Ocak 2018 PETDER Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile imzaladığı protokol çerçevesinde başlattığı Bir Varil Bir Ağaç projesi kapsamında, toplanan her bir varil atık motor yağı için bir fidan dikmektedir. BU SAYIDA Atık Motor Yağlarının Yönetimi İçin Tüm İller Bir Araya Geldi Ocak Ayında 1.764 Ton Atık Motor Yağı Toplandı AB Benzin Ve Motorin Kalitesi Direktifi Düzenleyici Etki Analizi Çalışması Düzenlendi Madeni Yağlar Ve Mineral Yakıtlar Gelecek Araştırması Çalıştayı Düzenlendi LPG Sektör Toplantısı Gerçekleşti 1 2 3 3 3 S.E.Ç: Yola Çıkmaya Hazır Mısın? Aylık Satış Verileri Diğer Sektörel Veriler Madeni Yağ Verileri 4 5 6 7 ATIK MOTOR YAĞLARININ YÖNETİMİ İÇİN TÜM İLLER BİR ARAYA GELDİ PETDER Atık Motor Yağlarını Toplama Organizasyonu Bilgilendirme ve İstişare Toplantısının ikincisi 25-26 Ocak 2018 tarihlerinde İzmir Çeşme de gerçekleşti. Toplantıda atık motor yağlarının toplanmasında güncel durum değerlendirilirken, bu atıkların ülke ekonomisine geri kazandırılmasındaki engeller ve çözüm önerileri de tartışıldı. PETDER Atık Motor Yağlarını Toplama Organizasyonu Bilgilendirme ve İstişare Toplantısının ikincisi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, PETDER ve Türkiye nin tüm illerinden Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerinin temsilcilerinin katılımıyla 25-26 Ocak 2018 tarihlerinde İzmir Çeşme de gerçekleşti. PETDER Genel Sekreteri Niyazi İlter tarafından gerçekleştirilen açılış konuşmasının ardından söz alan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdür Yardımcısı Sebahattin Dökmeci, atık motor yağlarının yönetimi kapsamında kayıt dışı faaliyetler ile mücadele amacıyla Bakanlıkça adımlar atılacağını ve İl Müdürlüklerinin denetimleri artıracağını belirtti. PETDER in atık motor yağlarının toplanmasında ülke çapında yaygın ve etkin bir sistemle çalıştığını belirten Dökmeci, PETDER e teslim edilmeyen atık yağların kaçak akaryakıt olarak kullanılması ile ülkemizin vergi kaybına uğradığını hatırlattı. Açılış konuşmasının ardından toplantının ilk sunumu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Özel Atıkların Yönetimi Şube Müdürü Gökhan Şentürk tarafından gerçekleştirildi. Şentürk sunumunda katılımcılarla Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ve uygulamalar hakkında bilgiler paylaştı. Petrol Sanayi Derneği (PETDER) hakkında PETDER 23 Eylül 1996 tarihinde, petrol ürünlerinin (akaryakıt, yağlama yağları, LPG) üretimden tüketime kadar olan faaliyetler zinciri üzerinde çalışmalar yapmak amacı ile ülkenin önde gelen akaryakıt dağıtım şirketleri tarafından kurulmuştur. Alpet, Aytemiz, Belgin, BP, Exxon Mobil, Gulf, Opet, Petline, Petrol Ofisi, Petroyağ, Shell, Shell & Turcas, Total, Turcas ve Turkuaz PETDER üyesi kuruluşlardır. Sektörde S.E.Ç. ile ilgili konularda da çalışmalar yapan PETDER, Atık Motor Yağlarının Yönetimi Projesi, Bir Varil Bir Ağaç çevre projesi ve üyeleriyle birlikte Trafik Güvenliği Platformu Akaryakıt Komitesi çalışmalarını da sürdürmektedir. Yasal Uyarı Aylık Petrol Bülteni sektöre yönelik verilen, verilmesi planlanan bir danışmanlık hizmeti kapsamında değil, sektöre ilişkin gelişmeler hakkında kamuoyunu ve üyeleri bilgilendirmek üzere hazırlanmaktadır. Bu sebeple, aylık petrol bülteni bir danışmanlık hizmeti olarak yorumlanmamalıdır. Teşebbüsler, bültenlerdeki bilgilere dayanarak verecekleri kararların beklentilerine uygun sonuçlar doğurmayabileceğinin farkında olmalıdır. Bültenlerde yer alan bilgilerin doğruluğuna azami ölçüde hassasiyet göstermekle birlikte, bilgilerdeki hata, eksiklik, farklı yorumlama ve ticari amaçlı işlemlerde kullanılmasından doğabilecek zararlardan PETDER hiçbir şekilde sorumlu değildir. Teşebbüsler, aylık petrol bültenlerinin bu niteliğinin farkında olarak hareket etmelidir.
GÜNDEM Kalorifik değeri itibarıyla atık motor yağlarının ekonomik değeri olan kıymetli bir atık olduğunu belirten Şentürk, bu atıkların özellikle baz yağ olarak ülke ekonomisine kazandırılmasının önemini vurguladı. Şentürk ün ardından, Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Veri Değerlendirme Şube Müdürü Arzu Nuray katılımcılara detaylı bir şekilde Mobil Atık Takip Sistemi (MOTAT) hakkında bilgi verdi. Evsel atıklar hariç olmak üzere, atık taşıma ve/veya toplama işlerini yapan kurum veya kuruluşların Bakanlıktan lisans almak zorunda olduğunu hatırlatan Nuray, MOTAT aracılığıyla tehlikeli atık taşıma işlemlerinin etkin bir şekilde izlenebildiğini ve denetlenebildiğini ifade etti. Konuşmacılardan TAYSPED Genel Müdürü Aydın Özbey ise, ruhsat ve izin olmadan yağ değişimi yapılmasının engellenmesi, atık motor yağlarının sadece lisansında 13.02 atık kodu bulunan araçlarca taşınması, bölgesel eğitimlerin artması ve İl Müdürlükleri ile yetkili kuruluşların koordine bir şekilde çalışması gerektiğini vurguladı. PETDER Atık Motor Yağlarının Yönetimi Projesi ekibinin tamamının katıldığı toplantının ikinci yarısında söz alan Atık Motor Yağlarını Toplama Organizasyonu Operasyon Müdürü Volkan Siğinç, Türkiye madeni yağ ve atık yağ piyasası, PETDER atık motor yağ toplama organizasyonu ve atık motor yağı toplama çalışmalarının sonuçları konularında bir sunum yaptı. PETDER tarafından 2017 yılında 19.996 ton atık motor yağı toplandığını söyleyen Siğinç, katılımcılarla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve PETDER tarafından hazırlanan 10 Numara Yağın akaryakıt olarak kullanılmasının zararları na ilişkin kamu spotunu da paylaştı. PETDER Genel Sekreteri Niyazi İlter ise başta denetim ve yaptırım olmak üzere yapılan öneriler ve/veya kamu tarafından uygun bulunacak ilave tedbirler alınmadan daha fazla yağ toplanmasının kolay olmayacağının altını çizdi. PETDER in 2004 yılından itibaren büyük bir özveriyle çalışmalarını sürdürdüğünü ve atık yağı olan herkese 7/24 yer ve miktar sınırlaması olmaksızın ulaşıldığını belirten İlter, PETDER in mevcut organizasyonu ve araç kapasitesi ile halihazırda en az 30.000 ton atık motor yağını toplayabilecek durumda olduğu bilgisini verdi. 10 Numara Yağ olarak adlandırılan kaçak akaryakıt faaliyetlerinin beş halkasını; Atık motor yağını yasa dışı satan atık motor yağı üreticileri, Atık motor yağını yetkisiz taşıyanlar / toplayanlar, Merdiven altı geri kazanım işletmeleri, 10 numara yağın akaryakıt olarak satıldığı yerler, 10 Numara Yağ kullanıcıları olarak sıralayan İlter, söz konusu kayıt dışı faaliyetlerin önlenebilmesi için, bu zincirin beş halkasına da ayrı ayrı, düzenli, sürekli ve etkin denetimler ve yaptırımların uygulanması ve uygulanan yaptırımların kamuoyuyla düzenli şekilde paylaşılması gerektiğini vurguladı. Toplantının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdür Yardımcısı Sebahattin Dökmeci, Çevre Yönetimi Dairesi Başkanı Ahmet Varır, Çevre Yönetimi Dairesi Başkanlığı Özel Atıkların Yönetimi Şube Müdürü Gökhan Şentürk, Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin Ve Denetim Genel Müdürlüğü Veri Değerlendirme Şube Müdürü Arzu Nuray, PETDER Genel Sekreteri Niyazi İlter ve PETDER Operasyon Müdürü Volkan Siğinç in katıldığı son kısmında ise tüm katılımcılarla karşılıklı fikir alışverişi yapıldı, sorunlar ve öneriler değerlendirildi. OCAK AYINDA 1.764 TON ATIK MOTOR YAĞI TOPLANDI PETDER in yetkilendirilmiş tek kuruluş olarak sürdürdüğü Atık Motor Yağlarının Yönetimi Projesi kapsamında, 2018 Ocak ayına ilişkin özet veriler aşağıdaki şekilde gerçekleşti. Toplam Atık Yağ Miktarı 1.764 ton Toplama Yapılan Nokta Sayısı 64 ilde 1.715 nokta Bertaraf/Geri Kazanım Tesisine Teslimat Sayısı 196 Kat edilen kilometre 90.832 Araç Sayısı 20 tanker, 9 yarı römork olmak üzere 29 araç 2 saha müdürü, 2 garaj amiri, Personel Sayısı 23 sürücü ve 19 sürücü yardımcısı olmak üzere toplam 46 saha personeli 2
GÜNDEM AB BENZİN VE MOTORİN KALİTESİ DİREKTİFİ DÜZENLEYİCİ ETKİ ANALİZİ ÇALIŞMASI DÜZENLENDİ MADENİ YAĞLAR VE MİNERAL YAKITLAR GELECEK ARAŞTIRMASI ÇALIŞTAYI DÜZENLENDİ Ekonomi Bakanlığı ve İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) organizasyon ve desteğinde, 12-13 Ocak 2018 de Madeni Yağlar ve Mineral Yakıtlar Gelecek Araştırması Çalıştayı düzenlendi. Human Dynamics, REC ve AESA konsorsiyumu tarafından 2017 yılında başlatılan ve Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA - Instrument for Pre-Accession Assistance) tarafından desteklenen Düşük Karbonlu Kalkınma için Çözümsel Tabanlı Strateji ve Eylem Geliştirilmesi Teknik Yardım Projesi, ülkemizde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı koordinasyonunda sürdürülmektedir. Proje kapsamında, iklim değişikliği ile bilimsel tabanlı mücadele yoluyla küresel çabalara katkı sağlayarak insan kaynaklı sera gazı salınımlarının azaltılması, Ulusal İklim Değişikliği Eylem Planı nda yer alan inşaat, atık, ulaştırma ve tarım sektörlerine ilişkin olarak iklim değişikliğinin etkilerini hafifletmeye yönelik uygun maliyetli eylemlere odaklanılması, uzun vadede düşük karbon salınımını desteklemek amacıyla analitik temel oluşturulması ve AB iklim politika ve mevzuatına kademeli olarak uyum sağlanması; böylece düşük karbonlu kalkınmaya doğru, orta ve uzun vadeli iklim eylemlerine hazırlanmak için ulusal ve yerel kapasitenin artırılması hedeflenmektedir. Proje kapsamında iklim değişikliği konusunda dört AB direktifinin Türkiye de uyumlaştırılmasına yönelik Düzenleyici Etki Analizi (DEA) çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Bu direktiflerden bir tanesi de AB Benzin ve Motorin Kalitesi Direktifidir. Söz konusu direktif ülkemizde Benzin ve Motorin Türlerinin Çevresel Etkilerine Dair Yönetmelik adıyla uygulanmaktadır. DEA çalışması kapsamında, ilgili direktif ile yönetmeliğin karşılaştırılması, uyum ve uygulamadaki sorunların tespiti ve bunlara yönelik politika alanlarının belirlenerek çözüm önerileri üretilmesi hedeflenmektedir. Yönetmeliğin uygulanması sürecinin ekonomik ve çevresel etkileri ile sosyal fayda ve maliyetler analizlerinin değerlendirilmesi ve ilgili kurum ve kuruluşlarının görüşlerinin alınması amacıyla, 24 Ocak 2018 tarihinde, akaryakıt dağıtım şirketlerine yönelik bir danışma toplantısı gerçekleştirilmiştir. PETDER olarak katılım sağlanan toplantıda, çalışma kapsamında tespit edilen mevcut sorunlar, politika alanları ve seçeneklere ilişkin görüşler paylaşılmıştır. Sektörün önde gelen firmalarının yanı sıra Ekonomi Bakanlığı başta olmak üzere ilgili diğer Bakanlıklardan da temsilcilerin yer aldığı çalıştayda, ithalata bağımlılığın azaltılması ve ihracatta sürdürülebilir küresel rekabet gücü artışının sağlanması hedefleri doğrultusunda bir yol haritası hazırlanması ve sektörün karşı karşıya olduğu sorunlara çözümler tartışıldı. Çalıştay sonrası düzenlenecek raporun ana başlıklarını bölgesel ve küresel düzeyde meydana gelen ekonomik ve politik gelişmeler, bu gelişmelerin sektör üzerindeki etkileri, uluslararası ticarette öne çıkan sorunlar ve bu sorunlar için geliştirilebilecek çözüm önerileri oluşturmakta. Çalıştay süresince öne çıkan başlıca hususlar ise, Jeopolitik sorunlar Bölgesel durumun ekonomi ve dolayısı ile ihracat üzerindeki olumsuz etkileri Ülke kotaları ve REACH Döviz kurlarındaki dalgalanma TSE ve EPDK uygulamaları ÖTV ile ilgili konular Uluslararası ticarete yönelik lobi-tanıtım faaliyetleri oldu. LPG SEKTÖR TOPLANTISI GERÇEKLEŞTİ EPDK tarafından 18 Ocak 2018 tarihinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı Kaçakçılık İstihbarat Harekat Bilgi Toplama Daire Başkalığı ve LPG sektör temsilcilerinin katılımlarıyla Sektör Toplantısı gerçekleştirildi. Toplantıda; Tüp takip sistemi Ulusal stok yükümlülüğü Kupon sistemi Gelir payı ödemeleri Karayolu taşıma lisansının kaldırılmasının sonuçları E-başvuru Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) kullanımı konuları taraflarca değerlendirildi. 3
S.E.Ç. PETDER Aylık Petrol Bülteni SEÇ Köşesi ne sağladığı içerik desteği için BP Türkiye SEÇ-G Takımı na teşekkür ederiz. 4
AYLIK SATIŞ VERİLERİ AKARYAKIT SATIŞLARI VERİLERİ (DENETLENMEMİŞ*) DÖNEM: ARALIK 2017 CİNSİ Toplam Benzin (m 3 ) 233.162 2.965.684 242.196 3.044.455 Toplam Motorin (m 3 ) 2.194.396 25.745.451 2.217.577 27.645.148 Kalorifer Yakıtı (ton) 16.079 111.491 12.625 109.551 Toplam Fuel Oil (ton) 45.184 627.540 49.219 498.323 Gazyağı (m 3 ) 608 10.113 373 5.174 Otogaz LPG (ton) 226.302 3.067.581 242.294 3.040.021 AYLIK A GÖRE KARŞILAŞTIRMA (Aralık 2016 - Aralık 2017) KÜMÜLE A GÖRE KARŞILAŞTIRMA (Aralık 2016 Aralık 2017) Toplam Benzin (m 3 ) Toplam Motorin (m 3 ) Toplam Benzin (m 3 ) Toplam Motorin (m 3 ) %3,87 %1,06 %7,38 233.162 242.196 2.194.396 2.217.577 %2,66 2.965.684 3.044.455 25.745.451 27.645.148 Toplam Fuel Oil (ton) Gazyağı (m 3 ) Toplam Fuel Oil (ton) Gazyağı (m 3 ) 45.184 %8,93 49.219 608 %-38,65 373 627.540 %-20,59 498.323 10.113 %-48,84 5.174 Kalorifer Yakıtı (ton) Otogaz LPG (ton) Kalorifer Yakıtı (ton) Otogaz LPG (ton) %-21,48 16.079 12.625 226.302 %7,07 242.294 %-1,74 111.491 109.551 %-0,90 3.067.581 3.040.021 * Bu raporda yer alan veriler PwC tarafından derlenmiştir. Katılımcı olmayan şirketlerin ürün satışlarına ait veriler, derleme çalışması kapsamında temin edilemediği için, PwC ye PETDER tarafından tahmini olarak sağlanan bilgiler doğrultusunda miktarlara dahil edilmiştir. 5
DİĞER SEKTÖREL VERİLER TRAFİĞE KAYITLI ARAÇ SAYISI 22.218.945 OLDU Aralık ayı sonu itibarıyla trafiğe kayıtlı toplam 22 milyon 218 bin 945 adet taşıtın %54,1 ini otomobil, %16,4 ünü kamyonet, %14 ünü motosiklet, %8,3 ünü traktör, %3,8 ini kamyon, %2,2 sini minibüs, %1 ini otobüs, %0,2 sini ise özel amaçlı taşıtlar oluşturdu. 103.042 adet taşıtın trafiğe kaydı yapıldı. Aralık ayında trafiğe kaydı yapılan toplam 103 bin 42 taşıt içinde otomobil %65,2 ile ilk sırada yer aldı. Bunu sırasıyla %16,5 ile kamyonet, %7,3 ile traktör, %7 ile motosiklet takip etti. Taşıtların %4 ünü ise minibüs, otobüs, kamyon ve özel amaçlı taşıtlar oluşturdu. Aralık ayında trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısı bir önceki aya göre %5,7 azaldı. Bu azalış otomobilde %2,9, kamyonette %9,7, kamyonda %33,8, motosiklette %22,3, özel amaçlı taşıtlarda %8,3, traktörde %1,2 olarak gerçekleşti. Minibüste %14, otobüste ise %46 artış oldu. Trafiğe kayıtlı LPG li otomobil oranı %38,4 oldu Aralık ayı sonu itibarıyla trafiğe kayıtlı 12 milyon 35 bin 978 adet otomobilin %38,4 ü LPG, %35,4 ü dizel, %25,9 u benzin yakıtlıdır. Yakıt türü bilinmeyen otomobillerin oranı ise %0,4 tür. ULUSLARARASI PETROL VE ÜRÜN FİYATLARI (AKDENİZ PİYASALARI) - Ocak 2018 Brent ($/varil) %3,3 Benzin CIF ($/ton) %4,9 Motorin CIF ($/ton) %2,7 66,87 69,06 3 634,25 665,5 3 Kaynak: Platts McGraw Hill Financial 603,5 619,5 3 TÜRKİYE POMPA FİYATLARI İSTANBUL (AVRUPA) - Ocak 2018 Benzin (95) (TL/lt) Motorin (TL/lt) LPG (TL/lt) %3,8 %1,8 %0 5,573 5,783 3 5,031 5,121 3 Kaynak: http://www.epdk.gov.tr 3,44 3,44 3 NOTLAR Uluslararası piyasalardaki fiyatlar ABD Doları, Türkiye deki pompa fiyatları ise TL üzerinden işlem görmektedir. Ülkemizde akaryakıt fiyatları, uluslararası piyaslardaki ham petrol fiyatları, arz-talep dengeleri ve ürün fiyatları ile döviz kuruna bağlı olarak değişmektedir. 6
MADENİ YAĞ VERİLERİ Madeni Yağ Tüketimi (ton) 319.898 %7,84 344.969 2016 2017 Veriler PwC tarafından 9 şirketin gönüllü katılımı ile yayınlanan raporlardan alınmıştır. Türkiye genelini ifade etmemektedir. PETDER Tarafından Toplanan Atık Motor Yağı Miktarları (2014-2018 Ocak Ayı) Toplanan Atık Motor Yağlarının Kaynağına Göre Dağılımı (OCAK 2018) 7
Atık yağların 10 Numara Yağ adı altında akaryakıt ticaretine konu edilmesi araçlarda yangına neden olur, can ve mal kaybına yol açar. Atık motor yağlarının çeşitli amaçlarla tekrar kullanılması, yakıta karıştırılması veya kontrolsüz ortamlarda yakılması toprak, hava ve su kirliliğine neden olur. Atık yağların yasadışı olarak akaryakıt ürünlerine karıştırılması ülke ekonomisine zarar verir. Kullanılmış yağların geri kazanılması, çevre kirliliğini ve kaynak israfını önler. İşletmenizden çıkan atık yağları çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde depolayın ve YETKİLENDİRİLMİŞ TEK KURULUŞ PETDER e teslim edin. ATIK MOTOR YAĞI BİLGİ VE DANIŞMA KANALLARI ATIK YAĞLARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ Çevre ve İnsan Sağlığına zararlı olan atık motor yağlarının oluşumundan bertarafına usul ve esaslar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanan 30 Temmuz 2008 tarihli 26952 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ile belirlenmiştir. Yönetmeliğe göre; atık motor yağlarının üreticisi veya Yetkilendirilmiş Kuruluş dışında gerçek ve tüzel kişiler tarafından toplanması yasaklanmıştır. Atık yağların Yönetmeliğe aykırı bir şekilde satılması, yakılması veya imha edilmesi yönetmelikle yasaklanmış olup, aksi uygulamalar 9/8/1983 tarih, 2872 Sayılı Çevre Kanunu nun 12. ve 26. maddelerinde belirtilen hükümler çerçevesinde adli ve idari para cezası ile cezalandırılmaktadır. Yetkilendirilmiş TEK Kuruluş olan PETDER, Proje kapsamında ülke genelindeki atık motor yağı çıkan tüm noktalara bedelsiz olarak hizmet götürmektedir. Petrol Sanayi Derneği tarafından atık motor yağlarının toplanması konusunda yetkilendirilmiş tek kuruluştur.