Koroner Arter Hastalıkları
Koroner Arter Hastalığı Kalp damarlarında ateroskleroz dediğimiz damar sertliği durumu gelişmesidir. Kalp damarlarının (aslında tüm damarların) iç yüzünü kaplayan endotel dediğimiz koruyucu bir zar vardır. Bu zarın en önemli özelliği kanın damarlar içinde akışkan şekilde, pıhtı oluşturmadan akmasını sağlamaktır. Yıllar içinde sigara, hipertansiyon, özellikle göbek çevresinde yağlanma, şeker hastalığı gibi risk faktörlerinin varlığı endotelde hasar oluşumuna neden olur. Endotelde oluşan hasar da vücut tarafından onarılmaya çalışılır; ancak bu hem endotel duvarında hem de ilerleyen zamanlarda damar içine doğru yer kaplayan istenmeyen doku oluşumuna sebep olur. Damarlarda oluşan darlıklar zamanla tıkanıklıklara da neden olur. Tüm bu süreçler koroner arter hastalıkları olarak adlandırılır. Belirtileri Hiç belirti vermeden yıllar boyunca ilerleyebileceği gibi, daha önceden olmayan, yeni başlayan çabuk yorulma, eforla gelen ve eforu kısıtlayan göğüs, sırt, kol ağrısı, yeni gelişen eforla alakalı nefes darlığı sık görülen belirtilerdir. Bunun yanı sıra koroner arter hastalığının ilk bulgusu ani gelişen kalp krizi ya da daha şanssız hastalarda ani ölüm olabilir. Başlıca Koroner Arter Girişimleri Girişimsel kardiyolojide koroner arterlere; koroner anjiyografi, anjiyografi sonucunda eğer gerekliyse ve uygunsa tıkalı ya da daralan damarı balon ve /veya stentle açma işlemleri uygulanır.
Koroner Anjiyografi Koroner anjiyografi; kalbi besleyen damarların görüntülenmesi yöntemidir. Katater salonunda yapılır. Kalp damarlarının içine röntgende görülen opak madde verilerek kalp damarlarının anatomisi gözlenir. Neden Yapılır? Kalp damarlarının kalp kasını beslemede yetersiz kaldığının düşünüldüğü durumlarda yapılır. Eforla ortaya çıkan göğüs ağrısı olan hastalarda ve bu sebeple uygulanan efor testinin anormal olduğu durumlarda, son zamanlarda giderek artan ya da istirahatla dahi geçmeyen uzun süren göğüs ağrılarında, ani kalp krizinde tanı ve tedaviyi planlamak için uygulanan yöntemdir. Ne Zaman Yapılır? Anjiyografi hemen her zaman uygulanabildiği gibi planlı anjiyografi için hastanın 6 saat aç olması istenir. Acil durumlarda ise gerekli önlemler alınarak mümkün olan en kısa zamanda uygulanır. Riskli Bir Uygulama mıdır? Anjiyografi girişimsel bir işlemdir. Dolayısıyla da tamamen risksiz bir uygulama değildir. En ciddi riskleri: ölüm, inme ve anjiyografi sırasında kalp krizi geçirme olasılığıdır; ancak bu riskler toplamda 1/1000'den azdır. Bunun dışında daha sık görülen riskler: Kullanılan opak maddeye bağlı gelişen alerji, Anjiyo giriş yerinde bulunan damarda oluşan komplikasyonlar (hematom, atardamar ile toplardamar arasında fistül, damar duvarında balonlaşma olarak adlandırılan anevrizma gibi), Nadiren de bazı hastalarda yine kullanılan opak maddeye bağlı akut böbrek yetmezliğidir.
Anjiyo Sırasında Alınan Radyasyonun Zararı Var mıdır? Anjiyografi sırasında opak madde damardan geçerken röntgen ile 2 3 saniyelik çekim yapılarak ortalama 6 7 görüntü alınır ve bu miktarda alınan radyasyonun sağlığa zararı yoktur. Anjiyografi Öncesi Hazırlık Aşamasında Nelere Dikkat Edilmelidir? Hastanın doktoru tarafından belirtilmedikçe özel bir hazırlığa gerek yoktur. Kullandığınız ve bırakmanız gereken ilaçlar konusunda doktorunuz tarafından bilgilendirileceksiniz. Anjiyo Vücudun Hangi Bölgelerinden Yapılır? Sıklıkla femoral arter dediğimiz kasık bölgesindeki atardamardan ve radial arter denilen el bileği atardamarından uygulanır. Eğer bu iki damar uygun değilse, brakial arter dediğimiz dirseğin iç bölgesindeki atardamardan uygulanabilir. Acılı/Ağrılı Bir İşlem midir? Lokal anestezi altında uygulanan bu işlemde, kişinin ağrı eşiğine göre değişkenlik göstermekle beraber lokal anestezi yapılırken uygulanan iğne acısından fazla bir ağrı hissedilmez. Kasıktan mı Koldan mı Yapılması Daha Sağlıklıdır? Anjiyo uygulanan kişinin fiziksel özelliklerine göre değişkenlik gösterir. Hastanın karın ve bacak damarlarında bilinen tıkanıklıklar varsa, ya da kasık ve karın bölgesi fazla kilolu olan kişilerde koldan anjiyo uygulaması komplikasyonları azaltmak adına daha sağlıklıdır. El bileği ince; dolayısıyla da el bileği damarı ince olan ufak tefek bayanlarda kasık damarından anjiyo uygulamak hem hasta hem de uygulayan hekim için daha kolay ve sağlıklı olacaktır.
Anjiyo Yapılırken Hasta Neler Hisseder? Genellikle lokal anestezi altında yapılır. Lokal anestezik ilaç, iğneyle yapılırken hissedilen hafif bir yanma hissi dışında ek bir ağrı yoktur. Katater kalp damarındayken ya da kalp içindeyken oluşan ritim bozukluklarına bağlı çarpıntı hissi olabilir. Opak maddeye bağlı nadiren mide bulantısı kusma görülebilir. Bu yüzden planlı anjiyoların 6 saatlik açlık sonrası yapılması istenir. Anjiyo sırasında kalp kasılmasının değerlendirilmesi amacıyla kalp boşluğu içine verilen 20 30 cc opak madde çoğunlukla göğüste ve yüzde yaklaşık 20 30 saniye süren geçici yanma hissi yapar. Anjiyo İle Ulaşılan Bilgiler Nelerdir? Anjiyo ile kalp damarlarının anatomisi, çapı, daralma olup olmadığı; daralmışsa ne kadar daraldığı, darlığın nerede olduğu, darlığın uzunluğu, darlıkta kireçlenme olup olmadığı, damarın içinde pıhtı olup olmadığı damarın düz mü kıvrımlı mı olduğu bilgileri alınır. Koroner anjiyografi tamamıyla tanısal bir yöntemdir. Çıkan sonuca göre tedavi (ilaç tedavisi, balon, stent, baypas) planlanır.
Kapalı Damar Söz Konusuysa Anjiyoplasti mi Yapılır? Kalp damar hastalıklarında; damarlarda ya daralma ya da tam tıkanıklık vardır. Anjiyoplasti yani kalp damarlarının balon ve/veya stentle açılma kararı: darlığın tıkanıklığın yerine, derecesine, damar çapına ve darlığın uzunluğuna göre verilir. Özellikle ani kalp krizlerinde ilk dakikalar ve saatlerde uygulanan anjiyo işlemi ardından tıkalı damar genellikle anjiyoplasti işlemi ile açılabilir. Anjiyoplasti Nasıl Yapılır? Anjiyografi ile tespit edilen damar darlığı ya da tıkanıklığı anjiyoplasti işlemi ile açılmaya uygunsa: kalp damarı girişine yerleştirilen katater içinden kılavuz tel ilerletilerek damar içindeki darlıktan geçilir. Hekimin damar yapısının özelliklerine göre kararı ile; darlığa önce balon ile genişletme ardından stent ya da hiç balon uygulanmadan direkt stent uygulanabilir. Stent Nedir? Damar içinde darlık bölgesine balon uygulandığında darlığa sebep olan plak, damar duvarına yayılarak yapıştırılır ve tekrar bu plağın damar içini daraltmaması için çelik kafes şeklinde damar duvarına içten yerleştirilen ve plağı damar duvarına yapıştıran stentler kullanılır. Stentleri ilaç salınımı yapan (ilaçlı stentler) ve yapmayan (normal stentler) olarak ikiye ayırabiliriz. Normal stentlerin en önemli dezavantajı; takılan stentin yeniden daralması sonucu 6 8 ay içinde tekrar müdahaleye gereksinim olmasıdır. İlaç salınımlı stentlerde bu risk (%10 dan az) daha azdır. Bu her hasta için ilaç salınımlı stent kullanmak daha doğru olur anlamına gelmez. Normal stent, ilaç salınımlı stent seçimi; hastanın (diyabet varlığı, daha önce stent takılıp da daralma olması gibi ) ve stent takılan damarın özelliklerine (damar çapı küçük mü, darlık uzunluğu fazla mı? gibi sorulan sorulara verilen cevaplara göre) göre hekim tarafından yapılır.
Anjiyografi Sonrası Ne Kadar Süre İstirahat Gerekir Kasık damarından uygulanan anjiyo sonrası; kanama kontrolü amacıyla hastanın 4 6 saat yatarak istirahatı gereklidir. Bundan sonra hekim kontrolünde kasık bölgesinde bir problem yoksa hasta mobilize olur, 1 2 saatlik hastane içinde gözlem sonrası taburcu edilir. El bileğinden yapılan anjiyoda ise hasta anjiyodan hemen sonra mobilize olabilir. Yine 1 2 saatlik gözlem ardından taburcu edilebilir. Evde ise hastanın doktoru tarafından özel bir şey belirtilmemişse kişi ertesi gün normal yaşamına dönebilir. Anjiyografiden Sonra Kişi Nelere Dikkat Etmelidir? Kasık bölgesinden uygulanan anjiyo sonrası 1 2 gün içinde uzun süren yolculuk yapmak, ağır bir şey kaldırmak önerilmez. Yine el bileğinden yapılan anjiyo sonrası birkaç gün ağır kaldırmak önerilmez. Ağrı Olur mu? Normalde anjiyo sonrası giriş yerinde ağrı olması beklenmez; ancak hafif bir ağrıda hissedilebilir. Hangi Durumlar Söz Konusu Olduğunda Hemen Hekim Aranmalıdır? Anjiyo giriş yerinde kanama, Şişlik, Geniş bir alanı kaplayan morluk ya da şiddetli ağrı olması, Tansiyon düşmesi bulguları olması durumunda hastaneye başvurup hekim tarafından değerlendirilmek doğru olacaktır.
ATATÜRK SABİHA GÖKÇEN World Hospital Standarts Approved by JCI Acreditation Certificate Saray Mah. Siteyolu Cad. No:7 34768 Ümraniye / İstanbul Telefon:+90 216 524 13 00 (Pbx) info@hisarhospital.com BR.HLİ.91