MALZEMELERİN GERİ KAZANIMI PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ 1
DEMİR DIŞI METALLERİN GERİ DÖNÜŞÜMÜ Demir dışı metaller (non-ferrous metals) arasında temel olarak bakır, çinko, kurşun, alüminyum, nikel, pirinç, kalay ve magnezyum yer almaktadır. Demirli olmayan metaller aynı zamanda değerli metalleri (altın, gümüş paladyum, platin vb.) ve nadir olarak bulunan ekzotik metalleri (tungsten, molibden, niobyum, hafniyum, vanadyum, zirkonyum, tellur, arsenik, berilyum, indiyum, lityum, kadmiyum, galyum, germanyum, kobalt, bizmut, seryum, selenyum, tantal, titanyum, cıva vb.) içerirler.
DEMİR DIŞI METALLERİN GERİ DÖNÜŞÜMÜ Bazı metaller radyoaktif özelliktedirler. Bu özellik doğal olarak kendi yapısı itibari ile mevcut olabilir ya da tükenmiş uranyum gibi askeri uygulamalarda, tıbbi ortamlarda ıskartaya çıkan medikal ekipmanlarda, araştırma laboratuarlarında, nükleer santrallerde oluşan radyoaktif reaksiyonlara maruz kalma neticesinde yan ürün olarak (özellikle hurda nikel), veya duman detektöründe eser miktarda bulunan Amerikyum gibi çeşitli yerlerde ortaya çıkmış olabilir.
BAKIRIN GERİ DÖNÜŞÜMÜ Sanayimizde çok kullanılan metallerin birisi de bakırdır. Özellikle elektrik kablolarının yapısı çoğunlukla bakırdan oluşmaktadır. Motor sargıları bakırdır. Bakır kalorifer tesisat hurdaları, Bakır boru hurdaları Elektrik endüstrisinde kullanılan bakır levhalar Bakır alaşımları (özellikle pirinçler) gerekmektedir. Durum böyle olunca bakırın geri dönüşümü yani atık bakırın ergitilerek tekrar kullanılabilir hale gelmesi ayrıca önem arz etmektedir.tabii kaynaklarımızın da zamanla azalacağı gerçeğini unutmamamız gerekmektedir.
KABLODAN BAKIR GERİ DÖNÜŞÜMÜ Atık kablolar demir dışı metal içeriği bakımından çok önemli bir hammadde kaynağıdır. Ekonomik ve ekolojik nedenlerle, doğal kaynaklarımızın korunması için, atık kabloların içerisinde bulunan maddelerin tekrar değerlendirilmesini gerekmektedir. Atık kablolar çöp değildir.
KABLODAN BAKIR GERİ DÖNÜŞÜMÜ Türkiye de yıllık 120.000 tona yakın atık kablo oluşmaktadır. Atıkların çıktığı alanlar kablo türleri kadar çeşitlidir. * Tamirat sonucu çıkan kablolar, * Telefon hattı kabloları * Kablo üretiminde oluşan hatalı ürünler * E-atık ürünlerden çıkan kablolar bunların bazılarıdır.
KABLODAN BAKIR GERİ DÖNÜŞÜMÜ Kablolar zaman içinde büyük değişimler geçirmiştir. Bakır, Alüminyum, Kurşun ve Çelik dışında izolasyon malzemelerinde sayısız varyasyonlar mevcuttur. Bunlar PE ve Lastik kaplamalarından değişik PVC türlerine ve ağlı plastiklere kadar uzanmaktadır. Günümüzde geri dönüşüm prosesine alınan atık kabloların 100 yaşına kadar olabileceği göz önünde bulundurulursa kablolarda kullanılan materyallerin çeşitliliği hakkında bir fikir edinilebilir.
KABLODAN BAKIR GERİ DÖNÜŞÜMÜ Çevreye zararsız kablo geri dönüşümü uzmanlık ve teknik bilgi gerektirmektedir. Çeşit ve içeriklerine göre ayrılıp sınıflandırılan kablolar, geri dönüşüm sürecinden sonra; bakır, alüminyum, kurşun ve plastik gibi hammaddelere ayrılarak ekonomiye geri kazandırılmaktadır.
BAKIR GERİ DÖNÜŞÜM AŞAMALARI
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM