior C)M.thyroarytenoideus D)M.cricoorytenoideus lateralis E)M.arytenoideus
Bilinç değişikliğinde yada kalp akciğer durmasında; hava yolunda ne olur? Salgı ve sıvılar, Yabancı cisimler, Kas gevşemesi Dil kökü geriye kaçar, Epiglot larinks girişini kapar, Yumuşak damak nazofarenksi daraltır.
HAVAYOLU AÇIKLIĞI SAĞLANMASINDA YÖNTEMLER TEMEL YÖNTEMLER Yardımcı Araç Kullanılmayan Yöntemler Yardımcı Araç Kullanılan Yöntemler ARA/GEÇİCİ YÖNTEMLER Larinks Maskesi Birleşik Tüp (Kombitüp) İLERİ YÖNTEMLER Endotrakeal Entübasyon
TEMEL YÖNTEMLER Yardımcı Araç Kullanılmayan Yöntemler Alın-çene (Travmasız hasta) Alın-boyun (Travmasız hasta) Çene kaldırma (Travmalı hasta) Yardımcı Araç Kullanılan Yöntemler Ağızdan uygulanan havayolu açıcılar (Orofarenjeal airway) Burundan uygulanan havayolu açıcılar (Nazofarenjeal airway)
TEMEL YÖNTEMLER Yardımcı Araç Kullanılmayan Yöntemler Alın-çene Alın-boyun Çene kaldırma Yardımcı Araç Kullanılan Yöntemler Ağızdan uygulanan havayolu açıcılar (Orofarenjeal airway) Burundan uygulanan havayolu açıcılar (Nazofarenjeal airway)
TEMEL YÖNTEMLER Yardımcı Araç Kullanılmayan Yöntemler Alın-çene Alın-boyun Çene kaldırma Yardımcı Araç Kullanılan Yöntemler Ağızdan uygulanan havayolu açıcılar (Orofarenjeal airway) Burundan uygulanan havayolu açıcılar (Nazofarenjeal airway)
Ekipman Laringoskop ve farklı çeşit ve boylarda bleydler Oral/nazal airway Entübasyon tüpleri (farklı çeşit ve boylarda) Stile Aspiratör ve aspirasyon sondaları
TEMEL YÖNTEMLER Yardımcı Araç Kullanılmayan Yöntemler Alın-çene Alın-boyun Çene kaldırma Yardımcı Araç Kullanılan Yöntemler Ağızdan uygulanan havayolu açıcılar (Orofarenjeal airway) Burundan uygulanan havayolu açıcılar (Nazofarenjeal airway)
Orofarengeal havayolu boyutları Yaş Tüp boyutu (Guedel) Yeni doğan 000 Süt çocukları 00 Oyun çocukları 0 Çocuklar 1 Gençler 2 Erişkinler (kadın) 3 Erişkinler (erkek) 4 Erişkinler (iri) 5
TEMEL YÖNTEMLER Yardımcı Araç Kullanılmayan Yöntemler Alın-çene Alın-boyun Çene kaldırma Yardımcı Araç Kullanılan Yöntemler Ağızdan uygulanan havayolu açıcılar (Orofarenjeal airway) Burundan uygulanan havayolu açıcılar (Nazofarenjeal airway)
Nazofarenjeal airway Bilinci yarı kapalı hastalarda daha güvenli Anestetik bir jel ile kayganlaştırılmalı Dikkat!!! Öğürme, laringospazm Burun kanaması
ARA / GEÇİCİ YÖNTEMLER Ambu-maske ile endotrakeal entübasyon arasında bir yerdedirler. İki temel özellik: Ösefagusun kapanması Pompalanan havanın farinks-hipofarinks mesafesinden geçerek larinkse ulaşması.
Larengeal Maske Havayolu (LMA)
Larengeal Maske Havayolu (LMA) LMA, endotrakeal entübasyon yapılamadığı durumlarda körlemesine yerleştirilebilen, balon maskesi olan bir tüptür. Maske larenksin üzerine konumlanır ve glottik açıklığı kaplar.
Özefageal-Trakeal Kombitüp
Özefageal-Trakeal Kombitüp Her biri 2 tane lümeni olan 2 tüpten oluşmaktadır. Distal balon trakea ya da özafagusu kapatır. Prosimal balon hipofarenksi kapatır. Büyük tüpün(1 numara) distali kapalıdır, ventilasyon için yan delikleri vardır. Küçük tüpün(2 numara) distali açıktır. Uç trakeaya ya da özafagusa yönlenebilir. Her iki durumda da kişiyi solutma imkanı sağlar.
Özefageal-Trakeal Kombitüp Eğer ucu trakeaya giderse 2 numaralı lümenden solutulur.
Özefageal-Trakeal Kombitüp Özafagusa giderse ise 1 numaralı lümenden solutulur.
ENDOTRAKEAL ENTUBASYON
ENDOTRAKEAL ENTÜBASYON Hastane içi ve dışı her hekimin bilmesi ve gerektiği yerde uygulayabilmesi gereken bir girişimdir
ENTÜBASYON ENDİKASYONLARI Solunum yetmezliği Apne Hipoksi Hipoventilasyon Havayolu tıkanıklığı Yabancı cisim Sabit kitle Travmatik deformite Devam eden kanama, sekresyon, kusma Havayolunu korumada yetersizlik Değişken bilinç Normail havayolu reflekslerinin kaybı
ENTÜBASYON ENDİKASYONLARI Hiperventilasyon gereksinimi Kafa travması Yaralı ya da kritik hastalarda metabolik asidoz Beklenen ya da olası havayolu riski Şok Çoklu travma Sedasyon ya da paralizi gereksinimi
ENDOTRAKEAL ENTUBASYON Entübasyon öncesinde kişi balon-valvmaske sistemiyle %100 oksijen vererek solutulmalıdır. Faringeal ve laringeal aksı birbirine paralel duruma getirip, çene yukarı pozisyonu vererek entübasyonu kolaylaştırmak için başın altına yaklaşık 10 cm yastık konulmalıdır.
ENDOTRAKEAL ENTUBASYON Tüp seçimi (Kadınlar: 7-7.5-8, Erkekler: 8-8.5) Enjektör (10 ml) Kılavuz tel Laringoskop Aspiratör ve sonda Krikoid basınç uygulanması Ağızın açılması Aritenoidler veya vokal kordların görülmesi
Evrensel Önlemler Elbise, eldiven, maske, yüz koruması ve gözlük dahil yeterli koruyucu kıyafet giyilmelidir. Isırma yaralanmalarından korunmak için hastanın dişleri arasına birkaç tabaka gazlı bez yerleştirilebilir.
Teknik Laringoskop sol elle, aspirasyon malzemeleri ve endotrakeal tüp sağ elle tutulmalıdır. Ağız içinde yabancı cisimler varsa, aspire edilerek uzaklaştırılmalıdır. Uygun boyutta laringoskop hastanın sağ ağız kenarından sokularak yavaş yavaş ilerletilmelidir. Dil sola doğru kaydırılarak epiglottis görülmelidir.
Teknik Laringoskop palası eğri ise uç kısmı vallekulaya, düz ise epiglottisi kaldıracak şekilde yerleştirilmelidir. Laringoskop sapı hasta ile 45º açı yapacak şekilde yukarı doğru kaldırılarak ses telleri görünür hale getirilir. Endotrakeal tüp vokal kordlar arasından ilerletilir.
Teknik Endotrakeal tüp takıldıktan sonra kafı şişirilir. Hava kaçağı olmayacak kadar sert ve Hava kaçağı olmayacak kadar sert ve trakeada nekroz oluşturmayacak kadar yumuşak olmalıdır.
ENDOTRAKEAL ENTUBASYON Tüpün yerinin değerlendirilmesi Akciğerlerin ve midenin dinlenilmesi Tüpün buğulanmasının gözlenmesi Her iki hemitoraksın simetrik genişlemesinin gözlenmesi End-tidal CO2 detektörü ve ösefajial detektör kullanılabilir. ÖZEFAGUS TRAKEA TÜP
Zor entübasyonda yardımcı manevralar Sellick BURP
Sellick manevrası Girişim süresince krikoid bası kesintisiz uygulanır Sellick manevrası baş ve işaret parmak ile yapılır Entübasyon sırasında regürjitasyon ve aspirasyonu önler
BURP manevrası Tiroid ve krikoid kıkırdaklara B ackwards Arkaya doğru U pwards Yukarı doğru R ightwards Sağa doğru P ressure Bastırmak
BALON MASKE DÜZENEĞİ Entübasyon olanağı olmayan durumlarda Entübasyon deneyiminin olmadığı durumlarda Entübasyon öncesi oksijenlendirme ve ventilasyon için Solunumu yetersiz hastalarda
BALON MASKE DÜZENEĞİ
Umutlu bekleyiş
Sabrınız için