YAKLAŞAN SEÇİMLER VE IRAK IN GELECEĞİ

TUTANAKLARI No: 29, Şubat 2013 YAKLAŞAN SEÇİMLER VE IRAK IN GELECEĞİ APPROACHING ELECTIONS AND THE FUTURE OF IRAQ ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

TUTANAKLARI

ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ STRATEJİK BİLGİ YÖNETİMİ, ÖZGÜR DÜŞÜNCE ÜRETİMİ ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ Tarihçe Türkiye de eksikliği hissedilmeye başlayan Ortadoğu araştırmaları konusunda kamuoyunun ve dış politika çevrelerinin ihtiyaçlarına yanıt verebilmek amacıyla, 1 Ocak 2009 tarihinde Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi () kurulmuştur. Kısa sürede yapılanan kurum, çalışmalarını Ortadoğu özelinde yoğunlaştırmıştır. Ortadoğu ya Bakış Ortadoğu nun iç içe geçmiş birçok sorunu barındırdığı bir gerçektir. Ancak, ne Ortadoğu ne de halkları, olumsuzluklarla özdeşleştirilmiş bir imaja mahkum edilmemelidir. Ortadoğu ülkeleri, halklarından aldıkları güçle ve iç dinamiklerini seferber ederek barışçıl bir kalkınma seferberliği başlatacak potansiyele sahiptir. Bölge halklarının bir arada yaşama iradesine, devletlerin egemenlik halklarına, bireylerin temel hak ve hürriyetlerine saygı, gerek ülkeler arasında gerek ulusal ölçekte kalıcı barışın ve huzurun temin edilmesinin ön şartıdır. Ortadoğu daki sorunların kavranmasında adil ve gerçekçi çözümler üzerinde durulması, uzlaşmacı inisiyatifleri cesaretlendirecektir Sözkonusu çerçevede, Türkiye, yakın çevresinde bölgesel istikrar ve refahın kök salması için yapıcı katkılarını sürdürmelidir. Cepheleşen eksenlere dâhil olmadan, taraflar arasında diyalogun tesisini kolaylaştırmaya devam etmesi, tutarlı ve uzlaştırıcı politikalarıyla sağladığı uluslararası desteği en etkili biçimde değerlendirebilmesi bölge devletlerinin ve halklarının ortak menfaatidir. Bir Düşünce Kuruluşu Olarak ın Çalışmaları, Ortadoğu algalımasına uygun olarak, uluslararası politika konularının daha sağlıklı kavranması ve uygun pozisyonların alınabilmesi amacıyla, kamuoyunu ve karar alma mekanizmalarına aydınlatıcı bilgiler sunar. Farklı hareket seçenekleri içeren fikirler üretir. Etkin çözüm önerileri oluşturabilmek için farklı disiplinlerden gelen, alanında yetkin araştırmacıların ve entelektüellerin nitelikli çalışmalarını teşvik eder. ; bölgesel gelişmeleri ve trendleri titizlikle irdeleyerek ilgililere ulaştırabilen güçlü bir yayım kapasitesine sahiptir., web sitesiyle, aylık Ortadoğu Analiz ve altı aylık Ortadoğu Etütleri dergileriyle, analizleriyle, raporlarıyla ve kitaplarıyla, ulusal ve uluslararası ölçekte Ortadoğu literatürünün gelişimini desteklemektedir. Bölge ülkelerinden devlet adamlarının, bürokratların, akademisyenlerin, stratejistlerin, gazetecilerin, işadamlarının ve STK temsilcilerinin Türkiye de konuk edilmesini kolaylaştırarak bilgi ve düşüncelerin gerek Türkiye gerek dünya kamuoyuyla paylaşılmasını sağlamaktadır. www.orsam.org.tr

TUTANAKLARI, No: 29 YAKLAŞAN SEÇİMLER VE IRAK IN GELECEĞİ APPROACHING ELECTIONS AND THE FUTURE OF IRAQ Şubat 2013 - Ankara

YAKLAŞAN SEÇİMLER VE IRAK IN GELECEĞİ 19 ŞUBAT 2013 Hasan Kanbolat, Başkanı Serhat Erkmen, Ortadoğu Danışmanı Oytun Orhan, Ortadoğu Uzmanı Bilgay Duman, Ortadoğu Uzmanı Selahaddin Üniversitesi Hüseyin Tevfik, Siyasi Bilimler ve Hukuk Fakültesi Dekanı Sabah Suphi Haydar, Siyasi Bilimler ve Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Serheng Hamid Berzenci, Siyasi Bilimler ve Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Muhammed Mehdi Gaffur, Siyasi Bilimler ve Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Monash Üniversitesi (Avustralya), Benjamin MacQueen Siyasi Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi

YAKLAŞAN SEÇİMLER VE IRAK IN GELECEĞİ SELAHADDİN ÜNİVERSİTESİ İNSAN HAKLARI VE POLİTİKA ARAŞTIRMALARI MERKEZİ İLE ORTAK ÇALIŞTAY TUTANAĞI Irak Kürt Bölgesel Yönetimi ne (IKBY) bağlı Selahaddin Üniversitesi İnsan Hakları ve Politika Araştırmaları Merkezi ile 19 Şubat 2013 tarihinde Irak ın Erbil ilinde Yaklaşan Seçimler ve Irak ın Geleceği başlıklı bir çalıştay düzenlenmiştir. Çalıştay da 20 Nisan 2013 te Irak ta yapılması planlanan yerel seçimlerle birlikte, 2013 yılında yapılması planlanan Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Parlamento ve Başkanlık seçimleri ele alınmıştır. Çalıştayda seçim öncesi Irak ve Kürt Bölgesel Yönetimi ndeki siyasi durum tartışılmış ve seçimlerin geleceği nasıl şekillendirebileceği üzerine fikir teatisinde bulunulmuştur. Özellikle siyasi partiler arasındaki koalisyonlar hakkında konuşulmalı. Bir sonraki seçimler Kürtler ve Şiiler arasında geçecek. Sadr, Maliki ve El- Hekim gibi farklı yaklaşımları olan liderler bulunmakta. Fakat temel sorun Sünniler ve Şiiler arasında herhangi bir koalisyon olasılığının olmamasıdır. Önceleri Şii ve Sünni gruplarla görüşebiliyorduk fakat bugün hiç görüşme yok. İkinci olarak, 2003 yılından beri seçimlerin güvenliğini sağlama garantisi mevcut değil. Siyasi istikrardan bahsedemiyoruz. Bir türlü özgür ve sürekli seçimler için gereken 5

TUTANAKLARI : siyasi zemin ülkede oluşamadı. Üçüncü olarak, sürekli krizlerle karşılaşmaktayız. Örneğin henüz petrol ya da siyasi partilere dair yasalar gibi temel hukuki metinler hazırlanabilmiş değil. Dördüncü olarak, Irak doğrudan bölgesel sorunlardan etkilenmektedir. Örneğin Suriye sorunu Irak iç politikasını yakından etkilemektedir. Özellikle de gelecek seçimleri fazlasıyla etkileyeceğe benziyor. İran, Irak taki hemen hemen her süreçte etkili bir pozisyona sahiptir. Sizce genel seçimlerden sonra nasıl bir hükümet kurulur? Genel seçimlerden sonra farklı ve yeni bir siyasi süreç başlayacak. Irak anayasasındaki birbiriyle çelişen maddeler yüzünden çoğunluk veya azınlık hükümeti seçeneğinin gerçekleşeceğini düşünmüyoruz. Öte yandan çoğunluk hükümetinin diktatörlüğe gitme ihtimali ortaya çıkıyor. Eğer sadece hükümeti Şiiler oluşturursa parlamentoda sorun çözmek mümkün olmuyor. Yürütme organı sağlıklı çalışmadığı gibi hukuksal çalışmalar da ilerleyemiyor. Kürtler arasındaki ittifak ise bu haliyle devam edecektir. Etnik, dini ve mezhepsel dinamiklerin etkilerini gelecekte de devam ettireceklerini düşünüyoruz. Şii, Sünni ve Kürt unsurların bu ülke geleceğindeki önemi seçimlerden sonra da devam edecektir. Keza, seçmenler de bahsettiğim dinamikler üzerinden tercihlerini şekillendirmeye devam edeceklerdir. : Bu şartlar altında belki seçim sisteminin revize edilmesi konusu tartışmaya açılabilir. Seçim sisteminde pek çok teknik sorun bulunmaktadır. Azınlıkların haklarının korunması için parlamentodaki yerleri konusunda kota sistemi gündeme getirilebilir. Bir diğer önemli husus ise göçmenler konusudur. Bugün 4 milyondan fazla Iraklı komşu ülkelerde yaşıyor. Bu Iraklıların seçmen haklarına kavuşması da sağlanabilir. Bunlar teknik olarak üzerinde çalışılması gereken hususlardır. Son olarak seçim takviminin oluşturulması da bir düğer önemli sorundur. Dışarıdan gözlenen resim şöyledir: Irak ta Kürtler yekpare, Sünniler dağınık ve Şiiler güçlü olarak görülüyor. Siz bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz? : Kürtlerin pozisyonu Bağdat ta değişiyor. Örneğin Maliki ye karşı yapılan güven oylamasında Kürt partiler farklı politikalar izlediler. Seçim listelerinin hazırlanmasında birlikte hareket edebiliyorsunuz. Evet, Kürtler tek liste oluşturmada daha akıllı ve pratik olabiliyorlar. Keza Sünnileri bölmek için Şiiler de çok akıllı politika izliyor. Sadr Grubu bu konuda çok akıllıca adımlar attı. Sadr ın Maliki ve Kürt karşıtı söylemleri ve adımları siyasi alanda belli bir denge kurmayı amaçlamaktaydı. Hem 6

YAKLAŞAN SEÇİMLER VE IRAK IN GELECEĞİ : de milliyetçi bir duruş sergileyerek Sünni seçmenleri de etkilemeye çalıştı. Öte yandan Maliki ve yolsuzluk konusu üzerine giderek Şii oylarını kendine çekmeye çalışıyor. Tabii ki tüm bu çalışmalar mümkün olan en fazla oyu almak içindir. Şiiler ve Kürtler arasında koalisyon konusunda ortaya çıkacak sorunlar nelerdir? Uzlaşıya ihtiyaç yoktur. Kürtler Sünnilerden, Sünniler de Şiilerden farklıdırlar. Bu üç unsur siyasette farklı yönlere doğru gidiyor. Bugün Irak ta çok farklı bir uzlaşı zeminine ihtiyaç var. Bu uzlaşı zemini için de her bir grubun ayrı federal bölgelere ayrılması gerekiyor. Siyasi sistemin adem-i merkeziyetçi bir hale gelmesi bir gereklilik. Öte yandan güvenliğin sağlanması da çok hayati bir sorun. Bu sorunun da acilen çözülmesi gerekiyor. Federalizm, federal bölgelerdeki karar alma mekanizması üzerinde merkezin gücünün zayıflatılması anlamına gelir. Ancak Irak ta merkezi hükümet buna karşı çıkıyor. Kürtler ve Şiiler arasındaki koalisyon ortaklarına baktığımızda eski dinamiklerin değiştiğini görüyoruz. Kürt liderliği, özellikle Barzani farklı bir siyasi bir yaklaşımın liderliğini yapıyor. Son zamanlarda Şiilerden ziyade Sünnilere yaklaştığını görüyoruz. Bu yaklaşımı bölgesel güçler tarafından da destekleniyor. Kürtlerin Şiiler ile yaptığı koalisyon da de- 7

TUTANAKLARI : ğişecek. Kürtler gelecekte Bağdat ta dışlandıkları bir çoğunluk hükümetini kabul etmeyecekler. Ama Irak ta parlamenter demokrasi varken seçim sonuçlarına nasıl itiraz edeceksiniz? Irak ta daha önce de belirttiğim gibi, de facto bir uzlaşı mevcuttur. Irak ın birliği bu uzlaşıya bağlıdır. En azından Barzani nin yaptığı açıklamalardan benim anladığım şey Irak ın geleceğinin merkezi hükümetin tüm unsurları içerme konusundaki isteği ve siyasetine bağlı olacaktır. Kürtler Dava Partisiyle koalisyon yapmayacaklar. : KYB de ertelenen ve yapılması gereken seçimler ne zaman yapılacak? : En önemli sorun Bağdat ta diktatörlüğün yeniden test edilmesi tehlikesidir. Sünniler, Şiiler ve Kürtler arasında sorun yoktur. Siyasi partileri bölen husus ise Maliki gibi birini destekleme noktasında ortaya çıkıyor. Gelecekte Kürtler Şiileri desteklemeye devam edebilir. Saddam sonrası tüm liderler otoriter eğilim taşıyordu. Sizce başka bir lider farklı bir eğilim temsil eder mi? 8

YAKLAŞAN SEÇİMLER VE IRAK IN GELECEĞİ : Başkanlık koltuğuna oturan herkes gücü tekel altına almak istiyor. Çünkü Irak petrol gibi önemli bir kaynağa sahip. Lakin başkanlık koltuğuna oturan kişiler Irak ı oluşturan tüm unsurları içererek de facto uzlaşıya saygı duymalıdır. Irak bir uzlaşı devletidir. Etnik, mezhep ve dinsel çeşitliliğin fazla olduğu ülkede otoriter eğilim ülkenin geleceği açısından pek de hayırlı değildir. Merkez farklı unsurların katılımını ve iş birliğini teşvik etmeli, tüm unsurları tek amaç etrafında toplamalıdır. Ancak her grup farklı yönelime sahip ve bu nedenle her grubun siyasetlerini ve düşüncelerini gözden geçirmeleri gerekiyor. Kürtler ve Sünniler tartışmalı bölgelerde anlaşıp mevcut siyasi süreci değiştirebilirler mi? Sünniler özellikle El Irakiye grubu Kerkük ün Irak a bağlı olduğu konusunda fikir birliğine sahip. Ayrıca hala Kürtlerin federal haklarımızı kabul etmiyorlar. O nedenle yakın gelecekte Kürtlerin Şiilere Sünnilerden daha yakın olması olasıdır. Sünnilerin yaklaşımı hala Saddam zamanı siyasetin devamıdır. Sünniler Bağdat ta hakim güç olmayı ve Irak ı yönetmeyi istiyorlar. Tartışmalı bölgeler KRG için çok önemlidir. Anayasada da bu konuyu düzenleyen maddeler mevcuttur. Bugün Bağdat taki güç Şiilerdir. Yani bugünkü siyasi ortamda tartışmalı bölgelere dair muhatap Şiilerdir. Sünnilerle anlaşama yapmanın bir faydası yok. Bu sorun ancak Bağdat : ile çözülür. Eğer Sünniler Bağdat ta iktidar olurlarsa onlarla çözülür. Hala Sünniler Kürtleri desteklemek yönünde somut adım atmış değiller. Bazı Sünniler Diyala ve Selahattin gibi yerlerde federalizm talep ediyorlar. Bu ortak bir zemin olarak görülemez mi? Bahsettiğiniz gelişmeler Maliki nin uyguladığı taktiklerdir. Sünnilerin Irak ın geleceğine dair amaçları Kürtlerinkinden çok farklıdır. Sünniler Irak ın güçlü ve merkezi bir Arap gücü olmasını istiyorlar. Belki gelecekte bu fikirleri değişebilir. Özellikle bölgesel değişimler, örneğin Suriye deki gelişmeler, bu noktada etkili olabilir. Ayrıca coğrafik bakış açısı da Sünnilere bakış açısının değişmesinde etkin bir rol oynayabilir. Çünkü her iki taraf da aynı Sünni komşularla ilişki içerisindedir. Kürtler ve Sünniler arasında farklı yaklaşımların ortaya çıktığı görülüyor. Gelecekte bu durum tarafların davranışlarını da etkileyebilir. Sünniler henüz somut adımlar atmış değiller. Ama ortak zeminde siyaset yapılması adına Sünnilerin Kürtlere giderek yaklaştığı gözlemleniyor. Ama bu konudaki eksiklikler Sünnilerin lidersiz ve dağınık olmasından kaynaklanıyor. Diğer yandan Kürtler gelecekte dışlanmaktan korkuyorlar. Sonuç olarak yakın gelecekte bölgesel gelişmelerin Irak üzerinde daha etkili olacağı düşünülmektedir. Irak taki gelişmeleri analiz etmek için iç dinamikler, partiler, onların geçmişleri, koalisyonlar, gelecek misyonları, bölgesel dinamikler, bölgesel güç 9

TUTANAKLARI : ve aktörler ile uluslararası aktörler gibi pek çok dinamiği görmek gerekiyor. Örneğin Suriye de olası bir rejim değişikliği Irak siyasetini doğrudan etkileyecektir. Irak Kürt Bölgesindeki seçimlere dair sorumuza hala cevap alamadık. : Maliki koalisyonu seçimlerden sonra kurdu. Bu sefer çok daha büyük bir koalisyon seçimlerden önce kurulacak. Özellikle Bağdat ta güven eksikliği var ve bundan ötürü de pek çok hizmetin sağlanması için yapıcı bir süreç gerçekleşemiyor. Kürtlerle ilgili sorunuza gelince, Kürtler doğu ile batı arasındaki dengeyi korumaya çalışıyor. Herhangi bir süper gücün ülkede egemen olmasını istemediğimiz için de denge kurabilmek adına fazlasıyla çaba harcıyoruz. Irak ın geleceği bölgesel gelişmelere bağlı olacaktır ancak Kürtler Irak ın birliğini istiyorlar. Talabani nin yokluğunda stratejik ortaklık devam edecektir. Temmuz da seçim olacak mı? : Muhalefet ile hükümet arasında görüşmeler devam ediyor. Yasaya göre bu yıl her iki seçimi de gerçekleştirmemiz lazım. Bildiğimiz kadarıyla hükümet seçimlerin zamanında yapılması için çok çalışıyor. KDP bu konuda çok istekli. Ancak KYB seçimlerden korkuyor. Çünkü KYB Talabani sonrası dönem için bir liderlik krizi yaşıyor. Goran hareketinin ayrılması KYB nin popülaritesini ve imajını kötü yönde etkiledi. KYB Goran yüzünden eskisi kadar güçlü değil. Bu yüzden son seçimlerde elde ettiği konumu devam ettirmek için seçimlerin ertelenmesini istiyor. Anladığımız kadarıyla KDP ve KYB Erbil de varlık gösteriyor ancak KDP Erbil deki çoğunluğu kazanacak durumda ve Goran, Kürdistan İslami Birliği ile Süleymaniye yi çoktan domine etti. KYB nin gelecek seçimlerden en çok korkan taraf. Bu da devam eden görüşmelerde gündeme gelen en önemli husus olabilir. KDP ve KYB farklı listelerle seçimlere giderlerse genel seçimlerde stratejik ortaklık devam eder mi? : KDP bir sonraki seçimlere ayrı bir listeyle gidecek gibi. Ancak Bağdat taki yaklaşımların da farklı tutumlara neden olacağını düşünülmüyor. Bu noktada Kürt kamuoyunun etkisini unutmamak gerekiyor. Çünkü Kürt kamuoyu Bağdat ta Kürt partiler arasında olabildiğince birlik istiyor. Tartışmalı bölgelerdeyse birleşik liste olma ihtimali bulunuyor. Şiiler tüm anlaşmazlıklarına rağmen yerel seçimlerde tartışmalı bölgelerde ortak liste çıkarıyorlar. Bu Kürtler için de geçerli, değil mi? Daha önce de Şiilerin ne kadar akıllı stratejiler izlediğini söylemiştik. Sadr, 10

YAKLAŞAN SEÇİMLER VE IRAK IN GELECEĞİ : Sünni seçmenler için daha milliyetçi bir söylem kullanıyor. Sadr, Maliki karşısında oy kullanır mı? : Bu açık bir oyun. Her iki taraf da güvenilmez. Ama bu politika. Seçim ittifakı konusunda ne düşünüyorsunuz? Seçimlerde, Şiilerle ittifak yapmak daha akıllıca gibi görünüyor. Eğer Sünnilerin Şiilerden daha güçlü olduğunu düşünürsek Sünnilerle iş birliği yapılabilir. Sadr konusuna gelince, Sadr Maliki yi diktatörlük kurma konusunda eleştiriyor, ancak ne olursa olsun Maliki yi yalnız bırakmayacaktır. Şii bloğunu terk etmesi mümkün değil. Bu şartlar altında Sünnilerle iş birliği yaparak Maliki ye karşı gelmesi olasılık dahilinde değil. Kürdistan da da durum aşağı yukarı böyledir. Kürt Bölgesinde pek çok parti bulunuyor. Kendi aralarında rekabet etseler de bir başka taraf ile iş birliği yaparak herhangi bir Kürt partisine karşı hareket etmeleri kesinlikle mümkün değil. Diğer tarafların düşman olduğuna dair yaygın bir inanış var. Kürtlere göre, Sünniler ve Şiiler düşman; Sünnilere göre, Kürtler ve Şiiler düşman; Şiilere göreyse Sünniler ve Kürtler düşman. Ülkede karşılıklı güven ve birlik olma eksikliği var. Ancak ne olursa olsun güçlü olma şansı ortaya çıkarsa farklı seçenekler her zaman gündeme gelebilir. 11

TUTANAKLARI AKADEMİK KADRO Hasan Kanbolat Başkanı Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık Danışmanı, ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Hasan Ali Karasar Danışmanı, The Black Sea International Koordinatörü - Bilkent Üniversitesi Prof. Dr. Tarık Oğuzlu Danışmanı, Uluslararası Antalya Üniversitesi Doç. Dr. Harun Öztürkler Danışmanı, Afyon Kocatepe Üniversitesi Doç. Dr. Mehmet Şahin Danışmanı, Gazi Üniversitesi Doç. Dr. Özlem Tür Danışmanı, ODTÜ Uluslararası İlişkiler Habib Hürmüzlü Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen Danışmanı, Ahi Evran Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Canat Mominkulov Danışmanı Al Farabi Kazak Ulusal Üniversitesi Elmira Cheremisova Danışmanı, St. Petersburg Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Didem Danış Danışmanı, Galatasaray Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Bayram Sinkaya Danışmanı, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. İlyas Kemaloğlu (Kamalov) Danışmanı, Avrasya Dr. Jale Nur Ece Danışmanı, Deniz Emniyeti ve Güvenliği Doç. Dr. Yaşar Sarı Danışmanı, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniv. Ögretim Üyesi Dr. Süreyya Yiğit Danışmanı, Avrasya Elmira Cheremisova Ortadoğu Danışmanı, St. Petersburg Üniversitesi Av. Aslıhan Erbaş Açıkel Danışmanı, Enerji-Deniz Hukuku Pınar Arıkan Sinkaya Danışmanı, Ortadoğu - ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü Noyan Gürel Danışmanı Volkan Çakır Danışmanı, Afrika Dr. Göknil Erbaş, Karadeniz Tamer Koparan Yönetici Editörü Bilgay Duman Uzmanı, Ortadoğu Oytun Orhan Uzmanı, Ortadoğu Fazıl Ahmet Burget Uzmanı, Ortadoğu, Afganistan Seval Kök Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Nebahat Tanriverdi Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Shalaw Fatah Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Aytekin Enver Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Tuğçe Kayıtmaz Mütercim Tercüman Uğur Çil, Ortadoğu Su Araştırmaları Programı Dr. Tuğba Evrim Maden Dr. Seyfi Kılıç Su Araştırmaları Programı Hidropolitik Uzmanı Su Araştırmaları Programı Hidropolitik Uzmanı DANIŞMA KURULU Dr. İsmet Abdülmecid Irak Danıştayı Eski Başkanı Av. Aslıhan Erbaş Açıkel Danışmanı, Enerji-Deniz Hukuku Hasan Alsancak İhlas Holding, Gn.Md.Yrd., Statejik İs Gelistirme ve Dış İliskiler Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık Ortadoğu Danışmanı, ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ahat Andican Devlet Eski Bakanı, İstanbul Üniversitesi Prof. Dr. Tayyar Arı Uludağ Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Arslan İstanbul Üniversitesi, Tarih Bölümü Başar Ay Türkiye Tekstil Sanayii İşveren Sendikası Genel Sekreteri Prof. Dr. Mustafa Aydın Kadir Has Üniversitesi Rektörü Doç. Dr. Ersel Aydınlı Bilkent Üniversitesi Rektör Yardımcısı & Fulbright Genel Sekreteri Dr. Serdar Aziz Danışma Kurulu Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Bağcı ODTÜ, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. İdris Bal TBMM 24. Dönem Milletvekili Yrd. Doç. Dr. Ersan Başar Karadeniz Teknik Üniversitesi, Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Bölüm Başkanı Kemal Beyatlı Irak Türkmen Basın Konseyi Başkanı Barbaros Binicioğlu Ortadoğu Danışmanı Prof. Dr. Ali Birinci Polis Akademisi Doç. Dr. Mustafa Budak Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Hasan Canpolat Milli Savunma Bakanlığı Danışmanı E. Hava Orgeral Ergin Celasin 23. Hava Kuvvetleri Komutanı Doç. Dr. Mitat Çelikpala Kadir Has Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya YÖK Başkanı Doç. Dr. Didem Danış Ortadoğu Danışmanı, Galatasaray Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü Prof. Dr. Ramazan Daurov Rusya Bilimler Akademisi Doğu Çalışmaları Enstitüsü, Direktör Yardımcısı Prof. Dr. Volkan Ediger İzmir Ekonomi Üniversitesi, Ekonomi Bölümü Prof. Dr. Cezmi Eraslan Başbakanlık Atatürk Araştırma Merkezi Başkanı Prof. Dr. Çağrı Erhan Ankara Üniversitesi, Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Dr. Amer Hasan Fayyadh Bağdat Üniversitesi, Siyaset Bilimi Fakültesi Dekanı Mete Göknel BOTAŞ Eski Genel Müdürü Osman Göksel BTC ve NABUCCO Koordinatörü 12

YAKLAŞAN SEÇİMLER VE IRAK IN GELECEĞİ Timur Göksel Beyrut Amerikan Üniversitesi Öğretim Üyesi Av. Niyazi Güney Prens Group Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Muhamad Al Hamdani Irak ın Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Numan Hazar Emekli Büyükelçi Doç. Dr. Pınar İpek Bilkent Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Dr. Tuğrul İsmail TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Doç. Dr. Şenol Kantarcı Kırıkkale Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Doç. Dr. Nilüfer Karacasulu Dokuz Eylül Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Selçuk Karaçay Vodofone Genel Müdür Yardımcısı Prof. Dr. M. Lütfullah Karaman Istanbul Medeniyet Üniversitesi - (SBF) Uluslararası İlişkiler Bölümü Doç. Dr. Şaban Kardaş TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Arslan Kaya KPMG,Yeminli Mali Müşavir Dr. Hicran Kazancı Irak Türkmen Cephesi Türkiye Temsilcisi İzzettin Kerküklü Kerkük Vakfı Başkanı Prof. Dr. Ahmet Kesik Kalkınma Bakanlığı Yönetim Hizmetleri Genel Müdürü Doç Dr. Elif Hatun Kılıçbeyli Çukurova Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mustafa Kibaroğlu Okan Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Aleksandr Knyazev Rus-Slav Üniversitesi (Bişkek) Prof. Dr. Alexandr Koleşnikov Diplomat Prof. Dr. Erol Kurubaş Kırıkkale Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Talip Küçükcan Marmara Üniversitesi, Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Hediye Levent Gazeteci (Suriye) Dr. Max Georg Meier Hanns Seidel Vakfı Proje Müdürü (Bişkek) Prof. Dr. Mosa Aziz Al Mosawa Bağdat Üniversitesi Rektörü Büyükelçi Shaban Murati Arnavutluk Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü Dr. Sami Al Taqi Orient Research Center Başkanı Prof. Dr. Mahir Nakip Erciyes Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi Prof. Dr. Vitaly Naumkin Rusya Bilimler Akademisi Doğu Çalışmaları Enstitüsü Direktörü Dr. Farhan Ahmad Nizami Oxford Üniversitesi İslami Çalışmalar Merkezi Yöneticisi Prof. Dr. Dorayd A. Noori Irak ın Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Yardımcısı Muhammed Nurettin Beyrut Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Murat Özçelik Büyükelçi Prof. Dr. Çınar Özen Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Doç. Dr. Harun Öztürkler Ortadoğu Danışmanı, Afyon Kocatepe Üniversitesi Prof. Dr. Victor Panin Pyatigorsk Üniversitesi (Pyatigorsk, Rusya Federasyonu) Prof. Aftab Kamal Pasha Hindistan Batı Asya Araştırmaları Merkezi Başkanı Dr. Bahadır Pehlivantürk TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Doç. Dr. Fırat Purtaş Gazi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü, TÜRKSOY Genel Sekreter Yardımcısı Prof. Dr. Suphi Saatçi Kerkük Vakfı Genel Sekreteri Safarov Sayfullo Sadullaevich Tacikistan Cumhurbaşkanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkan Yardımcısı Ersan Sarıkaya Türkmeneli TV (Kerkük,Irak) Patrick Seale Ortadoğu ve Suriye Uzmanı Dr. Bayram Sinkaya Ortadoğu Danışmanı, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Uluslararası İlşkiler Bölümü Doç. Dr. İbrahim Sirkeci Regent s College (Londra, Birleşik Krallık) Dr. Aleksandr Sotnichenko St. Petersburg Üniversitesi (Rusya Federasyonu) Zaher Sultan Lübnan Türk Cemiyeti Başkanı Dr. Irina Svistunova Rusya Strateji Araştırmaları Merkezi, Türkiye-Ortadoğu Araştırmaları Masası Uzmanı Prof. Dr. Türel Yılmaz Şahin Gazi Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Mehmet Şüküroğlu Enerji Uzmanı İlhan Tanır Danışma Kurulu Üyesi, Vatan Gazetesi Washington Temsilcisi Doç. Dr. Oktay Tanrısever ODTÜ, Uluslararası İlişkiler Bölümü Prof. Dr. Erol Taymaz ODTÜ, Kuzey Kıbrıs Kampusü Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Sabri Tekir İzmir Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Dr. Gönül Tol Middle East Institute Türkiye Çalışmaları Direktörü Dr. Umut Uzer İstanbul Teknik Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Dr. Ermanno Visintainer Vox Populi Direktörü (Roma,İtalya) M. Ragıp Vural 2023 Dergisi Yayın Koordinatörü Prof. Dr. Vatanyar Yagya St. Petersburg Şehir Parlamentosu Milletvekili, St. Petersburg Üniversitesi (Rusya Federasyonu) Yaşar Yakış Büyükelçi, Dışişleri Eski Bakanı Semir Yorulmaz (Gazeteci, Mısır) Volkan Çakır Danışmanı, Afrika ORTADOĞU ETÜTLERİ YAYIN KURULU Meliha Benli Altunışık ODTÜ Bülent Aras Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Tayyar Arı Uludağ Üniversitesi İlker Aytürk Bilkent Üniversitesi Recep Boztemur ODTÜ Katerina Dalacoura Londra Ekonomi Üniversitesi (Birleşik Krallık) F. Gregory Gause Vermont Üniversitesi (ABD) Fawaz Gerges Londra Ekonomi Üniversitesi (Birleşik Krallık) Ahmet K. Han Kadir Has Üniversitesi Raymond Hinnebusch St. Andrews Üniversitesi (Birleşik Krallık) 13

TUTANAKLARI Rosemary Hollis Bahgat Korany Peter Mandaville Emma Murphy City Üniversitesi (Birleşik Krallık) Durham Üniversitesi (Birleşik Krallık) George Mason Üniversitesi (ABD) Durham Üniversitesi (Birleşik Krallık) ORTADOĞU ANALİZ YAYIN KURULU Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık Hasan Kanbolat Doç. Dr. Hasan Canpolat Doç. Dr. Hasan Ali Karasar Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Başkanı Milli Savunma Bakanlığı Başdanışmanı Danışmanı, The Black Sea International Koordinatörü - Bilkent Üniversitesi Danışmanı, Ahi Evran Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı 14

Mithatpaşa Caddesi 46/6 Kızılay-ANKARA Tel: 0 (312) 430 26 09 Fax: 0 (312) 430 39 48 www.orsam.org.tr, orsam@orsam.org.tr