10 Şubat 2007 tarihli Hürriyet Cumartesi ekinde Ayten Serin imzalı, zikir le ilgili ilginç bir haber yayınlandı. Zikir; reiki ve yoga gibi şifa verici teknik başlığıyla yayınlanan haberde, medyada sağlıklı hayat, kilo kontrolü gibi konularda isim yapmış aile hekimi Ender Saraç ın Ruhsal Gelişim ve Kader isimli kitabı yorumlanıyordu. Ruh sağlığı açısından bir şifa vesilesi olarak gördüğü zikri, ileri bir teknoloji olarak niteleyen Dr. Saraç şöyle diyordu: Zikir de meditasyon mantraları, reiki sembolleri gibi bir teknolojidir. Belli sesleri tekrar edip jeneratör gibi enerji üretirsiniz. Kur ân da geçen Allah ın 99 isminden her biri, bir enerji köküdür. (...) Artık hekimlerin bunlara sahip çıkması gerekir. Saraç ın bu sözleri, inanılsın veya inanılmasın, aslında herşeyin hakikatinin Allah ın bir ismine dayandığını ve bu isimlerde psikolojik ya da fizyolojik pekçok derdin/hastalığın şifasının gizli olduğu gerçeğini teyid ediyor. ESMA-İ HÜSNA ŞİFA KAYNAĞI Esma-i Hüsnâ, gerçekten de şifâ kaynağı. Bediüzzaman Hazretleri de, meselâ Büyük Cevşen de yer alan ve içerisinde İsm-i Âzam denilen Allah ın altı büyük isminin bulunduğu 1 / 8
Tahmiye duâsı için..maddî ve manevî hastalıkların bir nevî şifası.. diyordu. Aslında, Dr. Saraç ın, şifa veren enerji kökleri olarak nitelediği Allah ın isimleri, sadece hastalıkların şifasında değil, hayatın her karesinde sözkonusu idi. Çünkü Bediüzzaman Herbir şeyin hakikati bir isme veyahut çok esmâya istinad eder diyordu. Yine İnsan ve insanın hayatı, esmâ-i İlâhiyenin tecelliyâtına bir tarladır sözü de ona aitti. Yani hayatın türlü halleri, Allah ın güzel isimlerinin yansımalarından başka bir şey değil. İnsan kederde, sevinçte, hastalıkta, sağlıkta, kısacası hayatının her ânında ve her karesinde bilinçli ya da bilinçsiz Allah ın isimlerini yansıtıyor, adeta hayatını Allah ın isimlerinin tecellîsine bir ekim-biçim sahası haline getiriyordu. HER İNSANDA ALLAH IN BİR İSMİ BASKIN Bununla beraber her insan, hayatında Allah ın farklı bir ismini daha baskın şekilde gösterebiliyordu. Bediüzzaman ın da İnsan bütün esmâya mazhardır; fakat... tenevvü-ü esmâ (isimlerin çeşitliliği), insanların dahi bir derece tenevvüüne (çeşitliliğine) sebep olmuştur diyerek ifade ettiği bu gerçeği, Dr. Saraç şöyle dillendiriyor: Her insanda Allah ın 99 isminin belirli açılımları bulunuyor. Ancak bunların bazıları baskın, bazıları dengede, bazıları uyur durumda. Örneğin sürekli her konuda geri kalıyorsanız, El Müzill isminin etkisi kuvvetli demek. El Mukaddim ise tersine, öne geçirici bir etki yapıyor, insan onun etkisini kullanmayı bilirse atak yapabiliyor. Peki insan, kendisinde Allah ın hangi isminin daha baskın olarak tecellî ettiğini, ya da hangi isimleri daha çok üzerinde göstermesi gerektiğini nasıl anlayacaktı? Çünkü Saraç a göre, insan hangi alanda sıkıntı yaşıyorsa, Allah ın o alanla ilgili ismini daha ziyade zikretmeliydi. 2 / 8
Saraç a göre, kişinin bunu tespit etmesinin yollarından biri, kendi içine dönerek, sakin bir şekilde hayatın hangi alanında sıkıntılarının olduğunu tespit etmekten geçiyor. KIRK GÜN RUH TEKÂMÜLÜ Dr. Saraç ayrıca, bahsettiği zikir tekniğinden daha fazla verim almak için, zikirden bir gün önce detoks (arınma) denilen sebze türü gıdalarla beslenmeyi esas alan bir diyet programına başlamak gerektiğini söylüyor. 40 gün boyunca mümkün olduğunca az kırmızı et, sarmısak, soğan, kırmızı pul biber yenmesi gerek diyen Dr. Saraç, 40 gün hiç yalan söylemeyin, kullanmadığınız eşyaları ihtiyacı olanlara verin, içinde bulunduğunuz ortamı daha pozitif yapmaya çalışın, sık sık doğaya açılmaya, mükemmelliğini fark etmeye çalışın, çocukların başını okşayın, duâ edin derken de, aslında hep fıtrat dini İslâmın prensiplerine işaret ediyordu. Nitekim Bediüzzaman da, insanın mizaç ve huylarının beslendiği şeyden etkilendiğini söyleyerek, Kırk günde hergün et yiyen kasâvet-i kalbiyeye dûçâr olur darbımeselini buna delil gösteriyordu. (9. Lem a, s. 89) Öte yandan insanın manevî/ruhsal boyutta derinleşmesi, maddiyâtta sığlaşmasıyla mümkündü. Yani insan maddeden uzaklaşmalıydı ki, mânâda yoğunlaşabilsindi. Bediüzzaman bu gerçeğe Maddiyatta tevaggul eden, mâneviyâtta gabileşir ve sathî olur sözüyle de işaret etmişti. İşte Saraç ın, 40 gün çalışılması gerekir dediği zikir tekniği için tavsiye ettikleri, aslında her zaman için insanın ruh tekâmülünü sağlayacak İslâmî prensipler. ESMÂ HAZİNESİ: CEVŞEN 3 / 8
Şifâ kaynağı olarak Allah ın isimleri zikredilince, Cevşen den bahsetmemek mümkün değil elbet. Cevşen de, Cebrail in (as) Peygamberimize (asm) indirdiği ve içerisinde Allah ın binbir isminin bulunduğu tesirli bir duâdır. Zeyne l-âbidin (ra) tarafından rivayet edilen bu zengin duâyı Bediüzzaman da okumuş, hatta birçok sıkıntıdan bu duâ sayesinde kurtulduğunu ifade etmiş, başkalarına da okumasını tavsiye etmiştir. ZİKİR VE DUÂ İBADETTİR; NETİCESİ AHİRETE BAKAR Ancak burada küçük bir hatırlatma yapalım. Her ne kadar Dr. Saraç, ortaya koyduğu zikir tekniğinden, Müslüman olmayanlarca da yapılabilen bir teknik olarak söz etse de, en azından Müslüman olanların, mensup oldukları dinlerinin bu konuda koyduğu ölçüyü bilmesi gerekir. Bediüzzaman bu hususu en güzel şekilde izah etmiştir. Şöyle ki: Herşeyden önce, duâ bir ibadettir. Allah ın isimleriyle yapılan zikir de bir ibadettir. Yapılan bu zikir ve duâlar neticesinde dünyada elde edilmek istenen bir takım şeyler ise, yapılan duânın/zikrin vakti olarak algılanmalıdır. Yani elde edilmek istenen neticeler, o zikrin amacı/hedefi haline gelmemelidir. Hedef, bir ibadet şuuruyla Allah ın rızası olmalıdır. Allah, arzu edilen şeyi dilerse verir, dilerse vermez. Verirse şükredilir, vermezse ilgili duânın/zikrin vaktinin bitmediği düşünülerek, ibadete devam edilmelidir. (Bu hususun detaylı izahı için bkz: Bediüzzaman, Sözler, 23. Söz, 5. Nokta) 4 / 8
NAMAZ TESBİHATI GÜNLÜK İHTİYACI KARŞILIYOR Allah a duâ edilmektedir. İnsan ruhunun, günün her vaktinde maddî-manevî pek çok ihtiyacının olduğu dikkate alınırsa, bu esmâ hazinesi tesbihatın ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. Ki, Bediüzzaman ın, sırf talebelerinden birinin bu namaz tesbihatında gösterdiği tembellikten dolayı, tesbihatın önemini anlatan bir mektup yazması da konunun ehemmiyetini ortaya koymaktadır. MUTLU HAYAT, RUHUN İHTİYACINI TATMİNLE MÜMKÜN Aslında bütün bu tesbihatlar, zikirler stres ve depresyon gibi rahatsızlıkları eksik olmayan günümüz insanı için tam bir şifâ kaynağıdır. Zira insanın maddî yapısının yanında bir de manevî yönü vardır. İnsan maddî hayatının sağlığına dikkat ettiği gibi manevî hayatının sağlığını da korumak durumundadır. İşte bu tesbihatlar, duâlar, zikirler, özetle Allah a iman ve ibadet insanın manevî hayatının sağlıklı bir şekilde devam etmesinin tek çıkar yoludur. Aksi halde bir takım psikolojik rahatsızlıkların ortaya çıkması kaçınılmazdır. Günümüz insanının, özellikle hak dinden uzaklaşarak manevî cephesini ihmal eden Batı 5 / 8
insanının, uzak doğu dinlerinin Yoga, Reiki, Meditasyon gibi tekniklerine yönelişi, hep bu manevî alandaki boşluğu doldurmak adınadır. Bugün insanlık bu manevî ihtiyacını tatmin arayışındadır. Komünist Çin deki dine dönüş haberleri de bunun bir göstergesi. Aslında yaklaşık yarım asır önce, Eşref Edip in kendisiyle yaptığı röportajda Bediüzzaman ın ifade ettiği şu satırlar, bunalan insanlık için en doğru çıkış yoluna dikkat çekiyor: Dünya, büyük bir mânevî buhran geçiriyor. Mânevî temelleri sarsılan Garb cemiyeti içinde doğan bir hastalık, bir vebâ, bir tâun felâketi, gittikçe yeryüzüne dağılıyor. Bu müthiş sâri illete karşı İslâm cemiyeti ne gibi çarelerle karşı koyacak? Garbın çürümüş, kokmuş, tefessüh etmiş, bâtıl formülleriyle mi? Yoksa, İslâm cemiyetinin ter ü taze îman esaslarıyla mı?.. Evet, Dr. Saraç ın kitabında ortaya koyduğu Allah ın isimleriyle zikir tekniği de, İslâm cemiyetinin ter ü taze esasları dan başka bir şey değil... Dr. Saraç a göre bazı zikir teknikleri Dr. Ender Saraç a göre, türlü ihtiyaçların giderilmesine yönelik bazı zikir teknikleri şöyle ifade edilmiş: * Sürekli darlık ve sıkıntı çekiyorsanız Ya Muğni, En Nafi * İçiniz sıkılıyor ve göğsünüz daralıyorsa El Basit 6 / 8
* Bir türlü olayların içinden çıkamıyor ve ne yapacağınızı bilemiyorsanız El Vekil * Sürekli başınıza felâketler geliyorsa El Mani, Es Selam * Bilginizi arttırmak için gerekli beyin devrelerinin açılmasına yardım için El Alim * Kendinizi biraz katı ve merhametsiz hissediyorsanız Er Rahim, Er Rahman * Sürekli halsizseniz ve enerjiniz düşükse El Hayy * Çok pasif ve korkaksanız El Kahhar * Kötü bir yöneticiyseniz veya olayları yönetemiyorsanız El Vali * Bir türlü organize olamıyorsanız El Kayyum *Yaşamda elinizden tutacak kimse yoksa El Veli * Bir iş kurarken El Hakim Evet, Allah ın her bir ismi, insanın bir ihtiyacı için şifa kaynağı. Bu hususu Bediüzzaman da vurgulamış ve şöyle demişti: İnsanın mahiyeti ulviye (yüce), fıtratı (yaratılışı) câmia (geniş) olduğundan, binler envâ-ı hâcât (ihtiyaç türleri) ile bin bir esmâ-i İlâhiyeye (Allah ın isimlerine), herbir ismin çok mertebelerine fıtraten (yaratılışça) muhtaçtır. (Sözler, s. 586) 7 / 8
George Marovitch: Cevşen, insan ruhunu rahatlatıyor Dr. Ender Saraç'ın Allah'ın isimleriyle zikir tekniği ni, Cevşen hayranı Vatikan Büyük Elçiliği İstanbul Temsilcisi George Marovitch'e de bahsettik. Cevşen'in bu konuda güzel bir örnek teşkil edeceğini nazara veren Marovitch, bu duâya hepimizin ihtiyacı olduğunu söylüyor ve ekliyor: Hepimiz kuluz ve günah işleyebiliyoruz. Cevşen de ise Allah ım, günahlarımdan dolayı beni cezalandırmakta acele etme, bizi affet tarzında dualar var. Cevşen le Allah a sığınmış oluyoruz. Zaten başka kime sığınabiliriz ki? Bize en yakın olan O. Cevşen, insanın ruhunu rahatlatıyor. Daha önce kendisiyle yaptığımız röportajda, yüzlerce Cevşen dağıttığını ve dağıtmaya devam ettiğini ifade eden Sn. Marovitch Müslüman olalım, Hıristiyan olalım, Yahudi olalım, hepimiz Allah ın bu 99 ismini biliyoruz, okuyoruz diyor ve Cevşen için şöyle diyordu: Bu kitapta her inananın söyleyeceği en güzel duâlar var. Kaynak: Yeni Asya 8 / 8