ENDÜSTRİYEL KİRLENMENİN TESBİTİ
ENDÜSTRİYEL ATIKSU KARAKTERİZASYONU Temel Kavramlar Debi (Q, m3/gün) Konsantrasyon(C, kg/m3) Kirlilik yükü = QxC (kg/gün) (Hava kirliliğinde, kg/saat) Nüfus eşdeğeri: End. kirliliğin insanın oluşturduğu kirliliğe olan eşdeğerliği, 50 g BOİ5/kişi-gün End.:50 kg BOİ5/gün ise (1000 nüfusa eşdeğer kirlilik üretmekte) KOİ için 1,5-2 katı alınabilir. Kirletici türü (BOİ5/KOİ) önemli, Hidrolik Nüfus Eşdeğeri: Endüstrinin oluşturduğu atık suyun insani su kullanımı eşdeğeri, 0,2 m3/kişi-gün End.: 1000 m3 atıksu/gün (5000 nüfusa eşdeğer atıksu)
Debi ölçümleri Akım şekli, Debi büyüklüğü,değişimi, Su basıncı, sıcaklığı, Atıksuyun karakterizasyonu, İstenen hassasiyet, Çalışma rejimi, Boru ve Kanal boyutları, geometrisi, Memba ve mansap durumu, Fiyat, amortisman. Ölçüm ortamı Açık kanallar: V,dikdörtgen, parabolik savaklar ile su düşüş seviyesinin (h) 4 katı (yaklaşık 1 m uygundur) mesafede hız ölçümü yapılır. Kapalı kanallar : Bacalara yerleştirilen düzenekler ve sensörler ile, Basınçlı borular: Basınç farkı - yük kaybı (orifis,ventüri,akış emziği, pitot tüpü,dirsekler), Rotametreler, Pozitif yer değiştirme, akış hızı ve kütle prensibine göre çalışan debi metreler ile Kanal bacasına serbest boşalan drenler.
Numune alma Temsil edici olmalı AKM için akış hızı > 0,5 m/s olmalı, Fiziksel ve Kimyasal parametreler için 2 L yeterli, Kirlilik düşük seviyede ise, 5 L den az olmamalı, Bakteriyolojik analiz için steril ortamda ayrı numune alınmalı, Sıc., Çöz. O2, sülfür, CO2, Uçucu org., ph yerinde ölçülmeli, Bekletme süreleri ve koruma tekniklerine uyulmalı. Tekli grab, Zaman aralıklı kompozit (2-24 saat) Debi orantılı kompozit, Ardışık kompozit, Sürekli kompozit (İzleme amaçlı)
V-Savak
Bacaya yerleştirlmiş seviye tesbit düzeneği
End. Atık Gaz ve Toz Ortamları ve Karakterizasyon Proses bacaları, İç ortam havası, Proses dışı bacalar, kaçaklarla yayılan atık gaz ve toz, dış ortam havası Test metodları: EPA,OSHA,ASME... Ölçüm Delikleri: Türbülans etkisinden kurtulmak için partikül ölçümlerinde bacaçapının 5 katı aşağıda veya 1-2 katı yukarısında olmalı genel kabul, En uygun uzaklıklar yukarıya doğru 8,5 baca çapı, aşağıya doğru 5 baca çapı mesafelerde hız ölçümleri yapılmalıdır.
Yakaya takılan kişesel respirable toz örnekleme aparatı
Endüstriyel bir tesisin incelenmesi TESİSE İLİŞKİN GENEL BİLGİLER Üretim Konusu: Modern Perde ve Perde Sistemleri Çalışan Sayısı: 233 kişi Vardiya Sayısı ve Saatleri: 2, 08.00 16.00 ve 16.00 24.00 (Vardiya Kaplama Bölümünde yapılmakta )
Kapasite Raporu a.üretime İLİŞKİN GENEL BİLGİLER I.Kullanılan Hammadde ve Kimyasallar: Kullanılan Hammaddeler ve Kimyasallar: Yıllık Kullanım Miktarı: 1.Sultafon D 2500 kg 2. Soda 2500 kg 3. Kostik 900 kg 4. HYPO 900 kg 5. Asetik Asit 600 kg 6. Orgal NA 415 Akrilik 120000 kg 7. Appretan N 96131 110000 kg 8. Antifoam S 6010 15000 kg 9. TiO 2 (%60 lık) 17500 kg 10. Pymasil PM 8000 kg 11. Pigment 3500 kg 12. TS 100 1000 kg 13. Orgal M 420 24000 kg 14. Amonyak 4200 kg 15. Pymapret P KN 15000 kg 16. TAIZU 1001 4500 kg 17. Fluorocarbon 4500 kg 18. Ortalama aylık üretim 150000 m/ay
Kapasite Raporu I.Ürünler: Üretilen Maddelerin Adı: Yıllık Üretim Miktarı: 1. Aluminyum Jalûzi Perde 594000 m 2 2. Kumaş Stor Perde 690000 m 2 3. Ahşap Jalûzi Perde 78750 m 2 4. Ahşap Stor Perde 44628 m 2 5. Katlamalı Perde 194400 m 6. Dikey Perde 240000 m 7. Ray Sistemleri 18000 m 8. Kaplama - Apreleme 300000 m 2
Örnek Problemler 1.Endüstriyel Temel İşlemleri ve Temel Prosesleri tanımlayınız, 3 er örnek veriniz. 2. Kapasite Raporu nun endüstriyel kirlenmenin tahminindeki önemini açıklayınız. 3. Asetik asit üretim prosesi; Reaksiyon Ünitesi (Hammaddeler: Asetaldehit, oksijen) (atık gaz oluşmakta), 3 kademeli distilasyon (atık gaz oluşmakta), Asit Dolum (atık sıvı oluşumu), Ambalajlama ve Depolama aşamalarından oluşmaktadır. Akış diyagramını çiziniz ve atık türlerini üzerinde işaretleyiniz. 4.Asetik asit üretiminde günde 2080 m 3 O 2 (20 o C hava) ve 7640 kg C 2 H 4 O (asetaldehit) kullanılmaktadır. Asetaldehit % 99,8 verimle asetik asite (C 2 H 4 O 2 ) dönüşmekte, %0,2 kadarı bacadan kaçmaktadır. a) Yıllık üretilen asetik asit C 2 H 4 O 2 miktarı nedir? b) CH 3 CHO + ½ O 2 CH 3 COOH + 71 kcal/mol reaksiyonu ile 600 o C sıcaklığa ulaşılan reaktör 10 o C deki soğutma suyu 30 o C ye çıkardığına göre günlük kullanılan soğutma suyu miktarını hesaplayınız. Isı; Q=m.c.(t2-t1) c=1 kcal/kg o C C:12 O:16 H:1 c) Proseste O 2 temini için stokiyometrik ihtiyacın 1.5 katı fazla hava kullanıldığına göre proses gazındaki C 2 H 4 O (asetaldehit) kaç ppm dir?
Örnek Problemler 5. Bir fabrikanın üretim süreci; Hammaddeler: Hava, su, organik madde, Reaksiyon Ünitesi (Ara Ürün ve Cüruf(Katı Atık) oluşmakta), Absorpsiyon (Ara ürün ve atık su, atık gaz oluşmakta), Evaporasyon (Ürün ve Atık gaz oluşmakta), Ürün peletleme (katı atık oluşmakta), Ambalajlama aşamalarından oluşmaktadır. a) Üretim akışını ve atık kaynaklarını blok diyagram üzerinde gösteriniz. b) Hammadde olarak günde 200 ton Hava, 100 ton Su ve 100 ton organik madde kullanılmakta, *Ürün içeriği: Organik maddenin % 90 ı, suyun % 5 i ve havanın % 5 i, *Cüruf içeriği: Havanın %0,5 i, suyun %2 si ve organik maddenin % 7 si, *Suyun %1 oranında bacadan kaçtığı, *Organik maddenin %1 nin atık gaz emisyonuna, arta kalanını ise atık su deşarjına geçtiği tespit edilmiştir. Hava, su ve organik madde bileşenleri için kütle denkliğini giren hammadde miktarları, oluşan atık gaz, atık su, ürün ve cüruf miktarları üzerinden kurunuz. (H:1 C:12 O: 16 S:32) c) Enerji ihtiyacı olarak günde 50 ton linyit (%5 S, % 5 nem, % 15 kül-1/3 ü uçucu ve 5.000 kcal/ kg ısıl değer) kullanıldığında bacadan atılan günlük SO2, su buharı ve uçucu kül yükü nedir?
Örnek Problemler e) Endüstriyel Atık Sudaki organik madde CH2O genel formülü ile çözünmüş formda olduğuna göre atık suyun tahmini teorik KOİ değerini hesaplayınız. (CH2O + O2 CO2 + H2O) f) Bu fabrikada 300 kişi çalışmakta (8 saat mesai ile 3 vardiya olarak) ve endüstriyel atık su BOİ5/KOİ = 0,3 dir. Fabrikanın ürettiği günlük evsel ve endüstriyel BOİ5 kirliliği yükünün nüfus eşdeğerini ve üretilen atıksuyun hidrolik nüfus eşdeğerini hesaplayınız. (BOİ5=50 g/kişi-gün, 200 l atıksu/kişi-gün.) 6. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde istenen numune alma biçimi:... Açık kanal debi hesabında....ve...bilinmelidir. Atıksuda AKM analizlerinin doğruluğu için su akış hızı...üzerinde olmalıdır. Tekrar kullanıma hangisi yatkındır? a)evsel Atıksu b) Proses suyu c) End. Atıksu d) Soğutma suyu Yakıtların alt ve üst patlama limitlerini ifade eden kısaltmalardır:...