Grip nedir? Grip, ya da tıbbi ismiyle influenza, her yıl dünyada yaklaşık 3-5 milyon kişiyi etkileyen, 250-500 bin kişinin ölümüne neden olan influenza virüsünün yol açtığı bir enfeksiyon hastalığıdır. Grip salgını ne demektir? Hastalığa yol açan influenza virüsünün yapısı, kolaylıkla değişebilmektedir. Bu da virüsün bağışıklık sistemimizden kaçabilmesine neden olur. Küçük yapısal değişiklikler bizim hastalığa her yıl yakalanmamızın nedenidir Tarihte bilinen en büyük grip salgınlarından birisi Birinci Dünya Savaşı sırasında yaşanan ve savaşın kendisinden daha fazla ölüme yol açan 1918 İspanyol Gribi dir. En son 2009 yılında Meksika dan başlayıp dünyaya yayılan H1N1pndm (Domuz Gribi) virüsü ile yaşanmıştır. Grip nasıl bulaşır? Bulaşı nasıl engelleriz? Grip virüsü damlacık yoluyla bulaşır. Öksürüp hapşıran kişi, virüs içeren çok sayıda damlacığı etrafa yayar. Bu damlacıkların ağız, burun ya da gözlerimize ulaşması ile hastalık bulaşır. Bu nedenle gripli bir kişi virüsü etrafa yaymamak için öksürüp hapşırırken ağzını bir mendille, mendil bulamıyorsa kolları ile kapatmalıdır. Ellere hapşırmak en tehlikeli olanıdır. Ellere bulaşan virüs buradan dokunulan her yere yayılır. Gripli kişi sık sık ellerini yıkamalıdır. Su ve sabun bulunamadığı durumda el antiseptikleri ile eller ovalanarak da temizlik sağlanabilir. Gribin toplumda yayılmaması için, virüsün en çok saçıldığı hastalığın ilk günlerinde, okula, işe gidilmeyip evde istirahat edilmelidir. Ev halkını korumak için eller sık sık yıkanmalı, oda havalandırılmalıdır. Özellikle yakınında hastalığın ağır seyretme riski olan kişiler varsa hasta kişinin maske takması yararlı olacaktır. Maske, ağız ve burunu tam kapamalı, ıslandığında değiştirilip eller yıkanmalıdır. Grip belirtileri? Grip, ani başlangıçlı ateş, öksürük, boğaz ağrısı, baş ağrısı, burun akıntısı, kas ve eklem ağrıları ile seyreder. Ateş, eklem ve kas ağrılarının olmaması nezle gibi daha hafif seyreden diğer solunum yolu hastalıklarını düşündürür. Öksürük şiddetli olabilir, iki hafta veya daha fazla sürebilir. Ateşin uzun sürmesi, koyu renkli balgam, göğüs ağrısı ve/veya nefes darlığının eklenmesi grip virüsünün zayıflattığı akciğerlere bakterilerin ulaştığını düşündürür. Bu durumda mutlaka doktora başvurulmalıdır. Özellikle risk grubunda bulunan bağışıklık sistemi zayıf kişilerde bu durum tehlikeli olabilir. Yine sinüzit ve otit tablolarına yol açması da hastalığın 1 / 5
istenmeyen, sonuçlarındandır. Öne eğilmekle artan baş ağrısı, kulak ağrısı uyarıcı olmalıdır. Gripte risk nedir? Kimler risk altındadır? Grip, tüm yaştaki bireyleri etkiler, okul devamsızlıklarına, iş kayıplarına neden olur. Ancak, özellikle gebeler, 50 yaş üstündekiler, 5 yaş altındakiler, akciğer, kalp hastalığı olanlar, böbrek, karaciğer yetmezliği olanlar, kanser, diyabet gibi hastalıklar veya ilaçlar nedeniyle bağışıklık sistemi baskılanmış hastalar, organ nakli yapılanlar ve aşırı şişman kişiler gripten daha çok etkilenirler. Bu kişilerde grip hastaneye yatışlara hatta ölümlere neden olmaktadır. Gribin tedavisi var mıdır? Gribin tedavisi istirahat ve destek tedavisidir. Ateş düşürücü ilaçlar, bol sıvı alımı önerilir. Ancak risk grubundaki kişiler ve risk grubunda olmasa bile hastalığın ağır seyrederek komplikasyonlara yol açtığı kişilerde doğrudan grip virüsüne etkili ilaçların kullanılması gerekir. Bu durumda yatak istirahatı ve destek tedavi ile yetinmeyip mutlaka doktora başvurmak gerekir. Gripten nasıl korunurum? Gribe yakalanmamak için sık el temizliği, sağlıklı beslenme, mevsime göre giyinme gibi kişisel önlemlerin yanı sıra özellikle risk altındaki kişiler için en etkili korunma yolu aşıdır. Aynı zamanda bu kişiler, gribin en önemli komplikasyonu, ölümlerin büyük oranda nedeni olan pnömoni (zatürre) açısından da risk altındadırlar. Doktorlarından bilgi alarak pnömokok aşısı da olmalıdırlar. Grip aşısı ne zaman yapılmalıdır? Grip her yıl Ekim ayında başlayarak, Aralık ayında artıp, Nisan-Mayıs aylarını kapsayan dönemde sık görülmektedir. Bu nedenle grip aşısının her yıl Ekim ayında yaptırılması gerekmektedir. Ancak risk grubundaki kişiler, daha önce yaptırmadılarsa, Şubat ayına kadar aşıyı yaptırabilirler. Neden her yıl aşı olmak zorundayız? Grip hastalığının geçirilmesiyle veya aşılama ile oluşan bağışıklık, virüsün yapısında gerçekleşen sürekli değişiklikler nedeniyle kalıcı değildir. Aşılanan veya hastalığı geçiren bireyler bir sonraki grip mevsiminde hastalığa tekrar yakalanabilir. Ayrıca, virüsün yapısı değiştiği için, takip verilerinden elde edilen bilgilere göre aşı içeriği her yıl yenilenmektedir. Bu nedenle mevsimsel gripten korunmak için her yıl aşı olunması gerekir. Grip aşısı kimlere yapılmalıdır? 2 / 5
Grip (İnfluenza) aşısı 6 aydan büyük herkese önerilmektedir. Ancak risk gruplarındaki kişiler ve bunların yakın temaslıları ve sağlık çalışanları grip aşısının öncelikle yapılması gereken gruplardır. Bunlar: 1. Komplikasyon riski yüksek olanlar Gebeler Kronik hastalığı olanlar: (Astım dahil kronik akciğer hastalığı, diyabet, metabolik hastalıklar, kalp hastalığı, kronik karaciğer, kronik böbrek hastalığı, nörolojik hastalıklar) Bağışıklığı baskılanmış hastalar 6 ay-18 yaş arasında olup uzun süreli aspirin tedavisi kullananlar Obez kişiler (yetişkinde: Vücut kitle indeksi 40 olanlar) 2. Komplikasyon riski yüksek olanlarla aynı evde yaşayan veya bakım verenler Sağlık çalışanları Özellikle 6 aydan küçük çocuklarla temasta bulunanlar 5 yaş altı ve 50 yaş üstü kişilerin ev temaslıları ve bakım verenler Aşının yapılmaması gereken durumlar ve yan etkileri nelerdir? Yumurta alerjisi olanlara veya aşıya/aşı içeriğindeki maddelere karşı daha önce ciddi alerjisi gelişmiş olanlara grip aşısı yapılmamalıdır. Grip aşısının ciddi yan etki yapma olasılığı diğer aşılardan farksızdır. Aşının erişkinlerde görülen en sık yan etkisi enjeksiyon yerinde ağrı ve hassasiyettir. Aşı felç yapmaz, kısırlığa neden olmaz, gebelerde de güvenle yapılabilmektedir. Ülkemizde Grip Aşısı aşağıda belirtilen durumlarda SGK tarafından karşılanmaktadır: 3 / 5
1. 65 yaş ve üzerindeki kişiler 2. Yaşlı bakımevi ve huzurevinde kalan kişiler 3. Gebeliğin 2. veya 3. üç ayında olan gebeler 4. Astım dahil kronik akciğer ve kalp-damar sistemi hastalığı olanlar 5. Diyabet dahil herhangi bir kronik metabolik hastalığı bulunanlar 6. Kronik böbrek yetmezliği olanlar 7. Kan hastalığı (hemoglobinopatisi vb.) olanlar 8. Bağışıklık sistemi yetmezliği olan veya bağışıklığı baskılayan tedavi alanlar 9. 6 ay-18 yaş arasında olan ve uzun süreli aspirin (asetil salisilik asit) tedavisi alan çocuk ve ergenler. Bu kişiler için grip aşısı, hastalıklarını/gebelik durumunu belirten sağlık raporuna dayanılarak her branştan hekimlerce reçete edildiğinde yılda bir defaya mahsus olmak üzere karşılanmaktadır. Yazılı ve görsel medyada Halk sağlığı sorunu olan grip için Grip aşısının yaptırılmaması yönündeki haberlere itibar edilmemesi, yanlış algı oluşmaması, Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği nin de belirttiği üzere özellikle risk grupları ve ayni evde yaşayan bireylere yaptırılması gerekmektedir. Kamuoyuna duyurulur. BALIKESİR TABİP ODASI YÖNETİM KURULU 4 / 5
5 / 5